PSY 101 Μάθημα 4ον ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Παρουσίαση με θέμα: "PSY 101 Μάθημα 4ον ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 PSY 101 Μάθημα 4ον ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
ΣΤΑΣΕΙΣ

2 Δομή Μαθήματος Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ
ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΑΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

3 ΣΤΑΣΕΙΣ Η Στάση είναι ο τρόπος με τον οποίο αξιολογούμε ένα συγκεκριμένο «αντικείμενο». Πολύ σημαντικές -υποκινούν και επηρεάζουν την κοινωνική συμπεριφορά και συμβάλλουν στην ερμηνεία, την πρόβλεψη και τον έλεγχό της.

4 Π.χ στάση του καταναλωτή απέναντι σ’ ένα συγκεκριμένο προϊόν:
Επηρεάζει τις αγοραστικές του αποφάσεις Προβλέπει την εμπορική απήχηση ενός προϊόντος Επηρεάζοντας τις στάσεις μπορούμε να επηρεάσουμε τις επιλογές τους (έλεγχος)

5 ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ Δεν υπάρχει ακριβές περιεχόμενο του όρου «στάση».
Στάσεις ως συναισθήματα  «ένα γενικό και διαρκές θετικό ή αρνητικό συναίσθημα για κάποιο πρόσωπο, αντικείμενο ή ζήτημα» Petty & Cacioppo (1981) Άλλοι ερευνητές ως γνωστικές δομές ή ως αξιολογήσεις. Κοινωνιογνωστικό μοντέλο Pratkanis & Greenwald (1989) συνδυάζει την γνωστική και την αξιολογική διάσταση. Δηλ. (α) ένα αντικείμενο, (Β) μια αξιολογική περίληψη, (γ) γνωσιακή δομή

6 Δομή των Στάσεων Οι στάσεις σχετίζονται με τα συναισθήματα μας, τις πεποιθήσεις μας και επηρεάζουν την συμπεριφορά μας. Τρισδιάστατο μοντέλο στάσεων (Rosenberg & Hovland, 1960):

7 Κάθε στάση αποτελείται από 3 δομικά στοιχεία:
Γνωστικό στοιχείο (αντίληψη) Συμπεριφορικό στοιχείο (Πράξεις) Συναισθηματικό στοιχείο (συναίσθημα)

8 Μέτρηση των στάσεων Μέθοδοι αυτοαναφοράς όπου τα άτομα εκφράζουν τη στάση τους με βάση κάποιες κλίμακες. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι μέτρησης των στάσεων είναι: κλίμακες Likert, κλίμακες σημασιολογικής διαφοροποίησης, μέθοδο Thurstone, μέθοδο του Guttman και ψυχοφυσιολογικές μετρήσεις.

9 Κλίμακες Likert Μια σειρά από θετικές και αρνητικές απόψεις που αφορούν το αντικείμενο της στάσης. Η μέτρηση γίνεται συνήθως 5-βάθμιες με άκρα «διαφωνώ απόλυτα»/ «συμφωνώ απόλυτα» Το άθροισμα ή ο μέσος όρος των απαντήσεων αποτελεί το γενικό δείκτη της στάσης

10 Διαδικασία κατασκευής κλίμακας Likert
Προκαταρκτική φάση: Συλλέγουμε απόψεις σχετικά με το αντικείμενο Φάση προμέτρησης: Οι πιο πάνω απόψεις αξιολογούνται από μια ομάδα ατόμων παρόμοια με το δείγμα μας για τον έλεγχο και οριστικοποίηση ερωτηματολογίου. Φάση επιλογής απόψεων: Με βάση τα αποτελέσματα της προμέτρησης, διαλέγουμε αυτές τις απόψεις που δημιουργεί έντονη διαφοροποίηση στάσεως απέναντι στο αντικείμενο (θετικής ή αρνητικής)

11 Τελική φάση μέτρησης: Το πραγματικό δείγμα της έρευνας διατυπώνει το βαθμό στον οποίο διαφωνεί ή συμφωνεί με τις απόψεις που έχουν επιλεγεί στην τελική κλίμακα. Οι απαντήσεις κωδικοποιούνται από 1-5. Υπολογισμός της στάσης: Οι απαντήσεις του κάθε ατόμου αθροίζονται και προκύπτει ο γενικός δείκτης της στάσης.

12

13 Κλίμακες Σημασιολογικής Διαφοροποίησης
Άμεση έκφραση στάσεων Συνήθως 7βάθμιες, διπολικές (αντίθετα άκρα) Χρησιμοποιούνται ζεύγη αντίθετων επιθέτων (καλός / κακός, ευχάριστος/ δυσάρεστος) και κάθε άτομο εκφράζει τη στάση του σημειώνοντας εκείνο το σημείο στη κλίμακα που αντιπροσωπεύει τη στάση του. Το άθροισμα ή μέσος όρος ->δείκτη στάσης Πλεονεκτήματα κλίμακας

14

15 Λειτουργία των στάσεων->Ποιος ο λόγος που αξιολογούμε τα πάντα γύρω μας;
Που εξυπηρετούν οι στάσεις: Οι στάσεις λειτουργούν ως μηχανισμοί άμυνας του εγώ. Όταν έχουμε αρνητική στάση, απώθηση προκειμένου να προστατεύσουμε το εγώ μας από εξωτερικές απειλές. Ως εκφράσεις των αξιών του ατόμου ( π. χ. όταν κάποιος εκφράσει την άποψη του για ανακύκλωση δείχνει πως έχει οικολογική συνείδηση).

16 Ωφεμιλιστικός ή προσαρμοστικός ρόλος των στάσεων:
Είναι ο πιο σημαντικός αφού εξασφαλίζουν στον άνθρωπο θετικές συνέπειες και προλαμβάνουν αρνητικές. (π. χ θετική στάση σ’ ένα προϊόν ->χρήση και θετικές συνέπειες, αρνητική στάση σ’ ένα πρόσωπο ->αποφυγή συνάντησης, αποφυγή δυσάρεστων συναισθημάτων) Γνωσιακή Λειτουργία: Έχουμε την ανάγκη να έχουμε οργανωμένη άποψη για το περιβάλλον μας. Οι στάσεις μας απλοποιούν την αντίληψη του περιβάλλοντος που είναι περίπλοκο

17 Θεωρίες Γνωστικής Συνέπειας
Κάθε στάση αποτελείται από κάποια δομικά στοιχεία (συναισθήματα, πεποιθήσεις, συμπεριφορές). Κάποιες φορές είναι ασύμβατα μεταξύ τους. (π. χ κάποιος γνωρίζει ότι το κάπνισμα κάνει κακό για τη υγεία του αλλά καπνίζει) Ασυμφωνία ->δυσάρεστη κατάσταση, γ’ αυτό και γίνεται προσπάθεια επαναφοράς συμφωνίας.

18 Θεωρίας Γνωστικής Συνέπειας
Θεωρία της Ισορροπίας Θεωρία της Αξιολογικής – Γνωστικής Συνέπειας Θεωρία της Γνωστικής Ασυμφωνίας

19 Η θεωρία της Γνωστικής Ασυμφωνίας
Έννοια «Γνωστικό Στοιχείο»: Οτιδήποτε γνωρίζει ο άνθρωπος Για τον εαυτό του τις πεποιθήσεις του τα συναισθήματά του

20 Η εκδήλωση της έντονης ασυμφωνίας εξαρτάται από:
Την αναλογία σύμφωνων και ασύμφωνων στοιχείων (αν πιστεύει πως οι φίλοι του είναι αντικαπνιστές και δεν θα είναι επιθυμητός στην παρέα ή ότι έχει σημαντικό οικονομικό κόστος) -> έντονη ασυμφωνία τη σημαντικότητα των γνωστικών στοιχείων (αν ένας καπνιστής θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό το να προστατεύει την υγεία του ->έντονη ασυμφωνία

21 Παραδείγματα σύμφωνων και ασύμφωνων γνωστικών στοιχείων
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΑΣΥΜΦΩΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ Είμαι φανατικός καπνιστής Το κάπνισμα με ευχαριστεί Το κάπνισμα κάνει κακό στην υγεία μου Δεν δηλώνω το πραγματικό μου εισόδημα Πλήρωσα χαμηλότερο φόρο απ’ ότι μου αντιστοιχούσε Η φοροδιαφυγή είναι ανήθικη συμπεριφορά Επέλεξα το αυτοκίνητο Α έναντι του Β Το Α έχει καλύτερες επιδόσεις Το Β είναι πιο αξιόπιστο

22 Η ασυμφωνία είναι δυσάρεστη, προκαλεί ένταση και μπορεί να εκτονωθεί μόνο με τη εξάλειψη της (αλλαγή συμπεριφοράς, αλλαγή πεποιθήσεων) ή με τη μείωση της (προσθήκη σύμφωνων στοιχείων).

23 Όταν εκτιθέμεθα σε πληροφορίες που εντείνουν την ασυμφωνία οδηγούμαστε σε κάποιες στρατηγικές:
Αλλάζουμε για παράδειγμα την συμπεριφορά μας για να μειώσουμε ή να εξαλείψουμε την ασυμφωνία. Να μην ασχοληθούμε καθόλου με το περιεχόμενο των πληροφοριών. Ανάπτυξη αντεπιχειρημάτων Να θεωρήσουμε αναξιόπιστες τις πληροφορίες

24 Μπορεί να υπάρξει ασυμφωνία μετά τη λήψη μιας απόφασης κυρίως όταν η απόφαση αυτή πάρθηκε κατόπιν επιλογής. Π. Χ κάποιος επιλέγει το αυτοκίνητο Α αντί το Β. Αν το άτομο αυτό αναλογιστεί τα πλεονεκτήματα του Β ->πιθανή ασυμφωνία. Μετά τη λήψη μιας απόφασης, τείνουμε να αυξάνουμε την απόσταση μεταξύ των εναλλακτικών επιλογών υπέρ της επιλογής που έχουμε πάρει. Επίσης, αποφεύγουμε πληροφορίες που μπορεί να οδηγήσουν σε ασυμφωνία

25 Έχουν γίνει αρκετές έρευνες σχετικά με τη Θεωρία της Γνωστικής Ασυμφωνίας αλλά οι ερευνητές διαφωνούν ως προς την ακριβή φύση αυτής της δυσαρέσκειας. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ασυμφωνία εκδηλώνεται λόγω της ασυνέπειας μεταξύ συμπεριφοράς και αυτό-εικόνας.

26 Συζήτηση-Απορίες Ευχαριστίες για το χρόνο σας και την προσοχή σας