Μεταβολισμός λιπιδίων

Παρουσίαση με θέμα: "Μεταβολισμός λιπιδίων"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μεταβολισμός λιπιδίων
Ανδρέα Παόλα Ρόχας Χιλ Επικουρη Καθηγήτρια Βιολογίας-Βιοχημείας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Σχολή Επιστημών Ανθρώπινης Κίνησης και Ποιότητας Ζωής Τμήμα Νοσηλευτικής

2 Ιδιότητες Λιπιδίων Πιο συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας 9 kcal/γρ, εναποθηκευτική ενέργεια, χρήση από όλους τους ιστούς εκτός ΚΝΣ

3 Ιδιότητες Λιπιδίων Φορείς λιποδιαλυτών βιταμινών A,D,E, K
χοληστερόλη ζωικό λίπος, καροτίνη φυτικό λίπος Πρόδρομοι ουσιών με σημαντική βιολογική αξία, π.χ. χοληστερόλη για τα χολικά άλατα, βιτ. D, κορτικοστεροειδών ορμονών

4 Ιδιότητες Λιπιδίων Επιβραδύνουν τη γαστρική έκκριση και πέψη στο στομάχι Παρατείνουν αίσθημα κορεσμού Μικρή απόθεση λίπους (υποδόριο) προφύλαξη από απώλεια θερμότητας, διατήρηση θερμοκρασίας σώματος Αποθεματικό ενέργειας σε υποσιτισμό Προσδίδουν οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, γεύση

5 Ταξινόμηση Λιπών Κορεσμένα λίπη
Κορεσμένα λίπη Οι δεσμοί των ατόμων C είναι όλοι μονοί (-) Τρόφιμα πλούσια σε αυτό το είδος είναι το κρέας, τα γαλακτοκομικά Το βούτυρο Το λάδι καρύδας φοινικέλαιο

6 Μονοακορεστα Είναι το λίπος στο οποίο οι δεσμοί μεταξύ των ατόμων C είναι όλοι μονοί (-) εκτός από ένα μόνο που είναι διπλός. Τρόφιμα πλούσια σε αυτό το λίπος είναι το ελαιόλαδο

7 Διακρίνουμε δύο κατηγορίες
Πολυακόρεστα Είναι το λίπος στο οποίο δύο η και περισσότεροι δεσμοί μεταξύ των ατόμων C είναι διπλοί (=) Διακρίνουμε δύο κατηγορίες Ω-3 ( ψάρια) Ω-6 ( σπορέλαια)

8 Υδρογονωμένα λίπη Είναι πολυακόρεστα λίπη (σπορέλαια) στα οποία έχουν προστεθεί άτομα υδρογόνου Πχ μαργαρίνη

9 Ιδιότητες Λιπιδίων

10 Λειτουργίες των λιπιδιών
Τα λιπίδια οξειδώνονται στα μιτοχόνδρια σε νερό και CO2, Η αποικοδόμηση των λιπαρών οξέων με την β- οξείδωση οδηγεί στην παραγωγή ΑΤP, διαμέσου της αναπνευστικής αλυσίδας

11 Λειτουργίες των λιπιδιών
Χρησημοποιούνται ως δομικά συστατικά (στις βιολογικές μεμβράνες συμμετέχουν τα φωσφολιπίδια, τα γλυκολιπίδια και η χοληστερόλη).

12 Λειτουργίες των λιπιδιών
Εμπλέκονται στην μεταγωγή μηνυμάτων στην κυτταρική επιφάνεια Είναι μονωτές, η παρουσία τους στις μεμβράνες εκτός των άλλων συμβάλει στη θερμική μόνωση δημιουργία ηλεκτρικού δυναμικού

13 Στα λιπίδια της διατροφής περιλαμβάνονται:
Τριακυλογλυκερόλες (υπερτερούν ποσοτικά)‏ Φωσφολιπίδια Σφιγγολιπίδια Χοληστερόλη κι εστέρες χοληστερόλης

14 Οι τριακυλογλυκερόλες είναι το κύριο μέρος των λιπιδίων της διατροφής,
είναι το κύριο μέρος των λιπιδίων της διατροφής, διασπάται από την παγκρεατική τριακυλογλυκερολολιπάση, δημιουργία ενός μίγματος λιπαρών οξέων, γλυκερόλης και μονοακυλογλυκερολών.

15 Καταβολισμός τριακυλογλυκερολών και λιπαρών οξέων
Τα βήματα της λιπόλυσης είναι τα έξης Τριακυλογλυκερόλη + 2Η2Ο Μονοακυλογλυκερόλη + 2 λιπαρά οξέα Μονοακυλογλυκερόλη + 2Η2Ο γλυκερόλη + λιπαρό οξύ Η γλυκερόλη και τα λιπαρά οξέα χρησιμοποιύνται από τον ίδιο τον ιστό (λιπώδη ιστο) ή αποδίδονται στο αίμα και μεταφέρονται σε άλλους ιστούς

16 Με εξαίρεση την ελεύθερη χοληστερόλη, όλα τα λιπίδια πρέπει να διασπαστούν στους βασικούς λίθους για να απορροφηθούν Αυτό επιτυγχάνεται μέσω υδρολυτικής διάσπασης των εστερικών δεσμών

17 Τα λιπίδια σχηματίζουν μαζί με τα χολικά οξέα μικκύλια, στα οποία συμπεριλαμβάνονται κι άλλα (πχ λιποδιαλυτές βιταμίνες). Τα μικκύλια αυτά απορροφώνται από τα κύτταρα του βλεννογόνου του δωδεκαδακτύλου

18 Ενεργοποίηση των λιπαρών οξέων
Τα λιπαρά οξέα που προκύπτουν από τη λιπόλυση πρόκειται να οξειδωθούν για να παραχθεί ενεργεία Τα λιπαρά οξέα δεν αντιδρούν εύκολα και είναι απαραίτητο να ενεργοποιηθούν Η ενεργοποίηση επιτυγχάνεται με το σχηματισμό ενός θειοεστέρα υψηλής ενεργείας με το συνένζυμο Α Το λιπαρό οξύ αντιδρά με ATP και παράγεται ακυλαδενυλικό (ακυλ-AMP)‏ Ο δεσμός καρβοξυλικού οξέος-φωσφορικού ανυδρίτη στο ακυλαδενυλικό διασπάται από SH-ομάδα του συνενζύμου Α και προκύπτει ακυλοσυνένζυμο-Α (ακυλ-CoA) και ΑΜΡ Η αντιδράσεις καταλύονται από το ένζυμο λιποκινάση

19 Β-οξείδωση των λιπαρών οξέων
Είναι η διάσπαση των λιπαρών οξέων σε ακετυλο- CoA. Λαμβάνει χώρα στη μιτοχονδριακή μήτρα Η ενεργοποίηση των λιπαρών οξέων γίνεται στο κυτταρόπλασμα, οπότε χρειάζεται να μεταφερθεί το ακυλο-CoA διά των μιτοχονδριακών μεμβρανών με τη βοήθεια του συστήματος μεταφοράς καρνιτίνης-ακυλοκαρνιτίνης.

20 Η β-οξείδωση πραγματοποιείται σε 4 στάδια
Η β-οξείδωση πραγματοποιείται σε 4 στάδια την πρώτη οξείδωση, την ενυδάτωση, την δεύτερη οξείδωση και τελικά τη θειολυτική διάσπαση ενός ακετυλο-CoA από το β-άτομο C To ακετυλο-CoA εισέρχεται στο κύκλου του κιτρικού οξέος

21 Τα κετονοσώματα Όταν επικρατεί η β-οξείδωση των λιπαρών οξέων, στο ήπαρ παράγεται περισσότερο ακετυλο-CoA από αυτό που μπορεί να οξειδωθεί στο κύκλο του Krebs. To ακετυλο-CoA χρησιμεύει ως υπόστρωμα για τη σύνθεση των κετονοσωμάτων (δηλ. του ακετοξεικού και του β-υδροξυβουτυρικού)‏ Τα κετονοσώματα είναι καλώς υδατοδιαλυτά και μπορούν να μεταφέρονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στο αίμα.

22 Τα κετονοσώματα Παράγονται σε καταστάσεις στέρησης τροφής και παθολογικά στο σακχαρώδη διαβήτη. Τα κετονοσώματα αποδίδονται στο αίμα από το ήπαρ και αποτελούν υπόστρωμα για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών πολλών ιστών

23 Βιοσύνθεση λιπαρών οξέων και τριακυλογλυκερολών
Σχεδόν σε όλα τα κύτταρα του σώματος συντίθενται λιπαρά οξέα από ακέτυλο-CoA. H βιοσύνθεση των λιπαρών οξέων αποτελεί αντιστροφή της β-οξείδωσης Εντοπίζεται στο κυτταρόπλασμα Για τη βιοσύνθεση των λιπαρών οξέων είναι απαραίτητο το πολυενζυμικό σύμπλεγμα συνθετάση των λιπαρών οξέων.

24 Τα υποστρώματα για την βιοσύνθεση λιπαρών οξέων προέρχονται από τη γλυκόλυση ή κύκλο του κιτρικού οξέος

25 Ο λιπώδης ιστός Εξειδικεύεται στην αποθήκευση τριακυλογλυκερολών, των λιπιδίων που προσλαμβάνονται από τις τροφές και δεν οξειδώνονται για παραγωγή ενέργειας. Μπορούν να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες για περίπου 40 ημέρες Σε περίπτωση νηστείας αποδίδονται στην κυκλοφορία υπό μορφή λιπαρών οξέων και γλυκερόλης και οξειδώνονται σε πολλά όργανα.

26 Ρόλος του ήπατος στο μεταβολισμό των λιπιδίων
Σε αυτό εντοπίζονται μεταβολικές οδοί για τη βιοσύνθεση και την αποδόμηση των λιπαρών οξέων, τη βιοσύνθεση κετονοσωμάτων, τη σύνθεση τριακυλογλυκερολών, χοληστερόλης και φωσφολιπιδίων. Σημαντικό τμήμα των λιποπρωτεϊνών του πλάσματος συντίθεται στο ήπαρ Στο ήπαρ παράγεται η χολή με την οποία, η χοληστερόλη και τα χολικά οξέα που παράγονται στο ήπαρ, μεταφέρονται στο έντερο. Τα χολικά οξέα διευκολύνουν εκεί την απορρόφηση των λιπιδίων.

27 το ήπαρ προσλαμβάνει λιπαρά οξέα από τα λιπίδια του αίματος επί διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη, αλλά και σε καταβολικες καταστάσεις οπώς ο σακχαρώδης διαβήτης, η ασιτία, χρόνιες λοιμώξεις, δηλητηριάσεις .. Επί διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη, οι τριακυλογλυκερόλες που περιέχονται στα χυλομικρά (σχηματιζόμενα στο έντερο) αποδομούνται από την ηπατική τριακυλογλυκερολιπάση και τα λιπαρά οξέα προσλαμβάνονται από το ήπαρ Στη συνέχεια τα λιπαρά οξέα ενεργοποιούνται ως ακυλο-CoA και χρησιμεύουν για τη σύνθεση τριακυλογλυκερολών (για τη σύνθεση λιποπρωτεϊνών) και φωσφολιπιδίων (για τη σύνθεση λιποπρωτεϊνών και μεμβρανών.

28 Σε καταβολικές καταστάσεις (νηστεία, ΣΔ) επικρατεί στο λιπώδη ιστό η λιπόλυση και αυξάνεται η συγκέντρωση των λιπαρών οξέων στο πλάσμα και η πρόσληψη λιπαρών οξέων από το ήπαρ. Μετά από την ενεργοποίηση τους προς ακύλο- CoA, μεταφέρονται στη μιτοχονδριακή μήτρα από το σύστημα της καρνιτίνης και εκεί υφίσταται β-οξείδωση με προϊόν τα κετονοσώματα.

29 Συσχέτιση του μεταβολισμού των υδατανθράκων και των λιπιδίων
Η διατροφή (στις αναπτυγμένες χώρες), αποτελείται από % υδατάνθρακες και 35-40% λιπίδια. Οι υδατάνθρακες χρησιμοποιούνται κυρίως για πλήρωση των αποθεμάτων γλυκογόνου και τη κάλυψη των αναγκών του ενεργειακού μεταβολισμού. Οξείδωση των λιπιδίων συμβαίνει μόνο όταν η οξείδωση των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών δεν αρκούν για να καλύψουν της ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού. Επί προσλήψεως περίσσειας θερμίδων τα λιπίδια της διατροφής αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό.

30 Το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ), τα ερυθροκύτταρα και ορισμένα κύτταρα του νεφρικού μυελού χρησιμοποιούν γλυκόζη ως αποκλειστική πηγή ενέργειας. Το ΚΝΣ όμως είναι σε θέση επί παρατεταμένης ασιτίας να οξειδώνει κετονοσώματα. Όσο αυξάνεται η αναλογία υδατανθράκων στην διατροφή, τόσο υφίσταται η ανάγκη να μετατρέπονται υδατάνθρακες σε λιπαρά οξέα, από τα οποία θα προέλθουν κυρίως μεμβρανικά λιπίδια και τριακυλογλυκερόλες.

31 Η ασιτία προκαλεί (για να καλυφθούν οι ανάγκες των ιστών) Την γλυκογονόλυση στο ήπαρ Την λιπόλυση στο λιπώδη ιστό, με επικράτηση της οξείδωσης των λιπαρών οξέων στους μύες και το ήπαρ Την σύνθεση κετονοσωμάτων στο ήπαρ Την πρωτεϊνόλυση κυρίως στους μύες Την γλυκονεογένεση έως σύνθεσης 200 g/ήμερα

32 Μεταβολισμός των σφιγολιπιδιών
Τα σφιγολιπίδια είναι απαραίτητα δομικά στοιχεία των μεμβρανών. Η αλκοόλη τους είναι η σφιγγοσίνη, που σχηματίζεται από παλμιτοϋλο-CoA και σερίνη. Εάν η αμινομάδα της σφιγγοσίνης συνδεθεί με ένα ακόμη μόριο λιπαρού οξέος προκύπτει κηραμίδιο, από το οποίο ξεκινά η σύνθεση σφιγγομυελίνης, γαλακτοζιτών κλπ. Για την αποδόμηση των σφιγγολιπιδίων υπάρχουν ειδικά υδρολυτικά ένζυμα στα λυσοσώματα.

33 Μεταβολισμός της χοληστερόλης
Η χοληστερόλη απομακρύνεται από τον οργανισμό με μορφή χολικών οξέων. Χρειάζεται αναπλήρωση, καθώς η ποσότητα που προσλαμβάνεται με τη διατροφή δεν είναι επαρκής. Η χοληστερόλη μπορεί να συντεθεί αποκλειστικά από ακέτυλο-CoA.

34 Μεταβολικές δυνατότητες της χοληστερόλης
Να ενσωματωθεί στις κυτταρικές μεμβράνες Να αποθηκευτεί στα κύτταρα ως εστέρας χοληστερόλης Να μετατραπεί σε στεροειδείς ορμόνες. Οι αντιδράσεις αυτές συμβαίνουν στα επινεφρίδια, τις ωοθήκες, τους όρχεις, τον πλακούντα και περιλαμβάνουν βράχυνση ή απομάκρυνση της πλάγιας αλυσίδας και υδροξυλιώσεις των δακτυλίων Να μετατραπεί σε 1,2,5- διυδροξυχοληκαλσιφερόλη (βιταμίνη D)‏ Να μετατραπεί σε χολικά οξέα.

35 Μετά από την απορρόφησή των λιπιδίων τα θραύσματα ανασυνθέτουν τριακυλογλυκερόλες.
Αυτά αλληλεπιδρούν με άλλα απορροφηθέντα λιπίδια και την απολιποπρωτεϊνη Β και προκύπτουν χυλομικρά. Τα χυλομικρά οδηγούνται προς τις εντερικές λεμφικές οδούς και καταλήγουν στο πλάσμα.

36 Μεταφορά των λιπιδίων στο αίμα
Τα λιπίδια δεν είναι υδατοδιαλυτά και για τη μεταφορά τους πρέπει να συνδεθούν με μη ομοιπολικούς δεσμούς με της απολιποπρωτεϊνες, σχηματίζοντας της λιποπρωτεϊνες.

37 Κατηγορίες λιποπρωτεϊνών:
Tα χυλομικρά, οι VLDL (very low density lipoproteins), οι IDL (intermediate density proteins), Είναι λιποπρωτεϊνες υψηλής περιεκτικότητας σε τριακυλογλυκερόλη,

38 Οι LDL (low density proteins) καθώς και οι διάφορες μορφές HDL (high density proteins), έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε τριακυλογλυκερόλη και υψηλή σε χοληστερόλη.

39 Κάθε λιποπρωτεϊνική κατηγορία είναι εφοδιασμένη με συγκεκριμένες απολιποπρωτεϊνες, οι οποίες τα περιβάλουν με μη-πολικά, υδρόφοβα λιπίδια που αποτελεί τον πυρήνα του λιποσωματίου. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατή η μεταφορά των λιποπρωτεϊνων και λιπιδίων στο πλάσμα.

40

41 Εξωγενής λιπίδικός κύκλος
Τα διατροφικά λιπίδια απορροφούνται από το βλεννογόνου του δωδεκαδάκτυλου και ενσωματώνονται στα χυλομικρά Μεταφέρονται στη λέμφο και από εκεί στο πλάσμα μέσω του θωρακικού πόρου, όπου προσλαμβάνουν τις απολιποπρωτεϊνες ΑpoB48, ApoE, ApoC. Οι τριακυλογλυκερόλες των χυλομικρών αποδίδονται στους ιστούς από τη λιποπρωτεϊνική λιπάση (υπάρχει στα τριχοειδή, στο λιπώδη ιστό και το σκελετικό μυ)

42 Η χοληστερόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το ήπαρ για το σχηματισμό
τα κατάλοιπα των χυλομικρών προσλαμβάνονται από το ήπαρ και μεταβολίζονται περαιτέρω Η χοληστερόλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το ήπαρ για το σχηματισμό συστατικών της κυτταρικής μεμβράνης χολικών οξέων που απεκκρίνονται στη χολή.

43 Η δεξαμενή της χοληστερόλης τροφοδοτείται από:
Τη χοληστερόλη που απορροφάται από την τροφή και Τη χοληστερόλη που βιοσυντίθεται στο ήπαρ και το λεπτό έντερο. Όταν η πρόσληψη χοληστερόλης από την τροφή μειώνεται, τότε αυξάνεται η βιοσύνθεσή της και αντίστροφα. Η χοληστερόλη που βιοσυντίθεται, μεταφέρεται από το ήπαρ και το λεπτό έντερο στους περιφερειακούς ιστούς με τις λιποπρωτεΐνες.

44 Ενδογενής λιπιδικός κύκλος
Οι VLDL σχηματίζονται στο ήπαρ και μεταφέρουν τις εκεί συντιθέμενες τριακυλογλυκερόλες και τη χοληστερόλη στους εξωηπατικούς ιστούς. Προσλαμβάνουν τις ApoB100, ΑpoC, ApoE. H αποδόμηση των τριακυλογλυκερόλων των VLDL γίνεται από τη λιποπρωτεϊνική λιπάση Οι IDL που προκύπτουν αποδομούνται περαιτέρω στο ήπαρ μέχρι την LDL.

45

46 LDL Προκύπτουν από την αποδόμηση των VLDL, και είναι πλούσια σε χοληστερόλη Ο ρόλος τους είναι η μεταφορά της συντιθέμενης στο ήπαρ χοληστερόλης προς τους εξωηπατικούς ιστούς από τους οποίους προσλαμβάνεται μέσω ενδοκυττάρωσης

47 Οι LDL δεσμεύονται σε συγκεκριμένο υποδοχέα της κυτταρικής μεμβράνης των υποδοχέα LDL

48 Τα σωμάτια LDL προσλαμβάνονται με ενδοκυττάρωση
Τα κυστίδια με τους υποδοχείς επιστρέφουν στην κυτταρική μεμβράνη

49 Το πρωτεϊνικό συστατικό των LDL υδρολυέται
Η ελεύθερη χοληστερόλη αποθηκεύεται ως εστέρας χοληστερόλης Η σύνθεση ενδογενούς χοληστερόλης καταστέλλεται μέσω της χοληστερόλης και των μεταβολιτών της, για να μην υπερφορτωθεί το κύτταρο με χοληστερόλη.

50 Ο αριθμός και η λειτουργία των υποδοχέων καθορίζει το επίπεδο της κυκλοφορούσας LDL.
Όταν το κύτταρο έχει επαρκή χοληστερόλη η σύνθεση των υποδοχέων είναι μειωμένη. Όταν το κύτταρο στερείται χοληστερόλη ο αριθμός υποδοχέων αυξάνεται

51 ΗDL Η κύρια λειτουργία είναι η αντίστροφη μεταφορά χοληστερόλης, από τους εξωηπατικούς ιστούς προς το ήπαρ, Το ήπαρ αποτελεί τη μόνη θέση αποβολής της χοληστερόλης, οπού μεταβολίζεται προς χολικά οξέα. Οι ΗDL σχήματίζονται στο έντερο και το ήπαρ. Στο πλάσμα συνδέονται με το ένζυμο ακυλοτρασνφεράση λεκιθίνης (χοληστερόλης- LCAT)

52 Μεταβολισμός λιποπρωτεϊνών

53 Διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων

54

55 Κλινικές διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων
Είναι από της συνηθέστερες μεταβολικές διαταραχές που παρατηρούνται στην κλινική πράξη. Συνέπειες αυτής της διαταραχής στεφανιαία καρδιακή νόσο οξεία παγκρεατίτιδα αποτυχία ανάπτυξης καταρράκτη

56 Παθολογίες του μεταβολισμού των λιπιδίων
Οι σφιγγολιπιδώσεις είναι διαταραχές του μεταβολισμού κληρονομούμενες με αυτοσωμικό χαρακτήρα. Εμφανίζονται συνήθως στην παιδική ηλικία Έχουν ως χαρακτηριστικό τη συσσώρευση σφιγγολιπιδίων στους ιστούς κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά συχνά στο ήπαρ και τους νεφρούς. Όλες οι διαταραχές αφορούν ένζυμα της αποδόμησης των σφιγγολιπιδίων

57 Ενζυμικές διαταραχές υπεύθυνες για τις σφιγγολιπιδώσεις

58 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

59

60 Οικογενής υπερχοληστερολαιμία
Εμφανίζεται με ξανθελάσματα, τενόντια ξανθώματα, σοβαρή υπερχοληστερολαιμία και προώρη στεφανιαία νόσο. Μπορεί να οφειλεται σε μία από της 150 μεταλλάξεις του γονιδίου του υποδοχέα της LDL. Μεταλλάξεις του γονιδίου της απολιποπρωτεϊνης ΑpoB μπορούν να δώσουν ένα πανομοιότυπο σύνδρομο.

61

62 Οικογενής υπερχυλομικροναιμία
Εμφανίζεται με υποτροπιάζοντα κοιλιακό πόνο και παγκρεατίτιδα Μπορεί να προκληθεί από γενετικές μεταλλάξεις των γονιδίων της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης ή της ApoCII. Υπερτριγλυκεριδαιμία Έχει χαρακτηριστικά ξανθώματα

63

64 Πρωτοπαθείς υπερλιπιδεμίες
Όταν η διαταραχή δεν οφείλεται σε αναγνωρίσιμη υποκείμενη νόσο Ταξονομούνται κατά Fredrickson Η διαγνωση βασίσετε στα ευρήματα της ανάλυσης του πλάσματος παρά στη γενετική ανάλυση (οι ασθενείς με την ίδια γενετική ατέλεια μπορεί να καταταγούν σε διαφορετικές ομάδες ή να αλλάζουν ομάδα με την εξέλιξη της νόσο)

65

66

67

68 Δευτεροπαθείς υπερλιπιδεμίες

69

70 Αθηρωματική πλάκα

71

72 Αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας
Είναι σημαντική για την μείωση των παραγόντων κινδύνου στεφανιαίας νόσος.

73 Διατροφική αντιμετώπιση

74 Φυτικές στερόλες, στανόλες & χοληστερόλη
Διατηρούν τη δομή και τη λειτουργία της κυτταρικής μεμβράνης στα φυτά. Η μοριακή τους δομή είναι παρόμοια με της χοληστερόλης. Φυτική στερόλη- Καμπεστερόλη HO HO χοληστερόλη HO Φυτική στανόλη- b-Σιτοστανόλη Φυτική στερόλη- b-Σιτοστερόλη HO

75 Απορρόφηση χοληστερόλης
μικκύλια χολικά άλατα λεκιθίνη Τα μικκύλια διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην απορρόφηση της χοληστερόλης, καθώς μεταφέρουν τη χοληστερόλη στο σώμα όταν εφάπτονται με το εντερικό κυτταρικό τοίχωμα τριγλυκερίδια Ιορδάνης Ψωμόπουλος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.

76 Πιθανοί τρόποι δράσης φυτικών στερολών
Έως 1.5 g χοληστερόλης ημερησίως μπορεί να παράγεται από το ήπαρ. Με φυτικές στερόλες Χωρίς φυτικές στερόλες Λόγω του ότι οι φυτικές στερόλες έχουν παρόμοια μοριακή δομή με τη χοληστερόλη, απομακρύνουν τη χοληστερόλη από τα μικκύλια. Με τον τρόπο αυτό φτάνει λιγότερη χοληστερόλη στο εντερικό τοίχωμα σε απορροφήσιμη μορφή. Οι φυτικές στερόλες μπορεί επίσης να ανταγωνίζονται με τη χοληστερόλη για την πρόσβαση στους μεταφορείς χοληστερόλης στο εντερικό τοίχωμα. Trautwein EA, Duchateau GSMJE, Lin YG,Mel’nikov SM,Molhuizen HOF, Ntanios FY. Proposed mechanisms of cholesterol-lowering action of plant sterols. Eur J Lipid Sci Tech 2003; 105: 171–185.

77 Φυσικές πηγές φυτικών στερολών
ανά 100 g Λάδι από καλαμπόκι (ραφιναρισμένο) 715 – 952 mg Λάδι από σπόρο ελαικράμβης (ραφιναρισμένο) 250 – 731 mg Σογιέλαιο (ραφιναρισμένο) – 328 mg Ελαιόλαδο (έξτρα παρθένο) mg Φοινικέλαιο (ραφιναρισμένο) 49 – 61 mg Trautwein and Duchateau, Phytosterols: Sources and Metabolism in Nutrition and Cancer Prevention 2005 Normen, et al. Eur J Nutr 1999 Normen, et al. J Food Comp and Analysis 2002 Weilhrauch, et al. Am Diet Assoc 1978

78 Φυσικές πηγές φυτικών στερολών
ανά 100 g Μήλο mg Πορτοκάλι mg Μπρόκολο mg Καρότο mg Ντομάτα mg Ψωμί ολικής αλέσεως 86 mg Φυστίκια mg Trautwein and Duchateau, Phytosterols: Sources and Metabolism in Nutrition and Cancer Prevention 2005 Normen, et al. Eur J Nutr 1999 Normen, et al. J Food Comp and Analysis 2002 Weilhrauch, et al. Am Diet Assoc 1978

79 ~ 2 g φυτικών στερολών μπορούν προκύψουν από :
15 κιλά μήλα 8.3 κιλά πορτοκάλια 12.6 κιλά καρότα 42.5 κιλά ντομάτες 1.7 κιλά φυστίκια 2.3 κιλά ψωμί ολικής αλέσεως Είναι φανερό λοιπόν, πως η χρήση τροφών εμπλουτισμένων με φυτικές στερόλες, σε άτομα με υπερχολιστεριναιμία είναι επιτακτική …

80 Φαρμακευτική αγωγή Είναι συμπληρωματική στη διατροφική αντιμετώπιση
αναστολείς της HMG CoA αναγωγάσης στατίνες πχ πραβαστατίνη, συμβαστατίνη

81 Ευχαριστώ!!