ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΥ ΑΛΕΞΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΥ ΑΛΕΞΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΥ ΑΛΕΞΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΝΤΑΖΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Ο γευστικός πολιτισμός των Ηλείων «Ο γευστικός πολιτισμός των Ηλείων από τα Αρχαία χρόνια έως σήμερα» από τα Αρχαία χρόνια έως σήμερα»

2 Πού και πώς οργάνωναν τα γεύματά τους οι αρχαίοι Έλληνες Οι αρχαίοι Έλληνες καλλιεργούσαν αγρούς και ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Καλλιεργούσαν δημητριακά,ελιές και αμπέλια. Ακόμα, κυνηγούσαν και ψάρευαν. Οι δούλοι αναλάμβαναν την προετοιμασία των γευμάτων. Οι γυναίκες φρόντιζαν να υπάρχει σωστός συνδυασμός γεύσεων. Ξυπνούσαν με την ανατολή του ήλιου και ξεκινούσαν τις καθημερινές τους ασχολίες. Οι αρχαίοι Έλληνες καλλιεργούσαν αγρούς και ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Καλλιεργούσαν δημητριακά,ελιές και αμπέλια. Ακόμα, κυνηγούσαν και ψάρευαν. Οι δούλοι αναλάμβαναν την προετοιμασία των γευμάτων. Οι γυναίκες φρόντιζαν να υπάρχει σωστός συνδυασμός γεύσεων. Ξυπνούσαν με την ανατολή του ήλιου και ξεκινούσαν τις καθημερινές τους ασχολίες.

3 “Aκράτισμα". Πριν ξεκινήσουν έτρωγαν το πρώτο τους γεύμα που ονομαζόταν "ακράτισμα". Ήταν ψωμί σε ανέρωτο κρασί. Το ψωμί αυτό το έφτιαχναν από κριθάρι οι φτωχοί και από σιτάρι οι πλούσιοι. Άλλες συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα, τα καρύδια και άλλοι ξηροί καρποί. Το συνηθισμένο τους πρωινό ρόφημα ήταν ο "κυκεών", που ήταν μείγμα κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου Πριν ξεκινήσουν έτρωγαν το πρώτο τους γεύμα που ονομαζόταν "ακράτισμα". Ήταν ψωμί σε ανέρωτο κρασί. Το ψωμί αυτό το έφτιαχναν από κριθάρι οι φτωχοί και από σιτάρι οι πλούσιοι. Άλλες συνηθισμένες πρωινές τροφές ήταν τα ξερά σύκα, τα αμύγδαλα, τα καρύδια και άλλοι ξηροί καρποί. Το συνηθισμένο τους πρωινό ρόφημα ήταν ο "κυκεών", που ήταν μείγμα κρασιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου

4 “Άριστον”. Άλλο αγαπημένο τους ρόφημα ήταν ένα είδος υδρόμελου που το παρασκεύαζαν με χλιαρό νερό και μέλι. Πριν το μεσημέρι έτρωγαν ένα απλό και γρήγορο γεύμα το "άριστον". Απαρτίζονταν από ψάρι, όσπρια ή έναν εύκολο και απλό συνδυασμό τροφών όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Τα αυγά τα έτρωγαν μελάτα ή σφικτά. Άλλο αγαπημένο τους ρόφημα ήταν ένα είδος υδρόμελου που το παρασκεύαζαν με χλιαρό νερό και μέλι. Πριν το μεσημέρι έτρωγαν ένα απλό και γρήγορο γεύμα το "άριστον". Απαρτίζονταν από ψάρι, όσπρια ή έναν εύκολο και απλό συνδυασμό τροφών όπως ψωμί, τυρί, ελιές, αυγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα. Τα αυγά τα έτρωγαν μελάτα ή σφικτά.

5 «Εσπέρισμα". Πριν από το βραδινό έτρωγαν κάτι στα γρήγορα. Αυτό ονομαζόταν "εσπέρισμα". Βασικό γεύμα τους ήταν το βραδινό, "δείπνον" και το είχαν συνδυάσει με το συμπόσιο και την φιλική συντροφιά. Στην αρχή του γεύματος σέρβιραν ψάρια και πουλερικά. Τα χορταρικά τα σέρβιραν με μια σάλτσα από λάδι, ξύδι και μέλι. Το κρασί το έπιναν μετά το φαγητό Ήταν αραιωμένο με νερό για να έχουν καθαρό μυαλό στην διάρκεια των συζητήσεων Έτρωγαν σχετικά λίγο κρέας και πολλά σκόρδα και τυρί. Το κρέας ήταν ακριβό γι' αυτό σπάνια το έτρωγαν και αυτό ήταν κυρίως από κρέας πουλερικών, γουρουνόπουλα και κυνήγι. Πριν από το βραδινό έτρωγαν κάτι στα γρήγορα. Αυτό ονομαζόταν "εσπέρισμα". Βασικό γεύμα τους ήταν το βραδινό, "δείπνον" και το είχαν συνδυάσει με το συμπόσιο και την φιλική συντροφιά. Στην αρχή του γεύματος σέρβιραν ψάρια και πουλερικά. Τα χορταρικά τα σέρβιραν με μια σάλτσα από λάδι, ξύδι και μέλι. Το κρασί το έπιναν μετά το φαγητό Ήταν αραιωμένο με νερό για να έχουν καθαρό μυαλό στην διάρκεια των συζητήσεων Έτρωγαν σχετικά λίγο κρέας και πολλά σκόρδα και τυρί. Το κρέας ήταν ακριβό γι' αυτό σπάνια το έτρωγαν και αυτό ήταν κυρίως από κρέας πουλερικών, γουρουνόπουλα και κυνήγι.

6 ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΔΕΣΠΟΤΩΝ Στην διάρκεια του δείπνου ο οικοδεσπότης βρισκόταν συνήθως ξαπλωμένος στο κρεβάτι του, ενώ η γυναίκα του καθόταν σε σκαμνί. Τα παιδιά εμφανίζονταν στα επιδόρπια και στέκονταν όρθια ή κάθονταν, ανάλογα με την ηλικία τους και τις συνήθειες της οικογένειας. Όταν είχαν τραπέζι με καλεσμένους, τα μέλη της οικογένειας δεν παρουσιάζονταν. Στην διάρκεια του δείπνου ο οικοδεσπότης βρισκόταν συνήθως ξαπλωμένος στο κρεβάτι του, ενώ η γυναίκα του καθόταν σε σκαμνί. Τα παιδιά εμφανίζονταν στα επιδόρπια και στέκονταν όρθια ή κάθονταν, ανάλογα με την ηλικία τους και τις συνήθειες της οικογένειας. Όταν είχαν τραπέζι με καλεσμένους, τα μέλη της οικογένειας δεν παρουσιάζονταν.

7 ΤΟ ΤΡΑΓΗΜΑ Το δείπνο τελείωνε με το επιδόρπιο που ήταν γνωστό και σαν "τράγημα". Αποτελούνταν από φρέσκα ή ξερά φρούτα, γλυκά, μέλι και καρύδια και αλμυρές πίτες που τις έφτιαχναν με μέλι, τυρί και λάδι. Η πιο ονομαστή πίτα ήταν ο "μυτλωτός" που ήταν πίτα με τυρί ανακατεμένο με μέλι και σκόρδο. Το δείπνο τελείωνε με το επιδόρπιο που ήταν γνωστό και σαν "τράγημα". Αποτελούνταν από φρέσκα ή ξερά φρούτα, γλυκά, μέλι και καρύδια και αλμυρές πίτες που τις έφτιαχναν με μέλι, τυρί και λάδι. Η πιο ονομαστή πίτα ήταν ο "μυτλωτός" που ήταν πίτα με τυρί ανακατεμένο με μέλι και σκόρδο.

8 «Μέλανας ζωμός" Υπήρχαν αρκετές διαφορές στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων από πόλη σε πόλη. Ενώ οι Αθηναίοι έτρωγαν στα σπίτια τους ή κάνοντας συμπόσια οι Σπαρτιάτες έτρωγαν όλοι μαζί σε κοινά συσσίτια. Επίσης οι Σπαρτιάτες έτρωγαν τον "μέλανα ζωμό" και ήταν λιτοδίαιτοι. Υπήρχαν αρκετές διαφορές στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων από πόλη σε πόλη. Ενώ οι Αθηναίοι έτρωγαν στα σπίτια τους ή κάνοντας συμπόσια οι Σπαρτιάτες έτρωγαν όλοι μαζί σε κοινά συσσίτια. Επίσης οι Σπαρτιάτες έτρωγαν τον "μέλανα ζωμό" και ήταν λιτοδίαιτοι.

9 Η χρυσή διατροφή των αρχαίων Ολυμπιονικών

10 Η σωματική και η διαιτητική αγωγή Η σωματική και η διαιτητική αγωγή των αθλητών κατά την αρχαιότητα ανήκε αρχικά στη δικαιοδοσία του παιδοτρίβη. Με την ανάπτυξη όμως του αθλητισμού, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην διαιτητική αγωγή των αθλητών, η οποία καθοριζόταν τώρα από τον προπονητή ανάλογα με το αγώνισμα, τον τρόπο προπόνησης και τις δυνατότητες του αθλητή. Η σωματική και η διαιτητική αγωγή των αθλητών κατά την αρχαιότητα ανήκε αρχικά στη δικαιοδοσία του παιδοτρίβη. Με την ανάπτυξη όμως του αθλητισμού, δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην διαιτητική αγωγή των αθλητών, η οποία καθοριζόταν τώρα από τον προπονητή ανάλογα με το αγώνισμα, τον τρόπο προπόνησης και τις δυνατότητες του αθλητή.

11 Η σωστή δίαιτα στην αρχαία Ελλάδα Η σωστή δίαιτα θεωρούσαν ότι είναι σημαντική και απαραίτητη, καθώς συνέβαλλε στη βελτίωση του επιπέδου της φυσικής κατάστασης και ετοιμότητας του αθλητή, στην προστασία του από τις κακώσεις, στην ταχεία επούλωση των τραυμάτων του, στην αίσθηση αισιοδοξίας και στο υψηλό ηθικό του. Η σωστή δίαιτα θεωρούσαν ότι είναι σημαντική και απαραίτητη, καθώς συνέβαλλε στη βελτίωση του επιπέδου της φυσικής κατάστασης και ετοιμότητας του αθλητή, στην προστασία του από τις κακώσεις, στην ταχεία επούλωση των τραυμάτων του, στην αίσθηση αισιοδοξίας και στο υψηλό ηθικό του.

12 Τα «διατροφικά μυστικά» Κατά το τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. η κατανάλωση ωμού κρέατος ήταν ένα από τα «διατροφικά μυστικά», που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές για να επιτύχουν βελτίωση της απόδοσής τους στους Ολυμπιακούς αγώνες. Κατά το τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. η κατανάλωση ωμού κρέατος ήταν ένα από τα «διατροφικά μυστικά», που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές για να επιτύχουν βελτίωση της απόδοσής τους στους Ολυμπιακούς αγώνες.

13 Τα διάφορα υποδείγματα δίαιτας Μετά από έρευνα και μελέτη, παρουσιάζονται εδώ δύο υποδείγματα δίαιτας που πιθανόν να ακολουθούσαν οι αρχαίοι αθλητές, δρομείς και παλαιστές, και ιδιαίτερα εκείνοι που δοξάστηκαν ως Ολυμπιονίκες. Μετά από έρευνα και μελέτη, παρουσιάζονται εδώ δύο υποδείγματα δίαιτας που πιθανόν να ακολουθούσαν οι αρχαίοι αθλητές, δρομείς και παλαιστές, και ιδιαίτερα εκείνοι που δοξάστηκαν ως Ολυμπιονίκες.

14 Η δίαιτα του δρομέα μικρής απόστασης

15 Πρωινό Αφέψημα από αρωματικά βότανα, όπως τσάι του βουνού (αποτοξινωτικό, τονωτικό), ή υπερικό (αντικαταθλιπτικό, τονωτικό), ή ένα ποτήρι υδρόμελι* Αφέψημα από αρωματικά βότανα, όπως τσάι του βουνού (αποτοξινωτικό, τονωτικό), ή υπερικό (αντικαταθλιπτικό, τονωτικό), ή ένα ποτήρι υδρόμελι* Γάλα (κατσικίσιο), 1 ποτήρι Γάλα (κατσικίσιο), 1 ποτήρι Σύκα φρέσκα, 3-4 (ή 1-2 φρούτα της εποχής) Σύκα φρέσκα, 3-4 (ή 1-2 φρούτα της εποχής) Ελιές, 4-5 Ελιές, 4-5 Παξιμάδια κριθαρένια (δίπυρος), 2 μέτρια Παξιμάδια κριθαρένια (δίπυρος), 2 μέτρια Μέλι, 3 κουταλιές Μέλι, 3 κουταλιές

16 Γεύμα Πουρές από ρεβίθια, ή πλιγούρι με γάλα και λίγο τυρί – 1 μερίδα Πουρές από ρεβίθια, ή πλιγούρι με γάλα και λίγο τυρί – 1 μερίδα Σαλάτα με μαρούλι, αγγούρι, σέλινο, σταφίδες, ρόδι, τυρί (κατσικίσιο) χονδροξυσμένο, 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξίδι, αλάτι, πιπέρι – 1 μερίδα Σαλάτα με μαρούλι, αγγούρι, σέλινο, σταφίδες, ρόδι, τυρί (κατσικίσιο) χονδροξυσμένο, 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξίδι, αλάτι, πιπέρι – 1 μερίδα Ψωμί κριθαρένιο (μάζα), 2-3 φέτες Ψωμί κριθαρένιο (μάζα), 2-3 φέτες Μήλο, 1 (ή 1 φρούτο εποχής) Μήλο, 1 (ή 1 φρούτο εποχής)

17 Ενδιάμεσα Σταφύλι, ένα μικρό τσαμπί (ή 1 φρούτο εποχής) Σταφύλι, ένα μικρό τσαμπί (ή 1 φρούτο εποχής) Γιαούρτι ή γάλα (κατσικίσιο), 1-2 ποτήρια Γιαούρτι ή γάλα (κατσικίσιο), 1-2 ποτήρια Ψωμί μαύρο, 1 φέτα Ψωμί μαύρο, 1 φέτα Μέλι, 2 κουταλιές Μέλι, 2 κουταλιές

18 Δείπνο Χοιρινή μπριζόλα ψητή στη σχάρα, 1 μετρίου μεγέθους ή ψάρι, 1 μετρίου μεγέθους, ψητό το σχάρα (ή στο φούρνο με χορταρικά τυλιγμένο σε κληματόφυλλα) Χοιρινή μπριζόλα ψητή στη σχάρα, 1 μετρίου μεγέθους ή ψάρι, 1 μετρίου μεγέθους, ψητό το σχάρα (ή στο φούρνο με χορταρικά τυλιγμένο σε κληματόφυλλα) Σαλάτα, 1 πιάτο, με λάχανο, φρέσκο κρεμμυδάκι, λίγο σκόρδο, άνηθο, 6-7 βολβούς, με 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξίδι, σουσάμι και ελάχιστο μέλι Σαλάτα, 1 πιάτο, με λάχανο, φρέσκο κρεμμυδάκι, λίγο σκόρδο, άνηθο, 6-7 βολβούς, με 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξίδι, σουσάμι και ελάχιστο μέλι Ψωμί σταρένιο, 2-3 φέτες Ψωμί σταρένιο, 2-3 φέτες Σύκα, 2 (ή 1 φρούτο εποχής) Σύκα, 2 (ή 1 φρούτο εποχής) Κρασί νερωμένο (κράμα), 1 ποτήρι Κρασί νερωμένο (κράμα), 1 ποτήρι

19 Προ του ύπνου Γάλα (κατσικίσιο), 1 ποτήρι Γάλα (κατσικίσιο), 1 ποτήρι Μέλι, 2 κουταλιές Μέλι, 2 κουταλιές Καρύδια, 3-4 Καρύδια, 3-4

20 Η διατροφή του παλαιστή Η διατροφή του παλαιστή

21 Πρωινό Κυκεώνα** με κριθάλευρο, λίγο τριμμένο τυρί, λίγο κρασί ή γάλα, λίγο μέλι, 1 ποτήρι Κυκεώνα** με κριθάλευρο, λίγο τριμμένο τυρί, λίγο κρασί ή γάλα, λίγο μέλι, 1 ποτήρι Παξιμάδια κριθαρένια (δίπυρος), 2 μέτρια Παξιμάδια κριθαρένια (δίπυρος), 2 μέτρια Ελιές, 4-5 Ελιές, 4-5 Γάλα (κατσικίσιο ή από γίδα), 2 ποτήρια Γάλα (κατσικίσιο ή από γίδα), 2 ποτήρια Μέλι, 3-4 κουταλιές Μέλι, 3-4 κουταλιές Καρύδια, 3-4 Καρύδια, 3-4 Σύκα, 3-4 Σύκα, 3-4

22 Γεύμα Κρέας (από κατσίκι, ή ψάρι, ή κοτόπουλο, ή λαγό), ψητό στη σχάρα (οπτό), ή «πνικτό» (κρέας μαγειρεμένο σε καλοκλεισμένο δοχείο ή γάστρα), 1 μερίδα Κρέας (από κατσίκι, ή ψάρι, ή κοτόπουλο, ή λαγό), ψητό στη σχάρα (οπτό), ή «πνικτό» (κρέας μαγειρεμένο σε καλοκλεισμένο δοχείο ή γάστρα), 1 μερίδα Πουρές από μπιζέλια (πίσινον έτνος), 1 Πουρές από μπιζέλια (πίσινον έτνος), 1 Σαλάτα χόρτα, ήμερα ραδίκια, με 2 κουταλιές ελαιόλαδο, 1 πιάτο Σαλάτα χόρτα, ήμερα ραδίκια, με 2 κουταλιές ελαιόλαδο, 1 πιάτο Τυρί κατσικίσιο ψημένο στη σχάρα, 1 κομμάτι Τυρί κατσικίσιο ψημένο στη σχάρα, 1 κομμάτι Ψωμί κριθαρένιο, 3 φέτες Ψωμί κριθαρένιο, 3 φέτες Μήλο, 1 (ή 1 φρούτο εποχής) Μήλο, 1 (ή 1 φρούτο εποχής)

23 Ενδιάμεσα Σύκα ή δαμάσκηνα μήλα, φρέσκα ή ξερά 2-3 Σύκα ή δαμάσκηνα μήλα, φρέσκα ή ξερά 2-3 Γάλα κατσικίσιο, 1-2 ποτήρια Γάλα κατσικίσιο, 1-2 ποτήρια Ψωμί μαύρο, 1 φέτα Ψωμί μαύρο, 1 φέτα Μέλι, 3-4 κουταλιές Μέλι, 3-4 κουταλιές Αμύγδαλα, 5 Αμύγδαλα, 5

24 Δείπνο Ψάρι, σαρδέλες φρέσκιες (αφύες),ψητές στη σχάρα, ή κοτόπουλο ψητό, 1 μερίδα Ψάρι, σαρδέλες φρέσκιες (αφύες),ψητές στη σχάρα, ή κοτόπουλο ψητό, 1 μερίδα Πλιγούρι με γάλα και λίγο τυρί (κατσικίσιο), 1 πιάτο Πλιγούρι με γάλα και λίγο τυρί (κατσικίσιο), 1 πιάτο Σαλάτα με λάχανο, σέλινο, δυόσμο, φρέσκο κρεμμυδάκι, ραπανάκι, ρόιδι και 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξίδι, λίγο κόκκινο κρασί και ελάχιστο μέλι, 1 πιάτο Σαλάτα με λάχανο, σέλινο, δυόσμο, φρέσκο κρεμμυδάκι, ραπανάκι, ρόιδι και 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξίδι, λίγο κόκκινο κρασί και ελάχιστο μέλι, 1 πιάτο Ψωμί κριθαρένιο (μάζα), 2-3 φέτες Ψωμί κριθαρένιο (μάζα), 2-3 φέτες Σύκα, 3 (ή 1-2 φρούτα εποχής) Σύκα, 3 (ή 1-2 φρούτα εποχής) Κρασί κόκκινο νερωμένο (κράμα), 1-2 ποτήρια Κρασί κόκκινο νερωμένο (κράμα), 1-2 ποτήρια

25 Προ του ύπνου Γιαούρτι ή γάλα (κατσικίσιο), 1 ποτήρι Γιαούρτι ή γάλα (κατσικίσιο), 1 ποτήρι Μέλι, 3-4 κουταλιές Μέλι, 3-4 κουταλιές Αμύγδαλα, 5 (ψημένα) Αμύγδαλα, 5 (ψημένα)

26 Η διατροφή στην αρχαία Ελλάδα Η διατροφή στην αρχαία Ελλάδα

27 Διατροφικές συνήθειες των Αρχαίων Ελλήνων Την αρχαία ελληνική διατροφή και κουζίνα την χαρακτήριζε η λιτότητα με βασικά συστατικά το σιτάρι, το λάδι και το κρασί, η λεγόμενη μεσογειακή τριάδα. Σε αφθονία υπήρχε το κρέας σε πλούσιους και φτωχούς ενώ το ψάρι ήταν διατροφική συνήθεια των λίγων, δηλαδή των πλουσίων. Τα γεύματα της ημέρας ήταν τρία και το σημαντικότερο ήταν το δείπνο (βραδινό γεύμα). Την αρχαία ελληνική διατροφή και κουζίνα την χαρακτήριζε η λιτότητα με βασικά συστατικά το σιτάρι, το λάδι και το κρασί, η λεγόμενη μεσογειακή τριάδα. Σε αφθονία υπήρχε το κρέας σε πλούσιους και φτωχούς ενώ το ψάρι ήταν διατροφική συνήθεια των λίγων, δηλαδή των πλουσίων. Τα γεύματα της ημέρας ήταν τρία και το σημαντικότερο ήταν το δείπνο (βραδινό γεύμα).

28 TO ΣΥΜΠΟΣΙΟ Στην αρχαία Ελλάδα εκτός από το καθημερινό δείπνο υπήρχε και το γεύμα με γνωστούς και φίλους που ονομαζόταν συμπόσιο ή εστίαση, κατά το οποίο γινόταν άφθονη κατανάλωση φαγητού και ποτού. Στην αρχαία Ελλάδα εκτός από το καθημερινό δείπνο υπήρχε και το γεύμα με γνωστούς και φίλους που ονομαζόταν συμπόσιο ή εστίαση, κατά το οποίο γινόταν άφθονη κατανάλωση φαγητού και ποτού.

29 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ ΣΤΟ ΓΕΥΜΑ!!!! Στις περισσότερες περιπτώσεις οι γυναίκες γευμάτιζαν χωριστά απ τους άνδρες. Υπήρχε η άποψη πως το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει αλλά ότι γεμίζει απλά το στομάχι του γι αυτό και η συντροφιά ήταν απαραίτητη συνήθεια κατά τη διάρκεια του δείπνου, όπου παράλληλα απολάμβαναν τραγούδια, χορό, παιχνίδια με σκοπό την άσκηση του πνεύματος καθώς και φιλοσοφικές συζητήσεις Στις περισσότερες περιπτώσεις οι γυναίκες γευμάτιζαν χωριστά απ τους άνδρες. Υπήρχε η άποψη πως το να τρώει κανείς μόνος του δε σημαίνει ότι γευματίζει αλλά ότι γεμίζει απλά το στομάχι του γι αυτό και η συντροφιά ήταν απαραίτητη συνήθεια κατά τη διάρκεια του δείπνου, όπου παράλληλα απολάμβαναν τραγούδια, χορό, παιχνίδια με σκοπό την άσκηση του πνεύματος καθώς και φιλοσοφικές συζητήσεις

30 Μια αυθεντική αρχαία ελληνική συνταγή Μια αυθεντική αρχαία ελληνική συνταγή

31 H ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

32 Από την αρχαιότητα, ο αθλητισμός είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της κουλτούρας των ανθρώπων. Αρχικά, ξεκίνησε από την ανάγκη του ανθρώπου για επιβίωση (κυνήγι) και στην συνέχεια εξελίχθηκε σε πιο πολύπλοκη μορφή αθλητισμού (διάφορα είδη αθλημάτων). Για την καλή απόδοση του αθλητή σημασία έχουν η προπόνηση, οι γενετικές προδιαγραφές και η διατροφή. Η κατάλληλη διατροφή στον αθλητισμό αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της στήριξης των αθλητών και συμβάλλει στην αντοχή και αποκατάσταση του οργανισμού μετά από προπονητικές και αγωνιστικές επιβαρύνσεις. Η διατροφή των αθλητών στην αρχαία Ελλάδα ως μέσο βελτίωσης των αθλητικών επιδόσεων, αποτέλεσε αντικείμενο ενδιαφέροντος από πολύ νωρίς. Από την αρχαιότητα, ο αθλητισμός είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της κουλτούρας των ανθρώπων. Αρχικά, ξεκίνησε από την ανάγκη του ανθρώπου για επιβίωση (κυνήγι) και στην συνέχεια εξελίχθηκε σε πιο πολύπλοκη μορφή αθλητισμού (διάφορα είδη αθλημάτων). Για την καλή απόδοση του αθλητή σημασία έχουν η προπόνηση, οι γενετικές προδιαγραφές και η διατροφή. Η κατάλληλη διατροφή στον αθλητισμό αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της στήριξης των αθλητών και συμβάλλει στην αντοχή και αποκατάσταση του οργανισμού μετά από προπονητικές και αγωνιστικές επιβαρύνσεις. Η διατροφή των αθλητών στην αρχαία Ελλάδα ως μέσο βελτίωσης των αθλητικών επιδόσεων, αποτέλεσε αντικείμενο ενδιαφέροντος από πολύ νωρίς.

33 Η προαγωγή της υγείας και η αρμονική ανάπτυξη του σώματος και του πνεύματος των νέων, καλλιεργήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα τόσο στα γυμναστήρια όσο και στις παλαίστρες. Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος έθεσε την υγεία και την ομορφιά του σώματος πάνω απ’όλα τα αγαθά, χωρίς να διστάσει να στιγματίσει τις υπερβολές του επαγγελματισμού και να γράψει για τις άσχημες πλευρές του. Κατά τον Αριστοτέλη, άλλωστε, ο σκοπός της γυμναστικής είναι παιδαγωγικός και αισθητικός. Η προαγωγή της υγείας και η αρμονική ανάπτυξη του σώματος και του πνεύματος των νέων, καλλιεργήθηκε στην Αρχαία Ελλάδα τόσο στα γυμναστήρια όσο και στις παλαίστρες. Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος έθεσε την υγεία και την ομορφιά του σώματος πάνω απ’όλα τα αγαθά, χωρίς να διστάσει να στιγματίσει τις υπερβολές του επαγγελματισμού και να γράψει για τις άσχημες πλευρές του. Κατά τον Αριστοτέλη, άλλωστε, ο σκοπός της γυμναστικής είναι παιδαγωγικός και αισθητικός.

34 Στους πρώτους αιώνες των αγώνων οι αποδόσεις των αθλητών βασίζονταν στην ειδική διατροφή και στην ασκητική αγωγή τους. Αθλητής για τα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα σήμαινε αυτόν που ως επάγγελμα είχε τη συμμετοχή του σε αγώνες που του παρείχαν τα απαραίτητα για να ζήσει. Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της μορφής που πήρε η άθληση, η διατροφή έπαιξε σημαντικό ρόλο στη βελτίωση των επιδόσεων και συντέλεσε στο να αλλάξει εκ βάθρων η ιδέα του Αθλητισμού Στους πρώτους αιώνες των αγώνων οι αποδόσεις των αθλητών βασίζονταν στην ειδική διατροφή και στην ασκητική αγωγή τους. Αθλητής για τα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα σήμαινε αυτόν που ως επάγγελμα είχε τη συμμετοχή του σε αγώνες που του παρείχαν τα απαραίτητα για να ζήσει. Στα πλαίσια λοιπόν αυτής της μορφής που πήρε η άθληση, η διατροφή έπαιξε σημαντικό ρόλο στη βελτίωση των επιδόσεων και συντέλεσε στο να αλλάξει εκ βάθρων η ιδέα του Αθλητισμού

35 Στον Όμηρο όπου γίνονταν αγώνες κατά περίσταση, δεν υπάρχει συστηματική προπόνηση ούτε ειδική διατροφή, γεγονός που συνεχίστηκε μέχρι και μετά την περίοδο των Σκοτεινών Χρόνων (11ος - 10ος π.Χ. αιώνας). Τόσο ο Πλάτων, όσο και ο Αριστοτέλης πίστευαν ότι ο γυμναστής είχε εξειδικευμένες γνώσεις σχετικά με την προετοιμασία των αθλητών και την πρόληψη των ασθενειών. Στον Όμηρο όπου γίνονταν αγώνες κατά περίσταση, δεν υπάρχει συστηματική προπόνηση ούτε ειδική διατροφή, γεγονός που συνεχίστηκε μέχρι και μετά την περίοδο των Σκοτεινών Χρόνων (11ος - 10ος π.Χ. αιώνας). Τόσο ο Πλάτων, όσο και ο Αριστοτέλης πίστευαν ότι ο γυμναστής είχε εξειδικευμένες γνώσεις σχετικά με την προετοιμασία των αθλητών και την πρόληψη των ασθενειών.

36 Αξίζει να σημειωθεί, ότι πολλές είναι οι επιγραφές που βρέθηκαν στο βωμό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, όπου οι ασθενείς κατέφευγαν υπό την παρακίνηση των ιερέων στη σωματική άσκηση προς αποκατάσταση της υγείας. Η «ιατρική γυμναστική» από τότε που εμφανίστηκε είχε άμεση σχέση με τη δίαιτα των αθλητών, η οποία εμφανίζεται στα 500π.Χ Αξίζει να σημειωθεί, ότι πολλές είναι οι επιγραφές που βρέθηκαν στο βωμό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, όπου οι ασθενείς κατέφευγαν υπό την παρακίνηση των ιερέων στη σωματική άσκηση προς αποκατάσταση της υγείας. Η «ιατρική γυμναστική» από τότε που εμφανίστηκε είχε άμεση σχέση με τη δίαιτα των αθλητών, η οποία εμφανίζεται στα 500π.Χ

37 Η νίκη στους Ολυμπιακούς και στους άλλους πανελλήνιους αγώνες, αποτελεί για τη συνείδηση του αρχαίου κόσμου, μία νίκη σημαίνουσας αξίας. Παρά τη γενική αποδοχή της αθλητικής αξίας και κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας, έντονη ήταν η αμφισβήτηση για «τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής των αθλητών», τη δίαιτα των αθλητών, καθώς αυτή σε αρκετές περιπτώσεις θεωρούνταν υπερβολική και καταναγκαστική. Η νίκη στους Ολυμπιακούς και στους άλλους πανελλήνιους αγώνες, αποτελεί για τη συνείδηση του αρχαίου κόσμου, μία νίκη σημαίνουσας αξίας. Παρά τη γενική αποδοχή της αθλητικής αξίας και κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας, έντονη ήταν η αμφισβήτηση για «τον ιδιαίτερο τρόπο ζωής των αθλητών», τη δίαιτα των αθλητών, καθώς αυτή σε αρκετές περιπτώσεις θεωρούνταν υπερβολική και καταναγκαστική.

38 Ο Ευριπίδης, ο Φιλόστρατος, ο Αθήναιος κατηγορούν την υπερβολή στη διατροφή, ενώ από τον Αριστοφάνη προέρχεται η φράση «τρώει σαν παλαιστής». Ο Ευριπίδης, ο Φιλόστρατος, ο Αθήναιος κατηγορούν την υπερβολή στη διατροφή, ενώ από τον Αριστοφάνη προέρχεται η φράση «τρώει σαν παλαιστής».

39 ΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΩΝ Πρωινό: παξιμάδια κριθαρένια, γάλα, ελιές, μέλι, καρύδια και σύκα. Πρωινό: παξιμάδια κριθαρένια, γάλα, ελιές, μέλι, καρύδια και σύκα. Γεύμα: Κρέας από κατσίκι, κοτόπουλο ή λαγό ψητό, πουρές από μπιζέλια, σαλάτα χόρτα, τυρί κατσικίσιο ψημένο στη σχάρα, ψωμί κριθαρένιο, 1μήλο ή φρούτο εποχής. Γεύμα: Κρέας από κατσίκι, κοτόπουλο ή λαγό ψητό, πουρές από μπιζέλια, σαλάτα χόρτα, τυρί κατσικίσιο ψημένο στη σχάρα, ψωμί κριθαρένιο, 1μήλο ή φρούτο εποχής. Ενδιάμεσα: 2-3 Σύκα ή δαμάσκηνα, γάλα κατσικίσιο, 1φέτα ψωμί μαύρο, μέλι 3-4 κουταλιές, 5 αμύγδαλα. Ενδιάμεσα: 2-3 Σύκα ή δαμάσκηνα, γάλα κατσικίσιο, 1φέτα ψωμί μαύρο, μέλι 3-4 κουταλιές, 5 αμύγδαλα. Δείπνο: Ψάρι, πληγούρι με γάλα και τυρί, σαλάτα με λάχανο, σέλινο, δυόσμο, κρεμμύδι, ραπανάκι, ρόδι & 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξύδι, λίγο κόκκινο κρασί & μέλι, 2-3 φέτες ψωμί κριθαρένιο, 3 σύκα, κρασί κόκκινο νερωμένο. Δείπνο: Ψάρι, πληγούρι με γάλα και τυρί, σαλάτα με λάχανο, σέλινο, δυόσμο, κρεμμύδι, ραπανάκι, ρόδι & 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ξύδι, λίγο κόκκινο κρασί & μέλι, 2-3 φέτες ψωμί κριθαρένιο, 3 σύκα, κρασί κόκκινο νερωμένο. Προ του ύπνου: Γιαούρτι ή γάλα 1ποτήρι, 3-4 κουταλιές μέλι, 5 αμύγδαλα ψημένα. Προ του ύπνου: Γιαούρτι ή γάλα 1ποτήρι, 3-4 κουταλιές μέλι, 5 αμύγδαλα ψημένα.

40 Ο πυγμάχος Ευρυμένης από τη Σάμο, ήταν νικητής στην 77η Ολυμπιάδα, απέδωσε δε τη νίκη του στη χρήση κρέατος αντί τυριού σαν κύρια διατροφή. Οι ιατροί, κατά τον Φιλόστρατο, ασχολούνταν μέρες όσον αφορά τα είδη ψαριών, τα οποία είναι κατάλληλα για τη διατροφή των αθλητών λέγοντας ποια ψάρια είναι κατάλληλα και γιατί. Ο Ιπποκράτης αναφερόμενος στους σώφρονες αθλητές αναφέρει ότι: «αυτοί που αθλούνται για το καλό τρώνε μόνο το ψωμί σ’ένα δείπνο κρέατος». Υποστηρίζει ακόμη, το συνδυασμό της διατροφής με τη γυμναστική. Ο πυγμάχος Ευρυμένης από τη Σάμο, ήταν νικητής στην 77η Ολυμπιάδα, απέδωσε δε τη νίκη του στη χρήση κρέατος αντί τυριού σαν κύρια διατροφή. Οι ιατροί, κατά τον Φιλόστρατο, ασχολούνταν μέρες όσον αφορά τα είδη ψαριών, τα οποία είναι κατάλληλα για τη διατροφή των αθλητών λέγοντας ποια ψάρια είναι κατάλληλα και γιατί. Ο Ιπποκράτης αναφερόμενος στους σώφρονες αθλητές αναφέρει ότι: «αυτοί που αθλούνται για το καλό τρώνε μόνο το ψωμί σ’ένα δείπνο κρέατος». Υποστηρίζει ακόμη, το συνδυασμό της διατροφής με τη γυμναστική.

41 Μπορεί στην αρχαιότητα να μην υπήρχαν φαρμακοδιεγερτικές ουσίες, έδιναν όμως στους αθλητές να τρώνε κατά τη διάρκεια των αγώνων ψωμί, που ζυμώθηκε με χυμό του φυτού μύκων ο υπνοφόρος, δηλαδή με κάποιο οπιούχο υγρό (Φιλόστρατος περί γυμναστικής) ή εκχύλισμα φυτών πλούσιον σε αλκαλοειδή, όπως η ιππουρίς (Πλίνιος ο νεότερος). Εξάλλου, οι φυσικές τροφές και τα θεραπευτικά βότανα εξασφάλιζαν στους αθλητές καλή υγεία, ευεξία, ενέργεια και το πάθος που είναι απαραίτητα για τη νίκη. Μπορεί στην αρχαιότητα να μην υπήρχαν φαρμακοδιεγερτικές ουσίες, έδιναν όμως στους αθλητές να τρώνε κατά τη διάρκεια των αγώνων ψωμί, που ζυμώθηκε με χυμό του φυτού μύκων ο υπνοφόρος, δηλαδή με κάποιο οπιούχο υγρό (Φιλόστρατος περί γυμναστικής) ή εκχύλισμα φυτών πλούσιον σε αλκαλοειδή, όπως η ιππουρίς (Πλίνιος ο νεότερος). Εξάλλου, οι φυσικές τροφές και τα θεραπευτικά βότανα εξασφάλιζαν στους αθλητές καλή υγεία, ευεξία, ενέργεια και το πάθος που είναι απαραίτητα για τη νίκη.

42 ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΦΑΓΗΤΑ

43 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΝΟΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΓΕΥΜΑΤΟΣ