Επανάληψη μαθημάτων 1-3.

Παρουσίαση με θέμα: "Επανάληψη μαθημάτων 1-3."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Επανάληψη μαθημάτων 1-3

2 Παιδοκεντρικοί δείκτες πρόβλεψης Οικογενειοκεντρικοί δείκτες πρόβλεψης
Έγκαιρος εντοπισμός παιδιών με μελλοντικές δυσκολίες μάθησης του γραπτού λόγου Παιδοκεντρικοί δείκτες πρόβλεψης Οικογενειοκεντρικοί δείκτες πρόβλεψης Σχολειοκεντρικοί δείκτες πρόβλεψης Παρατήρηση παιδιών προσχολικής ηλικίας για έγκαιρο εντοπισμό με μελλοντικές δυσκολίες μάθησης του γραπτού λόγου

3 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Έγκαιρος εντοπισμός παιδιών με μελλοντικές δυσκολίες μάθησης του γραπτού λόγου Σε σχέση με το παιδί Σε σχέση με την οικογένεια Σε σχέση με το σχολείο

4 Προφορικός λόγος και γραπτός λόγος διαφέρουν πολύ ως επικοινωνιακές δραστηριότητες, γίνονται όμως αντιληπτοί ως τα ακρότατα ενός συνεχούς ακρόαση, ομιλία ανάγνωση, γραφή Το συνεχές που ενώνει αυτά τα δύο άκρα είναι αυτή η ίδια η γλώσσα ως πολύπλοκο σύστημα σημείων

5 Με τον όρο γραμματισμός αποδίδεται ο αγγλικός όρος literacy, o οποίος αναφέρεται στη γνώση ανάγνωσης και γραφής Αφορά τη δυνατότητα του ατόμου να λειτουργεί αποτελεσματικά σε διάφορα περιβάλλοντα και καταστάσεις επικοινωνίας, χρησιμοποιώντας κείμενα γραπτού και προφορικού λόγου, αλλά και μη γλωσσικά κείμενα (εικόνες, σχεδιαγράμματα, χάρτες κλπ).

6 Επαναπροσδιορίζοντας την πρώτη ανάγνωση και γραφή
Η πρώτη ανάγνωση και γραφή ταυτίζεται με το πρώτο στάδιο της διδασκαλίας του γραπτού λόγου Νέοι όροι που θέτουν σε αμφισβήτηση το περιεχόμενο του όρου «πρώτη ανάγνωση και γραφή» Όμως…. κατάκτηση του γραμματισμού αναδυόμενος γραμματισμός γραμματισμός πρώιμος γραμματισμός ερευνητικά δεδομένα

7 Βασικές γνωστικές λειτουργίες της ανάγνωσης
Βασικές γνωστικές λειτουργίες της ανάγνωσης

8 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Η ιστορία του Έλληνα μετανάστη στην Αμερική που δεν ήξερε να διαβάζει τα γράμματα που του έστελναν και του τα διάβαζε κάποιος άλλος (Αμερικανός που ήξερε μόνο τα γράμματα και τους φθόγγους τους, δηλαδή τους ήχους τους) Ποιο από τα δύο άτομα διάβασε την επιστολή;

9 Ο Αμερικανός αποκωδικοποιούσε τη γραφημική παράσταση των λέξεων της επιστολής σε φωνολογική παράσταση (δηλαδή σε προφορικό λόγο) Ο Έλληνας χρησιμοποιώντας αυτή τη φωνολογική παράσταση κατανοούσε τη σημασία των λέξεων και το νόημα του κειμένου της επιστολής Για την ολοκληρωμένη διεκπεραίωση της ανάγνωσης φαίνεται ότι απαιτούνται δύο βασικές, ανεξάρτητες αλλά και αλληλοσχετιζόμενες γνωστικές λειτουργίες Η αποκωδικοποίηση Η κατανόηση

10 Αποκωδικοποίηση Γνωστική λειτουργία που περιλαμβάνει την αναγνώριση των γραπτών συμβόλων του ΓΛ, καθώς και τη μετάφραση τους σε φωνολογική παράσταση. Ισχύει για λέξεις και ψευδολέξεις. Η διεκπεραίωση αυτής της λειτουργίας προϋποθέτει τη γνώση του ορθογραφικού συστήματος στο οποίο είναι γραμμένη μια λέξη, καθώς και την επίγνωση ότι η αντίστοιχη λέξη συγκροτείται από φωνημικές μονάδες οι οποίες αναπαριστάνονται από τα γραπτά σύμβολα. Δηλαδή σαφή γνώση της σχέσης γράμματος-φθόγγου και των κανόνων που τη διέπουν. Η αποκ/ση δεν επηρεάζεται από την κατανόηση ή μη της λεξικής σημασίας και γι’ αυτό αξιολογείται καλύτερα με την ανάγνωση ψευδολέξεων.

11 Κατανόηση Αποτελεί τη δεύτερη και απαραίτητη γνωστική λειτουργία προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ανάγνωσης. Για να συντελεσθεί η κατανόηση απαιτείται η πρόσβαση στη σημασιολογική μνήμη και η ανάσυρση της σημασίας της λέξης Δηλαδή, εάν γνωρίζω από τον προφορικό λόγο τη σημασία της λέξης <ηλιοφάνεια>, τότε μόλις αποκωδικοποιήσω τη γραπτή μορφή της, αμέσως καθίσταται δυνατή και η κατανόηση της σημασίας της. Τότε μπορώ να πω ότι διάβασα τη λέξη <ηλιοφάνεια>. Συνεπώς η ανάγνωση είναι το αποτέλεσμα και των δύο λειτουργιών και μάλιστα όχι το άθροισμά τους αλλά το γινόμενο τους.

12 Ανάγνωση = Αποκωδικοποίηση Χ Κατανόηση
Αν αποιοσδήποτε από τους δύο παράγοντες (ή και οι δύο) δε λειτουργεί πλήρως τότε το αποτέλεσμα (δηλαδή η ανάγνωση) δεν είναι ολοκληρωμένο. Με βάση το γεγονός ότι για την κατανόηση της σημασίας μιας γραπτής λέξης αξιοποιούνται λειτουργικοί μηχανισμοί που συμμετέχουν στην κατανόηση της αντίστοιχης προφορικής λέξης, θα μπορούσε να υποστηριχτεί η άποψη ότι η βασική αναγνωστική ικανότητα μπορεί να προσδιοριστεί με βάση το επίπεδο λειτουργίας της αποκωδικοποίησης και την ικανότητα της κατανόησης του προφορικού λόγου (Πόρποδας, 2002)

13 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Συμβάσεις στη γραφή (παραδείγματα)

14 Συμβάσεις στη γραφή Γράφουμε από τα αριστερά προς τα δεξιά
Γράφουμε σε ευθεία γραμμή σε οριζόντια γραμμικότητα Χρησιμοποιούμε ορισμένες γραφικές μορφές (γραφήματα) Η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών έχουν επίγνωση της γραμμικότητας και του προσανατολισμού της γραφής όταν αρχίζουν τη φοίτησή τους στο δημοτικό σχολείο Ένα ποσοστό 20% των παιδιών συγχέουν αριθμητικά ψηφία και γράμματα και τα χρησιμοποιούν αδιακρίτως, ωστόσο το ποσοστό αυτό μειώνεται σταδιακά και περιορίζεται σε 1,5-2% στο τέλος της Α΄ τάξης

15 Προσωπικοί ρυθμοί μάθησης στη γραφή
Η συνθετότητα που παρουσιάζει η γραφή ως κίνηση προϋποθέτει αρχικά μια φυσιολογική ωρίμανση ολόκληρου του σώματος του παιδιού, αλλά και συγκεκριμένων μελών του, ώστε να μπορέσει να εκτελέσει τις κατάλληλες κινήσεις Η αντιγραφή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως γραφική άσκηση σε ανθρώπους που δεν έχουν κατακτήσει το συγκεκριμένο γραφικό κώδικα Το να πυροδοτήσουμε τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού θέτοντάς το νωρίτερα σε μια άχαρη αντιγραφή διαφόρων γραφισμών μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες στη γενικότερη σχολική του επίδοση Η πλειονότητα των παιδιών κάτω από 6 ετών δεν μπορεί να αντιμετωπίσει εύκολα μια συστηματική εκμάθηση της γραφής

16 Γλώσσα Πρωτογενής γλωσσική δραστηριότητα Προφορικός λόγος
ακρόαση ομιλία Δευτερογενής γλωσσική δραστηριότητα Γραπτός λόγος ανάγνωση γραφή

17 Γλωσσική ανάπτυξη και αναγνωστική δεξιότητα
Η κατοχή του ΠΛ αποτελεί προαπαιτούμενο για τη μάθηση του ΓΛ Σύμφωνα με την προοπτική του αναδυόμενου γραμματισμού, προφορική και γραπτή γλώσσα κατακτώνται ταυτόχρονα και καθεμιά στηρίζει και προωθεί την ανάπτυξη της άλλης Και οι δύο προσεγγίσεις υποστηρίζουν το σημαντικό ρόλο της γλωσσικής ανάπτυξης στην κατάκτηση του γραπτού λόγου, καθώς και οι δύο ουσιαστικά υποστηρίζουν τη θετική επίδραση ενός καλά αναπτυγμένου προφορικού λόγου στην αναγνωστική ανάπτυξη

18 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Προβλήματα στην παραγωγή και πρόσληψη του προφορικού λόγου

19 ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Ανάγνωση της λέξης «πορτοκάλι»

20 <πορτοκάλι> Γραφημική αποκωδικοποίηση (αναγνώριση των γραμμάτων με βάση την προϋπάρχουσα μνημονική συγκράτηση) Φθογγική ταυτότητα του κάθε γράμματος (μνημονική συγκράτηση και ανάσυρση των πληροφοριών σχετικών με τους φθόγγους και την αντιστοιχία τους προς τα γραφήματα) Απόδοση της φωνολογικής ταυτότητας της λέξης ( αξιοποίηση της μνημονικής συγκράτησης των φωνολογικών πληροφοριών- γνωστές από τον ΠΛ) Κατανόηση (προϋπάρχουσα μνημονική συγκράτηση της σημασίας)

21 Αλφαβητική αρχή Οι ήχοι που αποτελούν τις λέξεις (φθόγγοι) αντιπροσωπεύονται από σύμβολα (γράμματα) με τρόπο που ένας συγκεκριμένος φθόγγος σε οποιαδήποτε θέση κι αν βρίσκεται μέσα σε μια λέξη, αντιστοιχεί πάντα στο ίδιο γράμμα. Η ανακάλυψη της αλφαβητικής αρχής από το παιδί θεωρείται βασική προϋπόθεση για την εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής. Για να μάθει ένα παιδί να διαβάζει και να γράφει χρειάζεται να κατανοήσει αφενός ότι οι μεμονωμένοι φθόγγοι του προφορικού λόγου αντιπροσωπεύονται από (ένα ή περισσότερα) γράμματα του αλφαβήτου και αφετέρου ότι οι φθόγγοι αντιπροσωπεύονται σταθερά από τα ίδια γράμματα ανεξάρτητα από τη θέση τους μέσα στη λέξη.