ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΣΙΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ Κώστας Διάκος: Νομικός Περιβάλλοντος H ενεργειακή αυτονομία συναντά την κοινωνική οικονομία.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΣΙΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ Κώστας Διάκος: Νομικός Περιβάλλοντος H ενεργειακή αυτονομία συναντά την κοινωνική οικονομία."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΣΙΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ Κώστας Διάκος: Νομικός Περιβάλλοντος H ενεργειακή αυτονομία συναντά την κοινωνική οικονομία

2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ Η σημερινή επικαιρότητα της πολιτικής διαχείρισης οικονομικά του κοινωνικού κεφαλαίου, ως εναλλακτική οικονομική επιλογή στο ιδιωτικό και κρατικό κεφάλαιο οφείλεται στην εναλλακτικότητα των οικονομικών επιλογών.

3 Είναι η Οικονομία που έχει έντονα τα στοιχεία:
Δημοκρατικότητας στις αποφάσεις παραγωγικών επιλογών Της περιφερειακότητας, που αφήνει περιθώρια αυτονομίας στις παραγωγικές επιλογές και το τρόπο λειτουργίας του κοινωνικού κεφαλαίου. της συμμετοχής του πολίτη, δημιουργώντας τον παραγωγό-καταναλωτή του μικρού μεγέθους οργάνωσης, παραγόμενου προϊόντος και χαμηλής ανταποδοτικότητας για τον παραγωγό περιορίζονας αντικειμενικά το οικονομικό όφελος του και τέλος, από τας παραπάνω, εξασφαλίζει μεγαλύτερη διαφάνεια και πρόληψη αισχροκέρδιας στις οικονομικές συναλλαγες. Η κοινωνικιή Οικονομία δεν αποτελεί παρά την αναπόφευκτη συνέπεια της κατάρρευσης τoυ υπαρκτού κρατικού σοσιαλισμού και της οικονομικής και οικολογικής αποτυχίας τoυ υπαρκτού καπιταλισμού. Δεν μπορεί να είναι όμως φιλανθρβπία, διαμορφώνοντας με οικονομικό ρατσισμό δύο κατηγορίες ανθρώπων αυτούς που κερδοφορούν και τους άλλους που βοηθούνται να επιβιώσουν. Τότε η κοινωνική Οικονομία μετατρέπει θεωρητικά της φιλοσοφική αντίληψη της ανισότητας στις ευκαιρίες και τις συνέπειες σε διαβίωση περιορισμένου τρόπου ζωής για την πλειοψηφία της κοινωνίας.

4 Απάντηση Η αναβίωση, όμως της δημοκρατίας σήμερα είναι δυνατή μόνο στo επίπεδο της κοινότητας (τoυ δήμου ή των υποδιαιρέσεων τoυ). Γιατί στo κοινοτικό επίπεδο θα ήταν δυνατό να εκπληρωθούν oι προϋποθέσεις πoυ θα έκαναν δυνατή μια κοινοτική μορφή οργάνωσης της οικονομίας, δηλαδή: οικονομική αυτοδυναμία, κοινοτικοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και δημοκρατική κατανομή των αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των Επομένως υπό τις παρούσες κοινωνικό-θεσμικές συνθήκες, η οικονομική και πολιτική δημοκρατία εξικνείται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως αφετηρία ενός οδικού Χάρτη που θα οδηγεί στην ολοκληρωμένη οικονομική δημοκρατία δηλ. στην ανθρώπινη διάσταση της Οικονομίας. Ξαναφέρνωντας τον από αντικείμενων διαδικασίων σε υποκείμενο συλλογικών οικονομικών αποφάσεων

5 ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΜΙΑ ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΜΟΡΦΗ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Συνεταιρισμός, σύμφωνα με τη Διεθνή Συνεταιριστική Συμμαχία, είναι μια: «αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεων τους, διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης». Ο ορισμός δόθηκε στο παγκόσμιο συνέδριο συνεταιριστικών οργανώσεων στο Μάντσεστερ της Αγγλίας το 1995. Ο όρος αυτός αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα όπου και εξελίχθηκε ως ιδεολογία και ως κίνημα με κοινωνικό και οικονομικό περιεχόμενο αποβλέποντας κυρίως τις ασθενέστερες τάξεις των εργαζομένων για την ικανοποιητικότερη αντιμετώπιση των διαφόρων συχνά αναφυομένων αυθαιρεσιών του άκρατου κεφαλαιοκρατισμού. Η ελευθερία της συγκρότησης συνεταιρισμού για την επιδίωξη νόμιμων σκοπών θεμελιώνεται στα συντάγματα όλων των φιλελεύθερων και δημοκρατικών πολιτειών (δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι»). Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι βρίσκεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: (Άρθρο 20 (1) Καθένας έχει το δικαίωμα στην ελευθερία της ειρηνικής συνάθροισης και του συνεταιρίζεσθαι.

6 Ευρωπαϊκός συνεταιρισμός "SCE" "Ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία" "ΕΣΕΤ"
Η Ευρωπαϊκή ένωση, με τον κανονισμό 1435/2003 άμεσα εφαρμόσιμο με υπερνομοθετική ισχύ, εισάγει την δυνατότητα ιδρύσεως ιδιαίτερης μορφής συνεταιρισμού που δεν εντάσσεται στις εθνικές κατηγορίες. Ο εκ του περισσού εφαρμοστικός νόμος 4099/2012 ρυθμίζει περαιτέρω κάποιες λεπτομέρειες για τους Ευρωπαϊκούς συνεταιρισμούς, δυστυχώς όμως εισάγει και αντίθετες διατάξεις οι οποίες παρότι δεν ισχύουν καθότι ο κανονισμός έχει ύπερνομοθετική ισχύ, δημιουργούν νομικές δυσκολίες και ασάφεια.

7 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ   H ενεργειακή αυτονομία συναντά την κοινωνική οικονομία
ΣΤΟΧΟΙ Επικδιωκόμενος περιβαλλοντικός στόχος: Ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων προσυτασία της οικολογικής ισορροπίας και αναστροφή της κλιματικής αλλαγής Επιδιωκόμενος οικονομικός στόχος: Η ενεργειακή αυτάρκεια κατ’ αρχήν τοπικά, ύστρα περιφερειακά και σε επίπεδο επικράτειας και τελικά σε όρους αξαγωγικής οικονομικής διαχείρισης της ενέρεγειας Επικοιωκόμενος κοινωνικός στόχος : η διαμόρφωση της νοοτροπίας σε εξοικονίμη ενέργεισας, καταναλάση συμβατή με την προστασια του περιβαλλοντοις και στο βάθους αλλαγή φυσικής νοοτροπίας διαβ΄λιψσγς στον πλανήτη.

8 Η περίπτωση της Δανίας Η Δανία αποτελεί την απόδειξη ότι η κοινωνική συμμετοχή και δυναμική μπορεί να συμβαδίσει και να ενισχύσει την καινοτομία. Οι δέκα από τις αιολικές τουρμπίνες του εμβληματικού αιολικού πάρκου Middelgrunden που αποτελεί ορόσημο της Κοπεγχάγης, της πρωτεύουσας της Δανίας, είναι κτήμα ενεργειακής κοινότητας/συνεταιρισμού της Δανίας. Η ενεργειακή κοινότητα Middelgrunden απαριθμεί μέλη τα οποία υπογραμμίζουν την αξία της συμμετοχής στην κοινότητα, αισθάνονται περήφανοι για τη συμμετοχή τους. Το καθαρό χρηματικό κέρδος των μελών από τη συμμετοχή τους είναι της τάξεως του 3-4% του επενδυτικού κεφαλαίου, ακόμη υψηλότερο από το επιτόκιο των τραπεζών. Το πλέον σημαντικό είναι η αξία καθεαυτή της ενεργού συμμετοχής των πολιτών σε εγχειρήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και κοινωνικές αξίες δηλαδή και όχι αποκλειστικά χρηματικές απολαβές. Κατά τη διάρκεια της πετρελαϊκής κρίσης του 1970 ιδρύθηκαν πολλές Ενεργειακές Κοινότητες και μεγάλο μέρος του πληθυσμού, των πολιτών άρχισε να γίνεται μέλος ΕΚΟΙΝ. Ήδη το 2001, πάνω από οικογένειες στη Δανία συμμετείχαν σε Ενεργειακούς Συνεταιρισμούς.

9 Η ισπανική Somenergia Οι κεντρικοί στόχοι της Somenergia είναι η δημιουργία ενός κοινωνικού κινήματος που θα μπορούσε να σπάσει το ολιγοπωλιακό μοντέλο του ενεργειακού συστήματος και να ενισχύσει τη ζήτηση πράσινης ενέργειας. Η πρωτοβουλία δημιουργίας της Somenergia ξεκίνησε με την υποστήριξη του Πανεπιστημίου της Ζιρόνα, αλλά σύντομα εξαπλώθηκε στην περιοχή της Καταλονίας. Το 2016, έφτασε τα μέλη και κάλυψε πελάτες και μπορεί να καλύψει τις ετήσιες ενεργειακές ανάγκες οικογενειών.

10 Tο παράδειγμα της Γερμανίας
Η Γερμανία απαριθμεί περίπου 800 ενεργειακές κοινότητες με μέλη. Η δράση τους δεν περιορίζεται στους τομείς της παραγωγής, διανομής και προμήθειας ενέργειας, αλλά επεκτείνεται και στην λειτουργία και την κατοχή των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ElektrizitatsWerke Schonau, μιας ΕΚΟΙΝ που ξεκίνησε το 1986 από μια πρωτοβουλία γονέων της μικρής επαρχιακής πόλης Schönau κατά της πυρηνικής ενέργειας. Στόχοι της πρωτοβουλίας αυτής ήταν η προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και της παραγωγής ενέργειας από φιλικές για το περιβάλλον τεχνολογίες. Στη συνέχεια, η πρωτοβουλία αυτή που εξελίχθηκε στη δημιουργία της ElektrizitatsWerke Schonau και τελικά μετά από δύο δημοψηφίσματα και μεγάλο αγώνα κατάφερε το 1997 να αποκτήσει το

11 Ο Νόμος Σταθάκη Σύμφωνα με το νόμο ασυτό οι Ενεργειακές Κοινότητες (Ε.Κοιν.) -όπως τιτλοφορούνται οι αστικοί συνεταιρισμοί- έχουν ως στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα. Μέλη μιας Ε.Κοιν. μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ΟΤΑ α' και β' βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα του συνεταιρισμού αλλά και επιχειρήσεις των δήμων και περιφερειών. Παρατηρήσεις: Απαιτρίται νομοθετική ρύθμιση που δεν θα ασλλοιώνει το πνεύμα του νόμου από παραβιάσεις του μέσω του ιδιωτικού κεφαλαίου ή κρατικών μηχανισμών. Οι δραστηριότητές τους καλύπτουν μεγάλο μέρος του ενεργειακού κλάδου και δίνουν τη δυνατότητα στις τοπικές συμπράξεις δήμων, κατοίκων, μικρών επιχειρηματιών, ακόμη και επιμελητηρίων μιας περιοχής να πετυχαίνουν κατά κύριο λόγο την εξοικονόμηση ενέργειας και του σχετικού οικονομικού κόστους για τους πολίτες.

12 Τα κίνητρα Οι διατάξεις του προσχεδίου νόμου του ΥΠΕΝ προβλέπουν σειρά κινήτρων για τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς. Τέτοια είναι ο σταθερός φορολογικός συντελεστής εισοδήματος για πέντε χρόνια, η ένταξή τους στον αναπτυξιακό νόμο, η εξαίρεσή τους από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες και υποβολής προσφορών για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής του ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η κατά 50% μείωση της εγγυητικής επιστολής που απαιτείται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η κατά προτεραιότητα αδειοδότησή τους από τη ΡΑΕ αλλά και ο ενεργειακός συμψηφισμός από την παραγωγή ρεύματος με φωτοβολταϊκά και μικρές ανεμογεννήτριες. Παρατήρηση: Το μόνο που χρειάζεται να ξεκαθαριστεί είναι αν η πενταετία άρχεται από την εφαρμογή του νόμου ή την έναρξη λειτουργίας της Ε.Κοιν

13 Η κατανομή των μεριδίων και ο αριθμός των μελών
Ο ελάχιστος αριθμός των μελών μιας Ε.Κοιν. είναι πέντε στην περίπτωση που τα μέλη είναι ΝΠΔΔ, εκτός των ΟΤΑ ή ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα. Τουλάχιστον τρία πρέπει να είναι τα μέλη αν πρόκειται μόνο για ΟΤΑ όπως και όταν είναι ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα. Στην τελευταία περίπτωση, τα δύο τουλάχιστον πρέπει να είναι ΟΤΑ. Η εντοπιότητα είναι ένα από τα βασικότερα κριτήρια για τη σύσταση Ε.Κοιν. Έτσι τουλάχιστον το 75% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα του συνεταιρισμού. Έτσι, τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο ή να είναι δημότες του συγκεκριμένου δήμου και τα νομικά πρόσωπα να έχουν την έδρα τους εκεί που βρίσκεται και η Ε.Κοιν. Όλες οι Ε.Κοιν. είναι μη κερδοσκοπικές. Αν όμως τα μέλη ενός συνεταιρισμού είναι το λιγότερο 15 και το 50% συν ένα είναι φυσικά πρόσωπα, τότε αυτός μπορεί να έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα και να επιτρέπεται η διανομή κερδών. Κάθε μέλος μπορεί να κατέχει πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας και μία ή περισσότερες προαιρετικές, με ανώτατο όριο συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο το 20%. Οι ΟΤΑ μπορούν να έχουν έως 40%. Πάντως στις γενικές συνελεύσεις όλα τα μέλη συμμετέχουν με μία ψήφο. Πρόταση: Στις κερδοσκοπικές Ε.Κοιν. πρέπει το ποσοστό συμμετοχής των ΟΤΑ να μειωθεί .

14 Διάθεση κερδών Ο Νόμος ορίζει και τον τρόπο διάθεσης των κερδών. Έτσι, από τα καθαρά κέρδη της χρήσης παρακρατείται τουλάχιστον το 10% για τον σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού. Για κερδοσκοπικές Ε.Κοιν. το υπόλοιπο των καθαρών κερδών μετά την αφαίρεση των αποθεματικών διανέμεται στα μέλη. Αν πρόκειται για μη κερδοσκοπικές, τότε τα καθαρά κέρδη δεν διανέμονται στα μέλη, αλλά παραμένουν στους συνεταιρισμούς υπό τη μορφή αποθεματικών και διατίθενται για τους σκοπούς τους με απόφαση της γενικής συνέλευσης. Παρατήρηση: Στις κερδοσκοπικές Κ.Κοιν. το ποσοστό κερδών για το τακτικό αποθεματικό να αυξηθεί σε 30%. Έτσι διατηρείται η κοινωνική ανταποδοτικότητα τοιυ κοινωνικού κεφαλαίου στην Κοινωνία

15 Επίλογος Ο ενεργειακός συνεταιρισμός αποτελεί την εναλλακτική πρόταση στην ενεργειακή αυτάρκια χρησιμοποιώνας Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πρακτικά Οφείλουμε να κινήσουμε άμεση ενημερωση των πολιτών και τη διαμόρφωση του κονδυλίου που απαιτείται για την επιτυχία των στόχων. Νομοθετική θωράκιση του βασικού νομοθετικού πλαισίου τπου πρόσφατα ψηφίστηκε. Πρωτοβουλίες της περιφερεισακής αυτοδιοίκησης σε πιλοτικές δράσεις για τη πειστικότητα των ενημερωτικών επιχειρημάτων.