Σακχαρώδης Διαβήτης στα παιδιά

Παρουσίαση με θέμα: "Σακχαρώδης Διαβήτης στα παιδιά"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Σακχαρώδης Διαβήτης στα παιδιά
Ακαδημαϊκό Έτος

2 Σακχαρώδης Διαβήτης Διαταραχή του μεταβολισμού, που οφείλεται σε απόλυτη ή σχετική ανεπάρκεια της ινσουλίνης

3 Δράση της ινσουλίνης Αναβολική δράση της ινσουλίνης
Καταβολική δράση της έλλειψης ινσουλίνης Προάγει την παραγωγή ενέργειας από την γλυκόζη Προάγει την αποθήκευση της γλυκόζης ως γλυκογόνο Βοηθά στην πρόληψη του καταβολισμού των λιπών Αυξάνει την σύνθεση πρωτεϊνών Προάγει τον καταβολισμό λιπών & πρωτεϊνών ως πηγές ενέργειας Καταναλώνονται οι αποθήκες γλυκoγόνου Εξαντλούνται οι αποθήκες λιπών Καταβολίζονται οι πρωτείνες σε αμινοξέα

4 Σακχαρώδης Διαβήτης

5 Σακχαρώδης Διαβήτης

6 Σακχαρώδης Διαβήτης

7 Επιδημιολογικά στοιχεία Ι
Ευρώπη: παιδιά <15 ετών / έτος => ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη Η συχνότητα ποικίλει ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη αλλά έχει αυξανόμενο ρυθμό Στοιχεία από τις ΗΠΑ (2005) δείχνουν ότι: άτομα κάτω των 20 ετών 19.0 περιπτώσεις ανά παιδικού πληθυσμού πάσχει από ΣΔ τύπου Ι 5.3 περιπτώσεις ανά παιδικού πληθυσμού πάσχει από ΣΔ τύπου ΙΙ Ο Σακχ. Διαβήτης τύπου I εμφανίζεται σε 1 παιδί στα 400 – 500 παιδιά & εφήβους Η υψηλότερη συχνότητα παρατηρείται στην ηλικία των 7-15 ετών

8 Επιδημιολογικά στοιχεία ΙΙ
Αύξηση 70% ΣΔ τύπου Ι σε παιδιά κάτω των 15 μέχρι το 2020 νέες περιπτώσεις στην Ευρώπη κατά το 2005 24% κάτω των 4 ετών 37% ηλικίας 5-9 ετών 34% ηλικίας ετών Αύξηση της συχνότητας κατά 3.9% ετησίως Ηλικιακή ομάδα: - 0-4 ετών % - 5-9 ετών % ετών %

9 Επιδημιολογικά στοιχεία ΙΙΙ
νέες περιπτώσεις Αίτια: Τρόπος ζωής Γεννήσεις βρεφών με αυξημένο βάρος Αύξηση των γεννήσεων με καισαρική τομή Μεγαλύτερη αύξηση στην Ανατολική Ευρώπη

10 Παθοφυσιολογία σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι
Μεταβολισμός Υδατανθράκων Μετά από το γεύμα, το πάγκρεας εκκρίνει ινσουλίνη η οποία ρυθμίζει το επίπεδο γλυκόζης του αίματος Σε περιόδους νηστείας, τα λίπη και οι πρωτείνες βοηθούν στην παραγωγή ενέργειας. Στο ήπαρ μετατρέπονται τα λίπη σε κετόνες. Η ινσουλίνη βοηθά στη μεταφορά των κετονών στα κύτταρα.

11 Παθοφυσιολογία σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι
Σε ανεπάρκεια ινσουλίνης επηρεάζεται ο μεταβολισμός λιπών, πρωτεϊνών & υδατανθράκων. Η γλυκόζη δεν μπορεί να μπει στον ενδοκυττάριο χώρο με αποτέλεσμα υπεργλυκαιμία Όταν η πυκνότητα της γλυκόζης στο σπειραματικό διήθημα υπερβεί την επαναρροφητική ικανότητα του εγγύς εσπειραμένου σωληνάριου, η αυξημένη ποσότητα μη επαναρροφουμένης γλυκόζης δρά ως ωσμωτικό διάλυμα όπως η μαννιτολη .Αποτέλεσμα αυτού είναι η ελαττωμένη επαναρρόφηση νερού και νατρίου από το εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο και την αύξηση του όγκου του διηθήματος με αποτέλεσμα την πολυουρία. Η αυξημένη δίψα συνοδεύεται από απώλεια υγρών Κόπωση, πείνα και απώλεια βάρους εμφανίζονται καθώς τα κύτταρα έχουν μεγάλες ανάγκες σε ενέργεια Σε απουσία ινσουλίνης οι κετόνες δεν χρησιμοποιούνται από τα κύτταρα και έχουμε διάσπαση του λίπους και την μετατροπή των ελευθέρων λιπαρών οξέων σε κετονικά. Αυξημένα επίπεδα κετονών στο αίμα προκαλούν την κετοξέωση

12 Αιτιολογία

13 Αιτιολογία

14 Μεταβολισμός Γλυκόζης Κλινικά Χαρακτηριστικά Διαβήτη
Έλλειψη Ινσουλίνης Αδυναμία μεταβολισμού γλυκόζης Υπεργλυκαιμία Αποδόμηση λιπών Πολυουρία Αφυδάτωση Κέτωση Πολυδιψία + Πολυφαγία + Απώλεια βάρους Οξέωση

15 Διαγνωστικά κριτήρια του ΣΔ1
Παρουσία κλασσικών συμπτωμάτων του ΣΔ1 & τιμή γλυκόζης οποιαδήποτε στιγμή >200mg/dl Τιμή σακχάρου νηστείας (μετά από 8 ώρες αποχής από τη λήψη τροφής) >126mg/dl Τιμή σακχάρου 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης από του στόματος >200mg/dl Προδιαβητικές καταστάσεις: Ασθενείς με τιμή γλυκόζης νηστείας mg/dl Ασθενείς με τιμή γλυκόζης 140 mg/dl μετά από φόρτιση με 75g γλυκόζης

16 Συνήθεις Επιπλοκές Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι στα παιδιά
Συνήθεις Επιπλοκές Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι στα παιδιά Εμφάνιση διαβητικής κετοξέωσης Εμφάνιση εγκεφαλικού οιδήματος Εμφάνιση υπεργλυκαιμίας Εμφάνιση υπογλυκαιμίας Εμφάνιση αφυδάτωσης & ηλεκτρολυτικών διαταραχών

17 1. Διαβητική Κετοξέωση

18 Διαβητική Κετοξέωση Η πιο συχνή οξεία επιπλοκή του ΣΔ τύπου 1
Ανακάλυψη ινσουλίνης => μείωση 60% στη δεκαετία 1920 Τη δεκαετία του 1960 μειώθηκε στο 15% Σήμερα περιορίζεται σε 0,3-15% Αποτελεί το κύριο αίτιο θανάτου στα παιδιά

19 Διαβητική Κετοξέωση Μεταβολικοί δρόμοι
Έλλειψη Ινσουλίνης Υπεργλυκαιμία Αποδόμηση λιπών Πολυουρία Έμετος Παραγωγή κετόνων Αφυδάτωση Κοιλιακό άλγος Οξέωση Κώμα Υποκαλιαιμία .

20 Διαβητική Κετοξέωση

21 Διαβητική Κετοξέωση Κλινική Προσέγγιση

22 Λήψη Νοσηλευτικού Ιστορικού
Λήψη Νοσηλευτικού Ιστορικού

23 Διαβητική Κετοξέωση Νοσηλευτικά Προβλήματα
Διαταραγμένο Επίπεδο συνείδησης Ταχυκαρδία Αδύναμος ή νηματοειδής σφυγμός Υπόταση Ψυχρά άκρα Ολιγουρία Υπέρπνοια, οξεωτική αναπνοή

24 Διαβητική Κετοξέωση Θεραπευτικές – Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις
Διαβητική Κετοξέωση Θεραπευτικές – Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις Ενυδάτωση (αφυδάτωση) Διόρθωση ηλεκτρολυτικών διαταραχών Χορήγηση ινσουλίνης (υπεργλυκαιμία) Θεραπεία συνυπάρχουσας νόσου

25 2. Υπεργλυκαιμία

26 Υπεργλυκαιμία Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις
Υπεργλυκαιμία Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις

27 Χορήγηση Ινσουλίνης σε Υπεργλυκαιμία

28 3. Αφυδάτωση & Ηλεκτρολυτικές διαταραχές

29 Χορήγηση Υγρών σε αφυδάτωση Γενικές αρχές
Σε περιπτώσεις shock ή υπότασης: Χορήγηση Διαλύματος N/S 0.9% (10-20ml/kgr) σε μια ώρα 10% συνολικών αναγκών 24ώρου σε 1-2 ώρες Σε περιπτώσεις που απαιτούνται μεγαλύτεροι όγκοι χορηγούμε διάλυμα αλβουμίνης 5% Σταδιακή αναπλήρωση με σταθερό ρυθμό έγχυσης Πλήρης διόρθωση αφυδάτωσης σε ώρες Υπολογισμός ημερήσιων αναγκών σύμφωνα με το ΣΒ, την ηλικία και τις απώλειες

30 Ηλεκτρολυτικές Διαταραχές Βασικές Αρχές
Βαθμιαία βελτίωση της οξέωσης με την ενυδάτωση & χορήγηση ινσουλίνης Χορήγηση διττανθρακικών (pH <7,1) Ενδοφλέβια & συγχορηγούμενα υγρά Χορήγηση Κ+

31 Νοσηλευτική Διάγνωση Ανεπαρκής όγκος υγρών που σχετίζεται με τις απώλειες υγρών μέσω της διούρησης και του εμετού Παρεμβάσεις Υπολογίστε το επίπεδο ενυδάτωσης του παιδιού αξιολογήστε το βάρος του παιδιού τη σπαργή του δέρματος την ενυδάτωση των βλεννογόνων την ωριαία αποβολή ούρων Χορηγήστε υγρά χωρίς θερμίδες αν το παιδί δεν έχει ναυτία Ξεκινήστε τη χορήγηση υγρών IV σύμφωνα με την οδηγία Αρχικά χρησιμοποιείται φυσιολογικός ορός Καταγράψτε λεπτομερώς τα αποβαλλόμενα & προσλαμβανόμενα υγρά Παρατηρήστε για οίδημα ή πνευμονική συμφόρηση Ζυγίστε το παιδί κατά την άφιξή του στο τμήμα & κάθε 8 ώρες κατά την περίοδο της ενυδάτωσης

32 Νοσηλευτική Διάγνωση Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με διαταραχή του ισοζυγίου ηλεκτρολυτών από τους εμετούς & την οξέωση Παρεμβάσεις Ελέγξτε τα επίπεδα Κ+ σε συχνά διαστήματα Αναζητώντας σημεία & συμπτώματα υπεργλυκαιμίας συμπεριλαμβανομένων της βραδυκαρδίας, μυϊκής αδυναμίας, αύξησης των αντανακλαστικών και αναπνευστικής ανεπάρκειας Επίσης ελέγξτε για συμπτώματα υποκαλιαιμίας συμπεριλαμβανομένων της μυϊκής αδυναμίας, κακουχίας, υπότασης & αύξησης των αντανακλαστικών Εφαρμόστε αιμοδυναμικό monitoring για να αναγνωρίσετε ΗΚΓκές διαταραχές λόγω της αύξησης των επιπέδων του Κ+ Η υποκαλιαιμία παράγει παρατεταμένα ST διαστήματα, οδοντωτά, ομαλά ή ανεστραμμένα Τ κύματα & αρρυθμίες Η υπερκαλιαιμία προκαλεί επίπεδα P κύματα ή οξυκόρυφα Τ κύματα & κοιλιακό ινιδισμό Μετά τον έλεγχο της αποβολής των ούρων ξεκινά η θεραπεία με Κ+ σύμφωνα με την οδηγία Αν το παιδί είναι ανουρικό, ενημερώστε το γιατρό & μην δώσετε Κ+

33 4. Εγκεφαλικό οίδημα

34 Εγκεφαλικό Οίδημα Κλινικά Σημεία

35 Εγκεφαλικό Οίδημα – Νοσηλευτική Εκτίμηση
Νευρολογική Εκτίμηση Κλίμακα Γλασκώβης Μέτρηση ΖΣ Μέτρηση ΑΠ Μέτρηση ΚΦΠ Παρακολούθηση: Αερίων αίματος Ηλεκτρολυτών Γλυκόζης αίματος

36 Εγκεφαλικό Οίδημα Άμεση Νοσηλευτική Αντιμετώπιση
Ελαφρά ανασηκωμένη μέση θέση κεφαλής για τη διευκόλυνση της φλεβικής κυκλοφορίας Χορήγηση αναλγητικού (επώδυνο ερέθισμα => αύξηση ενδοκράνιας πίεσης) Υπεραερισμός (PCO mm/kg) => μείωση εγκεφαλικού οιδήματος Υπεροξυγόνωση Χορήγηση 100% οξυγόνου ώστε PO2 > 80mm/kg

37 Νοσηλευτική Διάγνωση Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με εγκεφαλικό οίδημα λόγω διαβητικής κετοξέωσης Παρεμβάσεις Παρατηρείστε το παιδί συχνά για σημεία εγκεφαλικού οιδήματος πονοκέφαλος μειωμένο επίπεδο συνείδησης άνισες, αμετάβλητες ή διευρυμένες κόρες οφθαλμών Ελέγχετε τα επίπεδα γλυκόζης αίματος συχνά (κάθε ώρα) όταν χορηγείται IV ινσουλίνη Σταδιακή μείωση ωσμωτικότητας του αίματος με αργή χορήγηση υγρών & ενδοφλέβια χαμηλών δόσεων ινσουλίνης ( IU/kgr/hour) Χορηγούμενο διάλυμα εκλογής Ν/S 0.45% (σε ορισμένες περιπτώσεις Ν/S 0.18%) Συχνά προτιμάται η ενυδάτωση με κολλοειδή διαλύματα (πχ διάλυμα Αλβουμίνης 5%) αντί για κρυσταλλοειδή Χορήγηση μαννιτόλης 0.5 gr/kgr Αργή διόρθωση οξέωσης με χορήγηση διττανθρακικών εάν pH<7.1 Διόρθωση της αφυδάτωσης σε ώρες και όχι σε μικρότερο χρονικό διάστημα

38 5. Υπογλυκαιμία

39 Υπογλυκαιμία Σημαντικό αίτιο νοσηρότητας και θνητότητας κατά τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1 Συχνότητα: 10% συμβατική ινσουλινοθεραπεία 25% εντατική ινσουλινοθεραπεία 1 επεισόδιο βαριάς υπογλυκαιμίας / έτος Πορεία φυσιολογικής αντίδρασης σε υπογλυκαιμία: Αύξηση γλυκογονόλυσης Αύξηση παραγωγής γλυκόζης Νεογλυκογένεση (παρατεταμένη υπογλυκαιμία)

40 Υπογλυκαιμία Νοσηλευτική Εκτίμηση
Υπογλυκαιμία εμφανίζεται από υπερβολική δόση ινσουλίνης ή μετά από έντονη σωματική άσκηση Ο ασθενής εμφανίζει: Νευρικότητα Ταχυκαρδία Ωχρότητα Εφίδρωση Τρόμο Αίσθημα πείνας

41 Υπογλυκαιμία Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις
Χορήγηση υδατανθράκων ( ζάχαρη, μέλι, χυμό φρούτων ) Χορήγηση γλυκαγόνης Προκαλεί γλυκονόλυση στο ήπαρ με αποτέλεσμα την αύξηση της γλυκόζης Μέτρηση των επιπέδων της γλυκόζης ( ανακλασίμετρο )

42 Υπογλυκαιμία Πρόληψη Σωστή δίαιτα (ενδιάμεσα γεύματα)
Συγχρονισμός ινσουλίνης με δίαιτα Αυτοέλεγχος Ζάχαρη ή γλυκόζη στην τσέπη ( Καραμέλα, σοκολατάκι ) Διαθέσιμη γλυκαγόνη στο σπίτι Ταυτότητα διαβητικού Εκπαίδευση (αναγνώριση συμπτωμάτων, μέτρα αντιμετώπισης)

43 Νοσηλευτική Φροντίδα παιδιών με Σακχαρώδη Διαβήτη
Κέντρα Νεανικού Διαβήτη Αγωγή υγείας – Εκπαίδευση Ενημέρωση – Πληροφόρηση γονέων & παιδιών Περιοδικός Επανέλεγχος Αυτοέλεγχος

44 Κέντρα Νεανικού Διαβήτη
Νέες περιπτώσεις σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από εξειδικευμένα κέντρα νεανικού διαβήτη που διαθέτουν ειδικευμένη διεπιστημονική ομάδα Παιδίατρο – διαβητολόγο Διαιτολόγο Εξειδικευμένο νοσηλευτή Ψυχολόγο ή κοινωνικό λειτουργό Γενικοί Θεραπευτικοί Στόχοι: Εξασφάλιση υψηλής ποιότητας ζωής Εντατικοποίηση της έρευνας με στόχο την πρόληψη και την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων

45 Κέντρα Νεανικού Διαβήτη Βασικοί στόχοι
Κέντρα Νεανικού Διαβήτη Βασικοί στόχοι Σωστή χορήγηση και προσαρμογή της δόσης της ινσουλίνης Εξασφάλιση διατροφής ανάλογη με τις ενεργειακές ανάγκες του παιδιού Εκπαίδευση και συμμετοχή του παιδιού και της οικογένειας στο πρόγραμμα εκπαίδευσης για την θεραπεία, έγκαιρη αναγνώριση σημείων υπεργλυκαιμίας, κλπ Τακτική παρακολούθηση του παιδιού, με κλινική εξέταση και κατάλληλες εργαστηριακές εξετάσεις

46 Αγωγή υγείας στην κοινότητα Νοσηλευτικός Ρόλος
Προβολή ενημερωτικών δελτίων μέσω: Των ΜΜΕ (τηλεόραση, περιοδικά, ραδιόφωνο, διαδίκτυο) Της σχολικής εκπαίδευσης

47 Ενημέρωση – Πληροφόρηση γονέων & παιδιών
Θα πρέπει να περιλαμβάνει: Περιγραφή των συμπτωμάτων του νεανικού διαβήτη (δίψα, πολυουρία, απώλεια βάρους κ.ο.κ.) Πληροφορίες σχετικά με τη μέτρηση της γλυκόζης: Αίματος (ανακλασίμετρο) Ούρων (ειδικές ταινίες)

48 Εκπαίδευση παιδιών & γονέων
Διεπιστημονική Ομάδα Διαβητικά παιδιά & Γονείς Η εκπαίδευση περιλαμβάνει τις απαιτούμενες γνώσεις σχετικά με: Την αιτιολογία Την κληρονομικότητα Την ινσουλίνη Τη διατροφή Τα συμπτώματα Τη θεραπεία Τον αυτοέλεγχο Τις επιπλοκές ( οξείες & χρόνιες) Υψηλή προτεραιότητα πρέπει να δίνεται: Σε ψυχοκοινωνικά προβλήματα Στις καθημερινές ανάγκες της θεραπείας & τους περιορισμούς

49 Οδηγίες για Γονείς & παιδιά Νέα Διάγνωση
Ενημέρωση της οικογένειας σχετικά: Με τη νόσο (αίτια, θεραπεία, πρόγνωση, επιπλοκές) Με τη σημασία της διατροφής Με το σχολείο Με την ύπαρξη ειδικών συλλόγων & δομών υποστήριξης (Πανελλήνια Ένωση Αγώνα κατά του νεανικού διαβήτη) Εκπαίδευση: Σχετικά με τους τρόπους χορήγησης ινσουλίνης Μέτρηση επιπέδων γλυκόζης αίματος με ανακλασίμετρο

50 Περιοδικός Επανέλεγχος
Έλεγχος ημερολογίου & εκτίμηση τήρησης σχετικά με: Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα Τα συμπτώματα υπο ή υπερ-γλυκαιμίας Τα προβλήματα στο σχολείο Την εφαρμογή της ινσουλινοθεραπείας Νέα προβλήματα ή περιορισμοί Η μακροχρόνια φροντίδα του παιδιού πρέπει να γίνεται από ειδικό διαβητολογικό κέντρο (διεπιστημονική ομάδα) ή από έμπειρο παιδίατρο-διαβητολόγο Τα μεσοδιαστήματα των επισκέψεων στο διαβητολογικό ιατρείο κυμαίνονται από 1-3 μήνες ανάλογα με τις ανάγκες για ρύθμισή αλλά και νωρίτερα όταν απαιτείται Η σωματική ανάπτυξη & η εφηβική ωρίμανση θα πρέπει να παρακολουθούνται συστηματικά & να καταγράφονται σε καμπύλες αναπτύξεως

51 Αυτοέλεγχος Καθημερινός έλεγχος γλυκόζης (αίματος ή ούρων) & καταγραφή σε ειδικό έντυπο (ημερολόγιο) Τουλάχιστον δύο μετρήσεις ημερησίως Περιοδικές εξετάσεις ούρων για κετονουρία (καθημερινά σε περιόδους λοιμώξεων ή κακής ρύθμισης)

52 Σχέδιο Νοσηλευτικής Φροντίδας
Παιδί με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι στο σπίτι

53 Νοσηλευτική Διάγνωση:
Έλλειψη γνώσεων που σχετίζεται με την άγνοια για την φροντίδα στο σπίτι Παρεμβάσεις Αναγνωρίστε παράγοντες που εμποδίζουν την οικογένεια να αποκτήσει γνώσεις για την φροντίδα του παιδιού στο σπίτι Πριν την έναρξη της εκπαίδευσης (όπως γλωσσικά, εργασιακά, επίπεδο εκπαίδευσης γονέων κλπ). Αυτό πρέπει να γίνει πριν την έναρξη της εκπαίδευσης Καθορίστε εκπαιδευτικούς στόχους μαζί με την οικογένεια Παρέχετε τις πληροφορίες ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού

54 Νοσηλευτική Διάγνωση Διαταραχή του οικογενειακού ρυθμού ζωής λόγω της ανάγκης για παροχή χρόνιας φροντίδας υγείας στο παιδί με Σακχ. Διαβήτη τύπου Ι Παρεμβάσεις Βοηθήστε την οικογένεια να διακρίνει τις δεξιότητες για την φροντίδα του Σακχ. Διαβήτη Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού Κάποιες αναλαμβάνει το παιδί & κάποιες η οικογένεια Βοηθήστε το παιδί & την οικογένεια να αποκτήσουν συμπεριφορές που το παιδί αναγνωρίζει σαν υποστηρικτικές Ίδιο το γεύμα της οικογένειας με του παιδιού Αποφυγή γλυκισμάτων στο σπίτι Διατήρηση ημερολογίου μετρήσεων Αναγνώριση & έπαινος των προσπαθειών του παιδιού Αναγνωρίστε υποστηρικτικές δομές σε επίπεδο κοινότητας Κατασκήνωση για διαβητικά παιδιά Ομάδες υποστήριξης οικογένειας-γονέων Διαμορφώστε ένα σχέδιο για τις διακοπές σύμφωνα με το οποίο θα ξεκουράζεται και αυτός που φροντίζει το παιδί με Σακχ. Διαβήτη

55 Διαταραχή των διατροφικών συνηθειών
Νοσηλευτική Διάγνωση Διαταραχή των διατροφικών συνηθειών Το παιδί λαμβάνει μικρότερες ποσότητες από τις απαιτούμενες που σχετίζονται με την έλλειψη ινσουλίνης Παρεμβάσεις Πληροφορήστε την οικογένεια για την επίδραση των τροφών (υδατάνθρακες, λίπη, πρωτείνες) στο επίπεδο γλυκόζης του αίματος Μαζί με την οικογένεια, φτιάξτε ένα πρόγραμμα διατροφής (ή σε συνεργασία με διαιτολόγο) Περιοδικές μετρήσεις του σακχάρου του αίματος Φαρμακευτική αγωγή Γεύματα, κολατσιό και προγεύματα Ρωτήστε το παιδί ποιες είναι οι αγαπημένες του τροφές & συμπεριλάβετε αυτές στο πρόγραμμα διατροφής Παρατηρήστε αν η πείνα του παιδιού καλύπτεται από το πρόγραμμα διατροφής Καταγράψτε σε κατάλληλο διάγραμμα το ύψος & το βάρος του παιδιού ανάλογα με την ηλικία του Συζητήστε τη σχέση της ινσουλίνης με το φαγητό (υδατάνθρακες) & την άσκηση Αναγνωρίστε την ιδανική τιμή του σακχάρου αίματος για το παιδί Εφαρμόστε σενάριο κατά το οποίο η τιμή του σακχάρου αίματος είναι εκτός της ιδανικής τιμής & ενθαρρύνετε την οικογένεια να το επαναφέρει στα φυσιολογικά πλαίσια εφαρμόζοντας ινσουλίνη, δίαιτα & άσκηση Συμβουλέψτε την οικογένεια να σχεδιάσει το μενού 3-4 ημερών βασισμένο στο πρόγραμμα διατροφής. Πρέπει να υπολογίσει τόσο το είδος όσο & την ποσότητα του φαγητού

56 Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία
Νοσηλευτική Διάγνωση Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία Παρεμβάσεις για αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας (γλυκόζη αίματος <70mg/dL) Εκπαιδεύστε το παιδί & την οικογένεια για να αναγνωρίζουν τα σημεία & τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας Προσωπικό του σχολείου Σχολικός νοσηλευτής Σε υπογλυκαιμία χορηγήστε άμεσα 15 g υδατανθράκων που απορροφώνται εύκολα από το πεπτικό σύστημα Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν (ή η τιμή της γλυκόζης αίματος δεν είναι > 80 mg/dL) σε 15 min, επαναλάβετε τη θεραπεία Αν η υπογλυκαιμία εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της νύκτας, χορηγήστε 30 gr υδατανθράκων (15 gr απλών υδατανθράκων & 15 gr σύνθετων υδατανθράκων) με πρωτεΐνη Βοηθήστε το παιδί & την οικογένεια να αναπτύξουν στρατηγικές για την πρόληψη της υπογλυκαιμίας με βάση τις συνηθέστερες αιτίες της: Καθυστερημένο ή χαμένο γεύμα Υπερβολική χορήγηση ινσουλίνης Μεγάλη φυσική δραστηριότητα χωρίς την ταυτόχρονη πρόσληψη υδατανθράκων

57 Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία
Νοσηλευτική Διάγνωση Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία Παρεμβάσεις για αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας (γλυκόζη αίματος <70mg/dL) Ενθαρρύνετε την οικογένεια να πληροφορήσει το προσωπικό του σχολείου για τα σημεία, τα συμπτώματα & την θεραπεία της υπογλυκαιμίας Βοηθήστε το παιδί να προετοιμαστεί για να εξηγήσει τι είναι υπογλυκαιμία στους φίλους του Εξασφαλίστε ένα κουτί Α΄ Βοηθειών για τον σακχ. διαβήτη για το σχολείο. Το κουτί πρέπει να περιλαμβάνει: Υδατάνθρακες για την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας & Γραπτές οδηγίες Συμβουλέψτε το παιδί να φορά το διακριτικό περιδέραιο που υποδηλώνει ότι πάσχει από Σακχ. Διαβήτη Εκπαιδεύστε τους γονείς πως να αντιμετωπίζουν τη σοβαρή υπογλυκαιμία. Για το παιδί με απώλεια συνείδησης χορηγείται μια μικρή ποσότητα ζελέ γλυκόζης (ή μέλι) στο στόμα και στο ενσυνείδητο παιδί χορηγείται το προηγούμενο ή τσίχλα στο στόμα Αποφεύγετε να χορηγείτε μεγάλη ποσότητα ζελέ γλυκόζης στο στόμα για τον κίνδυνο πνιγμού από εισρόφηση Ένεση γλυκαγόνης μπορεί να χορηγηθεί υποδόρια ή ενδομυϊκά. Έγχυση 1 mg σε παιδί βάρους >22,5 kg ή 20 – 30 μg/kg για παιδιά με βάρος <22,75 kg. Η έναρξη της δράσης της είναι σε min Τοποθετήστε το παιδί με απώλεια συνείδησης σε θέση ανάνηψης. Όταν αποκτήσει τις αισθήσεις του χορηγήστε του ένα καλό κολατσιό για να γεμίσει ξανά τις άδειες αποθήκες γλυκογόνου

58 Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία
Νοσηλευτική Διάγνωση Κίνδυνος βλάβης που σχετίζεται με υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία Παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας (γλυκόζη αίματος > ιδανική τιμή) Εκπαιδεύστε την οικογένεια για να αναγνωρίζει τις κύριες αιτίες για την εμφάνιση υπεργλυκαιμίας: Ανεπαρκής χορήγηση ινσουλίνης Αυξημένη λήψη τροφής Μειωμένη φυσική δραστηριότητα Άγχος Συνυπάρχουσες νόσοι Συμβουλέψτε την οικογένεια πως θα αντιμετωπίσει το διαβητικό παιδί όταν αυτό είναι άρρωστο από μια άλλη ασθένεια Τονίστε την σημασία & τον τρόπο ελέγχου της κετόνης των ούρων Καθορίστε ένα θεραπευτικό σχέδιο για το σπίτι με βάσει τα επίπεδα κετόνης & καθορίστε προφυλακτικά μέτρα για τον εμετό Αναγνωρίστε στρατηγικές για την πρόληψη ή τη θεραπεία της υπεργλυκαιμίας

59 Χορήγηση Ινσουλίνης

60 Η ιστορία της ινσουλίνης1
Αν και η ινσουλίνη αναγνωρίστηκε ως πρωτεΐνη στη δεκαετία του ’20, δεν κατάφεραν οι επιστήμονες να αποκωδικοποιήσουν πλήρως τη χημική δομή της μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’50 Σήμερα γνωρίζουμε ότι η ινσουλίνη σχηματίζεται από μια μεγαλύτερη πρωτεΐνη που παράγει το πάγκρεας, την προϊνσουλίνη, η οποία συνιστάται σε αλυσίδα 86 αμινοξέων Οι πρώτες ινσουλίνες είχαν μέγιστη δράση περίπου στις 3 ώρες και διάρκεια δράσης περίπου 6 ώρες

61 Η ιστορία της ινσουλίνης2
Το 1936 διατίθεται στην αγορά η μακράς διαρκείας δράσης ινσουλίνη, η πρωταμινική ψευδαργυρούχος ινσουλίνη (protamine zinc insulin-PZI) Η PZI είχε διάρκεια 36 ωρών απαιτώντας έτσι ενέσεις κάθε 1.5 ημέρες Η ουδέτερη πρωταμινική Hagedorn (neutral protamine Hagedorn-NPH) ινσουλίνη κυκλοφόρησε το 1950 Η NPH δρα ταχύτερα από την PZI αλλά δεν παραμένει στην κυκλοφορία του αίματος τόσες ώρες όσο η PZI

62 Η ιστορία της ινσουλίνης3
Οι ζωικές ινσουλίνες μπορεί να προκαλούσαν αλλεργικές αντιδράσεις ή να συνέβαλλαν στην ανάπτυξη αντισωμάτων, που μείωναν τη δραστικότητα της ινσουλίνης Έτσι στη δεκαετία του ’80 κυκλοφόρησε η ανθρώπινη ινσουλίνη, που δεν εκχυλιζόταν από ανθρώπινο πάγκρεας, αλλά παραγόταν με τεχνολογία ανασυνδυασμένου DNA Ανάλογα ινσουλίνης είναι προϊόντα μοριακής βιοτεχνολογίας που μιμούνται περισσότερο τη φυσιολογική έκκριση ινσουλίνης από τις συμβατικές ινσουλίνες

63 Η ιστορία της ινσουλίνης4
Το πρώτο ανάλογο ινσουλίνης που κυκλοφόρησε το 1996 ήταν η ινσουλίνη lispro Έτσι, ενώ οι συνήθεις ταχείας δράσης ινσουλίνες έχουν έναρξη δραστηριότητας σε 30 ως 60 λεπτά, με αιχμή 2-3 ώρες και διάρκεια δράσης 3-6 ώρες μετά την ένεση, η ινσουλίνη lispro αρχίζει να δρα σε λιγότερο από 15 λεπτά, εμφανίζει αιχμή δράσης 30 ως 90 λεπτά και η δραστηριότητά της διαρκεί μόνο 3 ως 4 ώρες Ένα ανάλογο μακράς δράσης ινσουλίνης ονομάζεται ινσουλίνη glargine (Lantus) και έχει στο μόριό της δύο επιπλέον αμινοξέα της Β-αλυσίδας, αφ’ ετέρου δε έχει αντικατασταθεί η ασπαραγινάση στη θέση Α21 με γλυκίνη Αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών είναι να διαλύεται η glargine σε αργό, σταθερό και σχεδόν χωρίς αιχμή δράσης τρόπο στην κυκλοφορία του αίματος για 24 ώρες μετά την ένεση Η ινσουλίνη glargine θεωρείται ως πραγματική βασική ινσουλίνη, χωρίς διακυμάνσεις επιπέδων. Απαιτεί 2 ώρες για να δράσει και διαρκεί για 24 ώρες

64 Ινσουλινοθεραπεία Σύριγγες μιας χρήσεως Πένες ινσουλίνης
Χρήση ινσουλινών υψηλής καθαρότητας Συχνά απαιτούνται πολλαπλές ενέσεις κάθε ημέρα Υψηλής ποιότητας λεπτές βελόνες Πένες ινσουλίνης Αντλίες εγχύσεως ινσουλίνης Εισπνεόμενη ινσουλίνη

65 Τεχνική χορήγησης ινσουλίνης

66 Τεχνική χορήγησης ινσουλίνης
Σημεία χορήγησης ινσουλίνης

67 Αντλία χορήγησης ινσουλίνης

68 Χορήγηση ινσουλίνης σε σχέση με την διατροφή
Η μέγιστη δράση της ινσουλίνης ρυθμίζεται ανάλογα με τα συνηθισμένα γεύματα & προγεύματα του παιδιού για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας

69 Χορήγηση ινσουλίνης σε σχέση με την διατροφή & την άσκηση

70 Έλεγχος Γλυκόζης αίματος

71 Έλεγχος Γλυκόζης Αίματος Στόχοι

72 Τεχνική ελέγχου γλυκόζης αίματος

73 Τεχνική ελέγχου γλυκόζης αίματος
Τεχνική ελέγχου με χρήση ανακλασίμετρου Χρήση ανακλασίμετρου από τα παιδιά

74 Έλεγχος Γλυκόζης Ούρων

75 Τεχνική μέτρησης γλυκόζης ούρων

76 Διατροφή

77 Διατροφή Παροχή τροφής υψηλής ποιότητας η οποία: θα παρέχει επαρκή:
Μεταβολική & Θερμιδική υποστήριξη με στόχο τη διατήρηση φυσιολογικού: Μεταβολισμού Ρυθμού ανάπτυξης Συχνές συνεδρίες με το διαιτολόγο βοηθούν την καλύτερη ρύθμιση & τη σύνθεση ολοκληρωμένης διατροφής

78 Διατροφή Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις
Διατροφή Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις Ενημέρωση παιδιού – γονιών για τη σχέση της δίαιτας & του επιπέδου γλυκόζης Σχεδιασμός κατάλληλης δίαιτας βασισμένης στις διατροφικές συνήθειες και προτιμήσεις του παιδιού Χορήγηση ενδεικτικού καταλόγου τροφών Κάλυψη διατροφικών αναγκών σε συνδυασμό με τη δόση ινσουλίνης

79 Διατροφή Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις
Διατροφή Νοσηλευτικές Παρεμβάσεις Συμβουλέψτε σχετικά με ρυθμίσεις της δίαιτας & της ινσουλινοθεραπείας Παροτρύνετε για την ανάληψη ευθυνών από το ίδιο το παιδί (ανάλογων του σταδίου ανάπτυξης του) Συμβουλέψτε τους γονείς σχετικά με την άρνηση των μικρών παιδιών για φαγητό Συμβουλέψτε τους εφήβους σε θέματα σχετικά με: Το κάπνισμα Την κατανάλωση αλκοόλ Την αντισύλληψη

80 Άσκηση

81 Άσκηση Ρύθμιση σακχαρώδη διαβήτη
Προσαρμογή των γευμάτων & των δόσεων ινσουλίνης στις ανάγκες του παιδιού όταν αθλείται Συστηματική μέτρηση των επιπέδων σακχάρου αίματος με ανακλασίμετρο για καλύτερη ρύθμιση Πριν από κάθε γεύμα Μετά από έντονη άσκηση Καταγραφή των τιμών σε ειδικό έντυπο (ημερολόγιο) Ενθάρρυνση παιδιού για άσκηση

82 Εκπαίδευση του παιδιού ανάλογα με την ηλικία
Νήπια & παιδιά προσχολικής ηλικίας: Δεν μπορούν μόνα τους να ρυθμίσουν το ΣΔ Δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας Μπορούν να επιλέξουν το δάχτυλο ή το σημείο του σώματος για την εξέταση αίματος ή την ένεση ινσουλίνης Γενικά είναι συνεργάσιμα Παιδιά σχολικής ηλικίας: Μπορούν να εξετάσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα Μπορούν να κάνουν την ένεση ινσουλίνης με βοήθεια Μπορούν να κατανοήσουν τη σημασία της ινσουλίνης, του ελέγχου των επιπέδων γλυκόζης, της άσκησης & της διατροφής Μπορούν να αναφέρουν τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας Μεγάλα παιδιά & έφηβοι: Ικανότητα αυτοφροντίδας Ικανότητα λήψης αποφάσεων για τη νόσο & τη θεραπεία Ικανότητα αναγνώρισης των συμπτωμάτων υπογλυκαιμίας Χρειάζονται βοήθεια για την αντιμετώπιση ενός επεισοδίου υπογλυκαιμίας

83 Πρόοδοι στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδη διαβήτη
Προ 20ετίας: Πίστευαν ότι ο τύπος 1 εμφανίζεται ξαφνικά Πίστευαν ότι ένας μοναδικός περιβαλλοντικός παράγοντας προκαλούσε την εμφάνιση του διαβήτη σε άτομα που είχαν προδιαθεσικά γονίδια Αναζήτηση από τους ερευνητές του καλύτερου δείκτη αυτοαντισωμάτων για πρόβλεψη εμφάνισης διαβήτη Οι ερευνητές αρχίζουν να μαθαίνουν για ορισμένους βιοχημικούς μηχανισμούς που δύνανται να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση επιπλοκών. Έναρξη δοκιμής φαρμάκων για τον έλεγχό τους Σήμερα: Γνωρίζουμε ότι η εμφάνισή του είναι βαθμιαία & συχνά ξεκινά αμέσως μετά τη γέννηση Όχι μόνο υπάρχουν πολλά γονίδια που αυξάνουν τη προδιάθεση, αλλά & μερικά που προστατεύουν από την ανάπτυξη διαβήτη. Επιπλέον, υφίστανται αρκετοί περιβαλλοντικοί παράγοντες, οι οποίοι παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη τύπου 1 διαβήτη Υπάρχουν επακριβείς δοκιμασίες για την αναγνώριση ατόμων με κίνδυνο εμφάνισης τύπου 1 διαβήτη, που εστιάζονται σε συνδυασμούς αντισωμάτων Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η υπερπαραγωγή υπεροξειδίου (από την καταστρεπτική δράση των υψηλών τιμών γλυκόζης) προκαλεί τις διαβητικές επιπλοκές. Σήμερα αναπτύσσεται φάρμακο για την απομάκρυνση του υπεροξειδίου από τον οργανισμό, που ενδεχομένως θα αποτελέσει το φάρμακο για την πρόληψη & θεραπεία επιπλοκών στα προσεχή 10 χρόνια

84 Πρόοδοι στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδη διαβήτη
Προ 20ετίας: Είχε υποτεθεί ότι η γλυκόζη αίματος επηρέαζε την εμφάνιση των διαβητικών επιπλοκών, αλλά δεν υπήρχε τρόπος να ελεγχθεί αυτό Ο αυτοέλεγχος γλυκόζης ήταν κάτι νέο & πολλά άτομα χρησιμοποιούσαν ακόμη εξετάσεις ούρων για τη ρύθμιση του διαβήτη τους Παραδοσιακά οι ανθρώπινες ινσουλίνες δρουν καλά αν χορηγηθούν στη κυκλοφορία του αίματος μέσω του παγκρέατος, αλλά δυστυχώς η απορρόφησή τους είναι αργή & απροσδόκητη όταν χορηγούνται σε ανθρώπινους ιστούς Σήμερα: Ο συνδετικός κρίκος μεταξύ ρύθμισης της γλυκόζης αίματος & των επιπλοκών απεδείχθη από την μελέτη DCCT (Δοκιμασία Επιπλοκών & Ρύθμισης Διαβήτη). Πολύ καλή ρύθμιση μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών Έχουν αναπτυχθεί συσκευές μικρές, γρήγορες, εύχρηστες & ακριβείας για την παρακολούθηση της γλυκόζης στο σπίτι Έχουν συντεθεί ανάλογα ινσουλίνης, τα οποία μιμούνται την φυσιολογική έκκριση ινσουλίνης

85 Πρόοδοι στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδη διαβήτη
Προ 20ετίας: Έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη στρατηγικών για την πρόληψη του διαβήτη σε πειραματόζωα Ερευνητές ανέστρεψαν την εμφάνιση διαβήτη σε πειραματόζωα με μεταμόσχευση νησιδίων. Η μεταμόσχευση παγκρέατος & νησιδίων σε άνθρωπο είχε πτωχά αποτελέσματα Σήμερα: Ήδη ξεκίνησαν κλινικές μελέτες για να ελεγχθούν στρατηγικές παρεμβάσεις σε άτομα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη διαβήτη με σκοπό τη πρόληψή του Μεταμοσχεύσεις νησιδίων λειτούργησαν σε κλινικές εφαρμογές σε ανθρώπους, αν και οι ερευνητές αντιμετωπίζουν την έλλειψη νησιδίων & την ανάγκη για ανοσοκατασταλτική θεραπευτική αγωγή

86 Ανακάλυψη νέου γονιδίου για τον τύπο 1 διαβήτη στα παιδιά
Ομάδα ερευνητών στις ΗΠΑ & στον Καναδά, με επικεφαλής τον Κων/νο Πολυχρονάκο, δημοσίευσε στο περιοδικό Nature τα αποτελέσματα μελέτης βάσει της οποίας θα είναι δυνατή η πρόβλεψη της εμφάνισης διαβήτη τύπου 1 με ανίχνευσή του στα νεογνά, όπως γίνεται με την φαινυλοκετονουρία & άλλα νοσήματα

87 Απώτερες Επιπλοκές Σακχαρώδη Διαβήτη στα παιδιά

88 Απώτερες Επιπλοκές Διαβήτη
Τακτικός έλεγχος για τη διαπίστωση διαταραχών ανάπτυξης & επιπλοκών. Ο διαβήτης δυνητικά προκαλεί: Τύφλωση Νεφρική ανεπάρκεια Μικροαγγειοπάθεια Όψιμες Αγγειακές Επιπλοκές Νευροπάθεια

89 Επιπλοκές Διαβήτη

90 Επιπλοκές Διαβήτη

91 Συνήθη Νοσηλευτικά Λάθη

92 Σας ευχαριστώ πολύ