ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Ελληνιστικά Χρόνια Βασίλειος Σιδηρόπουλος

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Ελληνιστικά Χρόνια Βασίλειος Σιδηρόπουλος"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Ελληνιστικά Χρόνια Βασίλειος Σιδηρόπουλος 2017-2018

2 ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Οι όροι: ελληνιστική εποχή-ελληνιστική ποίηση. αλεξανδρινή ποίηση-αλεξανδρινή εποχή Germanismus, Hellenismus, Hellénisme, Hellenism, Romanismus. Κυρίαρχη περιοχή: Αίγυπτος. Επίκεντρο: Αλεξάνδρεια. - Τι γίνεται με τις άλλες περιοχές και τις άλλες πόλεις, π.χ. Σικελία, Μακεδονία, Πέργαμος, Γάζα, Αθήνα.

3 Περιεχόμενο του όρου ελληνισμός Ο όρος ελληνισμός σήμαινε αρχικά ότι κάποιος «μιλάει ελληνικά» και ότι «συμπεριφέρεται σαν Έλληνας». Κατά συνέπεια, συμπεριλάμβανε και τους εξελληνισμένους μη Έλληνες. Από το έτος 336π. Χ. (άνοδος Αλεξάνδρου στο θρόνο) έως την προσάρτηση της Αιγύπτου(ναυμαχία στο Άκτιο, 31 π. Χ.), οι Έλληνες έχουν μόνον οριακή ανάμειξη στα πολλά γεγονότα της περιόδου.

4 ΠΡΩΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ Πράξεις Aποστ. 6.1 ἐν δὲ ταῖς ἡμέραις ταύταις πληθυνόντων τῶν μαθητῶν ἐγένετο γογγυσμός τῶν ἑλληνιστῶν πρὸς τοὺς Ἑβραίους ὅτι παρεθεωροῦντο ἐν ταῖς διακονίαις ταῖς καθημεριναῖς αἱ χῆραι αὐτῶν. Σέξτος Eμπειρικός (2ος αιώνας μ.X.) Προς Γραμματικούς 1.176 ἐστι τις τέχνη περὶ ἑλληνισμοῦ. Στραβ. 14. 2. 28. εἴ τις ἑλληνίζων μὴ κατορθοίη͵ ἀλλ΄ οὕτω λέγοι τὰ ὀνόματα ὡς οἱ βάρβαροι οἱ εἰσαγόμενοι εἰς τὸν ἑλληνισμὸν …

5 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΑΥΤΗΣ i i. Μελετήθηκε σχετικά αργά, πρώτα από Λατινιστές. ii. Ελλιπής κατανόηση της εποχής. iii. Έλλειψη αξιόπιστων πηγών και δυσκολία κατανόησής τους. α. Λείπουν έργα “δευτερευόντων συγγραφέων”. Οι πηγές μας είναι: Αρριανός, Διόδωρος Σικελιώτης, Πολύβιος, Παυσανίας, Αριστόβουλος, Πτολεμαίος, Κλέαρχος, Κούρτιος Ρούφος, Πομπήιος Τρόγος, Αππιανός. β. Δεν έχουν αναπτυχθεί “συγγενείς” σχετικές επιστήμες. iv. Ιδεολογικοί λόγοι σε σχέση με την κλασική εποχή.

6 ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ Από αθηναϊκή σκοπιά: Αισχίνης, Δημοσθένης, Υπερείδης, Λυκούργος, Δημάδης. Επιγραφές. Διόδωρος, Αρριανός, Πλούταρχος, Κόιντος Κούρτιος. Ψευδο-Καλλισθένης (περ. 3 αιώνες μετά τα γεγονότα, χρησιμοποίησε πηγές σύγχρονες των γεγονότων-Καλλισθένη, ανιψιό του Αριστοτέλη, Νέαρχο, Πτολεμαίο). Για την επόμενη περίοδο έχουμε τις Ιστορίες του Πολύβιου αλλά και επιγραφές και παπύρους.

7 H προσφορά του Droysen(1808-1884)  Αναδεικνύει την πρωτοτυπία και τη θετικότητα του Ελληνισμού.  Δίνει μια πλήρη εικόνα των κρατών της εποχής αυτής μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου.  Οι απόψεις του υιοθετούνται: Κλασσικιστές (Willamowitz, Schwartz E.) εναντίον των. Θετικιστών (Beloch).

8 ΕΠΟΧΗ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ-ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Έχουν εκφραστεί διάφορες απόψεις: ι. Επέκταση ελληνικού πνεύματος στην Ανατολή.  Βασική διαφορά κλασικιστών (εκφυλισμός) και θετικιστών (ολοκλήρωση) του αρχαίου κόσμου. ιι. Αμιγής ελληνικός πολιτισμός σε νέες συνθήκες.  Δεν έχουμε καμία ένδειξη τέτοιου αμιγούς πολιτισμού. ιιι. Σύνθεση (vermischung) ελληνικού και ανατολικού πολιτισμού.  Έχουμε δύο περιόδους. Η πρώτη ανάπτυξης και η δεύτερη εκφυλισμού της κοινωνίας.

9 ΑΙΤΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ α. Δουλοκτητικό σύστημα Κυρίαρχο στοιχείο της παραγωγικής διαδικασίας, αναμορφώνεται και προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. β. Η κατάσταση στον Ελλαδικό χώρο. ι. Ανισομερής ανάπτυξη διαφόρων πόλεων. ιι. Η αγορά επεκτείνεται χωρίς αλλαγές των χαρακτηριστικών της. ιιι. Ανάπτυξη των αποικιών. ιv. Δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

10 γ. Η κατάσταση στην Ασία. ι. Αργός ρυθμός ανάπτυξης. ιι. Έντονα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα. Ιδεατές συνθήκες για την κατάληψη της Ανατολής. Συντελείται η πορεία ξεπεράσματος του οικονομικού, κοινωνικού και θρησκευτικού αποκλεισμού της πόλης κράτους. Έχουμε όξυνση των αντιθέσεων. ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΕΝ ΞΕΠΕΡΑΣΘΗΚΕ ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΤΕΘΗΚΕ ΣΕ ΠΙΟ ΕΝΤΟΝΗ ΜΟΡΦΗ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΚΤΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.

11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΑΥΤΩΝ Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΕΧΕΙ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: α. Να ξεπερασθεί σταδιακά το σύστημα της πόλης κράτους. β. Να αρχίσει να δημιουργείται καινούργια διοικητική και οικονομική οργάνωση του νέου κράτους. ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ. ΔΕΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΝΕΟ ΕΘΝΟΣ ΑΛΛΑ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕ ΧΑΛΑΡΗ ΜΟΡΦΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ.

12 Χωροχρονική οριοθέτηση της ελληνιστικής εποχής 359 Άνοδος του Φιλίππου στην εξουσία. 336 Άνοδος του Αλεξάνδρου στο θρόνο. 332 Ίδρυση της Αλεξάνδρειας. 323 Θάνατος του Αλεξάνδρου. 301 Μάχη στην Ιψό. 221 Οι Σπαρτιάτες ηττώνται στη Σελλάσια. 217 Οι Ρωμαίοι εισβάλλουν στα Βαλκάνια. 146 Καταστροφή της Κορίνθου από τους Ρωμαίους. 44 Θάνατος του Ιουλίου Καίσαρα. 31 Άκτιο, Υποταγή της Αιγύπτου στους Ρωμαίους. Από: Σικελία – Ινδίες έως: Αίγυπτο - Νουβία, Βόσπορο.

13 ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΗγεμώνΠρωτεύουσαΠεριοχές Πτολεμαίος A΄ Σωτήρ ΑλεξάνδρειαAίγυπτος (Αιγαίο,Κύπρος, Μ. Ασία, Συρία, Αιθιοπία, Λιβύη κ.ά.) Αντίγονος ΓονατάςΠέλλαΜακεδονία, Ν. Ελλάδα ΣέλευκοςΑντιόχειαΒαβυλωνία, Βόρεια Συρία Λύσιππος, ΆτταλοςΠέργαμοςΒόρεια Ανατολία, Θράκη

14 Τα κράτη των διαδόχων

15  Ποια η εξέλιξη της πόλεως-κράτους;  Ποια η εξέλιξη της Μακεδονίας μετά τη διάλυση της αυτοκρατορίας του Αλέξανδρου;  Ποια η τύχη της παραδοσιακής θρησκευτικής λατρείας και του συστήματος ηθικών αξιών;  Πως αντιμετωπίστηκαν ζητήματα του φύλου και της εθνικής ταυτότητας;  Ποια πνευματική δραστηριότητα αναπτύχθηκε και ποια η αλληλεπίδρασή της με την κοινωνική πραγματικότητα; ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

16 ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Το κυρίαρχο γνώρισμα είναι οι αντιθέσεις που υπάρχουν: ι. Προσωρινή άνθηση της οικονομίας, δημιουργία μονοπωλίων και χρηματιστικού κεφαλαίου. ιι. Συγκέντρωση της γης σε λίγους γαιοκτήμονες. ιιι. Κεντρική διοίκηση. ιv. Απομάκρυνση από τη θρησκεία ~ προλήψεις, θεοποίηση των ηγεμόνων.

17 v. Ένταση της κοινωνικής καταπίεσης ~ κοινωνική απελευθέρωση γυναικών. vi. Εγκυκλοπαιδικότητα, βιβλιοθήκη ~ μάζες ημιμαθών πληθυσμών. vii. Νοησιοκρατικό πνεύμα ~ μεταφυσικές αντιλήψεις, έμμονη ιδέα για την Τύχη. viii. Κοσμοπολιτισμός ~ ατομικισμός. ix. Ρεαλισμός, έρωτας. x. Επιστημονική και θεατρική νοοτροπία.

18 “ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ;” Τα σημαντικότερα ερωτήματα είναι:  Ποιες οι σχέσεις των υποταγμένων λαών με τους Έλληνες; Οι μαρτυρίες που έχουμε είναι πολύ λίγες για να διαμορφώσουμε μία ολοκληρωμένη άποψη. Εστιάζονται: Στη λογοτεχνία (έργα εξελληνισμένων ξένων) σε επιγραφές και νομίσματα.

19  Πόσο οι Έλληνες επηρεάστηκαν από τις κοινωνίες που κατέκτησαν; Οι πληροφορίες που έχουμε είναι ελάχιστες. Η επίδραση αφορά(;) την οικονομία, την πολιτική και την ιδεολογία, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την τέχνη, τις επιστήμες. “ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ;”