ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Π. ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ - Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Π. ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ - Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Π. ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ - Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
ΠΜΣ – ΠΤΝ, ΠΔΜ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ «ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ – ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ» ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ – ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Π. ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

2 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Παρουσιάσεις άρθρων λεπτά με power point, το οποίο αποτίθεται στο e-class. Καθένας υποβάλλει μια ερώτηση στον παρουσιαστή, που επίσης αποτίθεται στο e-class. 4-5 μικρές εργασίες 1. Περιεχόμενο, 2. Ιδέες μαθητών 3. Διδακτική Μεθοδολογία4. Διδακτικά Μοντέλα 5. Στοχοθεσία (0,5 – 2 σελίδες). Είναι στο e-class και εκεί αποτίθενται οι εργασίες με όνομα αρχείου το επίθετο Αξιολόγηση: 1/3 καθημερινή συμμετοχή, 1/3 εργασίες και 1/3 η τελική συζήτηση Το Υποστήριξη.pdf είναι απόσπασμα που περιέχει πολλά στοιχεία του μαθήματος

3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Στο μάθημα προτείνεται και εφαρμόζεται ένα τριεπίπεδο πλαίσιο ανάλυσης και κριτικής θεώρησης Αναλυτικών Προγραμμάτων Φυσικών Επιστημών. Το πρώτο επίπεδο αφορά τη διδακτική θεώρηση στην οποία δίνεται και έμφαση. Το δεύτερο την θεσμική και το τρίτο την επιστημολογική. Εισάγεται και συζητείται η έννοια του Διδακτικού Μοντέλου Ωριαίας Διδασκαλίας (κατά Joyce – Weil - Showers ), ως προς το περιεχόμενο και το ρόλο εκπαιδευτικού και μαθητών. Τα παραπάνω συζητούνται και εφαρμόζονται στα τέσσερα ιστορικά διαμορφωμένα διδακτικά μοντέλα: παραδοσιακό, ανακαλυπτικό, εποικοδομητικό, διερευνητικό (;) Επιστημολογική θεώρηση των ΑΠ ΦΕ. Αναλύεται το περιεχόμενο των ΑΠ σε τέσσερις συνιστώσες: θεματική / εννοιολογική, συλλογισμών και επικύρωσης, επιστήμης / κόσμου και θεωρητική πειραματική οι οποίες αντιστοιχούνται στα κυρίαρχα επιστημολογικά ρεύματα (θετικιστικό, ερμηνευτικό, παρεμβατικό,…) Εφαρμογή του πλαισίου ανάλυσης που περιγράφτηκε παραπάνω, στην ανάλυση και κριτική θεώρηση τμημάτων των ισχυόντων ΑΠ ΦΕ Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου.

4 ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να καταστήσει ικανούς τους μεταπτυχιακούς φοιτητές/τριες να μελετούν και να συζητούν κριτικά τα ΑΠ-ΦΕ, σε σχέση με τους στόχους / φιλοσοφία τους και με την προτεινόμενη αξιολόγηση, στη βάση δυο οπτικών: «ο μαθητής ως μικρός επιστήμονας» και ο επιστημονικά – τεχνολογικά ενημερωμένος πολίτης. Έμφαση δίδεται στην διδακτική θεώρηση και τα αντίστοιχα διδακτικά μοντέλα.

5 ΜΑΘΗΜΑΤΑ 1. Το τριπολικό μοντέλο ανάλυσης – μελέτης των ΑΠ – ΦΕ
2. Το περιεχόμενο των ΦΕ στα ΑΠ 3. Εφαρμογές στην αναζήτηση του περιεχομένου, του μετασχηματισμού του και του πεδίου εφαρμογής στα Ελληνικά ΑΠ – ΦΕ 4. Ο μαθητής / τρια, οι ιδέες και οι συλλογισμοί τους στα ΑΠ των ΦΕ 5. Η έννοια του διδακτικού μοντέλου κατά Joyce – Weil – Showers. 6. Το εποικοδομητικό διδακτικό μοντέλο στη διδασκαλία των Φ – Ε.

6 ΜΑΘΗΜΑΤΑ 8. Επιστημονικός αλφαβητισμός - Φυσικές Επιστήμες για όλους
7. Μελέτη του θεσμικού πόλου στα ΑΠ – ΦΕ (στοχοθεσία – αξιολόγηση) 8. Επιστημονικός αλφαβητισμός - Φυσικές Επιστήμες για όλους 9. Επιστημολογική θεώρηση των ΑΠ – ΦΕ ΠΣ Βιολογίας -Περιβάλλοντος

7 1ο Μάθημα Το τριπολικό μοντέλο ανάλυσης – μελέτης των ΑΠ – ΦΕ
Αρχικές έννοιες για τα Αναλυτικά Προγράμματα ΦΕ Γενικές Σκέψεις για τα Αναλυτικά Προγράμματα Φυσικών Επιστημών (ΦΕ) Διδακτικός πόλος θεώρησης των ΑΠ – ΦΕ

8 ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΠ ΦΕ
Επιστημολογικός Πόλος Συνέπεια? Διδακτικός Θεσμικός Πόλος Πόλος

9 Οι τρεις πόλοι Επιστημολογικός: Ποια η άποψη για την επιστήμη που διαφαίνεται στο ΑΠ; (Θεματική – εννοιολογική συνιστώσα, συλλογισμών και επικύρωσης, επιστήμης – κόσμου / ορθολογισμός, εποικοδομητισμός, επιστημονικός ρεαλισμός) Διδακτικός: Ποια η άποψη που προκύπτει για το περιεχόμενο και το μετασχηματισμό του. Τους μαθητές και τους συλλογισμούς των. Τους εκπαιδευτικούς και τις απόψεις τους. Θεσμικός: Πως το ΑΠ αντιμετωπίζει τα θέματα στοχοθεσίας και αξιολόγησης.

10 Οι τρεις πόλοι Α) Θεματική – εννοιολογική
Επιστημολογικός Διδακτικός Θεσμικός ΜΕΤΑΒ/ΤΕΣ Α) Θεματική – εννοιολογική Β) συλλογισμών και επικύρωσης, Γ) επιστήμης – κόσμου Α) Περιεχόμενο Β) Μαθητές και συλλογισμοί τους Γ) Εκπαιδευτικοί και απόψεις τους. Α) Στοχοθεσία Β) Αξιολόγηση ΡΕΥΜΑΤΑ 1) Ορθολογισμός, 2) Εποικοδ/τισμός, 3) Επιστημονικός Ρεαλισμός Παραδοσιακό Ανακαλυπτικό Εποικοδ/τικό Διερεύνηση (inquiry) Καινοτομικό Σύγχρονο Εποικοδ/μητικό

11 ΑΡΧΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Αναλυτικά Προγράμματα (ΑΠ)   Curriculum Ανοιχτά   Κλειστά ΑΠ Επίσημο   Κρυφό ΑΠ Περιεχομένου   Φιλοσοφίας Ως προς το Περιεχόμενο (Γραμμικά, Σπειροειδή, Πυραμιδοειδή, Project…) Ως προς τη Φιλοσοφία (Θεματοκεντρικά, Μαθητοκεντρικά, …) Εννοιών / Αρχών   Διαδικασιών Τα ΑΠ του ‘60 – ’70, το εποικοδομητικό του 80 – 90, οι σύγχρονες τάσεις της διερεύνησης και του γραμματισμού

12 Οι Φυσικές Επιστήμες (ΦΕ) στα Αναλυτικά Προγράμματα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης
   Οι ΦΕ φαίνεται να αποτελούν σημαντικό μέρος του ΑΠ εδώ και 150 χρόνια στη Δύση.   Γιατί συμβαίνει αυτό;   Ποιοι οι σκοποί της διδασκαλίας και η φύση της επιστήμης που διδάσκουμε; Σχετίζονται αυτά με την παραπάνω διαπίστωση;

13 “η επιστήμη των καθημερινών πραγμάτων” Που τελικά φαίνεται να οδηγεί:
Ένας λόγος μπορεί να είναι η ανάγκη για μια βιομηχανική κοινωνία (19ος αιώνας) Ένας δεύτερος: “η επιστήμη των καθημερινών πραγμάτων” Που τελικά φαίνεται να οδηγεί: ανάπτυξη της διανοητικής ικανότητας (απειλή ιεραρχίας κοινωνικού συστήματος)   Ένας τρίτος:“βιομηχανοποίηση” της γνώσης, πολλοί επιστήμονες (2%), κονδύλια

14 ΦΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ: Δυϊσμός μεταξύ θεωρίας και εφαρμογών. Θεωρία: αυστηρά ιεραρχημένο και σφιχτό σύνολο που δύσκολα μαθαίνεται από την πλειοψηφία των μαθητών, με συνέπεια να μην μπορεί στη συνέχεια να απολαύσει την ομορφιά της ερμηνείας καθημερινών φαινομένων και εφαρμογών. Υπάρχουν πολλές προτάσεις για μια ανθρωπιστική επ-αναθεώρηση των ΦΕ και της εκπαίδευσής τους, όπως η εισαγωγή της ιστορίας των επιστημών στη διδασκαλία, η θεώρηση δυο μεντάλιτυ για αφηρημένες και συγκεκριμένες σκέψεις – practicals κ.λ.π.

15 · Πρέπει να ισορροπήσουμε ανάμεσα στο λανθασμένο αυτονόητο του 19ου αιώνα ότι οι ΦΕ είναι ο φιλαλήθης υπηρέτης και στον αδιέξοδο φόβο ότι είναι ένας δυνάμει παρανοϊκός δικτάτορας (Φύση των ΦΕ).

16 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΠΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΠ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΠΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΠ Ποιες οι παιδαγωγικές / διδακτικές μεταβλητές που θα εξετάσουμε σ’ ένα ΑΠ? Περιεχόμενο Μαθητής Δάσκαλος Ποιες είναι /ήταν οι κυρίαρχες θεωρίες /μοντέλα /τάσεις της διδακτικής των ΦΕ βάσει των οποίων θα μπορούσαμε να μελετήσουμε ένα ΑΠ? Παραδοσιακή προσέγγιση Ανακαλυπτική προσέγγιση Εποικοδομητική προσέγγιση Διερευνητική προσέγγιση 

17 Οι κίνδυνοι της γενίκευσης: το παράδειγμα του J. Dewey
Θεώρηση των μεταβλητών του διδακτικού πόλου στα τρία ρεύματα: δημιουργία πλέγματος μελέτης και ανάλυσης Περιεχόμενο Μαθητής Εκπαιδευτικός Παραδο-σιακό Ανακα-λυπτικό Εποικο-δομητικό Διερευ-νητικό

18 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Τα ΑΠ του ’50 και προηγούμενα Μπιχαβιορισμός (behaviorism) “ερέθισμα  ανταπόκριση” Ρόλος πειράματος στην επιστήμη και τη διδασκαλία   “Tabula – rasa” 

19 ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
 Το ευρύτερο κίνημα του ’60  Το “sputnik shock” και η “Woods hall conference”  Tα αναλυτικά προγράμματα του ’60 (Harvard project, PSSC, Nuffield, Australian Science Project, BSCS, CHEM)

20   Nuffield, Βασικοί στόχοι: - κατανόηση αρχών και
δημιουργία υποθέσεων   μάθηση γεγονότων ανακαλυπτική μέθοδος (όπου μπορούν οι νόμοι να εξάγονται πειραματικά) ανάπτυξη πνεύματος διερεύνησης και περιέργειας Προσανατολισμός των προγραμμάτων Η ανακάλυψη …. που τελικά ήταν “…. airy” (Piaget, Bruner) Το παιδί σαν “μικρός επιστήμονας” Το ’70 και “… πίσω στα βασικά”, τα 3R

21 ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Ø  Το κίνημα των νοητικών αναπαραστάσεων. Ήταν τόσο καινούργιο;  Ø  Ο εποικοδομητισμός και οι διαφορετικές εκδοχές (ριζοσπαστικός / ήπιος, ατομικός / κοινωνικός, Piaget / Vygotsky) Ø  Οι αντιρρήσεις των επιστημολόγων, φιλοσόφων και ιστορικών της επιστήμης

22 Ø  Οι εικόνες των μαθητευομένων για την επιστήμη, τους επιστήμονες και την επιστημονική πρακτική
Ø  Μπορούν να αναπτυχθούν ΑΠ εποικοδομητικού τύπου; Ø  Οι νοητικές αναπαραστάσεις (ιδέες) ως δηλωτικού τύπου γνώση Ø  Ο ρόλος του εκπαιδευτικού και η εκπαίδευσή / μετεκπαίδευσή του, το περιβάλλον μάθησης, οι γενικές αξίες της ζωής και οι νέες τεχνολογίες Η γνώση παιδαγωγικού περιεχομένου

23 Το εποικοδομητικό ΑΠ των Driver – Oldham (1985)

24

25 Διερευνητική προσέγγιση
Η διερευνητική προσέγγιση φαίνεται να ενσωματώνει πολλά στοιχεία των προηγούμενων ρευμάτων Στόχος είναι η πολύπλευρη μύηση του μαθητή στο περιεχόμενο, τις διαδικασίες και τη φύση της επιστήμης, παρά η μάθηση κάποιων γεγονότων, εννοιών, νόμων κλπ.

26 Π.χ. Η μέθοδος πρόβλεψης και ελέγχουν μεταβλητών που επηρεάζουν ένα φαινόμενο. «Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την πλεύση – βύθιση?» Η γνώση και η εφαρμογή μοντέλων. Π.χ. η εισαγωγή της πυκνότητας στο Δημοτικό μέσω του μοντέλου συνωστισμένου πλήθους (δες επόμενη διαφάνεια) Η μελέτη πηγών – αναζήτηση πληροφοριών και η συγγραφή σχετικής έκθεσης – ρεπόρτ. Η μέθοδος jigsaw (home and experts group)

27

28 Επιστημονικός (Εγ)Γραμματισμός
Απάντηση στο ότι: «οι ΦΕ είναι δύσκολες», «δεν θα γίνουν όλοι επιστήμονες» Υπάρχουν περισσότερες της μιας εκδοχές: «όπως στη γλώσσα έτσι και στην επιστήμη να έχουμε μια πρώτη επαφή» «να ενισχύσουμε τα μεταγνωστικά στοιχεία, π.χ. ιστορία, επιστημολογία, κοινωνικοπολιτιστικά, κλπ»

29 Παρουσίαση άρθρων Καριώτογλου Π. & Τσελφές Β. (2000). «Αναλυτικά Προγράμματα Φυσικών Επιστημών: Επιστημολογική, Διδακτική και Θεσμική προσέγγιση». Επιθεώρηση Φυσικής, τ31, σσ TSELFES, V., KARIOTOGLOU, P., & EPSIMOS, G Developing a three – pole framework for studying Science Curricula. In R. Pinto et D. Couso, (Eds.), Proceedings of the Fifth International ESERA Conference on Contributions of Research to Enhancing Students’ Interest in Learning Science. (pp ). Barcelona, Spain.

30 2ο Μάθημα Το περιεχόμενο των ΦΕ στα ΑΠ
Ο διδακτικός μετασχηματισμός του περιεχομένου ΦΕ στα ΑΠ Το πεδίο εφαρμογής της γνώσης στα ΑΠ – ΦΕ Το περιεχόμενο στα National Science Education Standards (USA)

31 Περιεχόμενο Έννοιες / Αρχές και νόμοι / Φαινόμενα / Πειράματα που περιέχονται στο ΑΠ Τρόπος εισαγωγής ή διαπραγμάτευσης των παραπάνω, π.χ. επαγωγικά, απαγωγικά κλπ Ανάλυση του επιστημονικού περιεχομένου (μέτα-ανάγνωση)  Ιστορική ανάλυση του περιεχομένου Διαδικασίες και πειράματα εξέλιξης εννοιών Η ανάδειξη των μοντέλων εφαρμογής από τις αντίστοιχες θεωρίες

32 Περιεχόμενο Ανάπτυξη της επιθυμητής γνώσης
Περιορισμοί και προϋποθέσεις για την εγκυροποίηση της επιθυμητής γνώσης Σχολική επιστήμη και ο ρόλος της στην κοινωνία (ακαδημαϊκή – καθημερινή / κοινωνικά συμπεράσματα) (Young 1986)

33 Μοντέλο για την τεχνολογία Μοντέλο για τη διδασκαλία
 Μοντέλο θερμικού ρευστού Διδακτική ακολουθία ρευστών

34 Περιεχόμενο (National Science Education Standards, USA)
1)   Ενοποιώντας έννοιες και διαδικασίες στις ΦΕ (γενικές έννοιες και αρχές, π.χ. αλλαγή, σταθερότητα και μέτρηση, Κ1 – Κ12) 2)   ΦΕ ως διερεύνηση (κριτική σκέψη και επιστημονικοί συλλογισμοί, πέραν των διαδικασιών επιστήμης) 3)   Φυσική,

35 4) Βιολογία, 5) Επιστήμες της γης και του διαστήματος (3, 4 και 5: έννοιες, αρχές, θεωρίες των αντικειμένων) 6) Επιστήμη και τεχνολογία, 7) Προσωπική και κοινωνική προοπτική της επιστήμης, 8) Ιστορία και φύση της επιστήμης (6, 7 και 8: συνοδευτικές έννοιες των ΦΕ, συνδέσεις φυσικού και τεχνητού κόσμου, σχέση των μαθητών με την κοινωνία π.χ. υγεία, για να αντιληφθούν το ρόλο τους ως πολίτες, πως γίνεται η εξέλιξη της επιστήμης, ανθρωπιστικά στοιχεία της επιστήμης).

36 Πεδίο εφαρμογής Όλα τα φαινόμενα και πειράματα είναι κατάλληλα έργα μαθητείας και διδασκαλίας;  Ποια τα κριτήρια επιλογής των έργων ;  Τα έργα προσαρμόζονται μάλλον στο μαθητή παρά στο περιεχόμενο: βοηθούν στο ξεπέρασμα των γνωστικών απαιτήσεων των μαθητών

37 Παρουσίαση άρθρων ΚΟΥΝΑΤΙΔΟΥ, Χ., ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ, Π. και ΤΣΕΛΦΕΣ, Β., 2002, Διερευνώντας προτάσεις για τα Αναλυτικά Προγράμματα του 21ου αιώνα: Η περίπτωση του Science beyond Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών – Έρευνα και Πράξη, τεύχος 3, σελ. 17 – 22.

38 3ο Μάθημα Εφαρμογές στην αναζήτηση του περιεχομένου, του μετασχηματισμού του και του πεδίου εφαρμογής στα Ελληνικά ΑΠ – ΦΕ

39 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΠ
Ι) Μελετήστε τα ΑΠ ΦΕ 98 ή / και 2001 Δημοτικού ή / και Γυμνασίου (τμήμα τους, π.χ. θερμότητα). Ελέγξετε και σχολιάστε την παράμετρο περιεχόμενο. Συγκεκριμένα αναζητήστε: Α) τις βασικές 1) έννοιες, 2) αρχές και νόμους, 3) ιστορικά – πολιτισμικά στοιχεία 4) ………… Β) τον τρόπο εισαγωγής της νέας γνώσης π.χ. επαγωγικά, παραγωγικά με πείραμα κλπ Γ) την ύπαρξη διδακτικού μετασχηματισμού του περιεχομένου. Πως τεκμηριώνεται;

40 Δ) Το πεδίο εφαρμογής της γνώσης: πειράματα και φαινόμενα
Δ) Το πεδίο εφαρμογής της γνώσης: πειράματα και φαινόμενα. Είναι επιλεγμένα με βάση τις ανάγκες των μαθητών; Ε) Με ποιο από τα τρία ιστορικά ρεύματα ταιριάζει το περιεχόμενο; ΙΙ) Μελετήστε την ενότητα «Άξονες περιεχομένου βιολογίας» Δημοτικού και Γυμνασίου, από ΕΠΠΣ (‘98) και ΔΕΠΠΣ (2001). Απαντήστε στα ίδια ερωτήματα, όπως και στο Ι.

41 Παρουσίαση άρθρων Κουλαϊδής, Β. και Ogborn, J Αρχές κατασκευής αναλυτικών προγραμμάτων για τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών, στο Β. Κουλαϊδής (επιμ.) Αναπαραστάσεις του φυσικού κόσμου, Gutenberg, Αθήνα, σσ

42 4ο Μάθημα Ο μαθητής / τρια, οι ιδέες και οι συλλογισμοί τους στα ΑΠ των ΦΕ Ο εκπαιδευτικός, οι εικόνες και οι ιδέες του στα ΑΠ των ΦΕ. Η διδακτική μεθοδολογία στα ΑΠ των ΦΕ

43 Ιδέες μαθητών Η ανακάλυψη του ’60 και οι ιδέες των μαθητών
Η ανακάλυψη του ’60 και οι ιδέες των μαθητών  Το κίνημα των ιδεών και η αναζήτηση αξιοποίησης Συλλογή και ταξινόμηση σχετικών ιδεών: η αδυναμία ανάδειξης γενεσιουργών (generic) ιδεών Ρόλος των ιδεών στη διδασκαλία: διαμόρφωση περιεχομένου Ρόλος των ιδεών στη μάθηση: γνωστικές απαιτήσεις – έργα μαθητείας Οι ιδέες ως δηλωτικού τύπου γνώση (declarative type knowledge)

44 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΙΜ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠ – ΦΕ
Πως θα ελέγχατε αν σε ένα ΑΠ λαμβάνονται υπόψη οι ιδέες των μαθητών; Μελετήστε στόχους και αρχές ΕΠΠΣ (98) ΔΕΠΠΣ (2001) Χημείας Δημοτικού και Γυμνασίου. Υπονοείται η αξιοποίηση των ιδεών των μαθητών στο ΑΠ και πως αιτιολογείται αυτό; Από μια σύντομη ματιά στο υπόλοιπο ΑΠ επιβεβαιώνονται οι παραπάνω θέσεις ή όχι. Αιτιολογείστε.

45 Εκπαιδευτικός Διδακτική Μεθοδολογία
Εκπαιδευτικός Διδακτική Μεθοδολογία Στα τέλη του 19ου αιώνα, στη Μ. Βρετανία, προτείνεται η πειραματική διδασκαλία και αναφέρεται για πρώτη φορά στην ανακάλυψη ως διδακτική διαδικασία.  Στα 1915 παρατηρήθηκε μια αντίδραση στην υπερβολική εργαστηριακή εργασία, που εκδηλώθηκε με την πρόταση για πειραματικές επιδείξεις

46 ·  Μεταξύ 20 και 30 επήλθε μια ισορροπία μεταξύ επίδειξης και άσκησης των μαθητών, ενώ αναγνωρίσθηκε ξανά η αξία της πρακτικής εργασίας. ·  Κώδικας του Armstrong για τη διδασκαλία της Χημείας (αρχές του 20ου): πρόβλεπε έξι (6) επίπεδα κατά ηλικιακή ομάδα v Ξεκίναγε από τη μελέτη του περιβάλλοντος, για να περάσει σε απλές μετρήσεις πάλι στο περιβάλλον, ποιοτικές και ποσοτικές περιγραφές αντιδράσεων και να καταλήξει στις θεωρίες της Χημείας.

47 · Δεν έγινε ευρεία χρήση του κώδικα γιατί: α) ήθελε πολύ χρόνο,
β) δεν ταίριαζε με το ισχύον εξεταστικό σύστημα, γ) ήταν πολύ καινοτομικό για τους εκπαιδευτικούς να δεχθούν τέτοια πρόκληση. · Τα ίδια περίπου ακούσαμε για την ανακάλυψη και βιώνουμε τώρα στην εποικοδόμηση. · Οι δύο οπτικές της χρήσης της Ιστορίας των ΦΕ στη διδασκαλία της (W. J. Sherratt) Αυτοτελής διδασκαλία Ενσωμάτωση στο περιεχόμενο του μαθήματος

48 Εκπαιδευτικός (Σταθερές ΗΠΑ)
Επαγγελματική ανάπτυξη : 1) Μάθηση του περιεχομένου της επιστήμης μέσω διερεύνησης, 2) Ολοκλήρωση της γνώσης για την επιστήμη, με τη γνώση για τη μάθηση, τη διδακτική και τους μαθητές, 3) Ανάπτυξη της κατανόησης και ικανότητα για δια βίου μάθηση, 4) Συνοχή και ολοκλήρωση των προγραμμάτων επαγγελματικής ανάπτυξης

49 Διδασκαλία (Σταθερές ΗΠΑ)
·  σχεδιασμός ενός διερευνητικού επιστημονικού προγράμματος, ·  καθοδήγηση και διευκόλυνση της μάθησης, ·  αξιολογήσεις της διδασκαλίας και μάθησης, ·  ανάπτυξη περιβαλλόντων μάθησης, ·  ανάπτυξη κοινοτήτων μάθησης, ·  σχεδιασμός και ανάπτυξη του προγράμματος σχολικής επιστήμης

50 Εφαρμογή: Η Διδακτική Μεθοδολογία στα Ελληνικά ΑΠ - ΦΕ
Μελετήστε και σχολιάστε κριτικά τις προτάσεις για τις προτεινόμενες διδακτικές μεθόδους κατά τη διδασκαλία των ΦΕ. Διακρίνετε αντιφάσεις ή έλλειψη περιορισμών και οριοθετήσεων;

51 Παρουσίαση άρθρων ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ, Π., ΚΟΡΟΜΠΙΛΗΣ, Κ., ΚΟΥΜΑΡΑΣ, Π., 1997, Εξακολουθούν να είναι επίκαιρες οι ανακαλυπτικές μέθοδοι διδασκαλίας; Σύγχρονη Εκπαίδευση, τεύχος 92, σελ ΨΥΛΛΟΣ, Δ., ΚΟΥΜΑΡΑΣ, Π., ΚΑΡΙΩΤΟΓΛΟΥ, Π Εποικοδόμηση της γνώσης στην τάξη με συνέρευνα δάσκαλου και μαθητή. Σύγχρονη Εκπαίδευση, τεύχος 70, σελ

52 5ο Μάθημα Η έννοια του διδακτικού μοντέλου κατά Joyce – Weil – Showers. Διδακτικά Μοντέλα Φυσικών Επιστημών Το μοντέλο μεταφοράς της γνώσης και το ανακαλυπτικό διδακτικό μοντέλο στη διδασκαλία των Φ – Ε.

53 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ «Ένα διδακτικό μοντέλο είναι απλώς ένα εργαλείο για να σκεφτούμε για τη διδασκαλία στην τάξη. Είναι μια ομάδα από έννοιες, προσεχτικά τακτοποιημένες, για να εξηγήσουμε τι κάνουν οι εκπαιδευτικοί και τι οι μαθητές / τριες μέσα στην τάξη, πώς αλληλεπιδρούν, πώς χρησιμοποιούν τα διδακτικά υλικά και πώς αυτές οι δραστηριότητες επηρεάζουν το τι οι μαθητές / τριες μαθαίνουν…Ένα μοντέλο θέτει προτεραιότητες ανάμεσα στις εννοιολογικές σχέσεις, προτείνει ποια πράγματα πάνε μαζί, τι θα θεωρηθεί πρώτο, τι δεύτερο, τι τρίτο κ.λπ., τι θα είναι για το προσκήνιο και τι για να υποβιβαστεί» (Flanders)

54 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ (Joyce, Weil, Showers, …)
Σύνταξη Αρχές Αντίδρασης Κοινωνικό Σύστημα Σύστημα Υποστήριξης

55 ΣYNΤΑΞΗ «Η σύνταξη περιγράφει το μοντέλο σαν μια ροή δράσεων. Εάν ο/η εκπαιδευτικός χρησιμοποιούσε το μοντέλο, πως θ’ άρχιζε; Τι θα έκανε πρώτο, δεύτερο, τρίτο; Η σύνταξη περιγράφεται με μια σειρά γεγονότων, που αποκαλούνται φάσεις. Κάθε μοντέλο έχει μια διακριτή ροή φάσεων…Μία σύγκριση των συντακτικών δομών των μοντέλων αναδεικνύει τις πρακτικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ τους», (Weil-Joyce, σελ. 5, 1978).

56 ΑΡΧΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ «Οι αρχές αντίδρασης καθοδηγούν τις απαντήσεις του/της εκπαιδευτικού στο/στη μαθητή / τρια. Αυτές λένε στον/στην εκπαιδευτικό πώς να βλέπει το/τη μαθητή/ τρια και πώς να αντιδρά σε ότι αυτός/ή κάνει…Οι αρχές αντίδρασης παρέχουν στον/στην εκπαιδευτικό εμπειρικές μεθόδους με βάση τις οποίες «εναρμονίζονται» στους/στις μαθητές/τριες και επιλέγουν κατάλληλες απαντήσεις σ’ αυτά που οι μαθητές/ τριες κάνουν».

57 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Αφορά τους ρόλους των μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών, τις σχέσεις των ρόλων και τις μορφές κανονισμών που προωθούνται στην τάξη. Για παράδειγμα, σε ένα μοντέλο ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να διευκολύνει την ομαδική δραστηριότητα των μαθητών/τριών, σ’ ένα άλλο μοντέλο, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να είναι ο/η προσωπικός/ή σύμβουλος των μαθητών/τριών κ.λπ.

58 ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Το σύστημα υποστήριξης περιγράφει τις ειδικότερες ανάγκες ενός μοντέλου, όπως τις ειδικότερες δεξιότητες που χρειάζεται να έχει ο/η εκπαιδευτικός για την εφαρμογή του μοντέλου ή τις ιδιαίτερες τεχνικές ανάγκες που ενδεχομένως απαιτούνται (π.χ. αρκετά διδακτικά υλικά). Για παράδειγμα, ο/η εκπαιδευτικός που διεκπεραιώνει ένα μοντέλο «μη κατευθυνόμενο», απαιτείται να είναι ιδιαίτερα υπομονετικός και υποστηρικτικός. Εδώ θα πρέπει να τοποθετήσουμε και τα ευρύτερα θέματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.

59 ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΦΕ
Μεταφοράς της γνώσης (transfer of knowledge) Ανακαλυπτικό (discovery) Εποικοδομητικό (constructivist) Διερευνητικό (inquiry)

60 Μοντέλο Μεταφοράς της γνώσης
Η γνώση μεταφέρεται από τον εκπαιδευτικό στο μαθητή που είναι παθητικός δέκτης Υιοθετείται η Συμπεριφοριστική (behaviorism) θεωρία μάθησης – Συσσωρευτική διαδικασία μεταβίβασης της γνώσης Συνήθως συνοδεύεται με Πείραμα Επίδειξης - Επιβεβαίωσης νέας γνώσης

61 ΦΑΣΕΙΣ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ
α) Εισαγωγή: Πρόκληση ενδιαφέροντος, για δραστηριοποίηση και συμμετοχή των μαθητών /τριών στη διδακτική διαδικασία - Γιατί βουλιάζει μια μικρή σιδερένια μπίλια και όχι ένα πλοίο πολλών τόνων; - Γιατί δεν σβήνουν όλα τα φώτα σπίτι μας όταν καεί μια λάμπα;

62 β) Εισαγωγή της νέας γνώσης: Εισαγωγή εννοιών, αρχών, φαινομένων με ορισμούς, τύπους παραδείγματα με στόχο την κατανόηση του επιστημονικού περιεχομένου ·      Ρ = F / S, Τύπος, Π.χ. τακούνι στιλέτο / αντικείμενα στην άμμο ·      Εισαγωγή του σωματιδιακού μοντέλου

63 γ) Εφαρμογή της γνώσης: Εφαρμογή της νέας γνώσης σε γνωστά φυσικά φαινόμενα και εφαρμογές της καθημερινής ζωής. Π.χ. ερμηνεία φαινομένων και τεχνολογικών εφαρμογών, λύση προβλημάτων …… ·      Γιατί στον παγωμένο δρόμο φοράμε παπούτσια με «ανώμαλη» σόλα (τρακτερωτά); ·      Γιατί όταν βράσει (κοχλάσει) το νερό το κατεβάζουμε από τη φωτιά; ·      Ερμηνεύστε τη λειτουργία του ηλεκτρικού (ή ηλιακού) θερμοσίφωνα.

64 δ) Αξιολόγηση της νέας γνώσης: Με ερωτήσεις, προβλήματα, ανάκληση γνώσεων …… ελέγχουμε αν κατανοήθηκε – αφομοιώθηκε η νέα γνώση. ·      Ταξινομείστε τα παρακάτω σώματα σε Στερεά / Υγρά / Αέρια ·      Ποια λάμπα φωτοβολεί περισσότερο;

65 ΑΡΧΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ επιβεβαίωση σωστών απαντήσεων Μάλιστα, …
   επιβεβαίωση σωστών απαντήσεων      Μάλιστα, …    Πολύ ωραία … προχωρούμε   αποδοκιμασία του λάθους   ·      Μάλιστα, … κάποιος /α άλλος /η; ·      Όχι … βέβαια …. Άλλος/η; ·      Κάτι μας λες … κι άλλος ….

66 ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Ανακαλυπτική Επίδειξη (αε)
Ανακαλυπτική Ομαδική Εργασία (αοε) «Η διδακτέα ύλη προωθείται από τις απαντήσεις μαθητών / τριών σε ερωτήσεις δάσκαλου / ας, οι οποίες υλοποιούν τους στόχους του μαθήματος»

67 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΟΥ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ
ανακαλύπτεται: * Ιδιότητες και ταξινομήσεις σωμάτων * Σχέσεις μεγεθών και φαινομένων * Εφαρμογές σχέσεων και αρχών * Εμπειρικοί νόμοι * Στοιχεία μεθοδολογίας δύσκολα ανακαλύπτεται: Έννοιες Ερμηνευτικά μοντέλα Μικρόκοσμος 

68 ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
·    Εργασία σε ομάδες  ·    Φύλλο εργασίας – Ερωτήσεις ·       Περιεχόμενο: Ø   Οικείο Ø   Ενδιαφέρον Ø   Ευνοεί Ψυχοκινητικούς στόχους Ø   Χαμηλό γνωστικό φορτίο ·   Ποιοι στόχοι υλοποιούνται στην Α.Ο.Ε.; - Όλο  ·   Πλεονεκτήματα και Περιορισμοί

69 ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Α.Ο.Ε.)
Διαφορές ανακαλυπτικής επίδειξης και ανακαλυπτικής ομαδικής εργασίας ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Α.Ο.Ε.) δασκαλοκεντρική - μετωπική μαθητοκεντρική - ομάδες δάσκαλος κυρίαρχος δάσκαλος διευκολυντής συμμετέχουν πολλοί μαθητές/τριες συμμετέχουν όλοι οι μαθητές/τριες χειρισμός διδακτικού υλικού από εκπαιδευτικό χειρισμός διδακτικού υλικού από μαθητές/τριες παραδοσιακή διαχείριση τάξης τάξη σε ομάδες γνωστικοί στόχοι (νοητικές δεξιότητες και ειδικοί γνωστικοί) ψυχοκινητικοί, συναισθηματικοί και γνωστικοί στόχοι

70 6o Μάθημα Το εποικοδομητικό διδακτικό μοντέλο στη διδασκαλία των Φ – Ε. Σύγκριση των διδακτικών μοντέλων. Διδακτικές – μαθησιακές ακολουθίες

71 ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ
Προυπόθεση: Ø Ύπαρξη διαισθητικών εναλλακτικών ιδεών και επίδρασή τους στη διδασκαλία Μαθητής: Ø    Ενήμερος απόψεών του, καθώς και των συμμαθητών του Ø   Κατασκευάζει τη γνώση, Ø   Αναγνωρίζει την «ανωτερότητα» της νέας γνώσης Ø   Αναγνωρίζει την πορεία μάθησης Εκπαιδευτικός: Ø  Ανιχνεύει / βρίσκει τις ι.μ. και τις μοντελοποιεί Ø  Διευκολύνει τη μάθηση Ø  Εισάγει τη νέα γνώση, ως ευλογοφανή και παραγωγικότερη αρχικής Ø Επιδεικνύει διδακτικό υλικό ή οδηγεί τους Μ. να το κάνουν

72 Περιεχόμενο διδασκαλίας:
Ø  Επιλέγεται και μετασχηματίζεται διδακτικά Στρατηγικές στο εποικοδομητικό μοντέλο Γνωστικής σύγκρουσης Ενίσχυσης των ιδεών Αναλογίες και Μεταφορές Γεφύρωση

73 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΟΣ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ
Φάσεις:   1)     Ανάδειξης των ιδεών μαθητών 2, 3) Δοκιμασίας των ιδεών και καταγραφής των αποτελεσμάτων της 4) Εισαγωγής του επιστημονικού προτύπου 5) Εφαρμογής του επιστημονικού προτύπου 6) Μεταγνωστική φάση

74 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ - ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ (1960)
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ - ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ (1960) ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ à      δάσκαλος μεταφορέας à      δάσκαλος διευκολυντής à      μαθητής Παθητικός δέκτης à      μαθητής ενεργό υποκείμενο μάθησης à      ποιο περιεχόμενο μεταφέρεται? ΟΛΟ à      ποιο περιεχόμενο ανακαλύπτεται? ΟΛΟ à      πείραμα : στοιχείο φυσικών επιστημών à      Πείραμα: άσκηση σε δεξιότητες (νοητικές και χειρωνακτικές) και στοιχείο φ.ε. à      διαισθητικές αντιλήψεις μαθητών ? tabula rasa à      διαισθητικές αντιλήψεις ? ναι, αλλά αλλάζουν με διδασκαλία

75 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ - ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ (1980 - 1990)
δάσκαλος διευκολύνει εποικ/ση γνώσης μαθητής ενεργό υποκείμενο μάθησης αλλά και ενήμερος των ιδεών του Περιεχόμενο επιλεγμένο (ύπαρξη διαισθητικών αντιλήψεων) δάσκαλος διευκολύνει ανακάλυψη μαθητής ενεργό υποκείμενο μάθησης περιεχόμενο επιλεγμένο (ότι «υπάρχει»)

76 Πείραμα : στοιχείο Φυσικών Επιστημών και διδασκαλίας
διαισθητικές αντιλήψεις μαθητών ? αφετηρία διδασκαλίας γνώση και μεταγνώση Πείραμα: στοιχείο Φ. Ε. και άσκηση σε δεξιότητες (νοητικές και χειρωνακτικές) διαισθητικές αντιλήψεις μαθητών ? ναι, αλλά αλλάζουν με διδασκαλία (επιλογή) γνώση

77 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ – ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ
Οι διδακτικές ακολουθίες ως τμήματα του ΑΠ Ανάγκη νέας ώθησης, από το “αδιέξοδο” του κινήματος των ιδεών Συνήθεις οπτικές θεώρησης των διδακτικών ακολουθιών Περιεχόμενο / Μαθητής / Δάσκαλος Εφαρμογή στα Ρευστά Εφαρμογή στον 3ο Νόμο του Νεύτωνα (Δύναμη)

78 Το πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Επανοικοδόμησης Educational Reconstruction Duit, R. 1999

79

80 ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ Υπερβαίνει τα όρια μοντέλου ωριαίας διδασκαλίας
Αφορά και την οργάνωση της τάξης π.χ. ομαδο-συνεργατική, jigsaw, ανοιχτή διερεύνηση, … Θυμίζει το μοντέλο «το παιδί ως μικρός επιστήμονας» (the pupil as a scientist) αλλά με ισχυρούς περιορισμούς και οριοθετήσεις π.χ. αυτές που θέτει η εποικοδομητική προσέγγιση. Αντιστοιχεί σε ένα συνεχές φάσμα: από την πλήρως καθοδηγούμενη ανακάλυψη π.χ. ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη δύναμη της τριβής (φύλλα εργασίας – «cook book») ως την ανοιχτή διερεύνηση π.χ. «πως θα ανελκύσουμε αυτό το βυθισμένο άγαλμα;». Όλες οι λύσεις αξιολογούνται, αντί να αναμένουμε τη «σωστή απάντηση».

81 Παρουσίαση άρθρων Hodson D. & Prophet R. B. (1986), ‘Why the Science Curriculum changes – Evolution or Social Control?’, σελ στο: Brown, J., Cooper, A., Horton, T., Toates, F. and Zeldin, D., (Eds), ‘Science in Schools’, Philadelphia: Open University Press. Bybee R. W. & Ben-Zvi N. (1998), ‘Science Curriculum: Transforming Goals to Practices’, σελ στο Fraser B. J. & Tobin K. G. (Eds), International Handbook of Science Education, Dordrecht: Kluwer

82 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ
Να παρακολουθήσετε τη διδασκαλία «Η Άνωση στα υγρά» (παράγοντες που την επηρεάζουν) και μάλιστα κατά τα χρονικά διαστήματα: 7’-18’, 47’-1.13’, 1.22’ – 1.28’. Να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα (μέγιστη έκταση εργασίας 2 σελίδες): Ποιες οι φάσεις της διδασκαλίας (με χρονική διάρκεια); Ποιοι οι μαθησιακοί στόχοι της διδασκαλίας; Ποιες οι αρχές αντίδρασης του εκπαιδευτικού (αιτιολόγηση με παράδειγμα); Ποιο / α διδακτικά μοντέλα ακολουθούνται; Αιτιολογείστε.

83 7ο Μάθημα Μελέτη του θεσμικού πόλου στα ΑΠ – ΦΕ (στοχοθεσία – αξιολόγηση)

84 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΟΛΟΥ
Στοχοθεσία: Προσδιορίζει μια φιλοσοφία για την εκπαίδευση των μαθητών Αξιολόγηση: Σχετίζεται με την εκτίμηση της επιτυχίας σκοπών και στόχων

85 ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΟΛΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΟΛΟΥ Θεσμικά παραδοσιακό (Άλλοτε προβλέπεται και άλλοτε όχι – γνωστική αξιολόγηση μαθητών) Καινοτομικό (Ψυχρός πόλεμος, στόχοι με αναφορά και σε πολιτικές – κοινωνικές προτεραιότητες: νέοι επιστήμονες, βελτίωση στάσεων, … Η αξιολόγηση υπερβαίνει αυτή των μαθητών) Σύγχρονο (σύγχρονη / τεχνολογική κοινωνία, παγκοσμιοποίηση, επιστημονικά ενημερωμένος πολίτης, ικανότητα λήψης αποφάσεων για κοινωνικά – οικονομικά θέματα)

86 Αξιολόγηση Μάθησης ή Διδασκαλίας;
Μαθητών Διαμορφωτική – διαγνωστική (formative assessment) / Αθροιστική (τελική) (summative assessment) Προγραμμάτων Παραδοσιακές και νεώτερες απόψεις Πριν και μετά – Τμήματα ελέγχου και Πειραματικό    Αξιολόγηση Μάθησης ή Διδασκαλίας; Φαινομένων / Εννοιών / Αρχών / Νόμων / Ερμηνειών / Επιστημονικής πρακτικής / Κριτικής σκέψης / χειρωνακτικών δεξιοτήτων / σχεδιασμού ερευνητικών διαδικασιών

87 Η διαδικασία αξιολόγησης καθοδηγεί την ανάπτυξη και την αλλαγή ΑΠ (Black - Lijnse)
Τα κεντρικά ελεγχόμενα σχολεία εστιάζουν στην αξιολόγηση του μαθητή παρά του ΑΠ. Νέα αντικείμενα συνήθως αποφεύγονται (π.χ. Κβαντομηχανική στο Ολλανδικό και θεωρία χάους στο Γερμανικό ΑΠ)  Επίσημο και κρυφό ΑΠ – Απόκλιση μεταξύ στόχων και αξιολόγησης

88 Νεότερες σκέψεις για την αξιολόγηση της μάθησης
Νεότερες σκέψεις για την αξιολόγηση της μάθησης Ατομικές πορείες μάθησης: π.χ. η μάθηση της έννοιας της πίεσης ως «ιδιότητας» των ρευστών πορεία που σχεδιάστηκε υψηλότερο επίπεδο (ΜΗ προσθετικότητα πίεσης) αποδοχή «άποψης» εκπαιδευτικού  Ο ρόλος των ατομικών πορειών – μονοπατιών μάθησης (learning pathways) στον επανασχεδιασμό της διδασκαλίας. Αν δεχτούμε την ανάπτυξη νέων ΑΠ βασισμένων στην έρευνα, πρέπει να αναζητήσουμε αντίστοιχες πρακτικές αξιολόγησης: Διδακτικές – Μαθησιακές Ακολουθίες

89 1) συνέπεια αξιολόγησης και σχεδιασμού,
Αξιολόγηση (Σταθερές ΗΠΑ) πολλαπλές στρατηγικές εκτίμησης της μάθησης, της διδασκαλίας, των δασκάλων - όχι μόνο τα παραδοσιακά τεστ 1)   συνέπεια αξιολόγησης και σχεδιασμού, 2)   αξιολόγηση τόσο των επιτευγμάτων όσο και της ευκαιρίας να μάθει επιστήμη, 3)   ταίριασμα μεταξύ τεχνικής ποιότητας των δεδομένων που συλλέχτηκαν και των συνεπειών των δράσεων που πάρθηκαν στη βάση αυτών των δεδομένων,

90 4)   το δίκαιο των πρακτικών αξιολόγησης,
5) η αξιοπιστία των συμπερασμάτων που προέκυψαν από αξιολογήσεις για τα επιτεύγματα των μαθητών και της ευκαιρίας να μάθουν

91 Άσκηση: Στοχοθεσία και Αξιολόγηση στα ΑΠ – ΦΕ
Άσκηση: Στοχοθεσία και Αξιολόγηση στα ΑΠ – ΦΕ Μελετήστε το απόσπασμα Σκοποί και Στόχοι της Διδασκαλίας των ΦΕ, ΑΠ-ΦΕ 1998 σελ. 181 – 183 και το απόσπασμα σελ , 162, 179 ΦΕΚ 304 Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ( από τα νέα ΑΠ-ΦΕ 2003. - Να βρείτε και να σχολιάσετε σύντομα δυο σημαντικές ομοιότητες και 2 σημαντικές διαφορές στα δυο ΑΠ (μέγιστη έκταση εργασίας 1 σελίδα). Μελετήστε τις σελ ΑΠ-ΦΕ 1998 και τις σελ , 143-4, 177, 195, , ΦΕΚ 304 Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ( του νέου ΑΠ ΦΕ για την αξιολόγηση της διδασκαλίας των ΦΕ. - Σχολιάστε κριτικά και συγκριτικά τις δυο προτάσεις για την Αξιολόγηση διδασκαλίας και μάθησης των ΦΕ στα δυο ΑΠ (μέγιστη έκταση εργασίας 1 σελίδα).

92 Παρουσίαση άρθρων Uzzel P. (1986), The Changing Aims of Science Teaching σελ στο: Brown, J., Cooper, A., Horton, T., Toates, F. and Zeldin, D., (Eds), ‘Science in Schools’, Philadelphia: Open University Press. Millar, R Towards a science curriculum for public understanding. SSR, 77 (280).

93 8ο Μάθημα Επιστημονικός αλφαβητισμός Φυσικές Επιστήμες για όλους

94 ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ; ΠΩΣ;
Ερωτήματα: 1) Πρέπει να διδάσκονται όλοι οι μαθητές ΦΕ; 2) Πως πρέπει να είναι το ΑΠ σε μια τέτοια περίπτωση Παρατήρηση: Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις που δείχνουν χαμηλό βαθμό κατανόησης και εφαρμογής της επιστημονικής γνώσης από μαθητές, αλλά και πτυχιούχους.

95 1) ΝΑΙ, Αν …. Α) Οι ΦΕ συμβάλλουν με διακριτές δεξιότητες, έννοιες και προοπτικές που δεν προσφέρονται από άλλα γνωστικά αντικείμενα. Β) Τα παραπάνω μπορούν να αποκτηθούν μόνο μέσω τυπικής εκπαίδευσης. Γ) Είναι σημαντικό και πολύτιμο να κατακτηθούν τα παραπάνω.

96 Οι ΦΕ είναι πολύτιμες και σημαντικές για άτομα / κοινωνία για 5 λόγους:
α) οικονομικό επιχείρημα β) της χρησιμότητας γ) το δημοκρατικό δ) το κοινωνικό ε) το πολιτιστικό 2) Το ΑΠ των ΦΕ για όλους πρέπει να προνοεί για : Α) κατανόηση περιεχομένου β) κατανόηση της ερευνητικής μεθόδου γ) κατανόηση των ΦΕ ως κοινωνικής δραστηριότητας

97 Επίσης … Να περιλαμβάνει μικρό αριθμό μοντέλων κλειδιών π.χ. ηλιακό σύστημα, αλλά να υπάρχει και πλαίσιο κατανόησης της επιστημονικής μεθόδου και της επιστήμης ως κοινωνικής δραστηριότητας. Ένα πιο τεχνολογικό ΑΠ για να προκαλεί ενδιαφέρον των μαθητών.  Ανάπτυξη ιστορικών case studies για έννοιες και μεθόδους.

98 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ [SCIENTIFIC CULTURE];
Ακαδημαϊκή επιστη μονική κουλτούρα διαφοροποίηση μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Κοινή (λαϊκή) επιστη μονική κουλτούρα

99 Γαλλία: το Science περιέχει τα Μαθηματικά
Μ. Βρετανία: υποχρεωτικές εργαστηριακές διερευνήσεις σε όλες τις τάξεις (μοναδική χώρα).

100 Γενικά φαίνεται ότι οι Λατινογενείς χώρες μένουν πιο προσκολλημένες σε αφηρημένη και μαθηματική προσέγγιση, ενώ οι βόρειες πιο κοντά στην εμπειρική παράδοση και την ευρετική μέθοδο (STS). Ακαδημαϊκή επιστημονική κουλτούρα (ΑΕΙ – Ερευνητικά κέντρα): Μάλλον κοινή σε όλη την Ε.Ε. Τι μπορεί να σημαίνει σχολική επιστήμη για την Α’ βάθμια εκπαίδευση; Επιστημολογία της Επιστήμης: Η φιλοσοφία, η φύση της επιστήμης και η ιστορία της φαίνεται να υποχωρούν, όπου επιχείρησαν να διδαχτούν ως μέρος του ΑΠ (Μ. Βρετανία, Γαλλία).  

101 Εφαρμογή: Μελετήστε την ενότητα «Άξονες περιεχομένου βιολογίας» Δημοτικού και Γυμνασίου, από ΕΠΠΣ (‘98) και ΔΕΠΠΣ (2001). Ποια στοιχεία αιτιολογούν τη σύνδεση της επιστήμης με την κοινωνία και την τεχνολογία (STS)  Ποια στοιχεία οδηγούν στον επιστημονικά ενημερωμένο πολίτη; Δικαιολογείται αυτό το ΑΠ να θεωρηθεί ως “Επιστήμη για όλους”;

102 Παρουσίαση άρθρων AAAS, Project Science literacy for a changing future.

103 9ο – 10ο Μάθημα Επιστημολογική θεώρηση των ΑΠ – ΦΕ
Οι παράμετροι και τα ρεύματα του επιστημολογικού πόλου

104 ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΟΛΟΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ
Η ιστορική ανάλυση της Φιλοσοφίας των Επιστημών και αργότερα της Επιστημολογίας, μας οδήγησε στη διάκριση τριών τρόπων σκέψης: ορθολογισμός εποικοδομητισμός επιστημονικός ρεαλισμός

105 ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Ο ορθολογισμός μορφοποιήθηκε από συζητήσεις που προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν τη φύση της επιστήμης, μελετώντας κυρίως το ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ, ως δομή, πέραν κάθε «μη επιστημονικής» επίδρασης (πολιτισμικών, κοινωνικών, κλπ). Ένα ΑΠ ΦΕ παίρνει θέση σ’ αυτά τα θέματα, κυρίως μέσα από τη μελέτη της θεματικής – εννοιολογικής παραμέτρου.

106 ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΣΜΟΣ Η τάση του εποικοδομητισμού έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του ‘60 και στις απόψεις του Thomas Kuhn, όπως μορφοποιήθηκε από την επίδραση της σκέψης της σχολής του Edinburgh γύρω από την κοινωνική κατασκευή της γνώσης. Ειδοποιός διαφορά της τάσης είναι ότι το επιστημονικό προϊόν μελετάται εντός ενός πλαισίου (πολιτισμικού, πολιτικού, ψυχολογικού, κλπ). Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια /ο αναζητoύνται οι ρίζες του επιστημονικού συλλογισμού και της επικύρωσης. Ένα ΑΠ ΦΕ παίρνει μια θέση σ’ αυτά τα θέματα, που μπορεί να προκύψει από τη μελέτης της ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗΣ.

107 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
Η Τρίτη τάση διαφοροποιείται μέσω της συζήτησης που εισάγει γύρω από τη σχέση μεταξύ επιστημονικής δραστηριότητας και «πραγματικότητας». Αν και πρόκειται για παλιότερο ρεύμα (ρεαλισμός), θεωρούμε ότι ξεκαθαρίστηκαν οι θέσεις του μέσω του επιστημονικού ρεαλισμού (Hacking 1995). Ένα ΑΠ ΦΕ παίρνει μια θέση γι αυτά τα θέματα, που προέρχεται από την μελέτη της παραμέτρου ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ – ΚΟΣΜΟΥ.

108 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΟΛΟΥ

109 ΘΕΜΑΤΙΚΗ – ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ
Εστιάζει στην κατανόηση της φύσης των θεμάτων που προτείνονται με όρους γνωστικού περιεχομένου του ΑΠ και των εννοιών που χρησιμοποιεί για να το διαπραγματευθεί.

110 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗΣ
Εστιάζει στην κατανόηση του τρόπου σκέψης και της επιστημονικής επικύρωσης που προτείνονται ως τυπικοί από ένα ΑΠ.

111 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ – ΚΟΣΜΟΥ
ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ – ΚΟΣΜΟΥ Εστιάζει στην οντολογική θέση του ΑΠ και κυρίως στην εικόνα που προβάλλεται για τη σχέση μεταξύ επιστημονικής δραστηριότητας και της κατασκευής των τεχνημάτων

112 Επιστημονικός Ρεαλισμός
Ρεύμα Ορθολογισμού Εποικοδομητικό Ρεύμα Επιστημονικός Ρεαλισμός Θεματική – Εννοιολογική Συνιστώσα Επιλογή Θεμάτων και χρησιμοποιούμενες έννοιες Επιλέγονται θέματα που μπορούν να δειχθούν αληθή ή ψευδή με χρήση του «ορθού λόγου» Έννοιες απαραίτητα θεωρητικές / αφαιρετικές έννοιες των ΦΕ / των μαθηματικών. Π.χ. Διερευνούμε ποσοτικές σχέσεις μεγεθών (Q=mcΔθ), χρησιμοποιώντας σαφώς και εκ των προτέρων ορισμένες έννοιες, όπως θ, Q, c, … ως μεγέθη συνδεδεμένα με «παγκόσμια» (αν είναι δυνατόν) μικροσκοπικά ή μη μοντέλα ερμηνείας Το επιστημονικό ζήτημα: Παγκόσμιο Επιλέγονται θέματα που μπορούν να οδηγήσουν σε κοινωνικά αποδεκτές (συναινετικές) αναπαραστάσεις και χρησιμοποιούνται έννοιες συμβατές με το πλαίσιο της κοινωνικής ομάδας που συζητά (κατανοητές, για παράδειγμα από τους μαθητές της τάξης). Π.χ. Συζητάμε το ζήτημα «ζέστη» - «κρύο» προσπαθώντας να δικαιολογήσουμε το γιατί αισθανόμαστε πιο κρύο ένα κομμάτι σίδερο από ένα κομμάτι ξύλο που με βάση το θερμόμετρο έχουν την ίδια θερμοκρασία. Εδώ, χρησιμοποιούμε καταρχήν αδιαμόρφωτες έννοιες, όπως ζέστη, κρύο, θερμοκρασία, θερμότητα, ζεστά και κρύα σώματα, … με ζητούμενα τα μοντέλα ερμηνείας. Και βέβαια δεν θεωρούμε τις αισθήσεις μας … «ατελείς». Το επιστημονικό ζήτημα: Τοπικό - κοινωνικά περιορισμένο Επιλέγονται θέματα που μπορούν οι αναπαραστάσεις τους να καθοδηγήσουν επιτυχείς υλικές παρεμβάσεις / κατασκευές. Εδώ, χρησιμοποιούμε έννοιες από το θεωρητικό πλαίσιο των ΦΕ, σε συμφωνία με τη χρήση τους σε εργαστηριακό πλαίσιο. Π.χ. Βάζουμε και ζητάμε να λύσουμε το πρόβλημα της θερμικής μόνωσης ενός συγκεκριμένου χώρου. Εδώ χρησιμοποιούμε τις έννοιες (θ, Q, c, …) ως μετρούμενες μεταβλητές στο πλαίσιο μακροσκοπικών κυρίως μοντέλων ερμηνείας-πρόβλεψης της συμπεριφοράς των τεχνημάτων που μας ενδιαφέρουν. Το επιστημονικό ζήτημα: Τοπικό και τεχνικό

113 Επιστημονικός Ρεαλισμός Συνιστώσα συλλογισμών και επικύρωσης
Ρεύμα Ορθολογισμού Εποικοδομητικό Ρεύμα Επιστημονικός Ρεαλισμός Συνιστώσα συλλογισμών και επικύρωσης Συλλογιζόμαστε στη βάση της μοναδικής επιστημονικής μεθόδου και βγάζουμε έγκυρα συμπεράσματα αν έχουμε ακολουθήσει τη μέθοδο αυτή. Π.χ. Για να διερευνήσουμε την ποσοτική σχέση Q=mcΔθ, εργαζόμαστε ή επαγωγικά (πραγματοποιούμε πολλές εργαστηριακές μετρήσεις που την επιβεβαιώνουν, τηρώντας την ανεξαρτησία των μεταβλητών, κλπ) ή παραγωγικά (συνάγοντας τη σχέση από άλλες έγκυρες). Σιγουρευόμαστε ότι δεν έχουμε κάνει «λάθη» στην εφαρμογή των μεθόδων Συλλογιζόμαστε στη βάση εναλλακτικών μεθόδων και τρόπων, που συζητούνται και τελικά δηλώνονται (μετα-γνωστική συναίνεση). Τα συμπεράσματά μας είναι έγκυρα αν δεν υπάρχει κάποια διαφωνία γι’ αυτά. Π.χ. Για το προηγούμενο ζήτημα διατυπώνονται υποθέσεις, προτάσεις για δοκιμές, αναδιατυπώνονται οι υποθέσεις κ.ο.κ. μέχρι να συμφωνηθεί ένα μοντέλο ερμηνείας. Συλλογιζόμαστε στη βάση εναλλακτικών μεθόδων και τρόπων, οι οποίες ρυθμίζονται από τις άρρητες δυνατότητες των υλικών παρεμβάσεων (και προφανώς δηλώνονται). Τα συμπεράσματά μας είναι έγκυρα αν το τέχνημα «δουλεύει». Π.χ. Διατύπωση του προβλήματος-στόχου, συλλογή δεδομένων, μετρήσεις, … μέχρι να «πετύχει η μόνωση».

114 Επιστημονικός Ρεαλισμός Συνιστώσα Επιστήμης – Κόσμου
Ρεύμα Ορθολογισμού Εποικοδομητικό Ρεύμα Επιστημονικός Ρεαλισμός Συνιστώσα Επιστήμης – Κόσμου Σχέση επιστήμης με τον «κόσμο», τα τεχνήματα, τα πειράματα Επιστήμη ανεξάρτητη από κοινωνικό κόσμο αλλά «δέσμια» του φυσικού Π.χ. Τα ίδια πειράματα προτείνονται για την επικύρωση ενός μοντέλου ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου Η επιστήμη αλληλεπιδρά και με τον κοινωνικό και με το φυσικό κόσμο Π.χ. τα πειράματα προτείνονται τοπικά σαν επιχειρήματα στο πλαίσιο του διαλόγου (π.χ. πειράματα που στήνονται για τη διαπραγμάτευση ιδεών των μαθητών). Η επιστήμη αλλάζει το φυσικό κόσμο στο πλαίσιο της «εσωτερικής της ζωής» και αλληλεπιδρά δευτερογενώς με τον εξωτερικό κοινωνικό κόσμο Π.χ. τα πειράματα προτείνονται ως δοκιμές για την προσέγγιση της στοχούμενης κατασκευής.

115 Σταθερές σχολικού προγράμματος (ΗΠΑ)
Συνέπεια των προγραμμάτων ΦΕ με άλλες σταθερές και από τάξη σε τάξη Περιεχόμενο κατάλληλο, ενδιαφέρον, σχετικό με τη ζωή των παιδιών, οργανωμένο γύρω από διερεύνηση και συνδεδεμένο με άλλα γνωστικά αντικείμενα.

116 3) Συντονισμός ΦΕ και Μαθ/κών
4) Πρόβλεψη κατάλληλων και επαρκών διδακτικών υλικών για όλα τα παιδιά 5) Πρόβλεψη ίσων ευκαιριών στη μάθηση 6) Ανάπτυξη κοινοτήτων που ενθαρρύνουν, υποστηρίζουν και ενισχύουν τους εκπαιδευτικούς

117 Σταθερές του συστήματος εκπαίδευσης ΦΕ (ΗΠΑ)
1) Σύγκλιση των πολιτικών που επηρεάζουν την εκπαίδευση ΦΕ με τη διδασκαλία, επαγγελματική ανάπτυξη, περιεχόμενο, 2) Αποτίμηση και αξιολόγηση, σταθερές σχολικού προγράμματος 3) Συντονισμός των πολιτικών για εκπαίδευση ΦΕ εντός και μεταξύ ινστιτούτων, οργανισμών, επιτροπών… 4) Συνέχεια των πολιτικών για εκπαίδευση ΦΕ διαχρονικά. 5) Πρόβλεψη επαρκούς χρηματοδότησης

118 ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ
Να συγκρίνετε τα ΑΠ Βιολογίας ’98 σελ και σελ FEK 304 ΔΕΠΠΣ Βιολογίας 2001 – 03 (Δημοτικό) επιστημολογικά. Σε ποιο ρεύμα κοντύτερα είναι α) η θεματική – εννοιολογική συνιστώσα β) αυτής των συλλογισμών και επικύρωσης και γ) αυτής της σχέσης επιστήμης – κόσμου. Σύντομη τεκμηρίωση. Ρητές και άρρητες αναφορές. Μέγιστη έκταση μια σελίδα.

119 11ο Μάθημα Εφαρμογή στην κριτική ανάλυση των ΑΠ – ΦΕ

120 Παρουσίαση άρθρων Eshach, H Science Literacy in Primary Schools and Pre-Schools. Springer Dordrecht, The Netherlands. 1. Should science be taught in Early Childhood?

121 12ο Μάθημα Ανάθεση πιθανής Τελικής εργασίας – Δομή και Περιεχόμενο Ή
Ανάθεση πιθανής Τελικής εργασίας – Δομή και Περιεχόμενο Ή Παρουσίαση των μικρών εργασιών ΚΑΙ Διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης

122 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ
ΝΑ ΓΡΑΨΕΤΕ ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΑ: Απόσταση μεταξύ προσδοκίας και επίτευξης Επίπεδο μαθήματος ως μεταπτυχιακού Δυσκολία – ευκολία και ενδιαφέρον – έλλειψη ενδιαφέροντος Διδακτική μέθοδος Εργασίες – άρθρα (όγκος, σαφήνεια, ευκολία, κέρδη – ζημίες) Συμπληρωματικότητα με άλλα μαθήματα Προετοιμασία διδάσκοντος

123 Παρουσίαση άρθρων Eshach, H Science Literacy in Primary Schools and Pre-Schools. Springer Dordrecht, The Netherlands. 2. How should science be taught in Early Childhood? 5. Bridging In-School and Out-School Learning: Formal, Non Formal, and Informal.