Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νοσηλευτικής

Παρουσίαση με θέμα: "Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νοσηλευτικής"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νοσηλευτικής
ΜΑΘΗΜΑ : ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ: ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΔΙΟΜΗΔΟΥΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑ

2 εισαγωγη Υγεία: είναι η πλήρης σωματική, οργανική, πνευματική, ψυχική, ηθική και κοινωνική ισορροπία του ανθρώπου Αρρώστεια:είναι η νοσογόνος κατάσταση η οποία ορίζεται από το υποκείμενο νόσημα δηλ. από τη διαπίστωση βλάβης σε επίπεδο κυττάρου, ιστού, οργάνου ή συστήματος

3 Επιπεδα διαταραχων που θεωρούνται ειτε ως διαδικασιες ειτε ως μονιμες καταστασεις (Π.Ο.Υ.)
Επίπεδο Διαδικασία Σταθερή κατάσταση Οργανικό Νόσημα :Βλάβες παθολογικές του ανθρώπινου οργανισμού, αντικειμενικές και συμπτωματικές . Όταν επιμένει συνιστά κατάσταση μειονεκτικότητας Λειτουργικό Αρρώστια :Εκφράζει την υποκειμενική εμπειρία της νόσου, όταν προκαλεί ανεπιθύμητες εκδηλώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό (λειτουργικές διαταραχές-πόνος-κακουχία-εξάντληση) Όταν επιμένει συνιστά κατάσταση ανικανότητας Κοινωνικό Ασθένεια :Όταν λόγω της αρρώστιας ο κοινωνικός ρόλος του ατόμου στις κοινωνικές και επαγγελματικές του δραστηριότητες διαταράσσεται Όταν επιμένει συνιστά κατάσταση αναπηρίας

4 ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
Η επιστημονική ιατρική/νοσηλευτική διακρίνεται στην ιατρική/νοσηλευτική επιστήμη και ιατρική/νοσηλευτική πράξη Ιατρική/νοσηλευτική Επιστήμη (γενική γνώση) Βασική Εφαρμοσμένη Η ιατρική/νοσηλευτική πράξη ονομάζεται και φροντίδα υγείας και αποτελείται από τρεις παρεμβάσεις: Πρόληψη Θεραπεία Αποκατάσταση

5 ΦροντIδα υγεIας Η φροντίδα υγείας αποτελείται από ένα γνωστικό και ένα μετα-γνωστικό μέρος Το πρώτο περιλαμβάνει ένα διαγνωστικό, αιτιογνωστικό και προγνωστικό μέρος Γνωστική συνιστώσα (συγκεκριμένη γνώση) Αιτιόγνωση Διάγνωση Πρόγνωση Το δεύτερο συνίσταται στα εξής τρία μέρη: Στην ενημέρωση των αρρώστων για το πρόβλημα της υγείας τους Στη λήψη απόφασης για την προσφορότερη παρέμβαση Στην εκτέλεση της παρέμβασης (προληπτικής, θεραπευτικής ή αποκατάστασης) Παρεμβατική συνιστώσα

6 ΦροντIδας υγεIας Η φροντίδα υγείας ταξινομείται ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο ασκείται σε: Πρωτοβάθμια Δευτεροβάθμια Τριτοβάθμια Η πρωτοβάθμια ασκείται εκτός νοσοκομείων πρόληψη Η δευτεροβάθμια και η τριτοβάθμια ασκούνται σε νοσηλευτικά ιδρύματα (περίθαλψη) Θεραπεία αποκατάσταση

7 ΦροντIδας υγεIας Η φροντίδα υγείας άλλοτε αφορά το άτομο και η ιατρική/νοσηλευτική ονομάζεται Κλινική και άλλοτε αφορά ομάδα ατόμων και ονομάζεται Κοινοτική. Η ιατρική/νοσηλευτική πράξη ή αλλιώς φροντίδα υγείας είναι επιστημονική μόνο όταν βασίζεται σε αποτελέσματα εφαρμοσμένης ιατρικής /νοσηλευτικής έρευνας, αφού μόνο η εφαρμοσμένη έρευνα έχει συνάφεια με τη φροντίδα υγείας.

8 Επειδή η επιστημονική γνώση είναι αβέβαιη, είναι στην πραγματικότητα γνωστική πιθανότητα. Έτσι η επιστημονική βάση της αιτιόγνωσης, διάγνωσης και πρόγνωσης είναι καθολοκληρίαν επιδημιολογική, δηλαδή συναρτήσεις συχνοτήτων. Γενικά: Η επιστημονική βάση της ιατρικής/νοσηλευτικής είναι η γνώση της επίπτωσης ή του επιπολασμού των νοσημάτων ή της κατάστασης υγείας. Και αφού οι συχνότητες είναι η θεματική ενότητα της επιδημιολογικής έρευνας προκύπτει ότι οι αρχές της έρευνας που εφαρμόζονται στην φροντίδα υγείας είναι εκείνες της επιδημιολογικής έρευνας.

9 ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΔΗΜιολογιασ
Επιδημιολογία: συντίθεται από τις ελληνικές λέξεις «επί» (=μεταξύ-επάνω), «δήμος» (=άνθρωποι-λαός), «λόγος» και σημαίνει ο λόγος για το τι συμβαίνει στον πληθυσμό/λαό. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Ορισμός: Η επιστήμη που μελετά την κατανομή της συχνότητας των νοσημάτων (ή καταστάσεων ή συμβάντων υγείας) και της σχέσης αυτής προς τα χαρακτηριστικά των ατόμων (προσδιοριστών) ή απλώς η μελέτη της συχνότητας των νοσημάτων. Η επιδημιολογία άρχισε να διαμορφώνεται σαν επιστήμη μετά το μεσαίωνα, με τη μελέτη των μεγάλων επιδημιών που έπλητταν συγκεντρωμένες ομάδες αστικού πληθυσμού. Fracastorius ( mx) αποδίδεται η επισήμανση της μεταδοτικότητας των λοιμωδών νοσημα΄των και αναπτύχθηκε έτσι η επιδημιολογική σκέψη

10 αΝΑΛΥΣΗ ΟΡΙΣΜΟΥ H επιδημιολογία ασχολείται με την μελέτη των επιδημιών των λοιμωδών νοσημάτων και στη συνέχεια με τη μελέτη της συχνότητας των χρόνιων νοσημάτων και κάθε άλλης διαταραχής της υγείας και γενικότερα των καταστάσεων υγείας. Μελετά τη συχνότητα των νοσημάτων (των καταστάσεων υγείας ή του θανάτου) καθώς και τα χαρακτηριστικά των ατόμων από τα οποία η συχνότητα αυτή εξαρτάται. Τα χαρακτηριστικά αυτά ονομάζονται προσδιοριστές και η επιδημιολογία μελετά τις σχέσεις που συνδέουν τους προσδιοριστές με τη συχνότητα των νοσημάτων και είναι μια συνάρτηση συχνότητας. Συμβάλλει τόσο στην πρόληψη όσο και στην θεραπεία και στην αποκατάσταση των νοσημάτων όπως και σε διοικητικής φύσεως ιατρικά προβλήματα, όπως η αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας.

11 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΗΣ Το χαρακτηριστικό (συγγενές, περιβαλλοντικό ή συμπεριφοράς) των ατόμων, από το οποίο εξαρτάται (σχετίζεται ή συναρτάται) η συχνότητα ενός νοσήματος (ή του θανάτου ή γενικότερα ενός συμβάντος ή μιας κατάστασης υγείας)

12 αΝΑΛΥΣΗ ΟΡΙΣΜΟΥ Η εφαρμοσμένη έρευνα στο χώρο της ιατρικής/νοσηλευτικής και στις επιστήμες υγείας γενικότερα, είναι σχεδόν επιδημιολογική Η επιδημιολογία συνιστάται στη μελέτη των τριών γνωστικών συναρτήσεων που η σύγχρονη ιατρική θεωρεί ως απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση της επιστημονικής ιατρικής Ο ορισμός της επιδημιολογίας συνίσταται στη μελέτη των επιδημιών αλλά τείνει να αντικατασταθεί από τον όρο μετα-επιδημιολογία (αιτιογνωστική-διαγνωστική-προγνωστική)

13 Νέος όρος που προτάθηκε (Miettinen): Μετα-επιδημιολογία
Μετα-επιδημιολογια Συμβολή της επιδημιολογίας όχι μόνο στην πρόληψη των νοσημάτων, αλλά και στη θεραπεία και στην αποκατάσταση, δηλ. σε όλο το φάσμα της φροντίδας υγείας Συμβολή σε διοικητικής φύσης ιατρικά προβλήματα και στην αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας Νέος όρος που προτάθηκε (Miettinen): Μετα-επιδημιολογία Αιτιογνωστική Διαγνωστική Προγνωστική

14 Ιστορικα στοιχεια Ιπποκράτης ( π.Χ.): «Περί αέρος, ύδατος και τόπων». Συσχέτισε την εμφάνιση ασθενειών (φυματίωση) με διάφορες συνθήκες διαβίωσης (διατροφή, κατοικία, κλιματολογικές συνθήκες). Μελέτη μεγάλων επιδημιών κατά το μεσαίωνα (χολέρα, ευλογιά, πανώλη). Graunt ( ) Μελέτησε τις αιτίες της βρεφικής θνησιμότητας στο Λονδίνο και χρησιμοποίησε ποσοτικές μεθόδους. Farr ( ) έθεσε τις βάσεις για την αξιοποίηση των δημογραφικών δεδομένων και της στατιστικής. Graunt: επεσήμανε την υπεροχή των αγοριών στις γεννήσεις, την εποχιακή διακύμανση των θανάτων από ορισμένες αιτίες κτλ

15 Ιστορικα στοιχεια Snow ( ) απέδειξε ότι η χολέρα προερχόταν από μικρόβιο που μεταδιδόταν από το νερό. Μελέτησε το νερό από την κεντρική ύδρευση δύο περιοχών με άτομα ίδιων χαρακτηριστικών (ηλικία, φύλο, κοινωνικοοικονομική κατάσταση): το Lambeth (με καθαρό νερό) και το Soutwork (όπου το νερό περιείχε απόβλητα). Το Lambeth είχε 8 φορές μικρότερη θνησιμότητα από χολέρα. Άρα το μολυσμένο νερό ήταν υπεύθυνο και όχι ο αέρας όπως πίστευαν εκείνη την εποχή.

16 Ιστορικα στοιχεια R. Koch ( ) μελέτησε την αιτιολογία των λοιμωδών νοσημάτων και της φυματίωσης  R. Doll (1976 Univ. Oxford) μελέτησε τη σχέση του καπνίσματος με τον καρκίνο του πνεύμονα  Mac Mahon (Univ. Harvard) καθιέρωσε την επιδημιολογία ως χωριστό ιατρικό κλάδο και αυθυπόστατο μάθημα στον ακαδημαϊκό χώρο Αλεβιζάτος ( ) Επιδημιολογία στην Ελλάδα Αλεβιζάτος : εργαστήριο υγιεινής και επιδημιολογίας το 1938

17 Στοχοι της Επιδημιολογιας
H μέτρηση και περιγραφή της νοσηρότητας και θνησιμότητας ενός πληθυσμού. Ο έλεγχος της χρονικής εξέλιξης μίας νόσου. Η ανακάλυψη αιτιολογικών παραγόντων που προκαλούν μια νόσο (επαγωγική Επιδημιολογία). Η μελέτη των συνθηκών και των αιτιών που προκαλούν επιδημίες (monitoring) - για παράδειγμα κάπνισμα και καρκίνος των πνευμόνων. Η κατανόηση της ιστορίας των νοσημάτων (για πρόληψη και έλεγχο -screening). H ταξινόμηση των νοσημάτων. Ο προγραμματισμός, οργάνωση και αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας.

18 κλαδοι επιδημιολογιας
Περιγραφική Επιδημιολογία :περιγραφική κατανομή των παραγόντων που επηρεάζουν τον πληθυσμό όπως για παράδειγμα ηλικία, φύλο, φυλή, γεωγραφική περιοχή και επάγγελμα Επαγωγική ή αναλυτική Επιδημιολογία: μελετά τις αιτίες που προκαλούν ασθένειες ή αλλαγές στον ανθρώπινο πληθυσμό

19 Γνωστικα αντικειμενα μετα-επιδημιολογιασ
Διαγνωστική συνάρτηση : ο επιπολασμός (στο διαγνωστικό χρόνο T0 ) ενός νοσήματος ως σύνθετη συνάρτηση (περιγραφική-λογιστική) του προφίλ του αρρώστου (κλινικού και κινδύνου) σε έναν τομέα που βασίζεται στα προέχοντα χαρακτηριστικά του προφίλ.

20 Γνωστικα αντικειμενα μετα-επιδημιολογιασ
Αιτιογνωστική συνάρτηση: η επίπτωση πυκνότητας (στον αιτιογνωστικό χρόνο T0) σε αιτιακή σχέση με το ιστορικό «έκθεσης» σε ένα τομέα «υποψηφίων» για το νόσημα. Η αιτιογνωστική πιθανότητα υπολογίζεται έμμεσα, μετά τον προσδιορισμό της αιτιακής σχετικής επίπτωσης πυκνότητας και εκφράζει το «αιτιολογικό κλάσμα». Το ποσοστό δηλαδή των περιπτώσεων του νοσήματος Ν με το ιστορικό έκθεσης Α και το υπόλοιπο προφίλ που προκαλείται από την Α.

21 Γνωστικα αντικειμενα μετα-επιδημιολογιασ
Προγνωστική συνάρτηση : Περιγραφική. επίπτωση ή επιπολασμός της έκβασης στον προγνωστικό χρόνο T (T>T0) ως σύνθετη συνάρτηση των χαρακτηριστικών του προφίλ του αρρώστου στο χρόνο T0 με τομέα το νόσημα. Αιτιακή (παρεμβατική). Επίπτωση ή επιπολασμός της έκβασης σε αιτιακή σχέση με το είδος της παρέμβασης που μελετάται σε χρόνο Τ>Τ0

22 Χρησεις επιδημιολογιασ
Μέτρηση και περιγραφή της νοσηρότητας και θνησιμότητας και έλεγχος των χρονικών τους εξελίξεων Συμβολή στην ανακάλυψη των αιτιολογικών παραγόντων και μηχανισμών σε νοσήματα άγνωστης προέλευσης Διερεύνηση των αιτιών που προκάλεσαν την έκρηξη μιας συγκεκριμένης επιδημίας

23 Χρησεις επιδημιολογιασ
Συμβολή στην κατανόηση του φυσικού ιστορικού των νοσημάτων (κυρίως χρονίων) Συμβολή στην αιτιολογική ταξινόμηση των νοσημάτων και στην ταυτοποίηση συνδρόμων Συμβολή στον προγραμματισμό, οργάνωση και αξιολόγηση της υγείας και της ιατρικής περίθαλψης

24 Παραδειγματα χρησεων Κατανόηση του ρόλου του καπνίσματος τσιγάρων στην εμφάνιση του καρκίνου του πνεύμονα Σχέση της έκθεσης σε τύπους ιονίζουσας ακτινοβολίας με μορφές καρκίνου Σχέση της έκθεσης σε κάποιες χημικές ουσίες με κακοήθεις όγκους

25 Παραδειγματα Έμφραγμα του μυοκαρδίου στο βιομηχανοποιημένο κόσμο: μελέτες για το ρόλο παραγόντων όπως η ένταση, το άγχος, η περιορισμένη φυσική δραστηριότητα, το κάπνισμα, η υψηλή πρόσληψη θερμίδων και η υψηλή αναλογία κορεσμένων λιπών Έρευνες για τη σχέση τους με υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, υπερτριγλυκεριδαιμία

26 Παραδειγματα Πολλές φορές το σημείο εκκίνησης είναι κάποιο χαρακτηριστικό ή κάποια έκθεση παρά μια νόσος Σε μελέτες επαγγελματικών κινδύνων π.χ. το αποτέλεσμα μιας έκθεσης μπορεί να αξιολογηθεί μετρώντας είτε το επίπεδο είτε τη συχνότητα εμφάνισης νόσου στην επαγγελματική ομάδα σε σύγκριση με κατάλληλη ομάδα αναφοράς

27 Παραδειγματα Ποιοι είναι οι κίνδυνοι υγείας που συνδέονται με τη ρύπανση με υδράργυρο από τις βιομηχανίες ή από τη χρήση εντομοκτόνων στη γεωργία; Σε μελέτες για παρενέργειες φαρμάκων το σημείο εκκίνησης είναι πάλι ένα χαρακτηριστικό (έκθεση σε φάρμακο) και όχι μία νόσος Πως η έκθεση σε αμίαντο επηρεάζει τη συχνότητα νόσων όπως η αμιάντωση, το μεσοθηλίωμα και ο καρκίνος του πνεύμονα; Ποια η σχέση των αντικανονικών ωραρίων εργασίας ή του επαγγελματικού άγχους με την υγεία;

28 Επιδημιολογια – προληπτικη ιατρικη
Σπάνια μπορούν να εφαρμοστούν προληπτικά προγράμματα για ολόκληρους πληθυσμούς Μπορούν να σχεδιαστούν προγράμματα πρόληψης τέτοια που να επιτρέπουν να μελετηθεί το αποτέλεσμα της παρέμβασης στη συχνότητα νόσησης του πληθυσμού Συγκρίνονται το ποσοστά νόσησης αυτών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και εκείνων που όχι

29 πληθυσμοσ Ο πληθυσμός-πηγή (source population ή υποκείμενος πληθυσμός ή γεννήτωρ πληθυσμός) αποτελεί την πηγή των υποκειμένων μιας συγκεκριμένης μελέτης. Π.χ. μια επισκόπηση (survey) με τυχαία επιλογή κατοίκων της Αττικής για τη μέτρηση του επιπολασμού του σακχαρώδη διαβήτη, θα είχε ως υποκείμενο πληθυσμό όλους τους κατοίκους της Αττικής.

30 πληθυσμοσ Η πραγματοποίηση της μελέτης γίνεται στο μελετώμενο πληθυσμό, στο σύνολο, δηλαδή, των ατόμων που παρατηρούνται από τον ερευνητή. Ο μελετώμενος πληθυσμός μπορεί να οριστεί σωστότερα ως ο πληθυσμός η εμπειρία του οποίου διαμορφώνει τη «βάση μελέτης» (study base) και αποτελεί την τάξη αναφοράς (πληθυσμο-χρόνο) του αντικειμένου της μελέτης.

31 Πρωτογενησ ορισμοσ Με τον πρωτογενή ορισμό του πληθυσμού-πηγή το σχήμα εξακρίβωσης των περιπτώσεων του νοσήματος ορίζεται δευτερογενώς ως το σύνολο των περιπτώσεων που προκύπτουν από την παρακολούθηση του υποκείμενου πληθυσμού. Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι η απογραφή όλων των περιπτώσεων του νοσήματος και η κατάλληλη επιλογή του «δείγματος» πληθυσμο-χρόνου. Η έννοια πρωτογενής ορισμός του υποκειμένου πληθυσμού σημαίνει ότι ο ορισμός γίνεται ανεξάρτητα από τη φύση του νοσήματος που θα μελετηθεί.

32 Δευτερογενης ορισμοσ Η δεύτερη επιλογή είναι ο δευτερογενής ορισμός του πληθυμού-πηγή, το σχήμα δηλαδή εξακρίβωσης των περιπτώσεων του νοσήματος ορίζεται a priori, όπως για παράδειγμα: περιπτώσεις νοσήματος που εμφανίζονται σε συγκεκριμένο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Δηλαδή, πρώτα αναζητούνται οι περιπτώσεις του μελετώμενου νοσήματος και έπειτα (δευτερογενώς) ορίζεται ο πληθυσμός από τον οποίο μπορεί να έχουν προέλθει. Αυτός ο υποκείμενος πληθυσμός που έχει οριστεί δευτερογενώς ονομάζεται «καλυπτόμενος πληθυσμός» (catchment population) των περιπτώσεων του νοσήματος που έχουν οριστεί πρωτογενώς. Ο «καλυπτόμενος πληθυσμός» είναι το σύνολο των ατόμων που έχουν την ιδιότητα ότι, εάν συμβεί σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή μια περίπτωση νοσήματος, τότε αυτή θα εξακριβωθεί και θα περιληφθεί στο σύνολο των περιπτώσεων νοσήματος της μελέτης.

33 παραδειγμα Π.χ. σε μια μελέτη «ασθενών-μαρτύρων», επιλέγονται πρωτογενώς 200 περιπτώσεις διάρροιας των ταξιδιωτών από ένα νοσοκομείο του Μεξικού κατά τη διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου. Ο εμμέσως οριζόμενος υποκείμενος πληθυσμός («καλυπτόμενος πληθυσμός») θα ήταν εκείνο το σύνολο των ατόμων, όπου εάν εμφανιζόταν μια περίπτωση διάρροιας των ταξιδιωτών τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο της μελέτης, αυτή θα νοσηλευόταν στο συγκεκριμένο νοσοκομείο του Μεξικού και θα περιλαμβανόταν στις περιπτώσεις της μελέτης. Άρα, μέρος του «καλυπτόμενου πληθυσμού» στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι τα αδέρφια ή οι γείτονες των περιπτώσεων νόσου της μελέτης που δεν ταξίδεψαν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο στο Μεξικό. Ως εκ τούτου, ο δευτερογενώς οριζόμενος υποκείμενος πληθυσμός είναι εγγενώς ανοικτός, ενώ ο πρωτογενώς οριζόμενος υποκείμενος πληθυσμός είναι είτε ανοικτός ή κλειστός. Οι δύο παραπάνω τρόποι ορισμού του πληθυσμού-πηγή μπορούν να επεκταθούν, ώστε να χαρακτηρίζουν ανάλογα τόσο το μελετώμενο πληθυσμό όσο και τη «βάση μελέτης».

34 Κλειστος πληθυσμοσ (closed-cohort)
Χαρακτηρίζεται από ένα συμβάν Η ιδιότητα του μέλους του κλειστού πληθυσμού διαρκεί επ’ άπειρον και δε χάνεται με το θάνατο των μελών του πληθυσμού (π.χ. οι γεννηθέντες στην Ελλάδα) Απαγορεύεται η έξοδος, τα άτομα πεθαίνουν όμως η ιδιότητα του μέλους της κοόρτης παραμένει Ο πληθυσμός δεν ανανεώνεται Μπορούν να υπολογιστούν η επίπτωση – ποσοστό, η επίπτωση-πυκνότητα και ο επιπολασμός

35 Ανοικτοσ πληθυσμοσ (open)
Χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση Η ιδιότητα του μέλους του ανοικτού πληθυσμού διαρκεί όσο διαρκεί η κατάσταση αυτή (π.χ. οι κατοικούντες στην Ελλάδα) Η έξοδος από τον πληθυσμό είναι εφικτή (π.χ. θάνατος, μετανάστευση) Ο πληθυσμός ανανεώνεται (δε γηράσκει). Αν ο αριθμός των ατόμων που εισέρχεται είναι ίδιος με τον αριθμό των ατόμων που εξέρχεται σε κάθε χρονική περίοδο, ο πληθυσμός βρίσκεται σε δυναμική ισορροπία (steady-state) Μπορούν να υπολογιστούν η επίπτωση-πυκνότητα και ο επιπολασμός

36 πληθυσμοσ Στις προγνωστικές μελέτες παρέμβασης ο μελετώμενος πληθυσμός (κλειστός) σχηματίζεται με επιλογή από τον υποκείμενο (ανοικτό ή κλειστό). Σε αυτή την περίπτωση ο υποκείμενος πληθυσμός δεν διαδραματίζει κανένα ρόλο πέραν της χρήσης του για την επιλογή του μελετώμενου.  Αντιθέτως, στις αιτιογνωστικές μελέτες ο μελετώμενος πληθυσμός (πάντοτε ανοικτός) δε σχηματίζεται από τον υποκείμενο πληθυσμό (ανοικτός ή κλειστός), αλλά ουσιαστικά ορίζεται μέσα σε αυτόν. Έτσι, στις αιτιογνωστικές μελέτες ο μελετώμενος πληθυσμός δε διαχωρίζεται από τον υποκείμενο, αφού η παρακολούθηση του μελετώμενου επιτυγχάνεται μέσω της παρακολούθησης του υποκείμενου πληθυσμού.

37 Νοσημα-νοσοσ Το νόσημα (disease) αποτελεί την επιστημονική εξήγηση της αρρώστειας (illness) Σύμφωνα με την καθιερωμένη άποψη, το νόσημα είναι βλάβη ενός κυττάρου ή ιστού ή οργάνου ή συστήματος Η νόσος αποτελεί διαταραχή της υγείας που οφείλεται σε παροδική κυτταρική βλάβη και εκφράζει τη νοσηρή διαδικασία Χαρακτηριστικά νόσου: συχνότητα εμφάνισης, χρόνος διάρκειας και εξέλιξη Έχει έναρξη, διάρκεια και πέρας

38 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ

39 Νοσηροτητα Νοσηρότητα ονομάζεται η συχνότητα των νόσων σε ανθρώπινους πληθυσμούς

40 Περιπτωση νοσηματος(case of disease)
Δεν αποτελεί πρόσωπο, αλλά συμβάν που επισυμβαίνει σε άτομα. Ο άρρωστος έχει μια περίπτωση νοσήματος ή μια περίπτωση νοσήματος συμβαίνει σε ένα άτομο, που καθίσταται έτσι ξενιστής

41 Συμβαν-κατασταση Συμβάν (event) Κατάσταση (state)
Είναι μια μεταβολή στο χρόνο, ένα σημείο στο χρόνο Π.χ. η έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία, η έναρξη ενός νοσήματος Κατάσταση (state) Είναι μια ιδιότητα που έχει διάρκεια Π.χ. η νόσος (κατά τη διάρκειά της), το «κατοικείν» σε μία πόλη ή χώρα

42 Συμβαν-κατασταση Νοσηρό συμβάν : απαιτεί μέτρα επίπτωσης
Νοσηρή κατάσταση : απαιτεί μέτρα επιπολασμού Σημειακά συμβάντα (point events) και συμβάντα περιόδου (period events):Η διάκριση είναι ουσιώδης για την κατανόηση της διαφοράς των δύο μέτρων επίπτωσης, της επίπτωσης-ποσοστού και της επίπτωσης-πυκνότητας

43 Συμβαν-κατασταση Προσωποστιγμή (person moment or instance):Δηλώνει ότι μια περίπτωση ενός νοσήματος συμβαίνει σε ένα πρόσωπο σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή Πληθυσμοχρόνος (population time):είναι θεμελιώδης έννοια για τη μέτρηση της νοσηρότητας ή και της θνησιμότητας σε ανοικτούς πληθυσμούς. Είναι το άθροισμα των χρονικών στιγμών παρακολούθησης των μελών ενός ανοικτού πληθυσμού στον ημερολογιακό χρόνο. Αποτελείται από άπειρες προσωποστιγμές.