Εισαγωγή στην Κοινωνική Έρευνα Ι

Παρουσίαση με θέμα: "Εισαγωγή στην Κοινωνική Έρευνα Ι"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Εισαγωγή στην Κοινωνική Έρευνα Ι
Γαλανάκης Μιχάλης PhD, MSc, Εργασιακός Ψυχολόγος

2 Στάδια επιστημονικής έρευνας:
Επιστημονική μέθοδος: μια συστηματική οργανωμένη διαδικασία για την επίλυση ερευνητικών ερωτημάτων με βάση την εμπειρική πραγματικότητα. Στάδια επιστημονικής έρευνας: Επιλογή & διατύπωση ερευνητικού ερωτήματος. Σχεδιασμός διαδικασίας για την διασφάλιση του εμπειρικού υλικού / δεδομένων. Εκτέλεση σχεδιασμού/ Συλλογή δεδομένων Στατιστική ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων. Συγγραφή ερευνητικής μελέτης Προπαρασκευαστική φάση Εκτελεστική φάση Έκθεση πεπραγμένων

3 Πως μπορούν να συλλεχθούν τα ερευνητικά δεδομένα από τον ερευνητή?
3 Περιπτώσεις Έτοιμο σταθμισμένο σχέδιο Σχέδιο άλλων ερευνητών Κατασκευή από τον ερευνητή. Πως μπορούν να συλλεχθούν τα ερευνητικά δεδομένα από τον ερευνητή? Το ερωτηματολόγιο : έντυπο, σειρά ερωτήσεων, ανάγνωση και απάντηση από τον συμμετέχοντα Η συνέντευξη : μια προσωπική προφορική επικοινωνία με επιλεγμένες ερωτήσεις Η παρατήρηση : η θέαση ακρόαση από τον ερευνητή καταστάσεων σε σχέση με το υπό μελέτη φαινόμενο και καταγραφή χαρακτηριστικών & διαπιστώσεων σε σχέση με αυτό. Οι βιομετρήσεις : καταγραφή βιοσωματικών μετρήσεων με εξειδικευμένο εξοπλισμό.

4 Το ερωτηματολόγιο Το ερωτηματολόγιο στηρίζεται στην αριστοτέλεια λογική ότι το «όλον είναι κατί ευρύτερο από το σύνολο των μερών που το απαρτίζουν». Είναι πάντα σε έντυπη μορφή ή ηλεκτρονικό. Συνηθίζεται στην πλειοψηφία των ερευνών λόγω του ότι επιτρέπει ποσοτικοποίηση των ερωτήσεων και στατιστική επεξεργασία. Επίσης προτιμάται γιατί Α) διασφαλίζει αντικειμενικότητα μετρήσεων Β) μπορεί να χορηγηθεί ομαδικά Γ) εξασφαλίζει οικονομία χρόνου και πόρων

5 Το ερωτηματολόγιο Συλλογή δεδομένων - Κωδικοποίηση Ερευνητικό ερώτημα
Επιλογή τεστ Χορήγηση Επεξεργασία

6 Είδη ερωτημάτων Ερωτήσεις ανοιχτού τύπου: Ερωτήσεις κλειστού τύπου:
Ο εξεταζόμενος εκφράζει την άποψη του σε ρέοντα λόγο. Δεν υπάρχουν περιορισμοί χώρου, είδους απαντήσεων, διατύπωσης. Π.χ. Ποιοι είναι κατά την γνώμη σας οι κυριότεροι λόγοι για τα αυξημένα επίπεδα ανεργίας στις μέρες μας? ______________________________________________________________________________ Ερωτήσεις κλειστού τύπου: Οι πιθανές απαντήσεις είναι προκαθορισμένες και ο συμμετέχων καλείται να επιλέξει μια από αυτές. Είδη κλειστών ερωτήσεων : Διωνυμικές (Ναι/Οχι) Πολλαπλής επιλογής (Α,Β,Γ,Δ), Διαβάθμιση Likert (Διαφωνώ 1,2,3,4,5 Συμφωνώ) Σύντομη απάντηση (Έτος Γέννησης ________) Διευθέτηση πολλαπλών επιλογών (Βαθμος Προτιμησης δραστηριοτητων : Κολυμπι, Μπασκετ, Ποδοσφαιρο, Τεννις) Αναγκαστικής Επιλογής (Όταν νευριάζω : α) βρίζω, β) Χτυπάω, γ) φεύγω)

7 Είδη ερωτημάτων Ανοιχτές Ερωτήσεις Κλειστές Ερωτήσεις
Μεγαλύτερο βάθος πληροφοριών. Μεγαλύτερη ευκολία κατά την κατασκευή τους. Δεν επιτρέπουν στατιστική επεξεργασία. Μεγαλύτερη υποκειμενικότητα. Κίνδυνος απάντησης εκτός θέματος. Πιο χρονοβόρες στην απάντηση και πιο κουραστικές για τον συμμετέχοντα Κλειστές Ερωτήσεις Επιτρέπουν ποσοτικοποίηση και στατιστική επεξεργασία. Μεγαλύτερη αντικειμενικότητα. Πιο συμφέρουσες χρονικά. Πιο ευχάριστες για τον συμμετέχοντα. Μικρός κίνδυνος απάντησης εκτός θέματος. Μικρότερο βάθος πληροφοριών Αναγκάζουν σε απάντηση που μερικές φορές δεν εκφράζει τον εξεταζόμενο. Κατασκευάζονται δύσκολα και μετά από πολλές διαδικασίες ελέγχου.

8 Γενικές αρχές διατύπωσης ερωτημάτων Το ερωτηματολόγιο
Προσδιορισμός της ακριβούς έννοιας των κυρίων όρων της ερώτησης Π.χ. Ποια είναι η αξία του σπιτιού σας? Αν αγοράζατε το σπίτι σας σήμερα πόσα χρήματα θα έπρεπε να δαπανήσετε για να το αποκτήσετε? 2) Προσοχή στα επιρρήματα και τα ποσοτικά επίθετα (σπάνια, μεγάλος κοκ) 3) Αποφυγή πολλαπλών αρνήσεων Π.χ.Δεν συμφωνώ ότι δεν πρέπει να πηγαίνω κόντρα στους άλλους. (ΝΑΙ / ΟΧΙ) 4) Αποφυγή σύνθετων ερωτήσεων 5) Αποφυγή λέξεων που φορτίζουν συναισθηματικά την ερώτηση (π.χ.υπερβολικός ζήλος, εγκληματίας, κοκ) 6)Αποφυγή ερωτήσεων που προσανατολίζουν προς κοινωνικά επιθυμητές απαντήσεις 7) Χρήση λεξιλογίου και σύνταξης σε συσχέτιση με το επίπεδο των εξεταζόμενων

9 Η δομή του ερωτηματολογίου Το ερωτηματολόγιο
Τίτλος Ονόματα συγγραφέων Εισαγωγή-οδηγίες-σκοπός έρευνας Δημογραφικές πληροφορίες Ερωτήσεις με αρίθμηση Ομαδοποίηση ερωτήσεων Σειρά από τις εύκολες / απλές – στις πιο δύσκολες / σύνθετες Αποφυγή επηρεασμού απαντήσεων από τις προηγούμενες ερωτήσεις

10 Η συνέντευξη Περιλαμβάνει μια σειρά ερωτημάτων, όμως διαφοροποιείται από το ερωτηματολόγιο στο ότι υπάρχει προφορική επικοινωνία μεταξύ ερευνητή και εξεταζόμενου. Η συνέντευξη δομείται με βάση τους στόχους της έρευνας, τις μεταβλητές, το δείγμα, τις ιδιαιτερότητες και τις συνθήκες που επικρατούν. Οι απαντήσεις του εξεταζόμενου καταγράφονται από τον ερευνητή και στην συνέχεια πραγματοποιείται η επεξεργασία τους με την μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου.

11 Η συνέντευξη Συλλογή δεδομένων - Κωδικοποίηση Ερευνητικό ερώτημα
Δόμηση συνέντευξης Υλοποίηση Επεξεργασία

12 Η συνέντευξη Είδη Συνέντευξης
Η δομημένη συνέντευξη (ο αριθμός, το είδος, η σειρά, ο τρόπος διατύπωσης των ερωτήσεων είναι κοινός για όλους τους εξεταζόμενους) Η ημίδομημένη συνέντευξη (η διαδικασία είναι δομημένη αλλά παρέχεται η δυνατότητα παρέκκλισης με βάση τις ανάγκες του ερευνητή) Η ελεύθερη συνέντευξη (δεν υπάρχει κοινή διαδικασία και ερωτήσεις παρά μόνο κοινός ερευνητικός στόχος)

13 Προϋποθέσεις επιτυχίας
Η συνέντευξη Προϋποθέσεις επιτυχίας Χρόνος και τόπος συνέντευξης Δημιουργία άνετης και φιλικής ατμόσφαιρας Παροχή πληροφοριών για την υλοποίηση της συνέντευξης Σαφής διατύπωση ερωτήσεων Σύνδεση ερωτήσεων Ενεργητική ακρόαση Ικανότητες του συνεντευκτή Καταγραφή απαντήσεων

14 Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα της μεθόδου
Η συνέντευξη Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα της μεθόδου + Μεγαλύτερο βάθος – λεπτομέρεια πληροφοριών Συνεκτίμηση στοιχείων μη λεκτικών και παραλεκτικών Καλύτερη στόχευση ως προς το κύριο ερώτημα της έρευνας Ελευθερία χειρισμών Συγκέντρωση δεδομένων από άτομα που δεν μπορούν να γράψουν - Υποκειμενικότητα στην συλλογή των στοιχείων Δεν διασφαλίζει ανωνυμία Μεγάλο κόστος Χρονοβόρα Έλλειψη δυνατότητας στατιστικής επεξεργασίας

15 Η παρατήρηση Αποτελεί διαδικασία θέασης – ακρόασης των χαρακτηριστικών ενός φαινομένου στο φυσικό του περιβάλλον καθώς εκτυλίσσεται. Σε αντιδιαστολή με το ερωτηματολόγιο και την συνέντευξη οι περιγραφές – απαντήσεις δινονται από τον ερευνητή. Το όργανο μέτρησης δηλαδή είναι ο ίδιος ο ερευνητής. Είναι μέθοδος κατάλληλη για ειδικά θέματα που δεν μπορούν να ερευνηθούν μέσω συνέντευξης ή ερωτηματολογίου λόγω τάσεων προς το κοινωνικά επιθυμητό. Επίσης είναι μέθοδος κατάλληλη για διερεύνηση συνόλων συμπεριφοράς, για την μελέτη αλληλεπίδρασης μεταξύ ατόμων καθώς και για μελέτη συμπεριφοράς μέσα στο φυσικό της πλαίσιο.

16 Που, πότε, ποιοι, πως, για πόσο, με τι
Η παρατήρηση Που, πότε, ποιοι, πως, για πόσο, με τι Ερευνητικό ερώτημα Σχεδιασμός παρατήρησης Παρατήρηση Συλλογή δεδομένων

17 Η παρατήρηση Είδη παρατήρησης Δομημένη παρατήρηση
Μη δομημένη παρατήρηση Συμμετοχική παρατήρηση Παρεμβατική παρατήρηση Μη συμμετοχική παρατήρηση

18 Η παρατήρηση Καταγραφή δεδομένων Ρέων λόγος Σχέδιο καταγραφής
Διαβαθμιστική κλίμακα Χρονική δειγματοληψία

19 Η παρατήρηση Ο ρόλος του παρατηρητή Κίνδυνοι αλλοίωσης των δεδομένων
Μέσω της παρουσίας του Α) Εξοικείωση των συμμετεχόντων Β) Απόκρυψη παρατηρητή 2) Μέσω της υποκειμενικής καταγραφής (αυτοεκπληρούμενη προφητεία) Α) Εμπειρία Β) Άγνοια για τον σκοπό της έρευνας Γ) Διπλοί παρατηρητές

20 + + Το σύγχρονο ερευνητικό σχέδιο Συλλογή δεδομένων Ερωτηματολόγιο
Παρατήρηση + Συνέντευξη

21 Ποιο είναι το ζητούμενο όσον αφορά τις μετρήσεις στην έρευνα?
Αξιοπιστία Εγκυρότητα Ακρίβεια, Συνέπεια, Σταθερότητα μετρήσεων. Η βεβαιότητα ότι μετράμε αυτό που στοχεύαμε να μετρήσουμε.

22 Ερευνητικές Μετρήσεις
Σταθερό μέρος (το ποσό της μελετώμενης μεταβλητής) Διαφορετικό μέρος από άλλους ανεξάρτητους άσχετους παράγοντες με την μεταβλητή Τυχαία μεταβαλλόμενο μέρος – συγκυριακοί παράγοντες

23 Αξιοπιστία μετρήσεων Εκφράζει την σταθερότητα των μετρήσεων.
Συμβολίζεται με το γράμμα α. Λαμβάνει τιμές από 0 -1 (καμία αξιοπιστία) (απόλυτη αξιοπιστία).

24 Αξιοπιστία μετρήσεων Είδη αξιοπιστίας
Αξιοπιστία επαναληπτικών μετρήσεων Αξιοπιστία ισοδύναμων μορφών Αξιοπιστία των ημίσεων Αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας Αξιοπιστία μεταξύ βαθμολογητών

25 Εγκυρότητα μετρήσεων Είδη εγκυρότητας Κατά τεκμήριο εγκυρότητα
Εγκυρότητα αντιπροσωπευτικού περιεχομένου Εγκυρότητα κριτηρίου Προβλεπτική εγκυρότητα Εγκυρότητα εννοιολογικής δομής

26 Σχέση εγκυρότητας – αξιοπιστίας μετρήσεων
Όταν μια μέτρηση είναι αξιόπιστη είναι και έγκυρη Όταν μια μέτρηση είναι έγκυρη είναι και αξιόπιστη Μια μέτρηση μπορεί να είναι έγκυρη αλλά όχι αξιόπιστη. Μια μέτρηση μπορεί να είναι αξιόπιστη αλλά όχι έγκυρη.

27 Ανακεφαλαίωση Τι είναι η αξιοπιστία μετρήσεων?
Τι είναι η εγκυρότητα μετρήσεων? Ποια είναι η κύρια διαφορά μεταξύ ερωτήσεων ανοιχτού και κλειστού τύπου? Ποια είναι η διαφορά μεταξύ δομημένης, ημιδομημένης και ελεύθερης συνέντευξης? Ποια είναι η διαφορά μεταξύ συμμετοχικής και μη συμμετοχικής παρατήρησης? Ποιο είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο συλλογής δεδομένων?

28 Εισαγωγή στην Κοινωνική Έρευνα Ι
Σας ευχαριστώ για την συμμετοχή σας! Εισαγωγή στην Κοινωνική Έρευνα Ι Γαλανάκης Μιχάλης PhD, MSc, Εργασιακός Ψυχολόγος