1 ΖΩΟΝΟΣΟΙ. 2 Ορισμός …είναι λοίμωξη που μεταδίδεται φυσικά μεταξύ των ζώων και του ανθρώπου με φυσικό τρόπο …είναι λοίμωξη που μεταδίδεται φυσικά μεταξύ.

Παρουσίαση με θέμα: "1 ΖΩΟΝΟΣΟΙ. 2 Ορισμός …είναι λοίμωξη που μεταδίδεται φυσικά μεταξύ των ζώων και του ανθρώπου με φυσικό τρόπο …είναι λοίμωξη που μεταδίδεται φυσικά μεταξύ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1 ΖΩΟΝΟΣΟΙ

2 2 Ορισμός …είναι λοίμωξη που μεταδίδεται φυσικά μεταξύ των ζώων και του ανθρώπου με φυσικό τρόπο …είναι λοίμωξη που μεταδίδεται φυσικά μεταξύ των ζώων και του ανθρώπου με φυσικό τρόπο

3 Κατεύθυνση της μόλυνσης Ανθρωποζωονόσος Ανθρωποζωονόσος Ζωοανθρωπονόσος Ζωοανθρωπονόσος Αμφιξενο-νόσος Αμφιξενο-νόσος 3

4 Τρόποι μετάδοσης Τρόποι μετάδοσης Με τα κόπρανα Με τα κόπρανα Με τo ούρo Με τo ούρo Με το σάλιο Με το σάλιο Με το αίμα Με το αίμα Με το γάλα Με το γάλα Κατανάλωση μολυσμένων ζωοκομικών προϊόντων ατελώς ψημένων Κατανάλωση μολυσμένων ζωοκομικών προϊόντων ατελώς ψημένων Δια μέσου αέρα, μέσω λύσεων της συνέχειας του δέρματος, βλεννογόνων. Δια μέσου αέρα, μέσω λύσεων της συνέχειας του δέρματος, βλεννογόνων. 4

5 5 ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΤΟΝ ΖΩΟΝΟΣΩΝ Οι ζωονόσοι εκτός από τις ιογενείς είναι συνήθως επαγγελματικές νόσοι ή τροφιμογενείς. Οι ζωονόσοι εκτός από τις ιογενείς είναι συνήθως επαγγελματικές νόσοι ή τροφιμογενείς. Οι ζωονόσοι που οφείλονται σε ιούς μεταδίδονται συνήθως με 3 τρόπους: Οι ζωονόσοι που οφείλονται σε ιούς μεταδίδονται συνήθως με 3 τρόπους: –με δήγματα (π.χ. λύσσα) –με νύγματα αρθροπόδων (π.χ. εγκεφαλομυελίτιδες) –και εξ επαφής ή μηχανικά (π.χ. αιμορραγικοί πυρετοί).

6 6 Οι γνωστές ζωονόσοι υπερβαίνουν τις 180 Οι γνωστές ζωονόσοι υπερβαίνουν τις 180 Περισσότεροι από 200.000.000 άνθρωποι προσβάλλονται από μια ή περισσότερες ζωονόσους στη διάρκεια της ζωής τους. Περισσότεροι από 200.000.000 άνθρωποι προσβάλλονται από μια ή περισσότερες ζωονόσους στη διάρκεια της ζωής τους. Οι ζωονόσοι ευθύνονται για απώλεια 40.000.000 τόνων γάλακτος ετησίως, (ποσότητα ικανή για να πίνουν 2 ποτήρια γάλα ημερησίως περίπου 250.000.000 παιδιά) Οι ζωονόσοι ευθύνονται για απώλεια 40.000.000 τόνων γάλακτος ετησίως, (ποσότητα ικανή για να πίνουν 2 ποτήρια γάλα ημερησίως περίπου 250.000.000 παιδιά)

7 7 Καταγράφονται 90.000 περιστατικά βρουκέλλωσης του ανθρώπου μόνον στις χώρες της Μέσης Ανατολής Καταγράφονται 90.000 περιστατικά βρουκέλλωσης του ανθρώπου μόνον στις χώρες της Μέσης Ανατολής 35.000 θάνατοι από λύσσα 35.000 θάνατοι από λύσσα γίνονται κάθε χρόνο τουλάχιστον 6.500.000 αντιλυσσικές θεραπείες παγκοσμίως, με κόστος πρόληψης και θεραπείας σε ζώα και ανθρώπους πάνω από 400.000.000 δολάρια γίνονται κάθε χρόνο τουλάχιστον 6.500.000 αντιλυσσικές θεραπείες παγκοσμίως, με κόστος πρόληψης και θεραπείας σε ζώα και ανθρώπους πάνω από 400.000.000 δολάρια Επίσης, 60.000.000 δολάρια το χρόνο δαπανώνται στις Βόρειο - Αφρικανικές χώρες μόνον για τη θεραπεία της εχινοκοκκίασης Επίσης, 60.000.000 δολάρια το χρόνο δαπανώνται στις Βόρειο - Αφρικανικές χώρες μόνον για τη θεραπεία της εχινοκοκκίασης

8 8 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΩΝ ΖΩΟΝΟΣΩΝ Μαζικές μετακινήσεις ανθρώπινου και ζωικού πληθυσμού Μαζικές μετακινήσεις ανθρώπινου και ζωικού πληθυσμού Μαζικοποίηση και εντατικοποίηση της εκτροφής παραγωγικών ζώων Μαζικοποίηση και εντατικοποίηση της εκτροφής παραγωγικών ζώων Αύξηση της ζωοφιλίας και της συγκατοίκησης ανθρώπων - ζώων Αύξηση της ζωοφιλίας και της συγκατοίκησης ανθρώπων - ζώων Η αλλαγή του τρόπου ζωής - έντονη βιομηχανοποίηση της διατροφής του ανθρώπου Η αλλαγή του τρόπου ζωής - έντονη βιομηχανοποίηση της διατροφής του ανθρώπου Προσαρμογή των μικροοργανισμών Προσαρμογή των μικροοργανισμών Οι διάφορες χρήσεις ζωικών υποπροϊόντων, παραπροϊόντων και αποβλήτων Οι διάφορες χρήσεις ζωικών υποπροϊόντων, παραπροϊόντων και αποβλήτων

9 9 ΠΟΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΖΩΟΝΟΣΟΙ Στο μακρύ κατάλογο των ζωονόσων προσθέτονται συνέχεια νέες. Στο μακρύ κατάλογο των ζωονόσων προσθέτονται συνέχεια νέες. Για παράδειγμα στη δεκαετία του '70 που ανακαλύφθηκε η νόσος Lyme στη δεκαετία του '80 η ερλιχίωση, στη δεκαετία του '90 το αίτιο της νόσου εξ ονύχων γαλής (η Rochalimaea henselae). Για παράδειγμα στη δεκαετία του '70 που ανακαλύφθηκε η νόσος Lyme στη δεκαετία του '80 η ερλιχίωση, στη δεκαετία του '90 το αίτιο της νόσου εξ ονύχων γαλής (η Rochalimaea henselae). Πολύ πρόσφατα (1997, 1999) δυο ιοί των πουλερικών προκάλεσαν για πρώτη φορά νέες επιδημίες γρίπης Πολύ πρόσφατα (1997, 1999) δυο ιοί των πουλερικών προκάλεσαν για πρώτη φορά νέες επιδημίες γρίπης

10 10

11 11 Σύστημα ελέγχου ζωονόσων στην Ελλάδα

12 12 Φυματίωση των βοοειδών Σύστημα Ελέγχου: Σύστημα Ελέγχου: –Πρόγραμμα εκρίζωσης για τη φυματίωση των βοοειδών

13 13 Μέθοδος που χρησιμοποιείται: Καταγραφή και σήμανση όλων των βοοειδών. Εφαρμογή της δοκιμής του φυματινισμού σε όλα τα βοοειδή ηλικίας άνω των 6 μηνών. Καταγραφή και σήμανση όλων των βοοειδών. Εφαρμογή της δοκιμής του φυματινισμού σε όλα τα βοοειδή ηλικίας άνω των 6 μηνών.

14 14 Ταυτοποίηση περιστατικού: Μολυσμένο ζώο: Ζώο θετικό στη δοκιμή του φυματινισμού Μολυσμένο ζώο: Ζώο θετικό στη δοκιμή του φυματινισμού Μολυσμένο κoπάδι: Αυτό με τουλάχιστον ένα θετικό ζώο Μολυσμένο κoπάδι: Αυτό με τουλάχιστον ένα θετικό ζώο

15 15 Στρατηγική εμβολιασμού: Εμβολιασμός δεν επιτρέπεται Εμβολιασμός δεν επιτρέπεται

16 16 Μέτρα σε περίπτωση θετικού ευρήματος Σφαγή θετικών ζώων Σφαγή θετικών ζώων Απαγόρευση μετακίνησης ζώων από και προς το μολυσμένο κοπάδι Απαγόρευση μετακίνησης ζώων από και προς το μολυσμένο κοπάδι Επανεξέταση του κοπαδιού έως ότου να χαρακτηριστεί απαλλαγμένο από φυματίωση Επανεξέταση του κοπαδιού έως ότου να χαρακτηριστεί απαλλαγμένο από φυματίωση

17 17 Επιζωοτιολογία Το πρόγραμμα εκρίζωσης της φυματίωσης των βοοειδών εφαρμόζεται από το 1981. Αν και η ασθένεια δεν είναι διαδεδομένη υπάρχουν ακόμα κάποιες περιοχές που θεωρούνται εστίες του νοσήματος. Το πρόγραμμα εκρίζωσης της φυματίωσης των βοοειδών εφαρμόζεται από το 1981. Αν και η ασθένεια δεν είναι διαδεδομένη υπάρχουν ακόμα κάποιες περιοχές που θεωρούνται εστίες του νοσήματος. Αποτελέσματα εξετάσεων για το 2000: Αποτελέσματα εξετάσεων για το 2000: 133 από τα 10555 κοπάδια και 133 από τα 10555 κοπάδια και 1920 από τα 175570 βοοειδή αντέδρασαν θετικά στη δοκιμή του φυματινισμού και θανατώθηκαν 1920 από τα 175570 βοοειδή αντέδρασαν θετικά στη δοκιμή του φυματινισμού και θανατώθηκαν

18 18 Ζωονόσος Η μετάδοση της μόλυνσης από τον άνθρωπο στα ζώα γίνεται μέσω επαφής Η μετάδοση της μόλυνσης από τον άνθρωπο στα ζώα γίνεται μέσω επαφής Από τα ζώα στον άνθρωπο… Από τα ζώα στον άνθρωπο…

19 19 Φυματίωση του ανθρώπου Απειλούμενος πληθυσμός: 10 454 409 Απειλούμενος πληθυσμός: 10 454 409 Σύστημα Ελέγχου: Σύστημα Ελέγχου: Νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης. Νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης. –Δήλωση των περιστατικών που επαληθεύονται εργαστηριακά.

20 20 Μέθοδος που χρησιμοποιείται για την διάγνωση των περιστατικών στον άνθρωπο: κλινική εικόνα, κλινική εικόνα, ακτινογραφία, ακτινογραφία, ταυτοποίηση του βακτηρίου ταυτοποίηση του βακτηρίου

21 21 Επιδημιολογία Την περίοδο 1995-2009, στην Ελλάδα καταγράφηκαν 7.024 επιβεβαιωμένα περιστατικά φυματίωσης. Την περίοδο 1995-2009, στην Ελλάδα καταγράφηκαν 7.024 επιβεβαιωμένα περιστατικά φυματίωσης. Ο συνολικός ετήσιος αριθμός νέων περιστατικών παρουσίασε σταθερή αύξηση από τα 320 περιστατικά το 1995, σε 650 το 2000 ενώ έκτοτε παρατηρήθηκε σταθερή ελάττωση του αριθμού τους έως και το 2009. Ο συνολικός ετήσιος αριθμός νέων περιστατικών παρουσίασε σταθερή αύξηση από τα 320 περιστατικά το 1995, σε 650 το 2000 ενώ έκτοτε παρατηρήθηκε σταθερή ελάττωση του αριθμού τους έως και το 2009.

22 Κατά το ίδιο διάστημα (1995-1999), εξαπλασιάστηκαν τα περιστατικά φυματίωσης που αφορούσαν μετανάστες στην Ελλάδα, και μάλιστα έφτασαν το 2009 να είναι περισσότερα από αυτά που αντιστοιχούσαν στο σύνολο του πληθυσμού των μη-μεταναστών (240 έναντι 241 περιστατικά) Κατά το ίδιο διάστημα (1995-1999), εξαπλασιάστηκαν τα περιστατικά φυματίωσης που αφορούσαν μετανάστες στην Ελλάδα, και μάλιστα έφτασαν το 2009 να είναι περισσότερα από αυτά που αντιστοιχούσαν στο σύνολο του πληθυσμού των μη-μεταναστών (240 έναντι 241 περιστατικά) Εκείνη τη χρονιά (2009) το ποσοστό των νέων περιστατικών φυματίωσης που καταγράφηκε σε μετανάστες αντιστοιχούσε στο 54% του συνόλου των περιστατικών, όταν το αντίστοιχο ποσοστό το 1995, ήταν μόλις 12,5% Εκείνη τη χρονιά (2009) το ποσοστό των νέων περιστατικών φυματίωσης που καταγράφηκε σε μετανάστες αντιστοιχούσε στο 54% του συνόλου των περιστατικών, όταν το αντίστοιχο ποσοστό το 1995, ήταν μόλις 12,5% 22

23 Αν και από το 2004 μειώνεται παγκοσμίως, ο συνολικός αριθμός θανάτων από φυματίωση εξακολουθεί να αυξάνεται (millenium development goal 2015 «η αναστροφή» ), κυρίως λόγω της ανάδυσης πολυανθεκτικών στελεχών (MDR-TB και XDRTB). Αν και από το 2004 μειώνεται παγκοσμίως, ο συνολικός αριθμός θανάτων από φυματίωση εξακολουθεί να αυξάνεται (millenium development goal 2015 «η αναστροφή» ), κυρίως λόγω της ανάδυσης πολυανθεκτικών στελεχών (MDR-TB και XDRTB). 23

24 πολύ-ανθεκτικά στελέχη (MDR – multidrug resistant) παρουσιάζουν ανθεκτικότητα τουλάχιστον στην ισονιαζίδη και στη ριθαμπυκίνη (δηλ. σε αντιβιοτικά πρώτης επιλογής), πολύ-ανθεκτικά στελέχη (MDR – multidrug resistant) παρουσιάζουν ανθεκτικότητα τουλάχιστον στην ισονιαζίδη και στη ριθαμπυκίνη (δηλ. σε αντιβιοτικά πρώτης επιλογής), εκτεταμένη ανθεκτικότητα (XDR – extensively drug resistant) χαρακτηρίζονται εκείνα που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά πρώτης επιλογής αλλά και σε τουλάχιστον ένα από τα αντιβιοτικά δεύτερης επιλογής, δηλ. καναμυκίνη, καπρεομυκίνη και αμικασίνη. εκτεταμένη ανθεκτικότητα (XDR – extensively drug resistant) χαρακτηρίζονται εκείνα που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά πρώτης επιλογής αλλά και σε τουλάχιστον ένα από τα αντιβιοτικά δεύτερης επιλογής, δηλ. καναμυκίνη, καπρεομυκίνη και αμικασίνη. 24

25 Πρόληψη στον άνθρωπο Απομόνωση και ευθανασία των ύποπτων ή άρρωστων ζώων Απομόνωση και ευθανασία των ύποπτων ή άρρωστων ζώων Εμβολιασμός με εμβόλιο B. C. G. (Bacille-Calmette – Guerin). Εμβολιασμός με εμβόλιο B. C. G. (Bacille-Calmette – Guerin). 25

26 26 Βρουκέλωση των βοοειδών

27 27 Σύστημα Ελέγχου: Πρόγραμμα εκρίζωσης για τη βρουκέλωση των βοοειδών

28 28 Μέθοδος που χρησιμοποιείται: Καταγραφή και σήμανση όλων των βοοειδών. Καταγραφή και σήμανση όλων των βοοειδών. Εφαρμογή της δοκιμής Εφαρμογή της δοκιμής –Rose Bengal, CFT, ELISA στο γάλα και τον ορό, σε όλα τα βοοειδή ηλικίας άνω των 12 μηνών Εργαστηριακή διερεύνηση αποβολών Εργαστηριακή διερεύνηση αποβολών

29 29 Ταυτοποίηση περιστατικού: Μολυσμένο ζώο: Ζώο θετικό σε ορολογική δοκιμή Μολυσμένο ζώο: Ζώο θετικό σε ορολογική δοκιμή Μολυσμένο κοπάδι: Αυτό με τουλάχιστον ένα θετικό ζώο Μολυσμένο κοπάδι: Αυτό με τουλάχιστον ένα θετικό ζώο Στρατηγική εμβολιασμού !!!! Όχι εμβόλιο όταν εφαρμόζεται πρόγραμμα εκρίζωσης που βασίζεται σε ορολογικό έλεγχο Στρατηγική εμβολιασμού !!!! Όχι εμβόλιο όταν εφαρμόζεται πρόγραμμα εκρίζωσης που βασίζεται σε ορολογικό έλεγχο

30 30 Μέτρα σε περίπτωση θετικού ευρήματος Σφαγή θετικών ζώων Σφαγή θετικών ζώων Απαγόρευση μετακίνησης ζώων από και προς το μολυσμένο κοπάδι. Απαγόρευση μετακίνησης ζώων από και προς το μολυσμένο κοπάδι. Επανεξέταση του κοπαδιού έως ότου να χαρακτηριστεί απαλλαγμένο από βρουκέλωση Επανεξέταση του κοπαδιού έως ότου να χαρακτηριστεί απαλλαγμένο από βρουκέλωση

31 31 Επιζωοτιολογία Το πρόγραμμα εκρίζωσης της βρουκέλωσης των βοοειδών εφαρμόζεται από το 1981. Αν και η ασθένεια δεν είναι διαδεδομένη υπάρχουν ακόμα κάποιες περιοχές που θεωρούνται εστίες του νοσήματος. Το πρόγραμμα εκρίζωσης της βρουκέλωσης των βοοειδών εφαρμόζεται από το 1981. Αν και η ασθένεια δεν είναι διαδεδομένη υπάρχουν ακόμα κάποιες περιοχές που θεωρούνται εστίες του νοσήματος. Αποτελέσματα εξετάσεων για το 2000: 487 από τα 16615 κοπάδια και 2936 από τα 299656 βοοειδή αντέδρασαν θετικά και θανατώθηκαν Αποτελέσματα εξετάσεων για το 2000: 487 από τα 16615 κοπάδια και 2936 από τα 299656 βοοειδή αντέδρασαν θετικά και θανατώθηκαν

32 32 Επιδημιολογία Ζωονόσος Ζωονόσος Δεν έχει καταγραφεί περιστατικό στον άνθρωπο που να οφείλεται στη B. abortus (εκτός από …) Δεν έχει καταγραφεί περιστατικό στον άνθρωπο που να οφείλεται στη B. abortus (εκτός από …)

33 33 Βρουκέλλωση των αιγοπροβάτων

34 34 Σύστημα Ελέγχου: Πρόγραμμα ελέγχου για την ηπειρωτική χώρα και ένα πρόγραμμα εκρίζωσης για τη νησιωτική. Πρόγραμμα ελέγχου για την ηπειρωτική χώρα και ένα πρόγραμμα εκρίζωσης για τη νησιωτική.

35 35 Μέθοδος που χρησιμοποιείται: Καταγραφή και σήμανση όλων των βοοειδών. Καταγραφή και σήμανση όλων των βοοειδών. Δοκιμή και θανάτωση των θετικών ζώων για τη νησιωτική χώρα και εμβολιασμός των ζώων στην ηπειρωτική. Δοκιμή και θανάτωση των θετικών ζώων για τη νησιωτική χώρα και εμβολιασμός των ζώων στην ηπειρωτική.

36 36 Ταυτοποίηση περιστατικού: Μολυσμένο ζώο: Ζώο θετικό σε ορολογική δοκιμή Μολυσμένο ζώο: Ζώο θετικό σε ορολογική δοκιμή Μολυσμένο κοπάδι: Αυτό με τουλάχιστον ένα θετικό ζώο Μολυσμένο κοπάδι: Αυτό με τουλάχιστον ένα θετικό ζώο Στρατηγική εμβολιασμού: Εμβολιασμός αναλόγως του προγράμματος ελέγχου Εμβολιασμός αναλόγως του προγράμματος ελέγχου

37 37 Μέτρα σε περίπτωση θετικού ευρήματος (αναφορικά στο πρόγραμμα εκρίζωσης) Σφαγή θετικών ζώων Σφαγή θετικών ζώων Απαγόρευση μετακίνησης ζώων από και προς το μολυσμένο κοπάδι Απαγόρευση μετακίνησης ζώων από και προς το μολυσμένο κοπάδι Επανεξέταση του κοπαδιού έως ότου να χαρακτηριστεί απαλλαγμένο από βρουκέλωση Επανεξέταση του κοπαδιού έως ότου να χαρακτηριστεί απαλλαγμένο από βρουκέλωση

38 38 Επιζωοτιολογία Επιζωοτιολογία –Η βρουκέλωση των αιγοπροβάτων είναι σημαντικό πρόβλημα για τη Δημόσια Υγεία και για το ζωικό κεφάλαιο. Ζωονόσος Ζωονόσος –Μετάδοση του νοσήματος γίνεται κυρίως με άμεση επαφή με τα ζώα ή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων.

39 39 Βρουκέλωση του ανθρώπου Απειλούμενος πληθυσμός: 10 454 409 Απειλούμενος πληθυσμός: 10 454 409 Σύστημα Ελέγχου: Σύστημα Ελέγχου: –Νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης. Δήλωση των περιστατικών που επαληθεύονται εργαστηριακά. Μέθοδος διάγνωσης που χρησιμοποιείται: Μέθοδος διάγνωσης που χρησιμοποιείται: –Κλινική εικόνα, ταυτοποίηση του βακτηρίου.

40 40 Επιδημιολογία Η συχνότητα της ασθένειας μειώνεται από το 1975 που εφαρμόζεται το σύστημα ελέγχου. Το 1975 καταγράφηκαν επισήμως 1926 περιστατικά και το 1999, 451. Η μείωση συνεχίστηκε και το 2000 (334 περιστατικά ). Τα περιστατικά οφείλονται στη B. melitensis. Η συχνότητα της ασθένειας μειώνεται από το 1975 που εφαρμόζεται το σύστημα ελέγχου. Το 1975 καταγράφηκαν επισήμως 1926 περιστατικά και το 1999, 451. Η μείωση συνεχίστηκε και το 2000 (334 περιστατικά ). Τα περιστατικά οφείλονται στη B. melitensis. Η σημασία του νοσήματος στη Δημόσια Υγεία θεωρείται πολύ υψηλή. Η σημασία του νοσήματος στη Δημόσια Υγεία θεωρείται πολύ υψηλή.

41 Η νόσος είναι ενδημική στις χώρες της μεσογειακής λεκάνης, λόγω των ιδιαζόντων οικολογικών παραμέτρων και της διατήρησης σχετικά μεγάλου αριθμού εκτροφών αιγο-προβάτων Η νόσος είναι ενδημική στις χώρες της μεσογειακής λεκάνης, λόγω των ιδιαζόντων οικολογικών παραμέτρων και της διατήρησης σχετικά μεγάλου αριθμού εκτροφών αιγο-προβάτων Η μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση της νόσου στην Ελλάδα (1.5- 2.5) για τα έτη 2006-2009 ήταν σημαντικά υψηλότερη από την αντίστοιχη του συνόλου των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (0.08- 0,13) Η μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση της νόσου στην Ελλάδα (1.5- 2.5) για τα έτη 2006-2009 ήταν σημαντικά υψηλότερη από την αντίστοιχη του συνόλου των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (0.08- 0,13) Ο βαθμός επικινδυνότητας εκδήλωσης του νοσήματος αυξάνει δραματικά στους κτηνοτρόφους (557 από τα 1410 περιστατικά της περιόδου 2005-11) Ο βαθμός επικινδυνότητας εκδήλωσης του νοσήματος αυξάνει δραματικά στους κτηνοτρόφους (557 από τα 1410 περιστατικά της περιόδου 2005-11) Τα τροφιμογενή περιστατικά αφορούν περίπου το 10% του συνόλου και αποδίδονται κατά κανόνα στην κατανάλωση μη παστεριωμένου γάλακτος. Τα τροφιμογενή περιστατικά αφορούν περίπου το 10% του συνόλου και αποδίδονται κατά κανόνα στην κατανάλωση μη παστεριωμένου γάλακτος. 41

42 42 Σαλμονέλωση Αναφορικά με τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, φυτικής προέλευσης και συνθετικές ζωοτροφές, δεν υπάρχει υποχρεωτικό σύστημα ελέγχου Αναφορικά με τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, φυτικής προέλευσης και συνθετικές ζωοτροφές, δεν υπάρχει υποχρεωτικό σύστημα ελέγχου 1. Αναφορικά με εκτροφή πτηνών γεννητόρων 2. Αναφορικά με πτηνά γενικά

43 Μετάδοση Από μισοψημένα ή αναθερμασμένα προϊόντα (κρέας, αβγά). Από μισοψημένα ή αναθερμασμένα προϊόντα (κρέας, αβγά). –Το κρέας μολύνεται συνήθως σφαγείο από τα υγρά του πεπτικού σωλήνα των πτηνών, –τα αβγά από την είσοδο των βακτηρίων μέσα από το κέλυφος 43

44 44 1. Αναφορικά στην εκτροφή πτηνών γεννητόρων Σύστημα Ελέγχου: Σύστημα Ελέγχου: –Εφαρμόζεται σύστημα ελέγχου βάσει της οδηγίας Dir 92/117, από το 1998. Μέθοδος που χρησιμοποιείται: Μέθοδος που χρησιμοποιείται: –Ανίχνευση της Salmonella βάσει της μεθόδου ISO6579. Μέτρα σε περίπτωση θετικού ευρήματος Μέτρα σε περίπτωση θετικού ευρήματος –Σφαγή θετικών πτηνών ή απαγόρευση εκκόλαψης πτηνών για όσο καιρό το σμήνος παραμένει θετικό.

45 45 2. Αναφορικά με πτηνά γενικά Σύστημα Ελέγχου: Σύστημα Ελέγχου: –Εφαρμόζεται σύστημα ελέγχου βάση της οδηγίας Dir 92/117, αλλά δείγματα αποστέλλονται μόνο όταν υπάρχουν ύποπτα περιστατικά. 3. Αναφορικά στα ζώα 3. Αναφορικά στα ζώα Δεν εφαρμόζεται σύστημα ελέγχου Δεν εφαρμόζεται σύστημα ελέγχου 4. Αναφορικά στον άνθρωπο 4. Αναφορικά στον άνθρωπο Σύστημα Ελέγχου: Σύστημα Ελέγχου: –Νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης. Δήλωση των περιστατικών που επαληθεύονται εργαστηριακά. Απαραίτητη η δήλωση του περιστατικού εντός 24 ωρών. Επιδημιολογία Επιδημιολογία –Εποχική διακύμανση της νόσου με αύξηση Μάιο – Οκτώβριο. Το 1998, 918 περιστατικά και το 2000, 206.

46 Πρόληψη Το κρέας των πτηνών θα πρέπει να ψήνεται ή να βράζεται σε θερμοκρασία πάνω από 80 O C. Το κρέας των πτηνών θα πρέπει να ψήνεται ή να βράζεται σε θερμοκρασία πάνω από 80 O C. Συνιστάται πλύσιμο των αβγών ώστε να μην υπάρξει επιβίωση της σαλμονέλας στο κέλυφος, καθώς και καλό ψήσιμο του κρόκου του αβγού. Συνιστάται πλύσιμο των αβγών ώστε να μην υπάρξει επιβίωση της σαλμονέλας στο κέλυφος, καθώς και καλό ψήσιμο του κρόκου του αβγού. Μεγάλη προσοχή απαιτείται κατά την διάρκεια του μαγειρέματος διότι συνήθως με τα χέρια, ή με ακάθαρτα μαγειρικά σκεύη γίνεται αναμόλυνση των ψημένων φαγητών. Μεγάλη προσοχή απαιτείται κατά την διάρκεια του μαγειρέματος διότι συνήθως με τα χέρια, ή με ακάθαρτα μαγειρικά σκεύη γίνεται αναμόλυνση των ψημένων φαγητών. Τέλος συνιστάται η διατήρηση φαγητού, που δεν καταναλώθηκε αμέσως μετά το μαγείρεμα, (ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες), στο ψυγείο. Τέλος συνιστάται η διατήρηση φαγητού, που δεν καταναλώθηκε αμέσως μετά το μαγείρεμα, (ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες), στο ψυγείο. 46

47 47 Άλλα βακτηριακά νοσήματα Δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου για την καμπυλοβακτηρίωση (3 περιστατικά στον άνθρωπο το 2000) Δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου για την καμπυλοβακτηρίωση (3 περιστατικά στον άνθρωπο το 2000) Δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου για τη λιστερίωση (2 περιστατικά στον άνθρωπο το 2000) Δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου για τη λιστερίωση (2 περιστατικά στον άνθρωπο το 2000) Δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου για τη vero-toxin Ε. coli (έχει ανιχνευθεί σε κρέας, όστρακοειδή, και γαλακτοκομικά προϊόντα). Δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου για τη vero-toxin Ε. coli (έχει ανιχνευθεί σε κρέας, όστρακοειδή, και γαλακτοκομικά προϊόντα).

48 Λύσσα Το πρόγραμμα ελέγχου για τη λύσσα στην Ελλάδα προέβλεπε Το πρόγραμμα ελέγχου για τη λύσσα στην Ελλάδα προέβλεπε –Υποχρεωτική δήλωση του νοσήματος στα ζώα και στον άνθρωπο –Υποχρεωτικό ετήσιο εμβολιασμό σκύλου και γάτας –Περιορισμό των ύποπτων ζώων και σε περίπτωση μεταβολής της συμπεριφοράς του θανάτωση (το κεφάλι στέλνεται σε εργαστήριο αναφοράς) 48

49 Το τελευταίο τρίμηνο του 2012 είχαν επιβεβαιωθεί εργαστηριακά κρούσματα λύσσας σε τρία άγρια ζώα (αλεπούδες) και σε δύο κατοικίδια (σκύλους) στη Βόρεια Ελλάδα μετά από 25 χρόνια, καθώς το τελευταίο κρούσμα είχε καταγραφεί το 1987. Το τελευταίο τρίμηνο του 2012 είχαν επιβεβαιωθεί εργαστηριακά κρούσματα λύσσας σε τρία άγρια ζώα (αλεπούδες) και σε δύο κατοικίδια (σκύλους) στη Βόρεια Ελλάδα μετά από 25 χρόνια, καθώς το τελευταίο κρούσμα είχε καταγραφεί το 1987. Η κοιτίδα της λύσσας στα Βαλκάνια βρίσκεται στον Μέλανα Δρυμό και ο πόλεμος στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ευνόησε την κάθοδό της. Η κοιτίδα της λύσσας στα Βαλκάνια βρίσκεται στον Μέλανα Δρυμό και ο πόλεμος στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ευνόησε την κάθοδό της. Πρόσφατα αποφασίστηκε εφαρμογή προγράμματος εκρίζωσης και επιτήρησης σε όλη την Ελλάδα. Πρόσφατα αποφασίστηκε εφαρμογή προγράμματος εκρίζωσης και επιτήρησης σε όλη την Ελλάδα. Το πρόγραμμα για τη λύσσα προβλέπει παθητική επιτήρηση σε όλη τη χώρα. Για τις Περιφέρειες, οι οποίες εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο εξαιτίας του εντοπισμού των κρουσμάτων λύσσας, προβλέπεται εμβολιασμός των κόκκινων αλεπούδων, καθώς και έλεγχος της αποτελεσματικότητάς του. Το πρόγραμμα για τη λύσσα προβλέπει παθητική επιτήρηση σε όλη τη χώρα. Για τις Περιφέρειες, οι οποίες εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο εξαιτίας του εντοπισμού των κρουσμάτων λύσσας, προβλέπεται εμβολιασμός των κόκκινων αλεπούδων, καθώς και έλεγχος της αποτελεσματικότητάς του. Θα ισχύσει για το 2013 και για πολλά ακόμη χρόνια Θα ισχύσει για το 2013 και για πολλά ακόμη χρόνια 49

50 50 Με εμβολιασμούς στους πληθυσμούς των άγριων ζώων (αλεπούδες κλπ) στις Άλπεις, τη δεκαετία του 1980-1990, η κεντρική Ευρώπη θεωρείται απαλλαγμένη από τη λύσσα. Με εμβολιασμούς στους πληθυσμούς των άγριων ζώων (αλεπούδες κλπ) στις Άλπεις, τη δεκαετία του 1980-1990, η κεντρική Ευρώπη θεωρείται απαλλαγμένη από τη λύσσα. Οι υπόλοιπες χώρες της ανατολικής Ευρώπης έχουν ακόμη πρόβλημα Οι υπόλοιπες χώρες της ανατολικής Ευρώπης έχουν ακόμη πρόβλημα Κάθε χρόνο 50.000 άνθρωποι πεθαίνουν από λύσσα Κάθε χρόνο 50.000 άνθρωποι πεθαίνουν από λύσσα

51 Αντιμετώπιση στον άνθρωπο 51 Εμβόλια Εμβόλια Αντιλυσσικός ορός σε πολλές δόσεις (14) για δέσμευση του ιού πριν εισέλθει στα νευρικά κύτταρα. Αντιλυσσικός ορός σε πολλές δόσεις (14) για δέσμευση του ιού πριν εισέλθει στα νευρικά κύτταρα.

52 Άλλα ιογενή νοσήματα (δεν υπάρχει επίσημο σύστημα εκρίζωσης-ελέγχου πέραν της υποχρεωτικής δήλωσης ) 52

53 53 Γρίπη Α των πτηνών (H5N1) Στις 29 Αυγούστου 2011 ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών ανακοίνωσε πιθανή επανεμφάνιση στελέχους Α(Η5Ν1) υψηλής παθογόνου δύναμης, λόγω αύξησης του αριθμού των επιζωοτιών σε πουλερικά και σε άγρια πτηνά σε χώρες της Ασίας από τον Ιούλιο του 2008. Στις 29 Αυγούστου 2011 ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών ανακοίνωσε πιθανή επανεμφάνιση στελέχους Α(Η5Ν1) υψηλής παθογόνου δύναμης, λόγω αύξησης του αριθμού των επιζωοτιών σε πουλερικά και σε άγρια πτηνά σε χώρες της Ασίας από τον Ιούλιο του 2008. Την 1η Αυγούστου 2011 το Υπουργείο Υγείας στην Αίγυπτο ανακοίνωσε ένα νέο κρούσμα από τον ιό A (H5N1). Στο σύνολο των 151 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Αίγυπτο συμπεριλαμβάνονται 52 θάνατοι. Την 1η Αυγούστου 2011 το Υπουργείο Υγείας στην Αίγυπτο ανακοίνωσε ένα νέο κρούσμα από τον ιό A (H5N1). Στο σύνολο των 151 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην Αίγυπτο συμπεριλαμβάνονται 52 θάνατοι. Έως τις 19 Αυγούστου 2011 το Υπουργείο Υγείας στην Καμπότζη ανακοίνωσε ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα από τον ιό A (H5N1). Έως τις 19 Αυγούστου 2011 το Υπουργείο Υγείας στην Καμπότζη ανακοίνωσε ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα από τον ιό A (H5N1). Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ενδείξεις αλλαγής στην επιδημιολογία της νόσου στους ανθρώπους που να σχετίζεται με στέλεχος του Α (Η5Ν1). Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν ενδείξεις αλλαγής στην επιδημιολογία της νόσου στους ανθρώπους που να σχετίζεται με στέλεχος του Α (Η5Ν1). Ο κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία παραμένει χαμηλός, αλλά χρειάζεται επαγρύπνηση. Ο κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία παραμένει χαμηλός, αλλά χρειάζεται επαγρύπνηση.

54 Λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην Ευρώπη Εντός του 2011 αναφέρθηκαν εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα με λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε Ευρωπαϊκές χώρες. Εντός του 2011 αναφέρθηκαν εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα με λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε Ευρωπαϊκές χώρες. Συγκεκριμένα αναφέρονται στην Συγκεκριμένα αναφέρονται στην –Αλβανία 2 κρούσματα, –στην Ελλάδα 22 κρούσματα, –στο Ισραήλ 6 κρούσματα, –στη Ρουμανία 1 κρούσμα και –στη Ρώσικη Ομοσπονδία 11 κρούσματα. 54

55 Ροτα -ιοί Σημαντικά εντεροπαθογόνα του ανθρώπου και των ζώων Σημαντικά εντεροπαθογόνα του ανθρώπου και των ζώων Ευθύνονται για περίπου 1.000.000 θανάτους βρεφών (έως 12 μηνών) ετησίως τόσο σε αναπτυγμένες όσο και υποανάπτυκτες χώρες Ευθύνονται για περίπου 1.000.000 θανάτους βρεφών (έως 12 μηνών) ετησίως τόσο σε αναπτυγμένες όσο και υποανάπτυκτες χώρες Προκαλούν βαριά διάρροια σε μόσχους και χοιρίδια Προκαλούν βαριά διάρροια σε μόσχους και χοιρίδια Υπάρχουν πολλές ενδείξεις για μετάδοση στελεχών μεταξύ των ευπαθών ειδών, χωρίς να είναι γνωστός ο τρόπος Υπάρχουν πολλές ενδείξεις για μετάδοση στελεχών μεταξύ των ευπαθών ειδών, χωρίς να είναι γνωστός ο τρόπος

56 Ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης Τι ονομάζουμε ζωονόσο. Συνήθης τρόπος μετάδοσης. Τι ονομάζουμε ζωονόσο. Συνήθης τρόπος μετάδοσης. Ποιο είναι το σύστημα ελέγχου που υπάρχει στην Ελλάδα για τη φυματίωση των μηρυκαστικών Ποιο είναι το σύστημα ελέγχου που υπάρχει στην Ελλάδα για τη φυματίωση των μηρυκαστικών Γιατί το σύστημα ελέγχου της φυματίωσης στην Ελλάδα στηρίζεται στη δοκιμή του φυματινισμού που έχει μικρή ειδικότητα; Γιατί το σύστημα ελέγχου της φυματίωσης στην Ελλάδα στηρίζεται στη δοκιμή του φυματινισμού που έχει μικρή ειδικότητα; Σε ποιο ζωικό είδος επιτρέπεται στην Ελλάδα ο εμβολιασμός για τη φυματίωση Σε ποιο ζωικό είδος επιτρέπεται στην Ελλάδα ο εμβολιασμός για τη φυματίωση Ποιο είναι το σύστημα ελέγχου που υπάρχει στην Ελλάδα για τη βρουκέλωση των μηρυκαστικών Ποιο είναι το σύστημα ελέγχου που υπάρχει στην Ελλάδα για τη βρουκέλωση των μηρυκαστικών Πότε ένα ζώο θεωρείται θετικό στη βρουκέλωση Πότε ένα ζώο θεωρείται θετικό στη βρουκέλωση Τι μέτρα εφαρμόζουμε βάσει νόμου όταν ένα κοπάδι χαρακτηριστεί θετικό στη βρουκέλωση Τι μέτρα εφαρμόζουμε βάσει νόμου όταν ένα κοπάδι χαρακτηριστεί θετικό στη βρουκέλωση Πώς μεταδίδεται κυρίως η βρουκέλωση στον άνθρωπο, από ποιο ζωικό είδος Πώς μεταδίδεται κυρίως η βρουκέλωση στον άνθρωπο, από ποιο ζωικό είδος 56

57 Ποιο είναι το σύστημα ελέγχου που υπάρχει στην Ελλάδα για τη σαλμονέλωση, για ποια ζωικά είδη; Ποιο είναι το σύστημα ελέγχου που υπάρχει στην Ελλάδα για τη σαλμονέλωση, για ποια ζωικά είδη; Πώς μεταδίδεται η σαλμονέλωση στον άνθρωπο, κυρίως από ποιο είδος ζώου Πώς μεταδίδεται η σαλμονέλωση στον άνθρωπο, κυρίως από ποιο είδος ζώου Τι προβλέπει το σύστημα ελέγχου για τη λύσσα στην Ελλάδα σήμερα Τι προβλέπει το σύστημα ελέγχου για τη λύσσα στην Ελλάδα σήμερα Ποιες είναι οι κυριότερες ιογενείς ζωονόσοι στην Ελλάδα Ποιες είναι οι κυριότερες ιογενείς ζωονόσοι στην Ελλάδα 57