ΔΙΑΛΕΞΗ 11 ΑΙΤΙΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΑΛΕΞΗ 11 ΑΙΤΙΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΑΛΕΞΗ 11 ΑΙΤΙΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ ΟΥΡΗΘΡΙΤΙΔΑ ΠΥΕΛΟΝΕΦΡΙΤΙΔΑ ΝΕΦΡΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ ΟΞΕΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

2 ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

3 Λειτουργίες των νεφρών
Ρυθμίζουν τους ηλεκτρολύτες του αίματος Αποβάλλουν τα προϊόντα του μεταβολισμού Φιλτράρουν το 1/4 του ολικού αίματος Lt υγρών το 24ωρο Ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης (ΡΣΔ) είναι το ποσό του αίματος που φιλτράρεται από τα σπειράματα σε δεδομένο χρονικό διάστημα (ΡΣΔ = περίπου 125 mL/λεπτό) Ρυθμίζουν τον όγκο των υγρών του σώματος Βοηθούν στη διατήρηση της οξεοβασικής ισορροπίας Ανεπιθύμητες ουσίες όπως η ουρία, η κρεατινίνη (παραπροϊόντα του μεταβολισμού των πρωτεϊνών και των σκελετικών μυών, αντίστοιχα) και το ουρικό οξύ παραμένουν εντός των σωληναρίων μαζί με λίγο νερό Καθημερινά αποβάλλονται 1,5 ως 2 λίτρα υγρών με τη μορφή ούρων Ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση (απελευθέρωση του ενζύμου ρενίνη) Αυξάνουν την παραγωγή ερυθροκυττάρων αίματος (ερυθροποιητίνη) Μεταβολίζουν τη βιταμίνη D στην ενεργό μορφή της

4 Λειτουργίες των ουρητήρων, ουροδόχου κύστεως και ουρήθρας
Κάθε ουρητήρας είναι ένας μικρός σωλήνας μήκους 25 περίπου εκατοστών που μεταφέρει ούρα από τη νεφρική πύελο στην ουροδόχο κύστη Η ουροδόχος κύστη συγκρατεί τα ούρα Τα ούρα μετακινούνται από την κύστη στην ουρήθρα κατά τη διάρκεια της ούρησης Το αρχικό ερέθισμα της ούρησης συμβαίνει όταν η κύστη συγκεντρώσει 150 με 250 ml ούρων Τότε προκύπτει ένα αίσθημα πληρότητας της ουροδόχου κύστεως, το οποίο αποτελεί και το σήμα για το άδειασμά της Το αντανακλαστικό της ούρησης πυροδοτείται και μεταφέρεται στην ουροδόχο κύστη Η χωρητικότητα της κύστεως ποικίλλει από 1000 ως 1500 ml Η ροή των ούρων ελέγχεται από τον εσωτερικό και τον εξωτερικό σφιγκτήρα της ουρήθρας

5 ΑΙΤΙΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ
Η υπέρταση (σημαντικό αίτιο τελικού σταδίου νεφρικής νόσου) Επειδή μεγάλο τμήμα της νεφρικής λειτουργίας σχετίζεται άμεσα με τα τριχοειδή και τα αρτηριόλια, κάθε συστηματική διαταραχή (αθηροσκλήρυνση και σακχαρώδης διαβήτης) που επηρεάζει αυτά τα αγγεία μπορεί να επιδράσει στους νεφρούς Όταν τα αγγεία αυτά σκληρυνθούν, η αιματική ροή του νεφρού μειώνεται, με αποτέλεσμα την έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας που σταδιακά οδηγεί σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια Όταν παρατηρείται αυτοάνοση αντίδραση στον οργανισμό (τα σπειράματα που φιλτράρουν το αίμα εκτίθενται σε αντισώματα και συμπλέγματα αντιγόνου-αντισώματος της συστηματικής κυκλοφορίας = προκαλούν σπειραματονεφρίτιδα) Απόφραξη μπορεί να προκληθεί από όγκους και λίθους H ουροφόρος οδός είναι πολύ ευαίσθητη σε βακτηριακές λοιμώξεις (στο μεγάλο όγκο του αίματος που φιλτράρεται καθημερινά από τους νεφρούς, υπάρχουν αρκετά βακτήρια = προκαλώντας λοίμωξη)

6 ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ
Ένας από τους καλύτερους τρόπους πρόληψης διαταραχών του ουροποιητικού συστήματος είναι η κατανάλωση άφθονου νερού Ως ελάχιστη πρόσληψη υγρών συστήνεται αυτή των 2000 με 2500 mL ημερησίως Η κένωση της ουροδόχου κύστεως τακτικά προλαμβάνει τη στάση των ούρων και την παρατεταμένη επαφή τοξικών ουσιών με το τοίχωμά της Ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων γλυκόζης αίματος, εντός των φυσιολογικών ορίων βοηθά στην επιβράδυνση της αθηροσκληρωτικής διεργασίας, που επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία Η προσεκτική παρακολούθηση για παρενέργειες φαρμάκων, όπως και η αποφυγή χρησιμοποίησης χημικών ουσιών γνωστών για τη νεφροτοξικότητά τους, βοηθούν στη διατήρηση της βέλτιστης νεφρικής λειτουργίας Όταν χορηγούνται νεφροτοξικά φάρμακα, τότε πρέπει να αυξάνεται η πρόσληψη υγρών ως 3000 με 3500 mL ημερησίως, για την ελάττωση του κινδύνου νεφρικής επιβάρυνσης (προσοχή σε ασθενής με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή κίρρωση του ήπατος

7 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Ανάλυση και καλλιέργεια ούρων με πραγματοποίηση αντιβιογράμματος, καθώς και γενική αίματος, ουρία αίματος, κρεατινίνη αίματος και κάθαρση κρεατινίνης (αποτελεί καλό δείκτη του ρυθμού σπειραματικής διήθησης) Οι ακτινολογικές δοκιμασίες ποικίλουν από την απλή απεικόνιση των νεφρών, των ουρητήρων και της ουροδόχου κύστεως (ΝΟΚ) ως την επεμβατική ακτινολογία, (αγγειοπλαστική με μπαλόνι) Η ΝΟΚ χρησιμοποιείται για την εντόπιση λίθων και δομικών ανωμαλιών Η αγγειοπλαστική χρησιμοποιείται για τη διάνοιξη αποφραγμένων αγγείων και την αύξηση της αιματικής ροής προς τα όργανα στόχους Οι ουροδυναμικές δοκιμασίες, όπως η κυστεομετρογραφία, χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του όγκου ροής και της λειτουργίας των μυών Η βιοψία νεφρού ή ουροδόχου κύστεως, που πραγματοποιείται πάντα με τη βοήθεια των ακτινολογικών εξετάσεων, στόχο έχει την εντόπιση τοπικών βλαβών

8 ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ Είναι η φλεγμονή της ουροδόχου κύστεως
Αποτελεί τη συχνότερη λοίμωξη της ουροφόρου οδού (ειδικά σε γυναίκες) Το βακτήριο Escherichia coli, αν και αποικίζει στο παχύ έντερο, ευθύνεται για το 80% όλων των ουρολοιμώξεων στις γυναίκες Η κυστίτιδα και η ουρηθρίτιδα (φλεγμονή της ουρήθρας) εμφανίζονται συχνά στις γυναίκες μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών Τα ούρα που παραμένουν στην ουροδόχο κύστη (στάση ούρων) προσφέρουν καλό υπόστρωμα για την ανάπτυξη βακτηρίων Τα συχνότερα συμπτώματα της κυστίτιδας είναι η επώδυνη ούρηση, η συχνουρία και ο πόνος χαμηλά στην οσφυϊκή χώρα Το στόμιο της ουρήθρας μπορεί να είναι οιδηματώδες και φλεγμαίνον Η κυστίτιδα έχει την τάση να υποτροπιάζει και να εμφανίζεται με υποξεία συμπτώματα όπως κακουχία, ανορεξία και διαρκές αίσθημα πίεσης στην περιοχή της ουροδόχου κύστεως Τα ούρα φαίνονται θολά ή ακόμα και αιματηρά και είναι δύσοσμα Η γενική και καλλιέργεια ούρων είναι οι εξετάσεις εκλογής για τη διάγνωση της νόσου και την αναγνώριση του υπεύθυνου παθογόνου μικροοργανισμού

9 Θεραπεία Η θεραπευτική αντιμετώπιση της κυστίτιδας και της ουρηθρίτιδας είναι παρόμοια Αρχικά, συλλέγονται δείγματα ούρων για την αναγνώριση του υπεύθυνου μικροοργανισμού και διενεργούνται: γενική ούρων, καλλιέργεια ούρων με αντιβιόγραμμα και χρώση Gram Χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα αντιβιοτικά, όπως η τριμεθοπρίμη-σουλφαμεθοξαζόλη (Bactrim), ενώ μπορεί να συγχορηγούνται με αναλγητικά του ουροποιητικού, όπως η φεναζοπυριδίνη (Pyridium), για την ανακούφιση της δυσφορίας Ο ασθενής ενθαρρύνεται να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες υγρών (8 με 12 μεγάλα ποτήρια νερού, εκτός αν υπάρχει αντένδειξη) κατά τη διάρκεια της θεραπείας και να συνεχίσει να καταναλώνει πολλά υγρά και μετά την ύφεση των οξέων συμπτωμάτων

10 ΟΥΡΗΘΡΙΤΙΔΑ Είναι η φλεγμονή της ουρήθρας
Αποτελεί συνήθη εκδήλωση της γονόρροιας και πρέπει να αντιμετωπίζεται από τη στιγμή που γίνεται αντιληπτή Στις γυναίκες, ο τραυματισμός κατά τη διάρκεια του τοκετού και η εγγύτερη απόσταση της ουρήθρας με τα έξω γεννητικά όργανα και την περιπρωκτική περιοχή προδιαθέτουν σε λοίμωξη και φλεγμονή Δευτεροπαθώς, ο χημικός ερεθισμός, από τη χρήση σπερματοκτόνων ουσιών, αφρόλουτρου ή αποσμητικού σπρέι, μπορεί επίσης να προκαλέσει ουρηθρίτιδα Τα κύρια συμπτώματα της ουρηθρίτιδας είναι το αίσθημα καύσου, ο κνησμός, η συχνουρία και η δυσουρία Σε περίπτωση γονόρροιας η ούρηση γίνεται προοδευτικά πυώδης ενώ το στόμιο της ουρήθρας είναι οιδηματώδες και φλεγμαίνον Η διάγνωση στηρίζεται στην παρουσία των συμπτωμάτων και στο ιστορικό του ασθενούς, το οποίο περιλαμβάνει πιθανή έκθεση σε σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα Η καλλιέργεια και το αντιβιόγραμμα των ούρων βοηθούν στην απομόνωση του υπεύθυνου μικροοργανισμού και συμβάλλουν στον αποκλεισμό ή μη των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων Η θεραπεία της ουρηθρίτιδας είναι ίδιες με αυτήν της κυστίτιδας

11 ΠΥΕΛΟΝΕΦΡΙΤΙΔΑ Η οξεία πυελονεφρίτιδα είναι μια λοίμωξη των νεφρών
Πιστεύεται ότι συμβαίνει όταν βακτήρια (όπως η Escherichia coli) από λοίμωξη της κύστεως, μεταναστεύουν μέσω των ουρητήρων και προσβάλλουν τους νεφρούς Συχνά αίτια πυελονεφρίτιδας είναι η απόφραξη της ουροφόρου οδού, που προκαλεί στάση των ούρων και οι λίθοι, που προκαλούν ερεθισμό των γύρω ιστών Στην οξεία φάση της πυελονεφρίτιδας, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, ρίγος, κεφαλαλγία, κακουχία, ναυτία, έμετο και πόνο στην οσφυϊκή χώρα με αντανάκλαση στο μηρό και στα έξω γεννητικά όργανα Η χρόνια φάση συνήθως έχει ηπιότερη συμπτωματολογία (απώλεια σωματικού βάρους, πυρετός, αδυναμία, τα ούρα περιέχουν άφθονα βακτήρια, ακόμα και πύον)

12 Διάγνωση - Θεραπεία Η διάγνωση στηρίζεται στα συμπτώματα, στην κλινική εξέταση και στην καλλιέργεια των ούρων Ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις, όπως η ακτινογραφία των νεφρών, των ουρητήρων και της ουροδόχου κύστεως ή η ενδοφλέβια πυελογραφία μπορεί να πραγματοποιηθούν, ώστε να εξακριβωθεί η θέση της απόφραξης (αν υπάρχει υποψία) Η έγκαιρη αντιμετώπιση της κυστίτιδας και η πρόληψη των υποτροπών της βοηθούν και στην πρόληψη της οξείας πυελονεφρίτιδας Η διόρθωση της απόφραξης, η αφαίρεση των λίθων και η πρόληψη σχηματισμού νέων λίθων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της χρόνιας πυελονεφρίτιδας Συστήνονται αυστηρός κλινοστατισμός και χορήγηση αναλγητικών και αντιπυρετικών Χορηγούνται επιλεγμένα φάρμακα για την καταπολέμηση των βακτηρίων, με βάση την ευαισθησία του υπεύθυνου μικροοργανισμού Η έγκαιρη θεραπεία της οξείας λοίμωξης συνιστάται για την πρόληψη της ίνωσης και καταστροφής των νεφρικών κυττάρων Στη χρόνια πυελονεφρίτιδα, ο ασθενής μπορεί να ζήσει για χρόνια χωρίς σημαντικά συμπτώματα, πριν η νεφρική βλάβη προκαλέσει υπέρταση ή νεφρική ανεπάρκεια

13 ΝΕΦΡΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ (Νεφρολιθίαση)
Είναι κρυσταλλικές μάζες που δημιουργούνται στους νεφρούς και, ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση τους, μπορούν να αποφράξουν τη ροή των ούρων Οι λίθοι μπορεί να είναι μικροί (κόκκος άμμου) ή μεγάλοι (καταλαμβάνουν τη νεφρική πύελο) Οι νεφρικοί λίθοι ποικίλουν σε σύσταση ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο δημιουργούνται (μερικοί δημιουργούνται καλύτερα σε όξινα ούρα, ενώ άλλοι σε αλκαλικά ούρα) Υπάρχουν πέντες βασικοί τύποι νεφρικών λίθων, ένας εκ των οποίων είναι κληρονομικός: 1. Οξαλικού ασβεστίου 2. Φωσφορικού ασβεστίου 3. Ουρικού οξέος 4. Εξαένυδρου εναμμώνιου φωσφορικού μαγνησίου 5. Κυστίνη (κληρονομικός) Η αναγνώριση του τύπου των νεφρικών λίθων έχει μεγάλη σημασία διότι συμβάλλει στην πρόληψη περαιτέρω σχηματισμού τους και στην επιλογή της καλύτερης θεραπευτικής αντιμετώπισης

14 Αίτια Ο υπερκορεσμός των ούρων με κρυσταλλοειδή τα οποία δεν μπορούν να διαλυθούν (π.χ. ασβέστιο, ουρικό οξύ και κυστίνη) Ουρολοιμώξεις Η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών (συμπυκνωμένα ούρα και ανεπαρκές ξέπλυμα της ουροφόρου οδού) Η βραδεία ροή των ούρων (κατακεκλιμένη θέση ή σε κατάσταση ακινησίας) Συγκεκριμένες ουσίες στα ούρα (αρσενικό, άλας του ουρικού οξέος), που προάγουν το σχηματισμό κρυστάλλων, οξαλικού ασβεστίου ή φωσφορικού ασβεστίου Στους παράγοντες κινδύνου για σχηματισμό νεφρικών λίθων περιλαμβάνονται: Το άρρεν φύλο Το οικογενειακό ιστορικό νεφρικών λίθων Το ιστορικό επέμβασης εντερικής παράκαμψης για παχυσαρκία (αυτοί οι ασθενείς εμφανίζουν αυξημένη απορρόφηση οξαλικού οξέος από τις τροφές) Η παρατεταμένη ακινησία Ιστορικό ουρολοιμώξεων

15 Συμπτώματα – Διάγνωση Μερικοί νεφρικοί λίθοι δεν προκαλούν συμπτώματα και μπορεί να διέλθουν από την ουροφόρο οδό χωρίς να τους αντιληφθεί ο ασθενής Άλλοι λίθοι σφηνώνουν στη νεφρική πύελο και προκαλούν συμπτώματα μόνον μετά την καταστροφή των νεφρικών κυττάρων Οι λίθοι που προκαλούν σοβαρό πόνο είναι εκείνοι που είναι τόσο μικροί ώστε να περνούν στον ουρητήρα με τα ούρα Κατά τη μετακίνηση του λίθου τραυματίζεται το τοίχωμα του ουρητήρα, προκαλώντας πόνο και αιμορραγία Ο πόνος εντοπίζεται στην οσφυϊκή χώρα πάνω ακριβώς από το προσβεβλημένο νεφρό και ουρητήρα Συνήθως συνυπάρχουν ναυτία και έμετος (λόγω του πόνου) Οι διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν γενική ούρων και ακτινογραφία νεφρών, ουρητήρα και ουροδόχου κύστεως (ΝΟΚ) για την εντόπιση των λίθων και ενδοφλέβια πυελογραφία (θα εμφανίσει έλλειμμα πλήρωσης) Επιπλέον διενεργούνται εξετάσεις στο αίμα και στα ούρα για την εξακρίβωση των επιπέδων ουσιών που θα μπορούσαν να συμμετέχουν στο σχηματισμό λίθων, όπως του ασβεστίου, του ουρικού οξέος και της κυστίνης

16 Θεραπεία Απομάκρυνση των λίθων ( τη χορήγηση υγρών στον ασθενή είτε ενδοφλεβίως, είτε από του στόματος) Έλεγχος του πόνου (οπιοειδή αναλγητικά) Αν στα ούρα υπάρχει πύον, χορηγούνται αντιβιοτικά Οι λίθοι μπορούν είτε να απομακρυνθούν μετά από πλύσεις μέσω ουρητηρικού καθετήρα (stent), είτε να θρυμματιστούν με υπερήχους Η εξωσωματική λιθοτριψία έχει αντικαταστήσει τη χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης νεφρικών λίθων Ο ασθενής τοποθετείται σε μπανιέρα με νερό, παράγονται κύματα κλονισμού που διαπερνούν το νερό, αντανακλούν σε κάτοπτρο και τελικά θρυμματίζουν το λίθο Χορηγούνται ηρεμιστικά ώστε ο ασθενής να παραμείνει ήρεμος και ακίνητος κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η οποία διαρκεί κατά μέσο όρο 30 με 45 λεπτά Είναι απαραίτητη η πρόσληψη 3000 με 4000 mL υγρών ώστε να αποβληθούν τα θρύμματα των λίθων από τους νεφρούς Όταν οι λίθοι δεν απομακρυνθούν είναι απαραίτητο να γίνει κυστεοσκόπηση ή χειρουργική αφαίρεσή τους (νεφρολιθοτομή-τομή στο νεφρό και αφαίρεση του λίθου) ή πυελονεφρολιθοτομή (χειρουργική αφαίρεση ενός λίθου από τη νεφρική πύελο)

17 ΟΞΕΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ (ΟΝΑ)
Μία θεωρία ισχυρίζεται ότι κυτταρικά ή πρωτεϊνικά συγκρίματα συσσωρεύονται στα σωληνάρια, αποφράσσουν τη ροή των ούρων κι εμποδίζουν τη νεφρική διήθηση Άλλη θεωρία αναφέρει ότι η ελαττωμένη αιματική ροή προκαλεί έλλειψη οξυγόνου, που με τη σειρά της οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο και σωληναριακή νέκρωση Υπάρχουν τρεις τύποι ΟΝΑ, ανάλογα με το αίτιο: Η προνεφρική ΟΝΑ (προκαλείται από ελαττωμένη αιματική ροή = υποογκαιμικό shock ή από χαμηλή καρδιακή παροχή = καρδιογενές shock) Η νεφρική ΟΝΑ (οφείλεται σε βλάβη των σπειραμάτων που επηρεάζει τα αγγεία του νεφρού) Η μετανεφρική ΟΝΑ (προκαλείται από απόφραξη του ουρητήρα, της ουροδόχου κύστεως ή της ουρήθρας) Η ΟΝΑ είναι αναστρέψιμη αν αναγνωριστεί έγκαιρα

18 Αίτια Έχει αιφνίδια έναρξη και είναι αποτέλεσμα φυσικού τραυματισμού, λοίμωξης, φλεγμονής ή βλάβης από τοξικά χημικά Νεφροτοξικοί παράγοντες (φάρμακα, ιωδιούχες ουσίες που χρησιμοποιούνται σε ακτινοσκοπικές εξετάσεις, δηλητήρια φιδιών) Οι τοξίνες αυτές μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στα νεφρικά σωληνάρια, με επακόλουθο οξεία σωληναριακή νέκρωση (ΟΣΝ) και απώλεια της νεφρικής λειτουργικότητας Η ΟΣΝ ευθύνεται για το 90% των περιπτώσεων οξείας νεφρικής ανεπάρκειας Άλλα αίτια νεφρικής ισχαιμίας περιλαμβάνουν την κυκλοφορική καταπληξία, τη σοβαρή αφυδάτωση και την παρατεταμένη υπόταση σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή σε πολυτραυματίες 

19 Συμπτώματα Η νεφρική ανεπάρκεια επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό και τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με το στάδιο και την θεραπεία. Ο νοσηλευτής παρατηρεί προσεκτικά για κάποιο από τα ακόλουθα: Αλλαγές στα αποβαλλόμενα ούρα και στα χαρακτηριστικά τους (ειδικό βάρος, πρωτεϊνουρία) Ηλεκτρολυτικές διαταραχές (υπονατριαιμία, υπερκαλιαιμία) Διαταραχή στην ισορροπία των υγρών του σώματος (υπόταση, υπέρταση, περιφερικά οιδήματα) Διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας Γαστρεντερικές διαταραχές (ναυτία, έμετοι, ανορεξία, δυσκοιλιότητα) Διαταραχές του επιπέδου συνείδησης και νοητικές διαταραχές (λήθαργος, διαταραχές μνήμης) Αναιμία και δυσλειτουργία των αιμοπεταλίων (αίσθημα εύκολης κόπωσης, σημεία αιμορραγίας και μώλωπες) Διαταραχή της επούλωσης των τραυμάτων + προδιάθεση σε λοιμώξεις

20 Διάγνωση Οι διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν:
γενική ούρων, γενική αίματος, μέτρηση ουρίας και κρεατινίνης πλάσματος, ηλεκτρολυτών και λήψη αερίων αρτηριακού αίματος Πρόσθετες ακτινολογικές εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα, η ενδοφλέβια πυελογραφία ή αξονική και μαγνητική τομογραφία βοηθούν επί υποψίας απόφραξης Η βιοψία νεφρού μπορεί να βοηθήσει στην εξακρίβωση της αιτιολογίας ή την εκτίμηση της έκτασης της νεφρικής βλάβης.

21 Θεραπεία Στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι η αποκατάσταση και διατήρηση του βέλτιστου εσωτερικού περιβάλλοντος, ώσπου οι νεφροί να αναλάβουν τη φυσιολογική τους λειτουργία Η συμπτωματική αντιμετώπιση περιλαμβάνει διόρθωση των διαταραχών στα υγρά του σώματος και στους ηλεκτρολύτες, αντιμετώπιση της αναιμίας και της υπέρτασης, απομάκρυνση των προϊόντων του μεταβολισμού από το αίμα με αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή διάλυση Η υπερφόρτωση με υγρά αντιμετωπίζεται με διουρητικά Οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές (υπερκαλιαιμία, υπερνατριαιμία) παρακολουθούνται και αντιμετωπίζονται αναλόγως Η μεταβολική οξέωση (ελάττωση του pH που οφείλεται σε ελάττωση των διττανθρακικών), αν είναι σοβαρή, αντιμετωπίζεται με ενδοφλέβια χορήγηση διττανθρακικού νατρίου

22 ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Στα πρώιμα στάδια της νόσου, η νεφρική λειτουργία μπορεί να είναι επαρκής Ο ασθενής δεν εμφανίζει συμπτώματα μέχρι να προσβληθεί το 65% του νεφρού Καθώς η νόσος εξελίσσεται, αυξάνονται τα επίπεδα της ουρίας και κρεατινίνης Στο τελικό στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας, το 90% ή περισσότερο της λειτουργίας του νεφρού έχει χαθεί Ο ασθενής μπορεί να αναφέρει ναυτία και έμετο, αλλαγές στο επίπεδο συνείδησης κι εγρήγορσης Οι νεφροί δεν μπορούν να απεκκρίνουν το κάλιο (αρρυθμίες, ανακοπή) Διακρίνονται τρία στάδια ΧΝΑ Στο στάδιο 1, (έχουν μειωθεί οι νεφρικές εφεδρείες αλλά δεν έχει αρχίσει η συσσώρευση των άχρηστων μεταβολικών ουσιών, ενώ ο υγιής νεφρός δουλεύει περισσότερο) Στο στάδιο 2, (η ανεπάρκεια του νεφρού σηματοδοτείται από αύξηση των κυκλοφορούντων άχρηστων ουσιών (αύξηση ουρίας και κρεατινίνης). Εμφανίζονται ολιγουρία και οιδήματα Στο στάδιο 3, έχει εγκατασταθεί η νεφρική νόσο τελικού σταδίου (οι κυκλοφορούσες άχρηστες ουσίες του μεταβολισμού συσσωρεύονται στο αίμα, δεν μπορεί να διατηρηθεί η ομοιόσταση και απαιτείται αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού για να διατηρηθεί ο ασθενής στη ζωή)

23 Αίτια Προκαλείται από καταστροφή των νεφρώνων
Όλες οι αιτίες ΟΝΑ μπορούν να προκαλέσουν ΧΝΑ Άλλα νοσήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε ΧΝΑ είναι η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η δρεπανοκυτταρική νόσος, η σπειραματονεφρίτιδα, το νεφρωσικό σύνδρομο, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η καρδιακή ανεπάρκεια και η κίρρωση του ήπατος Καθώς μειώνεται η αιματική παροχή του νεφρού, τα νεφρικά κύτταρα εκφυλίζονται και χάνουν την λειτουργική τους ικανότητα, με αποτέλεσμα να καταλήγουν σε νεφρική νόσο τελικού σταδίου (ΝΤΣ)

24 Συμπτώματα Τα συμπτώματα της ΧΝΑ δεν εμφανίζονται νωρίς στην πορεία της νόσου Ένα από τα πρώιμα σημεία έκπτωσης της νεφρικής λειτουργίας είναι η αδυναμία του νεφρού να συμπυκνώνει τα ούρα (πολυουρία και παραγωγή αραιών ούρων, ενώ ο ασθενής μπορεί να αναφέρει και νυκτουρία) Σε αυτό το σημείο, η νεφρική λειτουργία βρίσκεται στο 20-40% του φυσιολογικού Καθώς η νόσος εξελίσσεται, μπορεί να παρατηρηθεί πλήρης ανεπάρκεια παραγωγής ούρων (ολιγουρία σε ανουρία) Ο όρος ουραιμία ή ουραιμικό σύνδρομο περιλαμβάνει κλινικά σημεία και συμπτώματα που προσβάλλουν ολόκληρο τον οργανισμό και σχετίζονται με τη νεφρική νόσο τελικού σταδίου (ουρία>100 mg/L) Το δέρμα είναι ξηρό, αποφολιδωτικό και κάτωχρο (κίτρινο προς γκρι) και παρατηρείται έντονος κνησμός Ο ουραιμικός παγετός (ένα όψιμο σημείο) οφείλεται στην εναπόθεση κρυστάλλων ουρίας, μετά από εξάτμιση του ιδρώτα, στα φρύδια, στο πρόσωπο, στις μασχαλιαίες και στις βουβωνικές περιοχές Το ασβέστιο δεν μπορεί να απορροφηθεί από το γαστρεντερικό σωλήνα, γεγονός που οδηγεί σε απώλεια ασβεστίου από το σώμα (υπασβεστιαιμία) Ο ασθενής εμφανίζει υπέρταση και αύξηση του σωματικού του βάρους Παρουσιάζεται αναιμία, ανορεξία, ναυτία και έμετοι, δυσκοιλιότητα (μειωμένη πρόσληψη υγρών)

25 Διάγνωση Η κάθαρση της κρεατινίνης είναι ένας καλός δείκτης του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (εξαρτάται από τον όγκο του αίματος που φιλτράρεται στους νεφρούς) Πραγματοποιείται πάντα συλλογή ούρων εικοσιτετραώρου, γενική ούρων, καλλιέργεια ούρων με αντιβιόγραμμα, μέτρηση του αιματοκρίτη και της αιμοσφαιρίνης Πρόσθετες εξετάσεις είναι το υπερηχογράφημα και σπινθηρογράφημα νεφρών, η αξονική τομογραφία και η βιοψία νεφρού

26 Θεραπεία Η αντιμετώπιση της ΧΝΑ είναι σύνθετη (οι νεφροί ρυθμίζουν την ομοιόσταση του οργανισμού, επηρεάζοντας όλα τα όργανα) Απαιτείται δίαιτα πτωχή σε πρωτεΐνες Διάφορα φάρμακα, όπως αντιόξινα, αντιυπερτασικά, αντιλιπιδαιμικά και συμπληρώματα βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων χορηγούνται στο πλαίσιο αντιμετώπισης των διαταραχών του ισοζυγίου υγρών και της μεταβολικής οξέωσης και για τον έλεγχο των επιπλοκών Τα διουρητικά χρησιμοποιούνται όταν ακόμα υπάρχει νεφρική λειτουργία, αλλά δεν είναι χρήσιμα στη νεφρική νόσο τελικού σταδίου Τα ινότροπα φάρμακα, όπως η δακτυλίτιδα (Digoxin) και η δοβουταμίνη, χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις καρδιακής ανεπάρκειας Αντιεπιληπτικά φάρμακα, όπως η φαινυτοΐνη (Dilantin) και η διαζεπάμη (Valium) μπορεί να χορηγηθούν γιατί οι ουραιμικές τοξίνες προκαλούν ερεθισμό του νευρικού συστήματος Η αιμοκάθαρση και η μεταμόσχευση του νεφρού αποτελούν τις δύο βασικές θεραπείες που μπορούν να προσφέρουν ελπίδα στον ασθενή με ΝΤΣ

27 Αιμοκάθαρση Η αιμοκάθαρση και η περιτοναϊκή κάθαρση είναι δύο τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την απομάκρυνση των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού, που φυσιολογικά θα έπρεπε να απεκκρίνονται από τους νεφρούς Οι δύο αυτές διαδικασίες βασίζονται στη διάχυση για την απομάκρυνση στοιχείων που φυσιολογικά απεκκρίνονται στα ούρα Η βασική αρχή της αιμοκάθαρσης είναι ότι τα διαλυτά μόρια βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και τείνουν να περνούν μέσω μιας ημιδιαπερατής μεμβράνης, από την πλευρά υψηλότερης συγκέντρωσης μορίων προς την πλευρά χαμηλότερης συγκέντρωσης

28 Περιτοναϊκή Κάθαρση Η περιτοναϊκή κάθαρση αποτελεί εναλλακτική μέθοδο της αιμοκάθαρσης Η περιτοναϊκή κάθαρση στηρίζεται στις ίδιες αρχές όπως και η αιμοκάθαρση, με μόνη διαφορά ότι η ημιδιαπερατή μεμβράνη είναι το περιτόναιο και το διάλυμα εισάγεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα μέσω ενός καθετήρα και παροχετεύεται από αυτήν Η περιτοναϊκή κάθαρση έχει αρκετά πλεονεκτήματα: 1. Η θεραπεία μπορεί να ξεκινήσει πιο γρήγορα σε σχέση με την αιμοκάθαρση, 2. τα αντιπηκτικά δεν είναι απαραίτητα, 3. δεν απαιτείται να δημιουργηθεί αναστόμωση στα αιμοφόρα αγγεία 4. το καρδιαγγειακό σύστημα στρεσάρεται λιγότερο (η ανταλλαγή των υγρών συμβαίνει πιο αργά) 5. πολλοί ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια νιώθουν πιο άνετα με αυτή τη μέθοδο Υπάρχουν διάφοροι τύποι περιτοναϊκής κάθαρσης Στη συνεχόμενη περιπατητική περιτοναϊκή κάθαρση (ΣΠΠΚ), η διαδικασία διαρκεί 24 ώρες την ημέρα για 7 ημέρες την εβδομάδα Η νυκτερινή διαλείπουσα διάλυση επιτυγχάνεται με ή χωρίς τη χρήση αντλίας και πραγματοποιείται 3 με 5 φορές κάθε εβδομάδα για 10 με 12 ώρες τη νύκτα Η συνεχόμενη κυκλική περιτοναϊκή διάλυση συνδυάζει τη ΣΠΠΚ με τη νυκτερινή διαλείπουσα διάλυση για εφαρμογή στο σπίτι Η αυτοματοποιημένη περιτοναϊκή διάλυση ρυθμίζεται από μηχανήματα και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε χώρους οξείας φροντίδα

29 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ