ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ «ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ», ΤΩΝ «ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ», ΚΑΙ ΤΟΥ «ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΥ ΙΔΕΩΝ» (BRAINSTORMING) ΚΑΙ ΤΗΣ «ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ» Δρ.Δ.Δαποντας.

Παρουσίαση με θέμα: "ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ «ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ», ΤΩΝ «ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ», ΚΑΙ ΤΟΥ «ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΥ ΙΔΕΩΝ» (BRAINSTORMING) ΚΑΙ ΤΗΣ «ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ» Δρ.Δ.Δαποντας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ «ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ», ΤΩΝ «ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ», ΚΑΙ ΤΟΥ «ΚΑΤΑΙΓΙΣΜΟΥ ΙΔΕΩΝ» (BRAINSTORMING) ΚΑΙ ΤΗΣ «ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ» Δρ.Δ.Δαποντας

2 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
Η εκπαιδευτική τεχνική των ερωτήσεων – απαντήσεων μπορεί να εφαρμοστεί με αρκετή ευελιξία σε οποιοδήποτε στάδιο της διδασκαλίας ενός μαθήματος οικονομικών. Συνίσταται στο ότι η πρόσβαση προς το αντικείμενο μάθησης γίνεται μέσω ερωταποκρίσεων. Οι ερωτήσεις τίθενται από τον καθηγητή, χωρίς να αποκλείεται η δυνατότητα στους μαθητές και φοιτητές να θέσουν και εκείνοι ερωτήματα. Θα πρέπει να συνδυάζεται και να εναλλάσσεται και με μία άλλη τεχνική ώστε να υπάρχει ποικιλία και ενδιαφέρον στην μαθησιακή διαδικασία.

3 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Οι ερωτήσεις – απαντήσεις συνδυάζονται με την εισήγηση αποτελώντας συμπλήρωμα μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης ενός θέματος που άπτεται των οικονομικών π.χ. Νόμος Προσφοράς – Ζήτησης. Ο καθηγητής μπορεί να θέσει ερωτήματα πάνω στα όσα παρουσίασε έτσι ώστε με βάση τις απαντήσεις να αντι-ληφθεί τον βαθμό κατανόησης των εννοιών. Επίσης μπορεί να θέσει ερωτήματα στα οποία δεν επιδιώκει την απάντηση αλλά την συμμετοχή και επικοινωνία των μαθητών

4 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
Στα πλεονεκτήματα αυτής της τεχνικής θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής : 1. Προωθείται σε μεγάλο βαθμό η αυτενέργεια των διδασκομένων, ο οποίοι παρακινούνται σε σκέψη προκειμένου να δώσουν απαντήσεις. 2. Δημιουργείται κλίμα επικοινωνίας και συμμετοχής. 3. Αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα των διδασκομένων. 4. Γίνεται λεπτομερής και εις βάθος ανάλυση ενός ζητήματος. 5. Ο καθηγητής έχει την δυνατότητα να διαπιστώσει το βαθμό κατανόησης των εννοιών από τους διδασκόμενους ενώ παράλληλα μπορεί να εντοπίσει και τις περαιτέρω ανάγκες των μαθητών απέναντι στο αντικείμενο της μάθησης.

5 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
Στα μειονεκτήματα αυτής της τεχνικής θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής : 1. Επειδή απαιτείται πολύς χρόνος για τις ερωταποκρίσεις, ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην μπορέσει ο εκπαιδευτής να παρουσιάσει όλα τα θέματα που έχει προβλέψει στο συγκεκριμένο χρόνο που διαθέτει. 2. Είναι πολύ πιθανό να ακουστούν ερωτήσεις και να γίνουν παρεμβάσεις εκτός θέματος. 3. Το ότι εφαρμόζεται αυτή η τεχνική δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα συμμετέχουν όλοι στην διατύπωση απαντήσεων και στην συζήτηση. 4. Η τεχνική αυτή βασίζεται κυρίως στον λόγο και όχι στο να κάνουν κάτι οι διδασκόμενοι, δηλαδή δεν βασίζεται στην πράξη. 5. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να γνωρίζουν ήδη ορισμένα πράγματα για το θέμα που θα διδαχθεί.

6 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων

7 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων

8 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
Οι ερωτήσεις να συνοδεύονται όπου είναι δυνατόν από βοηθητικά μέσα, (σχήματα στον πίνακα, εικόνες κ.α), ώστε να εξασφαλίζεται το ενδιαφέρον των εμπλεκομένων. • Οι ερωτήσεις να μην επιδέχονται μια απλή απάντηση («Ναι», «Όχι», «Πολύ», «Λίγο»), αλλά να είναι α-νοιχτές και επαγωγικές και να ωθούν στην αναλυτική και τεκμηριωμένη διατύπωση σκέψεων. • Η συμμετοχή στις ερωτήσεις θα εξασφαλιστεί, μόνο εάν οι ερωτήσεις είναι ενδιαφέρουσες, συνδέονται με το υπό εξέταση θέμα, απαντώνται εθελοντικά, αντιστοιχούν σε ενδιαφέροντα και προσδοκίες των εκ-παιδευομένων. Επίσης η στάση του καθηγητή θα πρέπει να είναι ενθαρρυντική – υποκινητική.

9 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Θα πρέπει για παράδειγμα να αποφευχθεί η προτροπή προς ένα εκπαιδευόμενο με την μορφή «Πείτε μου τι νομίζετε ότι περιλαμβάνει ο όρος δημοσιονομική πολιτική…». Εμπεριέχει τον κίνδυνο να αιφνιδιάσει τον μαθητή και να τον φέρει σε δυσχερή θέση. Ούτε βέβαια θα πρέπει να απαντήσουν «όλοι με την σειρά», διότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε αφενός σε κόπωση αφετέρου σε χαμηλή προσοχή στο μάθημα αφού κάθε έ- νας εκ των συμμετεχόντων θα προετοιμαζόταν για την δική του απάντηση.

10 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
Πρέπει να αποφεύγονται οι «ψευδοερωτήσεις», οι οποίες οδηγούν σε «ψευδοαπαντήσεις». Η συνεχή χρήση «ψευδοερωτήσεων» υποδηλώνει διολίσθηση προς την τεχνική της εισήγησης. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ «Δεν συμφωνείτε και εσείς ότι είναι πολύ χρήσιμο για την επιχείρηση να γνωρίζει το ανταγωνισμό;…». Ο ερωτών στην συγκεκριμένη ψευδοερώτηση επιδιώκει να πάρει την απάντηση που επιθυμεί.. «Είστε σύμ-φωνοι;.. Για να προχωρήσουμε παρακάτω» Εδώ ο ερωτών αναμένει καταφατική απάντηση. Δεν ενθαρρύνει τους εκπαιδευόμενους στην την διατύπωση άλλων απόψεων και αναγκάζει τους μαθητές να δεχθούν την δι-κή του άποψη προκειμένου να συνεχίσει την εισήγηση. • Συχνά οι συμμετέχοντες δεν σηκώνουν χέρι για να απαντήσουν αμέσως σε μία ερώτηση, είτε γιατί σκέφτονται είτε γιατί διστάζουν, είτε γιατί φοβούνται ότι θα κάνουν λάθος. Δεν θα πρέπει ο διδάσκων να βιαστεί να απαντήσει ο ίδιος. Εάν κάνει υπομονή μερικών δευτερολέπτων είναι πολύ πιθανό να επακολουθήσουν ενδιαφέρουσες και λεπτομερείς απαντήσεις

11 Η Τεχνική των Ερωτήσεων – Απαντήσεων
Ποιες από τις αγορές θα μπορούσαν να οργανωθούν στη βάση του πλήρους ανατγωνισμού ; Τσιμέντο Πατάτες Ιδιώτες ιατροί στην περιοχή σας Κυβερνητικά ομόλογα Οδηγοί ταξί Δημητριακά Χύδην ναυτιλία

12 Η Τεχνική της Συζήτησης
Η τεχνική αυτή μοιάζει πολύ στην τεχνική των ερωτήσεων απαντήσεων. Συνίσταται στην ανταλλαγή απόψεων μέσα στην τάξη ή στο τμήμα, γύρω από ένα θέμα ή πρόβλημα με στόχο να προκύψουν εναλλακτικές λύσεις ή συμπεράσματα. Η συζήτηση μπορεί να διεξαχθεί είτε μεταξύ όλων των διδασκόμενων, είτε μέσα σε ομάδες εργασίας, είτε ανάμεσα στον καθηγητή και έναν ή δύο διδασκόμενους. Ο καθηγητής συντονίζει την συζήτηση ακολουθώντας τις παρατηρήσεις που κάναμε στην τεχνική των ερωτήσεων απαντήσεων. Βασικό στοιχείο και σημείο κλειδί στην επιτυχία αυτής της τεχνικής είναι η καλή προετοιμασία του εκπαιδευτικού. Πιο συγκεκριμένα, δεν αρκεί η διατύπωση μιας ερώτησης – θέματος προς συζήτηση και η αναμονή της ανταπόκρισης των μαθητών, αλλά η προετοιμασία μιας διαδικασίας υποκίνησης, εμψύχωσης και ανατροφοδότησης ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν να ιεραρχήσουν τα δεδομένα να συμμετάσχουν και να αιτιολογήσουν την γνώμη τους.

13 Η Τεχνική της Συζήτησης
Στα πλεονεκτήματα αυτής της τεχνικής θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής : 1. Αναπτύσσεται η ικανότητα συνεργασίας των εκπαιδευομένων για την επίλυση ζητημάτων. 2. Δημιουργείται κλίμα επικοινωνίας και συμμετοχής. 3. Αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα των διδασκομένων. 4. Γίνεται λεπτομερής και εις βάθος ανάλυση ενός ζητήματος. 5. Ο καθηγητής έχει την δυνατότητα να διαπιστώσει το βαθμό κατανόησης των εννοιών από τους διδασκόμενους ενώ παράλληλα μπορεί να εντοπίσει και τις περαιτέρω ανάγκες των μαθητών απέναντι στο αντικείμενο της μάθησης.

14 Η Τεχνική της Συζήτησης
Στα μειονεκτήματα αυτής της τεχνικής θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής : 1. Προϋποτίθεται αρκετή γνώση των συμμετεχόντων σχετικά με το θέμα της συζήτησης. 2. Παρουσιάζεται το φαινόμενο της διατύπωσης υποκειμενικών μη τεκμηριωμένων απόψεων βασισμένες στον εμπειρισμό, δηλαδή στην διάθεση να ανάγουμε ένα προσωπικό παράδειγμα ή εμπειρία σε γενική θεωρία. 3. Επειδή απαιτείται πολύς χρόνος για την συζήτηση, όπως και στις ερωτήσεις και απαντήσεις, ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην μπορέσει ο εκπαιδευτής να παρουσιάσει όλα τα θέματα που έχει προβλέψει στο συγκεκριμένο χρόνο που διαθέτει. 4. Είναι πολύ πιθανό η συζήτηση να οδηγήσει σε απόψεις εκτός θέματος. 5. Δεν οδηγούμαστε σε πλήρη συμμετοχή όλων των διδασκομένων. 6. Η τεχνική αυτή βασίζεται κυρίως στον λόγο και όχι στο να κάνουν κάτι οι διδασκόμενοι, δηλαδή δεν βασίζεται στην πράξη.

15 Η Τεχνική της Συζήτησης
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Στα πλαίσια ενός μαθήματος οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων ο καθηγητής δίνει ένα έντυπο στους μαθητές στο οποίο αναφέρονται τα εξής : (α) Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ίδρυσης μιας Ατομικής Επιχείρησης. (β) Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ίδρυσης μιας Ανώνυμης Εταιρίας. Στην συνέχεια ο καθηγητής υποκινεί τους διδασκόμενους να συγκρίνουν και να αντιπαραθέσουν αυτά τα πλεονεκτήματα και να αποφασίσουν για το ποια ενδεχομένως είναι η καλύτερη μορφή. Τα βασικά σημεία των απόψεων γράφονται με την μορφή «πλεονέκτημα του ενός μειονέκτημα του άλλου» ή «λόγος – αντίλογος» στον πίνακα.

16 Η Τεχνική της Συζήτησης
Προτάσεις για την καλύτερη εφαρμογή της τεχνικής σε ένα μάθημα οικονομικών : 1. Καλή προετοιμασία του διδάσκοντος και των διδασκομένων. Το θέμα της συζήτησης θα πρέπει να συνδέ-εται με το μάθημα που έχει ήδη διδαχθεί, ώστε να αντιστοιχεί σε προσλαμβάνουσες παραστάσεις των μαθητών και να οδηγεί σε διεύρυνση του γνωστικού τους ορίζοντα. 2. Προτού ξεκινήσει η συζήτηση ο καθηγητής θα πρέπει να εξηγήσει πλήρως την χρονική διάρκεια της συζήτησης, την μεθοδολογία και τα στάδια που θα ακολουθηθούν. 3. Στο τέλος ο εκπαιδευτής θα πρέπει να περάσει στο στάδιο της σύνθεσης. Ο εκπαιδευτής αφού άφησε να εξελιχθεί ένα έντονο brainstorming μεταξύ των μελών των ομάδων, αποτυπώνει με ένα μαρκαδόρο στο χαρτί του εποπτικού πίνακα ή και προφορικά τα κύρια συμπεράσματα της συζήτησης τα οποία θα πρέπει να συνδέονται με τα αντικείμενα και τους στόχους του μαθήματος.

17 Διάκριση τιμών από την Easyjet
Sample Fares Date Flight Time Price (When booked on Sunday 5 May at Hours) Gatwick - Edinburgh 5-May 21:45pm £75.90 Gatwick - Edinburgh 5-Jun 11:05am £25.90 Gatwick - Edinburgh 5-Jun 21:45pm £10.90 Gatwick - Edinburgh 5-Aug 11-05am £15.90 Luton - Barcelona Mo 06 May 07:00am £50.40 Luton - Barcelona Sat 06 July 07:00am £90.40 Luton - Barcelona Sat 06 July 21:45pm £30.40 Τι διάκριση τιμών κάνει ; Θα μπορούσε να είναι πρώτου βαθμού; Δευτερου ; Τρίτου;

18 Η Τεχνική «Καταιγισμός Ιδεών» (Brainstorming)
Η τεχνική του καταιγισμού ιδεών συνίσταται στην εξέταση ενός ζητήματος, μιας έννοιας της οικονομικής επιστήμης, ενός νόμου ή ενός διαγράμματος μέσω της υποκίνησης των εκπαιδευόμενων σε ελεύθερη, ανεμπόδιστη και αυθόρμητη έκφραση ιδεών. Δεν είναι ζητούμενο όπως στις προηγούμενες τεχνικές η γνώση του θέματος. Με άλλα λόγια δεν χρειάζεται να ξέρουν οι εκπαιδευόμενοι για το θέμα το οποίο θα παρουσιαστεί στην τάξη αλλά θα πρέπει να συμβάλλουν στην εξέταση και ανάλυση του με όποια σκέψη, ιδέα, ή πρόταση έρχεται στο μυαλό τους.

19 Η Τεχνική «Καταιγισμός Ιδεών» (Brainstorming)
Δεν έχει σημασία εάν οι σκέψεις αυτές φαίνονται τολμηρές – φανταστικές ή απραγματοποίητες. Σημασία έχει η ελεύθερη διατύπωση απόψεων και η συμμετοχή των εκπαιδευομένων. Τα βήματα που ακολουθούνται στον καταιγισμό ιδεών είναι τα εξής : 1. Τίθεται το υπό εξέταση ζήτημα. 2. Οι εκπαιδευόμενοι συμβάλλουν με τις ιδέες τους τις οποίες διατυπώνουν ελεύθερα και συνεχόμενα. 3. Δεν γίνεται κριτική όσο παρουσιάζονται οι ιδέες, ωστόσο οι συμμετέχοντες θα κληθούν αργότερα να τις εξηγήσουν. 4. Οι απόψεις του «καταιγισμού», καταγράφονται επιγραμματικά στον πίνακα ώστε να υπάρχει η δυνατότητα σχολιασμού.

20 Η Τεχνική «Καταιγισμός Ιδεών» (Brainstorming)

21 Η Τεχνική «Καταιγισμός Ιδεών» (Brainstorming)
Τα πλεονεκτήματα αυτής της τεχνικής εντοπίζονται : 1. Στον υψηλό βαθμό συμμετοχής των εκπαιδευομένων. 2. Στην αξιοποίηση της δημιουργικότητας και των εμπειριών των συμμετεχόντων στην διαδικασία. 3. Στην ανάπτυξη της συνεργασίας, της ελεύθερης έκφρασης των εκπαιδευόμενων.

22 Η Τεχνική «Καταιγισμός Ιδεών» (Brainstorming)
Τα μειονεκτήματα αυτής της τεχνικής εντοπίζονται σε δύο επίπεδα: 1. Ο «καταιγισμός ιδεών» μπορεί να διολισθήσει σε επίδειξη φαντασίας και όχι σε δημιουργική έκφραση. 2. Υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο ορισμένοι εκπαιδευόμενοι να μην συμμετάσχουν.

23 Η Τεχνική «Καταιγισμός Ιδεών» (Brainstorming)
Παράδειγμα : ebay ή Αmazon ;

24 Η τεχνική της «Επίδειξης»
Μέσα από την εφαρμογή της τεχνική της επίδειξης οι διδασκόμενοι μαθαίνουν παρατηρώντας πρώτα τον καθηγητή να εκτελεί ή να παρουσιάζει μια εκπαιδευτική πράξη και ύστερα επαναλαμβάνοντας οι ίδιοι υπό την καθοδήγηση του, την πράξη της οποίας υπήρξαν θεατές. Η εκπαιδευτική αυτή τεχνική εφαρμόζεται για την απόκτηση συγκεκριμένων πρακτικών γνώσεων και αποτελεί συνέχεια ή συνδυασμό και άλλων εκπαιδευτικών τεχνικών όπως εισήγηση, συζήτηση, ερωτήσεις απαντήσεις κ.α.

25 Η τεχνική της «Επίδειξης»
Ο Καθηγητής Νίκος Π. ο οποίος διδάσκει σε ένα σεμινάριο σχετικό με την ανάλυση επενδυτικών αποφάσεων παρουσιάζει στους εκπαιδευόμενους την λειτουργία της εντολής των χρηματοοικονομικών συναρτήσεων στο excel. Τους δείχνει πως πρέπει να περνούν τα στοιχεία στην αντίστοιχη στήλη, πως επιλέγουν την κατάλληλη συνάρτηση, (π.χ. NPV), και πως εφαρμόζουν την εντολή υπολογισμού. Ακολουθεί εφαρμογή από τους εκπαιδευόμενους ατομικά ή σε ομάδες των δύο συμμετεχόντων. Γίνεται ανακεφαλαίωση.

26 Η τεχνική της «Επίδειξης»
Για να μπορέσει να υλοποιηθεί σωστά αυτή η τεχνική εκπαίδευσης και ιδιαίτερα σε διδασκαλία άλλων αντικειμένων και όχι τόσο των οικονομικών:  Είναι απαραίτητη η εξασφάλιση του απαραίτητου εξοπλισμού για όλους τους συμμετέχοντες, ο οποίος θα βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση. Καλό θα είναι να υπάρχει και βοηθητικό υποστηρικτικό υλικό, όπως έντυπα οδηγιών, φωτογραφίες, διαφάνειες, εκπαιδευτικές ταινίες που μπορούν να λειτουργήσουν και ως υποκατάστατα του εξοπλισμού.  Πρέπει να έχει εξασφαλιστεί ο κατάλληλος χώρος αλλά και ο αναγκαίος χρόνος ώστε να μπορούν ελεύθερα και απρόσκοπτα να εξασκηθούν οι εκπαιδευόμενοι.  Ο Εκπαιδευτής – Καθηγητής φροντίζει για την ενεργοποίηση όλων. Υποστηρίζει και εμψυχώνει τους συμ-μετέχοντες, σέβεται το δικαίωμα του λάθους, τον ρυθμό και την ιδιαίτερη οπτική γωνία κάθε εκπαιδευό-μενου. Για παράδειγμα εάν κάποιοι ολοκληρώσουν πιο γρήγορα από τους άλλους την άσκηση, για να μην χάσουν το ενδιαφέρον τους για το μάθημα, μπορούν να αξιοποιηθούν ως «βοηθοί» του καθηγητή στους υπόλοιπους που δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει.

27 Η τεχνική της «Επίδειξης»
Πλεονεκτήματα της επίδειξης είναι το γεγονός ότι η μάθηση επιτυγχάνεται μέσα από την πράξη, ότι παρουσιάζονται ανάγλυφα στους διδασκόμενους οι σωστές και λανθασμένες πράξεις, οι εναλλακτικές λύσεις και όλες οι διαδικασίες. Επίσης κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, είναι το γεγονός ότι εξασφαλίζεται η ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος όλων των συμμετεχόντων. Μειονεκτήματα της επίδειξης είναι αφενός ο δαπανηρός και δύσκολα μετακινούμενος εξοπλισμός ο οποίος απαιτείται συχνά σε αυτήν την τεχνική εκπαίδευσης και αφετέρου η έλλειψη επικοινωνίας και πρωτοβουλίας για τους συμμετέχοντες. Οι εκπαιδευόμενοι επαναλαμβάνουν τυποποιημένες κινήσεις και η μαθησιακή διαδικασία εξαρτάται από τις πράξεις του διδάσκοντος.