ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Ο 12ος αι. χαρακτηρίζεται ως ο προάγγελος της Αναγέννησης. Η Ευρώπη βρίσκεται στο ζενίθ της πνευματικής ζωής, με κυριότερους.

Παρουσίαση με θέμα: "ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Ο 12ος αι. χαρακτηρίζεται ως ο προάγγελος της Αναγέννησης. Η Ευρώπη βρίσκεται στο ζενίθ της πνευματικής ζωής, με κυριότερους."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Ο 12ος αι. χαρακτηρίζεται ως ο προάγγελος της Αναγέννησης. Η Ευρώπη βρίσκεται στο ζενίθ της πνευματικής ζωής, με κυριότερους εκπροσώπους τον Αβελάρδο και τον Βερνάρδο του Κλαιρβώ. Παρά τον ανταγωνισμό των άλλων γλωσσών, η Λατινική θα μείνει κυρίαρχη στη γραπτή έκφραση, και βλέπουμε να εξελίσσεται ένας αυθεντικός «ουμανισμός» στηριζόμενος στη συνεχή επαφή με τους μεγάλους συγγραφείς της αρχαιότητας. Είναι η χρυσή εποχή των Μεσαιωνικών Λατινικών Γραμμάτων.

2 ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Ο 12ος αιώνας είναι σε όλες τις πνευματικές και ψυχικές εκδηλώσεις του θαυμαστός. Σ’ αυτόν τον αιώνα η ψυχή και το πνεύμα του δυτικού ανθρώπου εκδηλώνεται με τις λεπτότερες, αλλά ταυτόχρονα με τις εντονότερες και επιβλητικότερες γραμμές. Όπως μας το δείχνει: η γοτθική γλυπτική, που αρχίζει τότε ακριβώς να διαμορφώνεται, η λυρική ποίηση, που παίρνει στον 12ο αι. ένα βαθύ προσωπικό χαρακτήρα, το ήθος των ιπποτών που σε τούτον ακριβώς τον αιώνα πηδούν στο προσκήνιο της ιστορικής ζωής.

3 ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Η Παναγία παίρνει ένα χαρακτήρα γυναικείο με όλη τη γλυκύτητα του ανθρώπινου, αλλά και η γυναίκα παίρνει στα μάτια της εποχής το χαρακτήρα της Παναγίας, με όλη την αγνότητα της θείας Παρθένας Η λατρεία της γυναίκας έχει στον 12ο αι. ένα βαθύτατα θρησκευτικό και μυστικό χαρακτήρα και οι ιππότες αγωνίζονται και πολεμούσαν για την πίστη και για τη γυναίκα. Η σημασία που παίρνει η γυναίκα, μπαίνοντας στο κέντρο της ζωής, δεν αφαιρεί τίποτε από τον ανδρισμό, δεν δίνει θηλυκό χαρακτήρα στον αιώνα.

4 ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Προκαλεί αντίθετα τον άνδρα σε ανδραγαθήματα, σε πράξεις τολμηρές, ή τον κάνει να καταλήγει σ’ ένα δυναμικό μυστικισμό, σ’ έναν έντονο ρομαντισμό με συνειδητό θρησκευτικό χαρακτήρα που βυθίζει το Θεό στα βάθη της υποκειμενικής ψυχής, ταυτίζοντάς Τον μαζί της. Έτσι τον 12ο αι. χαρακτηρίζουν δύο σημαντικά στοιχεία: η επικράτηση του ήθους του ιπποτισμού και η τάση προς τον μυστικισμό.

5 ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Ο 12ος αιώνας ειναι επίσης εκείνος που έκανε τη φιλοσοφία να γίνει ένα καθολικό γεγονός μέσα στη ζωή της Ευρώπης. Οι φιλόσοφοι της εποχής αυτής ήταν πιστοί στην έννοια του όρου που είχε καθιερώσει, με τα δόγματά της, η εκκλησία. Έπρεπε λοιπόν οι φιλόσοφοι να πάνε από τη θεολογία στη φιλοσοφία. Η διδασκαλία του Χριστού μίλησε τόσο άμεσα στις καρδιές που μπορούσε και έπρεπε να εμπνεύσει τους φιλοσόφους να κοιτάξουν μόνο το ανθρώπινο μέσα στο σύμπαν, αφήνοντας άθικτο το Θεό και άθικτα τα δόγματα,

6 ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 12ος ΑΙΩΝΑΣ Στον 12ο αιώνα φουντώνει η φιλοσοφική ζήτηση της αλήθειας και οι δάσκαλοι της διαλεκτικής, οι σχολαστικοί δόκτορες, αποκτούν μεγάλο κύρος, ιδρύονται πανεπιστήμια ή διαμορφώνονται σε πανεπιστήμια οι σκόρπιες σχολές. Είναι η εποχή που πήραν την πρώτη τους μορφή τα πανεπιστήμια των Παρισίων και της Οξφόρδης ως ανώτατα εκπαιδευτήρια με πολλούς κλάδους σπουδών, και πλήθη φοιτητών να διασταυρώνουν τα πυρά των λόγων τους στα μεγάλα ή μικρότερα κέντρα του πνεύματος.

7 Πέτρος Αβελάρδος Ο Πέτρος Αβελάρδος (1079-1142) που γεννήθηκε κοντά στη Νάντη, αρνήθηκε τη στρατιωτική καριέρα του πατέρα του και αφοσιώθηκε στις σπουδές του. Παρακολούθησε Λογική και Θεολογία, κλάδους που δίδαξε στο Παρίσι στη σχολή της Notre – Dame (1112-1117). Θεωρήθηκε ένα από τα πιο ανυπότακτα πνεύματα του Μεσαίωνα. Πίστευε ότι ήταν αήττητος στον έρωτα και στη διαλεκτική. Επιδόθηκε στην σχολαστική φιλοσοφία και την προήγαγε μέσα από τη διαλεκτική του δεινότητα τόσο, που πλήθος μαθητών συνέρεαν στη σχολή του στο Παρίσι. ( Σχολαστική ονομάζουμε τη Μεσαιωνική Φιλοσοφία, γιατί ο καθηγητής των σχολών- μέσου ή ανωτάτου βαθμού-, όπου γινόταν η διδασκαλία της, λεγόταν doctor scholasticus. Βασικό μέλημα της σχολαστικής φιλοσοφίας ήταν να συνδυάσει την πίστη και τη λογική. Όχι στην αρχή «πίστευε και μη ερεύνα», αλλά «ερεύνα για να θεμελιώσεις την πίστη σου»).

8 Αβελάρδος Αν όμως στη διαλεκτική δεν μπόρεσε να τον νικήσει κανένας, στον έρωτα νικήθηκε. Ο Αβελάρδος όταν ήταν 38 ετών, έγινε δάσκαλος της Ελοΐζας, ανιψιάς ενός κληρικού, του Φυλμπέρ, που την εμπιστεύθηκε ο ίδιος ο θείος της σ’ αυτόν το σπουδαίο δάσκαλο. Εκείνος όμως την ερωτεύθηκε, και καρπός του έρωτά τους, ήταν ένα παιδί. Μετά απ’ αυτό ο Αβελάρδος έσπευσε να την παντρευτεί, παρά την άρνηση της Ελοίζας που πίστευε ότι αν ο γάμος αυτός γινόταν γνωστός θα αμαύρωνε τη δόξα του και θα γινόταν αφορμή να ανακοπεί η τόσο λαμπρή σταδιοδρομία του. Όπως ο ίδιος μας λέει, ο αμαρτωλός αυτός έρωτας εξελίχθηκε σε μια μεγάλη τρυφερότητα, και ύστερα, με τη βάρβαρη παρέμβαση του εκδικητικού θείου, σε ένα μεγάλο δράμα.

9 Αβελάρδος Γιατί ο θείος της πίεζε την Ελοίζα να ομολογήσει το γάμο της με τον Αβελάρδο καί εκείνη αρνιόταν επίμονα να το κάνει. Έτσι ο θείος της οργισμένος της επέβαλλε αφόρητα βασανιστήρια. Ο Αβελάρδος για να την απαλλάξει από το μαρτύριο αυτό, κατόρθωσε να την στείλει στο μοναστήρι του Αρζαντέιγ (1118), για να γίνει μοναχή αλλά ο Φυλμπέρ και οι άλλοι συγγενείς επειδή πίστεψαν ότι αυτό ήταν πρόφαση για να απαλλαγεί ο Αβελάρδος από την Ελοίζα, μίσθωσαν κάποιους κακοποιούς που μπήκαν κρυφά τη νύχτα στο σπίτι του Αβελάρδου και προκάλεσαν τον ακρωτηριασμό του ανδρισμού του. Ο ίδιος ο Αβελάρδος στην πρώτη μεγάλη επιστολή του που δεν απευθύνεται στην Ελοίζα, αλλά έχει χαρακτήρα αυτοβιογραφικού δοκιμίου, απευθύνεται σ’ ένα φανταστικό φίλο. Περιγράφει με μια υπέροχη ψυχική ανωτερότητα το φοβερό πάθημά του.

10 Αβελάρδος Ο Αβελάρδος αποσύρθηκε τότε στο μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου (1118), ενώ η Ελοίζα έγινε μοναχή. Μετά από λίγο όμως, με απαίτηση των μαθητών του, έκανε δημόσια τα μαθήματά του. Το έργο του De Unitate et Trinitate Divina κάηκε επειδή θεωρήθηκε ότι είχε αιρετικές γνώμες.

11 Αβελάρδος Ο Αβελάρδος αποσύρθηκε ξανά στο μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου, αλλά προκάλεσε την οργή των μοναχών ισχυριζόμενος ότι ο Αγιος Διονύσιος, που θεωρείτο ο ιδρυτής της μονής, δεν ήταν όπως αυτοί πίστευαν, ο Αρεοπαγίτης. Μετά από πολλούς διωγμούς (το 1121 καταδικάστηκε από τη Σύνοδο της Σουασόν, και το 1140 από τη Συνοδο του Σένς) κατέφυγε στο μοναστήρι του Αγίου Μαρκέλλου, όπου και πέθανε το 1142. Η Ελοίζα ζήτησε τον νεκρό σώμα του και το ενταφίασε στο παρεκκλήσιο του Παρακλήτου, που ο ίδιος ο αγαπημένος της είχε ιδρύσει παλαιά και εικοσιδύο χρόνια αργότερα, ενταφιάστηκε και η ίδια πλάι του.

12 Αβελάρδος Ο Αβελάρδος θεωρείται ο ιδρυτής της μεσαιωνικής φιλοσοφίας και πρόδρομος του νεότερου ορθολογικού θεολογικού συστήματος, γιατί οι θεωρητικές αρχές του στην έρευνα της αλήθειας ήταν πολύ τολμηρές για την εποχή του. Στο έργο του Sic et non, εμφανίζονται οι αντιφάσεις που ο ακατάβλητος ερευνητικός νους του ανακάλυψε στα κείμενα των πατέρων της εκκλησίας. Στο “Διάλογο” μεταξύ ένός φιλοσόφου, ενός Ιουδαίου και ενός Χριστιανού, εμφανίζεται ο Αβελάρδος πρωτοπόρος στον τομέα της ηθικής φιλοσοφίας.

13 Αβελάρδος Έγραψε επίσης ομιλίες και ύμνους. Ο Αβελάρδος όμως έγινε γνωστός με την αυτοβιογραφία του Historia Calamitatum (ιστορία των συμφορών μου) και την ανταλλαγή των επιστολών του με την Ελοίζα.

14 Αβελάρδος Η αλληλογραφία του Αβελάρδου και της Ελοίζας, θεωρούνται ως πρότυπα αισθηματικής ανταπόκρισης. Στον 19 αι. αποκαταστάθηκε το γνήσιο κείμενο της αλληλογραφίας. Αυτό έγινε από τον Κουζέν και τον Ρεμυζά (Charles de Remusat). Η αλληλογραφία των δύο ερωτευμένων είναι ένα έξοχο και βαθύτατα σοβαρό μνημείο πνεύματος και ήθους. Γιατί ο έρωτας του Αβελάρδου ήταν βέβαια ένα παραστράτημα, αλλά το πλήρωσε ο έξοχος αυτός άνθρωπος, αμέσως μετά τον μυστικό του γάμο, με τον πιο σκληρό τρόπο. Παραστράτημα ήταν, επίσης, και ο έρωτας της Ελοίζας για τον Αβελάρδο.

15 Αβελάρδος Αλλά η αγνή αυτή παραστρατημένη έφθασε (όπως προκύπτει από τη μεγάλη αυτοβιογραφική επιστολή του Αβελάρδου) στο ύψος μιας τέτοιας ηθικής ανιδιοτέλειας, που δεν είναι διόλου παράξενο ότι και αυτός ο άγιος Βενάρδος του Κλαιρβώ, ο φανατικός αντίπαλός του, στάθηκε με σεβασμό μπροστά της.

16 Βερνάρδος του Κλαιρβώ Γεννήθηκε το 1091 και πέθανε το 1153. Γόνος ιπποτών καταγόταν από τη Βουργουνδία, και πολύ νέος, 22 ετών μπήκε στο μοναστήρι των Κιστερκιανών, όπου διακρίθηκε για τη φυσική του ευφράδεια, και την αυστηρή ασκητική ζωή του, που του δημιούργησε μια ισχυρή προσωπικότητα. Τρία χρόνια αργότερα, ίδρυσε ο ίδιος μοναστήρι στο Κλαιρβώ και έγινε γνωστός για την αγιότητα, το ζήλο και το θάρρος του.

17 Βερνάρδος του Κλαιρβώ Ο Βερνάρδος ήταν ο σύμβουλος και ο επικριτής των βασιλέων και των ιεραρχών και οδηγητής του λαού. Συντέλεσε στην κήρυξη της 2ης Σταυροφορίας (1147), μετά όμως από το οικτρό τέλος της, το κύρος του Βερνάρδου μειώθηκε πολύ. Μέσα στον άνθρωπο αυτόν συνδυάστηκαν ο αναχωρητής και μυστικός ζητητής του Θείου, που αγνόησε τη διαλεκτική και τη χτύπησε στο πρόσωπο του Αβελάρδου, του πιο δραστήριου υποκινητή εγκόσμιων γεγονότων που πήραν κοσμοϊστορικές διαστάσεις. Τα έργα του παρά τη μυστική τους χάρη, είναι γεμάτα από σφοδρές επιθέσεις εναντίον των εικονομάχων και των αιρετικών.

18 Εργο Τα πιο σπουδαία είναι 340 ομιλίες 480 επιστολές πραγματείες ασκητικές και πολεμικές. Επηρεασμένος από τη Βίβλο, τα Πατερικά κείμενα και τον κλασικισμό μεταφέρει στα κείμενά του αυτές τις επδράσεις. Το ύφος του είναι πρωτότυπο και ήπιο χάρη στον αυθορμητισμό του, στο λυρισμό του και στη φιλολογική του παράδοση. Οι αιώνες που ακολούθησαν μετά το θάνατο του Βερνάρδου κράτησαν απ’αυτόν, το δάσκαλο του μυστικισμού και το θεολόγο.