ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Παρουσίαση με θέμα: "ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

2 Έγκαιρη ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση για την πρόληψη δυσκολιών ανάγνωσης και γραφής

3 Στο χώρο των αναγνωστικών δυσκολιών
Δεν υπάρχουν εμπειρικά τεκμηριωμένες απαντήσεις στο ερώτημα Τι είδους παρεμβάσεις λειτουργούν καλύτερα Για ποιες περιπτώσεις παιδιών Σε τι περιβάλλοντα Ποιας διάρκειας Για ποιο λόγο Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν οι σοβαρές μαθησιακές και, ιδιαίτερα, αναγνωστικές δυσκολίες τυγχάνουν διάγνωσης πριν από την ηλικία των 8 ετών μπορούν να είναι αναστρέψιμες

4 Ολοκληρωμένο σύστημα παρέμβασης
Οι διαδικασίες στήριξης απαιτείται να προσφέρονται από νωρίς και να αντιμετωπίζονται ως ένα τριεπίπεδο σύστημα ανίχνευσης, διάγνωσης και εντατικής παρεμβατικής εργασίας Τα στάδια αυτά πρέπει να εμπλέκουν τη χρήση διαφορετικών εργαλείων και στρατηγικών και να υπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς Σημαντικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των μαθησιακών προβλημάτων από νωρίς

5 Διαδικασίες διαχείρισης περίπτωσης
Εντοπισμός Στάδιο 1 Στάδιο 2 Αξιολόγηση Στάδιο 3 Παρέμβαση Στάδιο 4 Υποστήριξη - Παρακολούθηση

6 Ανίχνευση – Εντοπισμός (άτυπος)
ΠΩΣ ; Εμπειρική αξιολόγηση - παρατήρηση Άτυπη συνέντευξη με το γονέα Συζήτηση με συνάδελφο Ή Προγραμματισμένο έργο ανίχνευσης

7 Μέσα Αξιολόγησης - Τυπικά και άτυπα
Μέσα Αξιολόγησης - Τυπικά και άτυπα Σταθμισμένα Έχουν χορηγηθεί σε μεγάλο - αντιπροσωπευτικό δείγμα Συγκρίνουν την επίδοση του μαθητή με αυτή των συνομηλίκων του Δειγματίζουν γνωστικές περιοχές ή συμπεριφορές που έχουν σημασία για το σχολικό έργο Είναι αξιόπιστα Μετρούν αυτό που υπόσχονται Οι μετρήσεις τους είναι σταθερές Τα αποτελέσματα είναι ερμηνεύσιμα - αξιοποιήσιμα δηλαδή χρήσιμα

8 Μη-Σταθμισμένα - Άτυπα
Μη-Σταθμισμένα - Άτυπα Δείγματα Μέτρησης με Βάση το Αναλυτικό Πρόγραμμα (Curriculum Based Measurement – CBM) Άλλες αυτοσχέδιες κατασκευές με συγκεκριμένο στόχο Γενικά : Λιγότερο αξιόπιστα Συγκρίνουν την επίδοση του μαθητή με δική του προηγούμενη ή επόμενη (ενδοατομική) Πιο κοντά όμως στην εκπαιδευτική πράξη

9 Η ερμηνεία των αναγνωστικών προβλημάτων
Μπορούμε να έχουμε λύσεις για την καλύτερη ανίχνευση, διάγνωση και αντιμετώπιση των αναγνωστικών προβλημάτων, καθώς η αναφορά στις αναγνωστικές δυσκολίες συνιστά: Γλωσσικό φαινόμενο Φαινόμενο μάθησης Γνωστικό φαινόμενο διασυνδέσεων

10 Οφέλη της πρώιμης παρέμβασης
Η έγκαιρη, κατάλληλη και συστηματική διδακτική παρέμβαση μπορεί να περιορίσει τη βαρύτητα εκδήλωσης δυσκολιών στη μάθηση πριν αυτές οδηγήσουν σε σοβαρότερες μαθησιακές και ψυχοκοινωνικές διαταραχές , οι οποίες συνήθως αποτελούν χρόνιο πρόβλημα για το ίδιο το παιδί, την οικογένεια, το σχολείο και το ευρύτερο περιβάλλον του Η έγκαιρη παρέμβαση φαίνεται να είναι αποτελεσματική όσον αφορά την ανάπτυξη αναγνωστικών δεξιοτήτων και σε παιδιά με απλά χαμηλές επιδόσεις στην ανάγνωση οι οποίες συνήθως επηρεάζουν τη γενικότερη σχολική τους επίδοση

11 Πρώιμη παρέμβαση Ως πρώιμη παρέμβαση ορίζονται όλες οι μορφές παιδοκεντρικών δραστηριοτήτων εξάσκησης και εκπαίδευσης καθώς και δραστηριοτήτων που αφορούν στην καθοδήγηση των γονέων αμέσως μετά τον προσδιορισμό της κατάστασης των παιδιών Η πρώιμη παρέμβαση απευθύνεται στο ίδιο το παιδί, στους γονείς, καθώς και σε ολόκληρη την οικογένεια και στο ευρύτερο περιβάλλον

12 Προγράμματα παρέμβασης
Τα προγράμματα παρέμβασης , που θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν στο νηπιαγωγείο για την καλλιέργεια των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την ανάγνωση καλό θα ήταν να περιλαμβάνουν : Ασκήσεις ενίσχυσης της οπτικής και ακουστικής αντίληψης και μνήμης Ασκήσεις κινητικότητας Ασκήσεις και παιχνίδια για τη γλωσσική ανάπτυξη.

13 http://www. paidiatros
Σε ότι αφορά το ίδιο το παιδί, η Πρώιμη Παρέμβαση μπορεί να ανατρέψει τους παράγοντες επικινδυνότητας, οι οποίοι θα οδηγήσουν σε κάποια μορφή αναπτυξιακής καθυστέρησης, δυσλειτουργίας, καθώς και εκδηλώσεις άγχους  Σε ότι αφορά τους γονείς, τους δίνει τη δυνατότητα, με την ενεργό συμμετοχή τους στην παρεμβατική διαδικασία, να ανακαλύψουν μόνοι τις δυνατότητες και να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα των παιδιών τους. Επίσης, η πρώιμη ανίχνευση δίνει τη δυνατότητα στους γονείς να αποδεχτούν το πρόβλημα του παιδιού, να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με αυτό, ώστε να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες του και να αναπτύξουν μια πιο ισορροπημένη συναισθηματική σχέση που θα αποτρέψει δυσάρεστες συνέπειες στην ανατροφή τους.

14 Ασκήσεις επικοινωνίας
Οι ασκήσεις επικοινωνίας είναι πολύ σημαντικές γιατί μ’ αυτές ασκούνται στο να μάθουν να ακούν με προσοχή, να δίνουν σαφείς απαντήσεις , να εκφράζονται ελεύθερα, να είναι σε θέση να ανακαλούν πληροφορίες που άκουσαν, να γνωρίζουν και ν’ αξιολογούν τα συναισθήματα των άλλων, όπως ακριβώς και τα δικά τους : Έκφραση συναισθημάτων όπως (χαρά, λύπη, θυμός, έκπληξη κ.τ.λ.) με ελεύθερη κίνηση στο χώρο που να εκφράζει αυτά τα συναισθήματα Να ανακαλύψουν και να κατανοήσουν το πρόβλημα της ταυτόχρονης ομιλίας, που εμποδίζει την επικοινωνία. Να οξύνουν την ικανότητα ακουστικής διάκρισης (πχ. α) Με τις φωνές των ζώων και με κλειστά μάτια. β) Με τη λέξη που προεπιλέγουν και κάθε φορά που την ακούν σε μια ιστορία αντιδρούν με ένα συγκεκριμένο τρόπο.

15 Ιδέες για γλωσσικές ασκήσεις
Δημιουργούν δικές τους ιστορίες Παιχνίδια συνειρμών. Η νηπιαγωγός ή ένα παιδί λέει μια λέξη και τα παιδιά απαντούν π.χ. η λάμπα > φωτίζει. Βρίσκουν λέξεις που να αρχίζουν από τη συλλαβή ή το γράμμα που τους δίνουμε . π.χ ‘’πα’’ πάπια , πατάτα , πατούσα κ.τ.λ. ‘’Α’’ αγελάδα , Αγγελάκια Κάνουν πληθυσμιακές αλλαγές π.χ. ‘’η μεγάλη αγελάδα’’ οι μεγάλες αγελάδες Δημιουργούν δικά τους αινίγματα. Τους λέμε μια μικρή ιστορία με σκόπιμα λάθη που πρέπει να τα επισημάνουν

16 Ιδέες για αναγνωστικές ασκήσεις
Σε ένα κλειστό κουτί ή ένα σακουλάκι τοποθετούμε διάφορα μικροαντικείμενα. Το παιδί με το χέρι και τα δάχτυλα πιάνει ένα αντικείμενο , προσπαθεί να το μαντέψει και το ονομάζει ή το ζωγραφίζει και οι άλλοι ‘’διαβάζουν τη ζωγραφιά του’’. Παιχνίδι με ήχους γραμμάτων : Ένα παιδί λέει το όνομά του π.χ. Άγγελος. Από τι αρχίζει ; ποια άλλα ονόματα αρχίζουν από ‘’Α’’; Ποιών φίλων ή συγγενών σας τα ονόματα αρχίζουν από ‘’Α’’; Ποια ζώα αρχίζουν από ‘’Α’’; Ποια φυτά , δένδρα , λουλούδια κ.τ.λ. Συλλογή θησαυρών (μικρών αντικειμένων ή φωτογραφιών από το σπίτι ή το σχολείο που αρχίζουν από ‘’Α’’). Κάρτες με ονόματα χωριών , πόλεων που αρχίζουν από ‘’Α’’. Τι παθαίνουμε που αρχίζει από ‘’Α’’ (αρρωσταίνουμε).

17 Ασκήσεις για την οπτική αντίληψη
‘’Βρες τον άτακτο της παρέας’’ Δείχνουμε στο παιδί πολλές εικόνες της ίδιας ομάδας και μιας εικόνας άσχετης (π.χ πολλά λουλούδια κι ανάμεσα μια ομπρέλα , πολλά κουζινικά κι ανάμεσα μια μπάλα , πολλά φρούτα κι ανάμεσα ένα μολύβι). Το παιδί καλείται να βρει τον ‘’άτακτο’’ της παρέας και να τον βγάλει από το σύνολο. ‘’Οι κομματιασμένες φωτογραφίες’’ Μεγάλες φωτογραφίες , που έχουμε κόψει σε μικρότερα ίσα κομμάτια (puzzles). Το παιδί καλείται να βρει τα κομμάτια κάθε φωτογραφίας και να τα συναρμολογήσει ώστε να φανεί τι παριστάνει η φωτογραφία.

18 Ασκήσεις για την οπτική μνήμη
’Ο ιχνογράφος που έχασε τη μνήμη του’’ Κρατάμε μια αφίσα την οποία δείχνουμε στο παιδί και το αφήνουμε να την παρατηρήσει προσεχτικά για μερικά λεπτά. Έπειτα την κρύβουμε και το παιδί καλείται να απαντήσει σε ερωτήσεις του τύπου : πόσα πρόσωπα υπάρχουν στην αφίσα ή ποιο είναι το χρώμα του τάδε αντικειμένου ’Τι λείπει’’ Τοποθετούμε πάνω σε ένα τραπέζι μερικά αντικείμενα οικεία στο παιδί. Αφού τα παρατηρήσει προσεχτικά κρύβουμε ένα και το παιδί καλείται να μας πει ποιο αντικείμενο λείπει.

19 Ασκήσεις για την ακουστική αντίληψη
‘’Μάντεψε από πού προέρχεται ο ήχος’’ Έχουμε διάφορα μουσικά όργανα τοποθετημένα μέσα σε ένα χαρτοκιβώτιο , των οποίων τον ήχο ήδη γνωρίζει το παιδί. Του ζητάμε να κλείσει τα μάτια και να αναγνωρίσει από ποιο όργανο προέρχεται κάθε φορά ο ήχος που παράγουμε. ‘’Βρες το λάθος’’ Τραγουδάμε κάποιο τραγούδι πολύ γνωστό στο παιδί , αντικαθιστώντας μια λέξη με μια άλλη – λάθος. Το παιδί καλείται να την επισημάνει και να βρει τη σωστή.

20 Ανταπόκριση στη διδασκαλία και την παρέμβαση (RtI) Response to Instruction and Intervention
Περισσότερα από σαράντα χρόνια, η αναγνώριση των ΜΔ σχετίζονταν με τον ορισμό της «σοβαρής απόκλισης», δηλαδή της διαφοράς μεταξύ του νοητικού δυναμικού και της επάρκειας στην προφορική έκφραση στην ακουστική κατανόηση στη γραπτή έκφραση στις βασικές αναγνωστικές δεξιότητες στους μαθηματικούς υπολογισμούς και τον μαθηματικό λογισμό

21 Στον χώρο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, η έννοια του RTI σχετίζεται με τη διαδικασία της συνεχούς αξιολόγησης και του προσδιορισμού του πώς ένα παιδί απαντά (ανταποκρίνεται) στην ειδικά σχεδιασμένη διδασκαλία και παρέμβαση. Αξιοσημείωτο είναι ότι η έμφαση δίνεται στη συνεχή και δυναμική αξιολόγηση, η οποία βασίζεται σε αυστηρά επιστημονικά κριτήρια και σε έγκυρες και αξιόπιστες μετρήσεις

22 Το μοντέλο RtI ακολουθεί τις παρακάτω παραδοχές: • Το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να διδάξει αποτελεσματικά ΟΛΑ τα παιδιά. • Η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμη παράμετρος, ώστε να αντιμετωπιστούν οι εκπαιδευτικές δυσλειτουργίες, πριν εδραιωθούν και είναι αδύνατο να ξεπεραστούν. Είναι αναγκαία η εφαρμογή ενός πολυεπίπεδου συστήματος υποστήριξης. • Ένα μοντέλο διαχείρισης προβλημάτων/κρίσεων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις παρεμβάσεις σε κάθε επίπεδο υποστήριξης.

23 • Παρεμβάσεις βασισμένες σε ερευνητικά επιστημονικά ευρήματα μπορούν να εφαρμοστούν στην εκπαιδευτική πραγματικότητα. • Η παρακολούθηση της προόδου των μαθητών ανατροφοδοτεί τη διδασκαλία. • Τα δεδομένα της προόδου καθοδηγούν τη λήψη των εκπαιδευτικών αποφάσεων.

24 1ο επίπεδο: Διδασκαλία στη γενική τάξη
2ο επίπεδο: Υποστηρικτική διδασκαλία σε μικρές ομάδες 3ο επίπεδο: Εξατομικευμένη διδασκαλίας

25

26

27

28

29

30

31 Παρέμβαση ως προς τη γνώση του ήχου των γραμμάτων
Στοχευμένες παρεμβάσεις ως προς παράγοντες αναδυόμενου γραπτού λόγου που συνδέονται άμεσα με τη μάθηση της ανάγνωσης και της γραφής Παρέμβαση ως προς τη γνώση του ήχου των γραμμάτων Παρέμβαση ως προς τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου Παρέμβαση ως προς την ανάπτυξη της δεξιότητας κατανόησης του προφορικού λόγου Παρέμβαση ως προς την ανάπτυξη της φωνολογικής επίγνωσης Παρέμβαση ως προς την ανάπτυξη της μορφολογικής επίγνωσης Η δημιουργία πειραματικών ομάδων παρέμβασης - αποτελέσματα

32 Η εξάσκηση της φωνολογικής επίγνωσης στο νηπιαγωγείο (Κριτήριο φωνημικής ανάλυσης Παλαιοθόδωρου, 2004)

33

34 Το τεστ απευθύνεται Νηπιαγωγείο Κλίμακες : φωνολογικής επίγνωσης.
βραχύχρονης μνήμης φωνολογικών πληροφοριών Α& Β Δημοτικού Κλίμακες : αποκωδικοποίησης κατανόησης φωνολογικής επίγνωσης βραχύχρονης μνήμης φωνολογικών πληροφοριών).

35 Αξιολόγηση δεξιοτήτων αναδυόμενου γραπτού λόγου με κριτήρια αξιολόγησης:
Της φωνολογικής επίγνωσης σε επιγλωσσικό και μεταγλωσσικό επίπεδο Της μορφολογικής επίγνωσης ως προς τις τρεις διαστάσεις της (κλίση-παραγωγή-σύνθεση) σε επιγλωσσικό και μεταγλωσσικό επίπεδο Της συντακτικής επίγνωσης σε επιγλωσσικό και μεταγλωσσικό επίπεδο Της γνώσης του ονόματος και του ήχου των γραμμάτων Της ταχείας κατονομασίας ερεθισμάτων Του προσληπτικού και εκφραστικού λεξιλογίου Των Γνώσεων για το Γραπτό Λόγο Της κατανόησης του προφορικού λόγου

36 Αξιολόγηση συμβατικών δεξιοτήτων γραπτού λόγου με κριτήρια αξιολόγησης:
Της ακρίβειας και της ταχύτητας ανάγνωσης λέξεων και ψευδολέξεων Της ευχέρειας ανάγνωσης λέξεων και ψευδολέξεων Της αναγνωστικής κατανόησης Ανίχνευσης της Αναγνωστικής Ικανότητας Της ικανότητας ορθογραφικής επεξεργασίας Της ορθογραφικής δεξιότητας Της ορθογραφημένης γραφής λέξεων και ψευδολέξεων με μορφηματικά χαρακτηριστικά