ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ, ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ «ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ» ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ, ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ «ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ» ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ, ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ «ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ» ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

2 Περιεχόμενα Σκοπός Προσδοκώμενα αποτελέσματα Έννοιες κλειδιά Εισαγωγή
Πρακτικές εφαρμογές από την πλευρά των εκπαιδευτικών Έργο και ρόλος εκπαιδευτικού Πρακτικές σε επίπεδο σχολείου Πρακτικές που μπορεί να εφαρμόσει η διεύθυνση Συνεργασία με γονείς Συνεργασία με ψυχολόγους Πρακτικές για τους μαθητές έξω από την τάξη Πρακτικές για τους μαθητές μέσα στην τάξη Βιβλιογραφία

3 Σκοπός Παρουσίαση καλών πρακτικών που εφαρμόζονται στα σχολεία της Ελλάδας και του εξωτερικού για την αντιμετώπιση και την πρόληψη του σχολικού εκφοβισμού η επεξήγηση των κριτηρίων σχεδιασμού και υλοποίησής τους και η αποτίμηση της αποτελεσματικότητάς τους.

4 Προσδοκώμενα αποτελέσματα
Όταν θα έχετε ολοκληρώσει τη μελέτη της ενότητας, θα είστε σε θέση: Να γνωρίζετε πρακτικές που στοχεύουν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού και είτε έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία στην Ελλάδα και το εξωτερικό στο παρελθόν είτε βρίσκονται σε εξέλιξη ως μέρος προγράμματος κατά του φαινομένου. Να γνωρίζετε τις προϋποθέσεις και τα στάδια υλοποίησης των πρακτικών Να αναγνωρίζετε τους ρόλους των εμπλεκόμενων μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολείου και άλλων φορέων. Να αξιολογείτε την επιτυχημένη εφαρμογή των πρακτικών

5 Έννοιες κλειδιά Σχολικός εκφοβισμός
Πρόληψη και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού Καλές πρακτικές στην τάξη Συμπεριφορά μαθητών Αλληλεπίδραση εκπαιδευτικών Συνεργασία σχολείου

6 Εισαγωγή Βασικές προϋποθέσεις: Ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση
Λειτουργία της τάξης ως ομάδα Αλληλεπίδραση μαθητών Διαχείριση προβλημάτων Διαπραγμάτευση μεταξύ των μελών

7 Αρχές εφαρμογής (1) Αναλυτική περιγραφή των πρακτικών πριν από την εφαρμογή Ελαστικότητα των πρακτικών, ώστε να προσαρμόζονται στις περιστάσεις Ανοιχτές συζητήσεις μεταξύ των μαθητών και ανατροφοδότηση Σεβασμός στην εποικοδομητική ανατροφοδότηση Σεβασμός, ενσυναίσθηση και αμεσότητα από τους εκπαιδευτικούς Διευκόλυνση της συμμετοχής των μαθητών από τους εκπαιδευτικούς Εφαρμογή των πρακτικών με ενθαρρυντικό (όχι εξαναγκαστικό) τρόπο

8 Αρχές εφαρμογής (2) Ενθάρρυνση με προτροπή, κατάλληλες ερωτήσεις και διαπραγμάτευση Οι πρακτικές δημιουργούν ευχάριστο και ενθαρρυντικό κλίμα Οι δραστηριότητες είναι βιωματικές και πλούσιες σε αλληλεπίδραση Η συμμετοχή των μαθητών διευκολύνεται, αλλά βασίζεται στον δικό τους ρυθμό Δίνεται έμφαση στις ικανότητες των μαθητών, με σκοπό την αύξηση της αυτοεκτίμησής τους Ο εκπαιδευτικός είναι πρόθυμος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες των μαθητών Οι πρακτικές βασίζονται στην επίλυση προβλημάτων Οι μαθητές ενθαρρύνονται να παρακολουθούν και να συμμετέχουν Οι μαθητές παροτρύνονται να σκεφτούν λύσεις για τα προβλήματα. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να εφαρμόζουν τις ικανότητές τους με θετική ανατροφοδότηση, ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούν θετικά

9 Πρακτικές εφαρμογές για εκπαιδευτικούς
Ο εκπαιδευτικός πρέπει: Να μιλά στο παιδί που αντιμετωπίζει εκφοβισμό και να το ακούει προσεκτικά. Να βεβαιωθεί ότι το παιδί νιώθει την άμεση ανταπόκριση του εκπαιδευτικού, την προστασία του και τη διαθεσιμότητά του για παροχή βοήθειας. Το παιδί πρέπει να νιώθει εμπιστοσύνη να ενημερώνει τον εκπαιδευτικό για ό,τι συμβαίνει. Να συζητά με τους γονείς των παιδιών για να εκφράσει προβληματισμούς και να εκφράσει προθυμία για ανάληψη δράσης. Να εξακριβώνει ποια παιδιά εκφοβίζουν και ποια δέχονται εκφοβιστική συμπεριφορά Να εξακριβώνει ποια παιδιά - παρατηρητές ενθαρρύνουν το παιδί που δρα ως θύτης Να πλησιάζουν το παιδί που εκφοβίζει για να συζητήσουν μαζί του χωρίς να νιώσει απειλή ή στιγματισμό. Να υποστηρίζουν το παιδί που δέχεται τον εκφοβισμό και να ζητούν τη συνεργασία της διεύθυνσης του σχολείου.

10 Έργο και ρόλος εκπαιδευτικού
Προσεκτική προετοιμασία για την εφαρμογή των πρακτικών Διευκόλυνση των μαθητών στη διερεύνηση των θεμάτων Οργάνωση των μαθητών σε ομάδα Επεξήγηση των σταδίων της πρακτικής, των στόχων κάθε βήματος και παροχή οδηγιών γι’ αυτά που θα ακολουθήσουν Βοήθεια στους μαθητές με κατάλληλες ερωτήσεις και υποστήριξη για να παρέχουν απαντήσεις Συντονισμός της συζήτησης με βάση τα σχόλια/ απαντήσεις των μαθητών Καταγραφή και συστηματοποίηση των κύριων σημείων Βοήθεια στη συναγωγή συμπερασμάτων Οργάνωση της ομάδας με διακριτικό τρόπο Διασφάλιση ότι οι μαθητές δεν υπόκεινται σε κριτική και δεν υποτιμούνται Διευκόλυνση της ανατροφοδότησης Συνεισφορά στη συζήτηση αποσαφηνίζοντας και συνοψίζοντας

11 Πρακτικές σε επίπεδο σχολείου
Συνεργασία με γονείς και άλλους φορείς

12 Α. Πρακτικές που μπορεί να εφαρμόσει η διεύθυνση
Να καταγράφει το περιστατικό εκφοβισμού, παρατηρώντας πού και πότε συνέβη η εκφοβιστική συμπεριφορά, ποιοι συμμετείχαν ως θύτες και θύματα, ποιοι ως παρατηρητές, ποια μορφή ενδοσχολικής βίας σημειώθηκε Να διατηρεί αρχείο καταγραφής των κρουσμάτων εκφοβισμού και να παρέχεται πρόσβαση στους εκπαιδευτικούς που ενδιαφέρονται Να προσδιορίζει εάν το κρούσμα αφορά σε επαναλαμβανόμενη εκφοβιστική συμπεριφορά ή πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Σε περίπτωση που η εκφοβιστική συμπεριφορά επαναλαμβάνεται, να γίνεται συνεννόηση με τους γονείς του παιδιού ώστε να προσκληθούν σε συνάντηση για συζήτηση Να καθορίσει τις συνέπειες που θα υποστεί το παιδί που δρα ως θύτης (σε επαφή με τους γονείς) και τα παιδιά που υποστηρίζουν το παιδί με την εκφοβιστική συμπεριφορά Να σχεδιάζει την παρακολούθηση του προβλήματος με στόχο τον έλεγχο των εξελίξεων κάθε περιστατικού

13 Β. Συνεργασία με γονείς Το σχολείο μπορεί να επιδιώξει τη συνεργασία με τους γονείς και να καλλιεργήσει υγιή επικοινωνία με εμπιστοσύνη, αυθεντικότητα, ειλικρίνεια και ανοικτό διάλογο. Στον κύκλο συζητήσεων, ο συντονιστής οφείλει: Να ορίσει κανόνες για την ομάδα, Να φροντίσει να παίρνει τον λόγο κάθε συμμετέχων/ουσα Να παροτρύνει τους συμμετέχοντες να χρησιμοποιούν προτάσεις σε πρώτο πρόσωπο για να μην διατυπώνονται ως κατηγορίες προς άλλους Να φροντίζει να αποφεύγονται οι επιθέσεις σε προσωπικό επίπεδο Να παροτρύνει τον αναστοχασμό πάνω στις απόψεις των άλλων Να δείχνει κατανόηση Να κατευθύνει τη συζήτηση στην ανεύρεση πιθανών λύσεων Να έρχεται σε συμφωνία με τους συμμετέχοντες για έλεγχο σχετικά με την επίλυση του προβλήματος

14 Συνεργασία με γονείς (2)
Πρακτικές που μπορούν να μάθουν από το σχολείο οι γονείς του παιδιού- θύτη: Να συζητούν με τη διεύθυνση του σχολείου ή τους εκπαιδευτικούς για το κρούσμα εκφοβισμού που δημιούργησε το παιδί τους Να συνεργάζονται με τη διεύθυνση και τους εκπαιδευτικούς για να αντιμετωπιστεί το θέμα του παιδιού με τη βία Να συνεργάζονται με τη διεύθυνση και τους εκπαιδευτικούς ώστε να εφαρμόζονται οι κανόνες συμπεριφοράς, οι συνέπειες παραβίασής τους και η πρόληψη συμπεριφορών εκφοβισμού. Να παρακολουθούν πώς εξελίσσεται η κατάσταση και να διατηρούν επαφή με το σχολείο. Να προσέχουν αν το παιδί τους λαμβάνει μέρος επαναλαμβανόμενα σε περιστατικά εκφοβιστικής συμπεριφοράς και μετά το πέρας των σχολικών ωρών. Να ενημερώνουν σχετικά τη διεύθυνση του σχολείου και τους εκπαιδευτικούς και να συνεργάζονται μαζί τους για να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται.

15 Συνεργασία με γονείς (3)
Πρακτικές που μπορούν να μάθουν από το σχολείο οι γονείς του παιδιού θύματος: Να συνεργάζονται με τη διεύθυνση του σχολείου και τους εκπαιδευτικούς για να είναι ενήμεροι για την έκταση των κρουσμάτων εκφοβισμού και τη σοβαρότητά τους, καθώς και για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί. Να παρέχουν στο παιδί τους την υποστήριξη και το κλίμα ασφάλειας που χρειάζεται, φροντίζοντας να μη νιώσει κριτική και στιγματισμό. Να ακούσουν με προσοχή αυτά που θέλει να μοιραστεί το παιδί μαζί τους για το πώς αισθάνεται και τί έχει ανάγκη.

16 Γ. Συνεργασία με ψυχολόγους
Οι κλινικοί ψυχολόγοι μπορούν: να παρέχουν ενημέρωση και εξηγήσεις στους εκπαιδευτικούς πολύτιμα σχόλια και πληροφορίες για την αντιμετώπιση προβλημάτων ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν οι μαθητές να εκπαιδεύσουν τους εκπαιδευτικούς σε θέματα που σχετίζονται με τον σχολικό εκφοβισμό και περιπτώσεις δύσκολες στον χειρισμό να οργανώσουν εκπαιδευτικά σεμινάρια σχετικά με δραστηριότητες που μπορούν να οργανώσουν οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο Άξονες θεμάτων: διαχείριση θυμού, δεξιότητες ελέγχου συναισθημάτων, ικανότητα να είναι κανείς καλός ακροατής, δεξιότητες επικοινωνίας, συμπόνιας, αποδοχής, μη κριτικής διάθεσης, εθνικής ταυτότητας, αποφυγής προκατάληψης, στρατηγικών αντιμετώπισης μετατραυματικού στρες και δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης

17 Πρακτικές για τους μαθητές έξω από την τάξη
Για την πρόληψη: Να φτάνουν στην αίθουσα στην ώρα τους, να τοποθετούν την τσάντα τους στη θέση τους και να βγαίνουν έξω στην αυλή Να μη μιλάνε με εξωσχολικούς, να μην έχουν μαζί τους πολύτιμα αντικείμενα και να παίρνουν μαζί τους όλα τα πράγματα προτού βγουν από την αίθουσα Να μη φωνάζουν/ κάνουν φασαρία όταν μπαίνουν στο σχολείο Να μην εκφοβίζουν τους συμμαθητές τους

18 Πρακτικές για τους μαθητές έξω από την τάξη (2)
Για την αντιμετώπιση: Να βοηθάνε τους συμμαθητές όταν κάποιος τους εκφοβίζει Αν κάποιο παιδί είναι μόνο του να κάνουν παρέα μαζί του Αν ξέρουν ότι κάποια παιδιά ενοχλούν άλλα, να ενημερώνουν στο σχολείο και στο σπίτι Να αναφέρουν το συμβάν σε δάσκαλο, στον διευθυντή, στους γονείς, να ζητούν βοήθεια Να δείχνουν αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση Να βρίσκουν τρόπο να εκφράσουν τα συναισθήματά τους Να κάνουν παρέα με παιδιά που νιώθουν άνετα και τα εμπιστεύονται Να δίνουν βοήθεια στους μαθητές που τη χρειάζονται Να είναι διακριτικοί σχετικά με το συμβάν.

19 Πρακτικές για τους μαθητές μέσα στην τάξη
Να προσδιορίζουν ποιοι μαθητές βρίσκονταν ενώπιοι με το περιστατικό του εκφοβισμού Να μπορούν να ξεκαθαρίσουν εάν οι ίδιοι ή οι άλλοι συμμαθητές συμμετείχαν στο περιστατικό Να συζητούν με τον εκπαιδευτικό σχετικά με την κατάλληλη συμπεριφορά σε μια κατάσταση Να συζητούν σχετικά με το τί θα έπρεπε να κάνουν για ν’ αντιμετωπιστεί ο εκφοβισμός και να εξασφαλιστεί ένα ασφαλές κλίμα

20 Πρακτικές για τους μαθητές μέσα στην τάξη (2)
Στάσεις μαθητών: Αποφυγή εστίασης στο να προσάψουν κατηγορίες Προσέγγιση των μαθητών με σκοπό την παροχή υποστήριξης Θεώρηση ενός μοντέλου- προτύπου σωστής συμπεριφοράς προς τους άλλους Πραγματοποίηση συμβουλευτικών δράσεων μεταξύ των συμμαθητών Πραγματοποίηση διαμεσολάβησης μεταξύ συμμαθητών για την επίλυση διενέξεων και προβλημάτων.

21 Βιβλιογραφία Ελληνόγλωσση
Ψάλτη, Α., & Κωνσταντίνου, Κ. (2007). Το φαινόμενο του εκφοβισμού στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η επίδραση φύλου και εθνο- πολιτισμικής προέλευσης. Ψυχολογία, 14(4), Ματσαγγούρας, Η. (2002). Η Διαθεματικότητα στη Σχολική Γνώση. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Ξενόγλωσση Burke, E. & Herbert, D. (1996). Zero tolerance policy: combating violence in schools. Preventive Violence in Schools, Bulletin/April, Clarke, Ε.Α. & Kiselica, M.S. (1997). A systemic counselling approach to the problem of bullying. Elementary School Guidance and Counselling, 31: Creemers, B.P.M. & Kyriakides, L. (2008). The dynamics of educational effectiveness: A contribution to policy, practice and theory in contemporary schools. London: Routledge. Cowie, H. & Sharp, S. (eds) (19%). Peer Counselling in School: A Tune to Listen. London: David Fulton. Elsea, Μ. & Smith, Ρ. (1998). The long-term effectiveness of anti-bullying work in primary schools. Educational Research, 40 (2), Fan, X. & Chen, M. (2001). Parent Involvement and students academiψ achievement: A meta-analysis. Educational Psychology Review, 13 (1), 1-22. Fuller, A. (1998). From Surviving to Thriving: Promoting Mental Health in Young People. Camber-well Victoria, Australian Council of Education Research Press. Heller, G. (1996). Changing the school to reduce student violence: what works. Preventing Violence in Schools, Bulletin/April, 1-10. Lane, K.L., Kalberg, J.R. & Menzies, H.M. (2009). Developing schoolwide Programs to prevent and Manage problem behaviors. A Step-by-Step Approach. New York: The Guilford Press. Olweus D. (1993). Bullying at school. Oxford: Blackwell Publishers. O’Moore, M. (1997). Critical issues for teacher training to counter bullying and victimization. European Conference on Initiatives to Combat School Bullying: Keynote Addresses. Rodkin, P., & Hodges, E. (2003). Bullies and victims in the peer ecology: Four questions for psychologists and school professionals. School Psychology Review, 32, Swearer, S. M., Espelage, D. L., & Napolitano, S. A. (2009). Bullying prevention and intervention: Realistic strategies for schools. New York, NY: Guilford Press. Tsiantis, I. (2008a). School bullying: Speak up-don’t be frightened. The Parliament Magazine, 262, 32. Tsiantis, I. (2008b). Implementing intervention —what we learnt from a two-year preventive programme. Public Service Review, European Union, 16. Waterman, J. & Walker, E. (2009). Helping at-risk students. A group counselling approach for grades 6-9. New York: The Guilford Press.