2η Διάλεξη «Εθνικοί Λογαριασμοί και Ισοζύγιο Πληρωμών »

Παρουσίαση με θέμα: "2η Διάλεξη «Εθνικοί Λογαριασμοί και Ισοζύγιο Πληρωμών »"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 2η Διάλεξη «Εθνικοί Λογαριασμοί και Ισοζύγιο Πληρωμών »
ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΠΣ –ΜΒΑ ΜΑΘΗΜΑ: Διεθνή Οικονομικά 2η Διάλεξη «Εθνικοί Λογαριασμοί και Ισοζύγιο Πληρωμών » Δρ. Σίσκος Ευάγγελος, Τακτικός Καθηγητής Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων

2 Ισοζύγιο Πληρωμών- ΙΠ, Balance of Payment - ΒΡ
Το Ισοζύγιο Πληρωμών- ΙΠ, Balance of Payment - ΒΡ : είναι λογιστικός λογαριασμός αλλά και στατιστικός απολογισμός, στον οποίο με συστηματική μορφή καταχωρούνται τα συνολικά στοιχεία για τις εξωτερικές οικονομικές συναλλαγές (δημοσίου , ιδιωτών) μίας χώρας με άλλες σε μία καθορισμένη περίοδο χρόνου.

3 Ισοζύγιο Πληρωμών- ΙΠ, Balance of Payment - ΒΡ
Κάθε χώρα τηρεί λογαριασμό των οικονομικών της συναλλαγών με τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Στις συναλλαγές αυτές περιλαμβάνονται: όλες οι ροές δήλων και άδηλων πόρων (εισαγωγές και εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών) αλλά και ροές χρηματοοικονομικών πόρων, οι οποίοι αποτελούν τις πληρωμές για την απόκτηση και την είσπραξη από την πώληση αντίστοιχων χρηματοοικονομικών πόρων (κίνηση κεφαλαίων) κάθε χώρας για μια χρονική περίοδο, συνήθως ενός έτους (χωρίς να αποκλείονται μικρότερες ή μεγαλύτερες περίοδοι χρόνου) SNΑ- 93: σύστημα των εθνικών λογαριασμών (system of national accounts ) - το σύνολο των διεθνώς αναγνωρισμένων κανόνων του υπολογισμού της οικονομικής δραστηριότητας, που απεικονίζουν όλες τις βασικές μακροοικονομικές συνδέσεις, συμπεριλαμβανομένης της αλληλεπίδρασης μεταξύ της εθνικής και διεθνούς οικονομίας. Νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών (ESA 95) από το 1995. Θεσμικές ή οικονομικές μονάδες (institutional unit): Νομικά και φυσικά πρόσωπα. Ομάδες : Μη χρηματοοικονομικές και οικογενειακές επιχειρήσεις, Μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, Κυβερνητικοί οργανισμοί, Χρηματοοικονομικές εταιρείες.

4 Βασικά χαρακτηριστικά Ισοζυγίου Πληρωμών (ΙΠ-ΒΡ)
α) διπλογραφική μέθοδος β) Υπήκοοι -μη υπήκοοι. γ) Οικονομικό έδαφος μίας χώρας δ) Παροχή -Αντιπαροχή ε) Αγοραίες τιμές . ζ) Νομισματική Μονάδα. η) Χρόνος καταγραφής Αφού κάθε χρέωση αντιστοιχεί σε κάποια πίστωση, ο λογαριασμός τρεχουσών συναλλαγών (CΑ) + τον Λογαριασμό Ιδιωτικών Κεφαλαίων (ΚΑ)+τις Επίσημες Συναλλαγές Διαθεσίμων (ORT) ≡ 0 (Οι τρεις παύλες χρησιμοποιούνται αντί του σημείου ισότητας για να δειχθεί ότι πρόκειται για λογιστική ταυτότητα.) Γενικό ισοζύγιο πληρωμών (bαlαnce of pαγments- ΒΡ), δηλαδή ΒΡ =CΑ+ΚΑ. Αποθέματα (είναι το επίπεδο διαθεσίμων κεντρικής τράπεζα και το επίπεδο των περιουσιακών στοιχείων που κρατούν οι ιδιώτες επενδυτές. Ροές είναι το ισοζύγιο πληρωμών, o λογαριασμός τρεχουσών συναλλαγών, η δαπάνη, οι αποταμιεύσεις και το εισόδημα. Η ροή είναι ο ρυθμός μεταβολής ενός αποθέματος).

5 Βασικές αρχές στατιστικής ταξινόμησης και λογιστικής του Ισοζυγίου Πληρωμών
Α) Αφού το Ισοζύγιο πληρωμών είναι λογιστικός λογαριασμός, οι καταχωρήσεις σ’ αυτόν όλων των εξωτερικών οικονομικών συναλλαγών, που είναι εκφρασμένες σε νομισματικές μονάδες πραγματοποιείται με την διπλογραφική μέθοδο, σύμφωνα με την οποία σε κάθε χρέωση κάποιου λογαριασμού αντιστοιχεί μία ανάλογη πίστωση κάποιου άλλου λογαριασμού. Έτσι ώστε το σύνολο των χρεώσεων και πιστώσεων να είναι το ίδιο και, επομένως, το ισοζύγιο πληρωμών να είναι πάντα ισοσκελισμένο. Γενικεύοντας μπορούμε να πούμε ότι οποιαδήποτε οικονομική σχέση δημιουργεί «ζήτηση» συναλλάγματος καταγράφεται στο Ισοζύγιο Πληρωμών ως χρέωση, ενώ οποιαδήποτε σχέση προκαλεί «προσφορά» συναλλάγματος εγγράφεται ως πίστωση. Στην πίστωση ανήκουν όλες οι συναλλαγές, ως αποτέλεσμα των οποίων πραγματοποιείται εκροή πόρων και εισροή συναλλάγματος σε μία χώρα αναγράφονται με το θετικό σημείο (+) στην δεξιά στήλη. Στην χρέωση ανήκουν όλες οι συναλλαγές ως αποτέλεσμα των οποίων η χώρα ξοδεύει συνάλλαγμα σε ανταλλαγή για τις αποκτηθείσες αξίες και αναγράφονται με το αρνητικό σημείο ( - ) στην αριστερή στήλη. Ενώ για τις εισροές χρηματοοικονομικών πόρων έχουμε καταγραφή ως πίστωση (+) ενώ τις εκροές αυτών ως χρέωση (-).(βλ. πίνακα 1.1)

6 Ισοζύγιο Πληρωμών (βάση ΔΝΤ)

7 ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2 Πρότυπο Λογαριασμού Ισοζυγίου Πληρωμών

8 ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2α Σχηματική παράσταση του Ισοζυγίου Πληρωμών

9 ΠΙΝΑΚΑΣ 1. 2β Ισοζύγιο Πληρωμών της Ελλάδας (σε εκατ
ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2β Ισοζύγιο Πληρωμών της Ελλάδας (σε εκατ. ευρώ) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας. 2002 2003 2004 Ι. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών -8.571,3 -8.646,3 -6.411,0 Ια. Εμπορικό Ισοζύγιο ,7 ,5 ,8 Ιβ. Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων Ιβ.1. Ισοζύγιο Υπηρεσιών 10.755,4 11.506,5 15.467,0 Ιβ.2. Ισοζύγιο Εισοδημάτων -2.073,4 -2.597,4 -2.457,4 Ιβ.3. Ισοζύγιο Μεταβιβάσεων 5.455,4 5.088,1 6.015,1 ΙΙ. Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών (Ισοζύγιο Κεφαλαίου) 10310,4 9663,7 7834,0 ΙΙ.α. Άμεσες Επενδύσεις -643,0 544,7 599,6 ΙΙ.β. Επενδύσεις χαρτοφυλακίου 10937,8 12334,0 13727,5 ΙΙ.γ. Λοιπές επενδύσεις 1998,6 -7623,9 -9104,1 ΙΙ.δ. Μεταβολή Συναλλαγματικών Διαθεσίμων -1983,0 4409,0 2611,0 ΙΙΙ. Τακτοποιητέα Στοιχεία -1739,0 -1017,4 -1423,0 ΙV. I+II+IIΙ 0,0

10 Το γενικό ισοζύγιο πληρωμών (ή η καθαρή ζήτηση εγχωρίου νομίσματος,
Έτσι το Γενικό ΒΡ = καθαρή προσφορά ξένων νομισμάτων (ή η καθαρή ζήτηση εγχωρίου νομίσματος, που είναι το ίδιο πράγμα) -BP = ORT μείωση συναλλαγματικών διαθεσίμων (ή αγοράζει το εγχώριο νόμισμα που θέλουν να πουλήσουν οι ιδιώτες στην αγορά) BP = -ORT αύξηση συναλλαγματικών διαθεσίμων (ή προσφέρει το εγχώριο νόμισμα που ζητούν οι ιδιώτες στην αγορά συναλλάγματος, που είναι το ίδιο πράγμα).

11 Παράγοντες ανισορροπίας στο Ισοζύγιο Πληρωμών
Παράγοντες ανισορροπίας στο Ισοζύγιο Πληρωμών μπορούν να θεωρηθούν οι : Εποχική ανισορροπία (Πρόβλημα υπανάπτυκτων χωρών όπου το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών τους αποτελούν γεωργικά προϊόντα) Διαρθρωτική ανισορροπία (έλλειμμα μονιμότερης φύσης και υποδηλώνει μειωμένη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας). Συγκυριακή ή κυκλική ανισορροπία (ανάγεται στην οικονομική κατάσταση της διεθνούς οικονομίας γενικώς). Εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να αποτελέσουν λόγους ανισορροπίας στο ισοζύγιο πληρωμών μιας χώρας (όπως η πτώση του εισοδήματος των χωρών με τις οποίες εμπορεύεται μια χώρα, η κρίση στην προσφορά ενέργειας, τα πετρελαϊκά σοκ του 1973, 1979, , η Διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση 2008),

12 Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Εθνικό Προϊόν
Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Εθνικό Προϊόν Για την κλειστή οικονομία (το εθνικό προϊόν βάσει δαπανών) ισχύει: Υ = C+Ι +G (1) Στην ανοιχτή οικονομία, το εγχώριο προϊόν συμπληρώνεται με εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Συμβολίσουμε τις εισαγωγές με Μ και τις εξαγωγές με Χ, η εξίσωση (1) γράφεται: Υ+Μ = C+Ι +G+Χ (2) και από τη (2) (Χ - Μ) = Υ - (C+Ι+G) (3) Το μέρος C +Ι +G της (3) είναι η δαπάνη για το εγχώριο προϊόν. Ας ονομάσουμε το μέρος αυτό απορρόφηση Α, για να δώσουμε την (3) ως (Χ - Μ) = Υ - Α (4) [(Χ - Μ) > 0], δεν απορροφά όλο το εγχώριο προϊόν της. Η διαφορά Χ - Μ είναι θετική συνήθως για χώρες με μεγάλη ανταγωνιστικότητα στη διεθνή αγορά [(Χ - Μ) < 0], Η Χρηματοδότηση του ελλείμματος των Τρεχουσών Συναλλαγών με δανεισμό, δίνεται από το ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίων με το πιστωτικό του υπόλοιπο, που σημαίνει μεταφορά αγοραστικής δύναμης από το εξωτερικό, δηλαδή δανεισμό. Έτσι, υπολογίζεται ότι εάν σε μια οικονομία ο λόγος τοκοχρεολυσίων προς την αξία εξαγωγών (που είναι γνωστός ως ο «λόγος εξυπηρέτησης») είναι κάτω του 10%, τότε ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας δεν θεωρείται προβληματικός.

13 Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Εθνικό Προϊόν
Το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Εθνικό Προϊόν το εθνικό προϊόν βάσει εισοδήματος Έχουμε λοιπόν: Υ = C+S+Τ (5) Τώρα, αν το Υ στην εξίσωση (3) από τη δεξιά πλευρά της (5) θα έχουμε: Χ - Μ = (C+S+Τ) - (C+Ι+G) (6) δηλαδή (Χ - Μ) = (S - Ι) + (Τ - G) (7) Η εξίσωση (7) σημαίνει ότι για να έχουμε πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών [(Χ - Μ) > 0], θα πρέπει είτε (α) S > Ι, ή (β) ο δημόσιος τομέας να έχει πλεόνασμα (Τ > G). Συνδυασμός της προβληματικής οικονομίας, εάν: (Χ - Μ) < 0, S < Ι και Τ < G και το επίπεδο επενδύσεων είναι χαμηλό. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι προοπτικές της οικονομίας για ανάπτυξη δεν είναι ευνοϊκές, αφού ο δανεισμός προφανώς εξυπηρετεί περισσότερο καταναλωτικούς σκοπούς.

14 Αμοιβαία σχέση των λογαριασμών του ισοζυγίου πληρωμών
Υ=C+Ι+G+ΝΧ αλλά και ως : Y-C-G = C+I+ G+NX - (C+G) Υ-C-G=Ι+ΝΧ Sn = I+NX όπου η αριστερή πλευρά της εξίσωσης απεικονίζει της εθνικές αποταμιεύσεις (Sn) και η εξίσωση θα γραφτεί στο εξής με την εξής μορφή: Ι-Sn=-ΝΧ ή (I-S) +NX =0 (υπό καθεστώς κυμαινόμενης συναλλαγματικής ισοτιμίας δίχως την παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας) Η δεδομένη μορφή των λογαριασμών των ισοζυγίου πληρωμών μας δείχνει την σχέση μεταξύ της ροής διεθνών μέσων όπως την συσσώρευση κεφαλαίου (Ι-Sn) και της διεθνούς ροής εμπορευμάτων και υπηρεσιών (ΝΧ).

15 Αμοιβαία σχέση των λογαριασμών του ισοζυγίου πληρωμών
το Ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίου και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ισοσκελίζουν το ένα το άλλο και η συνάρτηση παίρνει την μορφή: Χ-Μ = ΝΧ = -(Ι-Sn)= S-I Εξωτερικό ισοζύγιο Εσωτερικό ισοζύγιο Αυτά σημαίνουν ότι το έλλειμμα του Ισοζυγίου πληρωμών στις τρέχουσες συναλλαγές χρηματοδοτείται κυρίως από τις καθαρές εισροές κεφαλαίου από το λογαριασμό της κίνησης κεφαλαίου. Στην παρούσα ανάλυση δεν συμπεριλαμβάνουμε τον λογαριασμό των συναλλαγματικών διαθεσίμων NX <O  X-M <0  X<M I-S > 0  I>S  εισροή κεφαλαίου από την αλλοδαπή (οφειλέτες) NX > O  X-M > 0  X>M I-S < 0  I< S  εκροή (εξαγωγή) κεφαλαίου από την ημεδαπή (πιστωτές). Σε αυτήν την περίπτωση με την εισροή κεφαλαίου εμφανίζεται η τάση για σχετική ανατίμηση του εθνικού νομίσματος και η εκροή κεφαλαίου σε σχετική υποτίμηση. Οι ελεύθερες διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι ο μηχανισμός της αυτόματης ισορροπίας του Ισοζυγίου Τρεχουσών συναλλαγών και Ισοζυγίου Κίνησης Κεφαλαίου. Η κρίση του ΙΠ είναι το διαρκές υπάρχον συσσωρεμένο έλλειμμα του ΙΠ. Η μη ρύθμιση του ελλείμματος του ΙΤΣ εξαντλεί τα επίσημα νομισματικά αποθέματα.

16 Εξωτερικό εμπόριο και προσδιορισμός του εισοδήματος
Εμπορικό ισοζύγιο: ισούται με τις καθαρές εξαγωγές - όταν ισχύει Χ >M τότε έχουμε εμπορικό πλεόνασμα, όταν ισχύει Χ <M έχουμε εμπορικό έλλειμμα Συνθήκη ισορροπίας Y = C + I + G + X - Μ Η ζήτηση εξαγωγών θεωρείται αυτόνομη, αφού εξαρτάται κυρίως από παράγοντες που σχετίζονται με τις άλλες οικονομίες. Η ζήτηση εισαγωγών συνήθως αυξάνεται με την άνοδο του εγχώριου εισοδήματος και προϊόντος. Μ Εξαγωγές Εισαγωγές Έλλειμμα Χ Πλεόνασμα Εισόδημα Σε χαμηλά επίπεδα εισοδήματος, Χ-Μ>0 και υπάρχει εμπορικό πλεόνασμα Σε υψηλά επίπεδα εισοδήματος, Χ-Μ <0 και υπάρχει εμπορικό έλλειμμα

17 Πολλαπλασιαστής δαπανών στην ανοικτή οικονομία
Ο πολλαπλασιαστής των δαπανών, ή η σχέση μεταβολής της αύξησης του εισοδήματος εκροές ΔΥ προς στην αύξηση των δαπανών ΔΑ, είναι σε αυτήν την περίπτωση ίση με: ΔΥ/ΔΑ = 1/(1 – b), όπου b – οριακή ροπή για κατανάλωση. s = 1 – b : οριακή ροπή αποταμίευσης

18 Πολλαπλασιαστής δαπανών στην ανοικτή οικονομία
Για τον καθορισμό του πολλαπλασιαστή των δαπανών στην ανοικτή οικονομία, αποκαλούμενου επίσης ως «πολλαπλασιαστή του εξωτερικού εμπορίου», είναι απαραίτητο να εισάγουμε στην ανάλυση την συνάρτηση των καθαρών εξαγωγών: NX = g – m΄Y,              όπου g - αυτόνομη καθαρή εξαγωγή Υ - εθνικό εισόδημα (συνολικές εκροές) m′ = ΔIM/ΔY - Οριακή ροπή για εισαγωγές (ΜΡΖ) : το ποσοστό κάθε πρόσθετης μονάδας εισοδήματος που οι κάτοικοι μιας χώρας επιθυμούν να δαπανήσουν για επιπλέον εισαγωγές. (1 – m′ – s): Μερίδιο συμπληρωματικών εισοδημάτων-ως νέες δαπάνες (C=a+ b(Y-T) συνάρτηση κατανάλωσης , (Ι= e - d x r) συνάρτηση επενδύσεων. M external trade = 1/(1 – b + m′) πολλαπλασιαστής εξωτερικού εμπορίου.

19 Οικονομική πολιτική και Ισοζύγιο Πληρωμών
Εξετάζουμε το μοντέλο των διεθνών ροών αγαθών και κεφαλαίου. Μεγάλη οικονομία (ΗΠΑ, η Ευρωζώνη, σε μικρότερο βαθμό η Μεγάλη Βρετανία, Ελβετία και Ιαπωνία), Μικρή Οικονομία: η απόλυτη πλειοψηφία των εθνικών οικονομιών είναι "μικρές" (ακόμα και μεγάλες χώρες όπως η Κίνα και τη Ρωσία), κατέχουν σχετικά μικρό μερίδιο της παγκόσμιας χρηματιστικής αγοράς και δεν επηρεάζουν το παγκόσμιο ποσοστό επιτοκίου. Συνεπώς, σε αντίθεση με την κλειστή οικονομία, στην μικρή ανοικτή οικονομία το ποσοστό επιτοκίου δεν ισορροπείται από τις αποταμιεύσεις και τις επενδύσεις, ισούται με το παγκόσμιο επιτόκιο r * - πραγματικό επιτόκιο, το οποίο υπερισχύει στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.

20 Οικονομική πολιτική και Ισοζύγιο Πληρωμών
Για την κατάρτιση του μοντέλου διεθνών ροών αγαθών και κεφαλαίου δεχόμαστε τρεις υποθέσεις: 1. Tο ύψος των εκροών στην οικονομία βρίσκεται στο επίπεδο, που ορίζεται από την συνάρτηση παραγωγής του D.Kobb – P. Douglas Y = F(K, L) το οποίο περιγράφει την εξάρτηση του όγκου της παραγωγής Υ, κεφαλαίου Κ και εργασίας L [Mankiw N.G., 1993]. 2. O όγκος κατανάλωσης εξαρτάται θετικά από το διαθέσιμο εισόδημα C = C (Y – T). 3. O όγκος των επενδύσεων εξαρτάται αρνητικά από το παγκόσμιο πραγματικό ποσοστό επιτοκίου I = I(r*). 4. Ως προκύπτει από τη βασική συνάρτηση των εθνικών υπολογισμών: NX = Sn – I = (Y – C – G) – I. Μετά την αντικατάσταση στον προηγούμενο τύπο των τριών υποθέσεων λαμβάνουμε: NX = [Y – C(Y – T) – G] – I(r*) = Sn – I(r*).

21 Οικονομική πολιτική και Ισοζύγιο Πληρωμών Μοντέλο Μικρής ανοικτής χώρας
Η αξία (I – Sn) καθορίζει τον ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίου (ΙΚΚ) , ενώ οι (NX) το ΙΤΣ. Εάν, στην ανοικτή οικονομία το ποσοστό επιτοκίου, που ορίζεται στις παγκόσμιες χρηματιστικές αγορές r*> r, από το επίπεδο επιτοκίου στην κλειστή οικονομία, τότε Sn >I, δείχνει το αρνητικό ισοζύγιο του ΙΚΚ. Δεδομένου ότι το ΙΤΣ και ΙΚΚ ισορροπούν μεταξύ τους, στο παράδειγμα αυτό το ΙΤΣ θα είναι θετικό (Διάγραμμα 2.1). Θετικό ΙΤΣ r Πραγματικό επιτόκιο r* ΝΧ Διεθνές επιτόκιο r I (r) Επιτόκιο στην κλειστή οικονομία Επενδύσεις , αποταμιεύσεις I, S

22 Οικονομική πολιτική στο μοντέλο της μικρής ανοικτής οικονομίας
Αρχικά έχουμε ΙΤΣ=0, ΙΚΚ =0. Η επέκταση της δημοσιονομικής πολιτικής αυξάνει τις κρατικές δαπάνες (ή την κατανάλωση) και μειώνει τις Sn από Sn1 σε Sn2 επειδή Sn=Y-C-G. Στην μικρή οικονομία έχουμε πλεόνασμα των επενδύσεων έναντι των αποταμιεύσεων. Αυτό οδηγεί σε θετικό υπόλοιπο του ΙΚΚ και αντισταθμίζει το έλλειμμα του ΙΤΣ. (διάγραμμα 2.2.) r Sn2 Sn1 Πραγματικό επιτόκιο Έλλειμμα ΙΤΣ r* ΝΧ I (r) Επενδύσεις , αποταμιεύσεις I, S

23 Οικονομική πολιτική στο μοντέλο της μικρής ανοικτής οικονομίας
Η επέκταση της δημοσιονομικής πολιτικής μειώνοντας τους φόρους έχει ανάλογο αποτέλεσμα. Η μείωση των φόρων (Τ) επιφέρει αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος (Υ-Τ) ενθαρρύνει την κατανάλωση, μειώνει τις Sn και αυξάνει το μέγεθος των Ι με οποιοδήποτε επιτόκιο. Η καμπύλη Ι(r1) μετακινείται στη θέση Ι(r2). Αυτό οδηγεί σε θετικό υπόλοιπο του ΙΚΚ και αντισταθμίζει το έλλειμμα του ΙΤΣ. (διάγραμμα 2.3.) Sn r Πραγματικό επιτόκιο Έλλειμμα ΙΤΣ r* ΝΧ I (r)2 I (r)1 Επενδύσεις , αποταμιεύσεις I, S

24 Οικονομική πολιτική και Ισοζύγιο Πληρωμών
Η ενθαρρυντική δημοσιονομική πολιτική δεν οδηγεί σε σημαντικά αποτελέσματα σε μία μικρή χώρα, σε αντίθεση σε μία μεγάλη χώρα, όπου θα μειωθούν οι διεθνείς αποταμιεύσεις, θα αυξηθούν τα διεθνή επιτόκια. Η αύξηση των διεθνών επιτοκίων από r*1 σε r*2 μειώνει το επίπεδο των επενδύσεων στην μικρή χώρα και οδηγεί σε έλλειμμα του ΙΚΚ και θετικό υπόλοιπο του ΙΤΣ. Η μείωση του διεθνούς επιτοκίου οδηγεί σε αντίστροφο αποτέλεσμα (Διάγραμμα 2.4). Η πολιτική που ενθαρρύνει τις επενδύσεις οδηγεί σε θετικό ΙΚΚ και αρνητικό ΙΤΣ . Η πολιτική που ενθαρρύνει τις αποταμιεύσεις οδηγεί σε αρνητικό ΙΚΚ και θετικό ΙΤΣ. Θετικό ΙΤΣ r Sn Πραγματικό επιτόκιο r2* ΝΧ r1* I (r) Επενδύσεις , αποταμιεύσεις I, S

25 Εξωτερικό χρέος και Ισοζύγιο Πληρωμών
Με έλλειμμα του ΙΠ η χώρα αναγκάζεται να προσφύγει σε δάνεια στις διεθνείς χρηματιστικές αγορές. Η αύξηση του εξωτερικού χρέους των αναπτυσσόμενων και μεταβατικών χωρών απειλεί τη σταθερότητα ολόκληρης της παγκόσμιας οικονομίας. Τα τελευταία δεκαπέντε έτη το συνολικό εξωτερικό χρέος των χωρών με το χαμηλό και μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε σχεδόν δύο φορές - από 1460,3 δισ. δολάρια ΗΠΑ το 1990, σε 2843,8 δισ. το 2006 το οποίο ανέρχεται σε 26% του συνολικού ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος και 78% της ετήσιας εξαγωγής προϊόντων [World Bank, World Development Report 2001, 2007, 2008] Η μείωση του εξωτερικού χρέους είναι ένα από τα δισεπίλυτα προβλήματα για την κυβέρνηση οποιασδήποτε χώρας. Η επίτευξη ισορροπίας ου ΙΠ, επιτυγχάνεται με την μείωση της εγχώριας κατανάλωσης και την αύξηση των εξαγωγών ως βασική πηγή του ξένου συναλλάγματος, απαραίτητου για την εξυπηρέτηση και την εξόφληση του εξωτερικού χρέους.

26 Εξωτερικό χρέος και Ισοζύγιο Πληρωμών
Αυτό απαιτεί τέτοιες θεμελιώδεις αλλαγές στην διεξαγωγή δημοσιονομικής – φορολογικής, νομισματικής και χρηματοπιστωτικής πολιτικής, η οποία μπορεί να επιδεινώσει την οικονομική κατάσταση ομάδων πληθυσμού, να οδηγήσει στην πτώση των Κυβερνήσεων και αλλαγή πολιτικών κομμάτων στην εξουσία. Επιπλέον σε μακροπρόθεσμη προοπτική η οικονομία αδύναμα αντιδρά στις αλλαγές των κρατικών δαπανών, των φόρων, προσφοράς χρήματος , του μεγέθους της επίσημης συναλλαγματικής ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος και άλλων εργαλείων, τα οποία είναι στη διάθεση της κάθε κυβέρνησης. Η μόνη αποτελεσματική, αλλά χρονοβόρα λύση του προβλήματος του εξωτερικού χρέους μίας χώρας είναι η συνεχής αύξηση της συνολικής παραγωγής με την εισαγωγή στην εθνική οικονομία προηγμένων τεχνολογιών, αύξηση εξειδίκευσης του εργατικού δυναμικού και αύξηση της ανταγωνιστικότητας της στις παγκόσμιες αγορές.

27 Άσκηση 1 Εξαγωγές Εμπορευμάτων +80 Εισαγωγές εμπορευμάτων -60
Απαντήστε τα παρακάτω ερωτήματα, βασισμένοι στα ακόλουθα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών της υποθετικής χώρας Δέλτα για το 2005 (όλα τα στοιχεία είναι σε δις δολ.ΗΠΑ) Εξαγωγές Εμπορευμάτων +80 Εισαγωγές εμπορευμάτων -60 Εξαγωγές Υπηρεσιών Εισαγωγές Υπηρεσιών Καθαρά εισοδήματα από επενδύσεις Καθαρές μεταβιβάσεις Εισροές κεφαλαίων Εκροές κεφαλαίων Επίσημα αποθέματα α) Ποιο είναι το μέγεθος του εμπορικού ισοζυγίου β) Ποιο είναι το μέγεθος του ΙΤΣ γ) Ποιο είναι το μέγεθος του ΙΚΚ δ) Ποιο είναι το μέγεθος του Ισοζυγίου επίσημων συναλλαγών

28 Άσκηση 1 Επίλυση Εμπορικό Ισοζύγιο TB = Xgoods – IMgoods = 80 – 60 = 20, Όπου Xgoods – εξαγωγές εμπορευμάτων , IMgoods – εισαγωγές εμπορευμάτων. ΙΤΣ САВ – εξαγωγές εμπορευμάτων και υπηρεσιών X μείον των εισαγωγών IM, συν τα καθαρά εισοδήματα από τις επενδύσεις NY συν καθαρές μεταβιβάσεις NT: САВ = X – IM + NY + NT = ( ) – ( ) + (–10) + 20 = 40. Ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίων Bcap = Cinflow –Coutflow = 20 – 80 = –60, Όπου C inflow – εισροή κεφαλαίου, C outflow – εκροή κεφαλαίου. Ισοζύγιο επίσημων συναλλαγών διαθεσίμων : Bof = Bcap + NT + R = – = –20, όπου R – επίσημα αποθεματικά.

29 Άσκηση 2

30 Άσκηση 2 Από το βασικό τύπο των εθνικών λογαριασμών
Επίλυση Από το βασικό τύπο των εθνικών λογαριασμών Y = C + I + G + NX λαμβάνουμε το υπόλοιπο του ΙΤΣ: NX = Y – (C + I + G) και το ύψος των εθνικών αποταμιεύσεων είναι Sn = Y – C – G. Από (I – Sn ) = – NX λαμβάνουμε το υπόλοιπο του ΙΚΚ για τις περιπτώσεις 1, 2 και 3 αντίστοιχα (700 – 1000) = – 300, (900 – 1000) = – 100 και (900 – 900) = 0.

31 Άσκηση 3 Η οικονομία περιγράφεται από τις ακόλουθες εξισώσεις:
C=40+0,7(Y-T) I=150-8r Οι καταναλωτικές δαπάνες ανέρχονται σε 530, το πραγματικό επιτόκιο ισούται με 7% και κρατικές αποταμιεύσεις ισούνται με 10. Υπολογίστε το έλλειμμα του λογαριασμού του ΙΤΣ.

32 Άσκηση 3 Επίλυση Το υπόλοιπο του λογαριασμού του ΙΤΣ ισούται (Sn – I) , όπου Sn – οι εθνικές (κρατικές) αποταμιεύσεις, I – επενδύσεις. Το ύψος των επενδύσεων I = 150 – 8 х 7* = 150 – 56 = 94. Με κρατικές αποταμιεύσεις Т= 10 (φορολογικές εισροές στον προϋπολογισμό) από την εξίσωση της κατανάλωσης C λαμβάνουμε: 530 = ,7 (Y – 10), – = 0,7 Y 497 = 0,7 Y από όπου Y = 710. Το διαθέσιμο εισόδημα (Y – Т) = 710 – 10 = 700, από όπου το ύψος των ιδιωτικών αποταμιεύσεων είναι SP = 700 – 530 = 170. Οι εθνικές αποταμιεύσεις Sn = SP + Т = = 180. Το υπόλοιπο του λογαριασμού του ΙΤΣ είναι (Sn – I) = 180 – 94 = 86.

33 Άσκηση 4 Άσκηση: Το εμπορικό ισοζύγιο μίας χώρας με μικρή ανοικτή οικονομία είναι ελλειμματικό (TB = –30). Οι επενδύσεις είναι σταθερές και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου χρηματοδοτείται από την αύξηση των εσωτερικών αποταμιεύσεων. Η οριακή ροπή για κατανάλωση b = 0,75, η οριακή ροπή για εισαγωγές είναι m′ = 0,15. Υπολογίστε: την αύξηση του εθνικού εισοδήματος, απαραίτητου για την κάλυψη του εμπορικού ισοζυγίου, την αύξηση των εξαγωγών και εισαγωγών.

34 Άσκηση 4 Επειδή η οριακή ροπή για αποταμιεύσεις ανέρχεται σε
Επίλυση Επειδή η οριακή ροπή για αποταμιεύσεις ανέρχεται σε s = (1 – b) = (1 – 0,75) = 0,25, η άνοδος αποταμιεύσεων σε ΔS = 30, απαραίτητες για την κάλυψη του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, προκύπτει ως αποτέλεσμα της συνολικής αύξησης του εισοδήματος σε ΔY = ΔS/s = 30/0,25 = 120. Ο πολλαπλασιαστής του εξωτερικού εμπορίου είναι M ext. trade = 1/(1 – b + m′) = 1/(1 – 0,75 + 0,15) = 1/0,4 = 2,5 Η αύξηση των εξαγωγών ανέρχεται σε ΔX = ΔY/Mext. trade = 120/2,5 = 48; Η αύξηση των εισαγωγών ανέρχεται σε ΔIM = m′ ΔY = 0,15 х 120 = 18. Η αύξηση του εμπορικού Ισοζυγίου ανέρχεται σε ΔX – ΔIM = 48 – 18 = +30, το οποίο επιτρέπει εξολοκλήρου να καλύψει το αρνητικό υπόλοιπο (–30).