Θέμα εργασίας : Παρατήρηση ζενίθ και αντιζενίθ στο Μάτσου Πίτσου Καθηγητής : κ. Ντάλλας Φοιτήτρια : Πισσά Αργυρώ Ζωή Εαρινό εξάμηνο 2014-2015.

Παρουσίαση με θέμα: "Θέμα εργασίας : Παρατήρηση ζενίθ και αντιζενίθ στο Μάτσου Πίτσου Καθηγητής : κ. Ντάλλας Φοιτήτρια : Πισσά Αργυρώ Ζωή Εαρινό εξάμηνο 2014-2015."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Θέμα εργασίας : Παρατήρηση ζενίθ και αντιζενίθ στο Μάτσου Πίτσου Καθηγητής : κ. Ντάλλας Φοιτήτρια : Πισσά Αργυρώ Ζωή Εαρινό εξάμηνο 2014-2015

2

3

4 Επιστήμονες προσπάθησαν να συγκρίνουν τα αποτελέσματα των εργασιών στο Μάτσου Πίτσου με ότι είναι γνωστό σχετικά με τις αστρονομικές παρατηρήσεις μέσα και γύρω από το Κουζκό. Είναι ξεκάθαρο πως οι Ίνκας παρατηρούσαν τις ημερομηνίες διαβασης του ζενίθ στο Κουζκό. Έτσι και στο Μάτσου Πίτσου, το Τορρεόν ίσως να χρησιμοποιήθηκε για την παρατήρηση των ημερομηνιών διάβασης του ηλίου από το ζενίθ. Ωστόσο στο Μάτσου Πίτσου δεν έχουν βρεθεί ξεκάθαρες ευθυγραμμίσεις, οι οποίες να χρησιμοποιήθηκαν για την παρατήρηση του ζενίθ και αντιζενίθ.

5 Στο Torreon υπάρχουν δύο παράθυρα, ένα εκ των οποίων χρησιμοποιείτο για την παρατήρηση του θερινού ηλιοστασίου. Από το δεύτερο παράθυρο μπορούμε να παρατηρήσουμε μία περιοχή του ουρανού με αρκετούς αστερισμούς των Ίνκα, όπως η ουρά του Σκορπιού, η λεγόμενη ‘’Collca’’. Ωστόσο η παρατήρηση του ηλίου δεν ήταν εφικτή απευθείας από αυτό το παράθυρο

6 Ένα παράθυρο από μόνο του δεν αποτελεί ένα ακριβές όργανο παρατήρησης αστεριών. Ωστόσο αυτό το παράθυρο έχει πασσάλους και στις 4 γωνίες του, υποδεικνύοντας πως κάτι στεκόταν ή στηριζόταν σε αυτό το παράθυρο. Μπορούσαν να δουν τα άστρα μέσω κάποιου αντικειμένου που στεκόταν εδώ, αλλά αποτελεί καλό παρατηρητήριο μόνο εάν το σημείο ήταν καλά ορισμένο. Εξετάζοντας το πλήρες εύρος της εικόνας από τα δύο παράθυρα, ανακαλύφθηκε πως διασταυρώνονταν για περίπου 4 μοίρες στον ορίζοντα και το κέντρο αυτής της διασταύρωσης βρισκόταν στο σημείο ανόδου του ήλιου κατά τις ημερομηνίες διάβασης από το ζενίθ.

7 Η Ιντιχουατάνα ως Ούσνο Η Ιντιχουατάνα λίθος είναι ο πιθανότερος υποψήφιος που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως Ούσνο στο Μάτσου Πίτσου. Βρίσκεται στην κορυφή ενός μικρού λόφου στη δυτική κορυφογραμμή του Μάτσου Πίτσου. Ο λόφος ήταν βαθμιδωτός και η κορυφή βρισκόταν σε βαθμιδωτό επίπεδο. Τοίχοι εκλεπτυσμένης τοιχοποιίας βρέθηκαν νότια και ανατολικά του λίθου. Κάτι που μοιάζει με θέση είναι λαξευμένο πάνω στο λίθο, ενώ ένας ορθογώνιος στύλος ύψους 60 εκατοστών στέκεται πάνω σε λίθινο πάγκο. Υπάρχουν πολλές πτυχές λαξευμένες μέσα στο λίθο αλλά και ένα σημάδι, το οποίο προβάλλει προς βορειοανατολικά.

8 Το σχήμα της Ιντιχουατάνα λίθου είναι περίπλοκο και είναι δύσκολο να περιγραφεί άρτια, όμως, πρέπει να γίνει αντιληπτό πως το σχήμα αυτό είναι εσκεμμένο και είναι το σχήμα που ήθελαν οι κατασκευαστές του να έχει. Την άποψη αυτή επιβεβαιώνει και το γεγονός πως γνωρίζουμε την ακρίβεια με την οποία λειτουργούσαν οι λιθοδόμοι των Ίνκας.

9  Εξετάστηκε ο προσανατολισμός του σκαλοπατιού στην Ιντιχουατάνα λίθο καθώς και οι άκρες του στύλου, όμως, δεν βρέθηκε καμία ηλιακή ευθυγράμμιση. Επιπλέον οι άκρες του στύλου αν και ήταν ομαλές δεν ήταν ευθείες.  Ο λίθος δεν φαίνεται κατάλληλος ως όργανο παρατήρησης από μόνος του.  Το Μάτσου Πίτσου σε κάθε πιθανότητα, είχε ένα Ούζνο. Επιπλέον η περιγραφή του Ούζνο των Ίνκα είναι παρόμοια με την Ιντιχουατάνα στο Μάτσου Πίτσου.

10  Το 1980, ο Bernard Bell παρατήρησε κάτι που φαινόταν σαν στύλος να προβάλλει από τη ζούγκλα της κορυφογραμμής του Σαν Μιγκέλ κοντά στο Μάτσο Πίτσου. Μερικές μοίρες μακριά υπήρχε ένα φυσικό πέτρινο εξόγκωμα, το οποίο περιείχε μία τρύπα, μέσω της οποίας μπορούσαν να δουν τον ουρανό.  Η ημερομηνία κατά την οποία ο ήλιος βρισκόταν πίσω από το λίθινο εξόγκωμα και έλαμπε για μερικές στιγμές μέσω της τρύπας, ήταν ακριβώς η 2 α Αυγούστου, η οποία ήταν πολύ κοντά στην αρχή του γεωργικού έτους. Ο στύλος στην κορυφογραμμή του Σαν Μιγκέλ ήταν τοποθετημένος εκεί που στεκόταν ο ήλιος την 1 η Μαίου και στις 10 Αυγούστου. Έτσι χανόταν το πραγματικό πέρασμα του αντιζενίθ για μία εβδομάδα. Ωστόσο βρισκόταν εντός των ορίων της ευθυγράμμισης Ούζνο - Σουκάνκα.  Το 1982 οι Bell και Dearborn πήγαν εκ νέου στην κορυφογραμμή του Σαν Μιγκέλ για να παρατηρήσουν εάν ο πιθανός στύλος και η τρύπα στον λίθο ήταν φυσικοί ή τεχνητοί. Εξέτασαν το τμήμα της κορυφογραμμής από το οποίο περνάει ο ήλιος τον Αύγουστο και στις αρχές Σεπτεμβρίου και δεν εντόπισαν κάποιους άλλους στύλους, οι οποίοι αν υπήρχαν θα βρίσκονταν στην εξεταζόμενη περιοχή. Επίσης δεν υπήρχαν ενδείξεις εσκεμμένης καταστροφής των buacas γύρω από το Μάτσου Πίτσου, έτσι κατέληξαν πως τα παραπάνω αντικείμενα ήταν εξ ολοκλήρου φυσικά και οι Ίνκας δεν είχαν δώσει προσοχή σε αυτό το φυσικό λίθινο στύλο, κι αν το είχαν κάνει, δεν συσχετιζόταν με την παρατήρηση του αντιζενίθ.

11  Πάντως οι Ίνκας γνώριζαν τις ημέρες κατά τις οποίες ο ήλιος περνούσε από το ζενίθ, και σε κάποιες περιπτώσεις τις θεωρούσαν ιδιαίτερες. Βέβαια δεν υπάρχει ιστορική αναφορά σχετικά με την ημερομηνία διάβασης από το αντιζενίθ, ωστόσο ίσως οφείλεται στο ότι οι Ισπανοί δεν κατάλαβαν την παρατήρηση και γι ’ αυτό το λόγο δεν το κατέγραψαν  Οι εθνοιστορικές ενδείξεις δείχνουν πως γίνονταν ηλιακές παρατηρήσεις ώστε να καθοριστεί η έναρξη φυτέματος των χωραφιών, κάτι που μάλλον γίνεται και σήμερα. Βρέθηκαν ενδείξεις στο Μάτσου Πίτσου παρατήρησης του ορίζοντα του ανατέλλοντος ηλίου κατά τις ημερομηνίες διάβασης από το ζενίθ. Η αντιστροφή μιας τέτοιας παρατήρησης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα αντιζενίθ ηλιοβασίλεμα, αλλά όχι όπως το βλέπουμε από το Τορρεόν.  Το αντιζενίθ θα μπορούσε να οριστεί από την παρατήρηση της διάβασης του πλήρες φεγγαριού από το ζενίθ. Εξαιτίας της κλίσης της τροχιάς του φεγγαριού προς τον ήλιο, αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο ήλιος έχει μία απόκλιση από 8,5 έως 18,5 μοίρες. Έτσι ορίζεται μία ευρεία περίοδος και όχι μία συγκεκριμένη ημερομηνία όπως όταν διέρχεται ο ήλιος από τους στύλους.

12 Ο Aveni αρχικά σημειώνει πως σκοπός του άρθρου του δεν είναι η άσκηση κριτικής στις δημοσιευμένες έρευνες για τν αρχαιοαστρονομία στο Κουζκό, αλλά να αποκαλύψει βασικές μεθοδολογικές και ερμηνευτικές διαφορές ανάμεσα στις απόψεις των ερευνητών. Σημειώνει λοιπόν πως αναφορά στην παρατήρηση του αστρονομικού ορίζοντα στο Κουζκό γίνεται από τουλάχιστον 8 χρονικογράφους, εκ των οποίων ο λιγότερο αξιόπιστος είναι ο Garcilaso. Ωστόσο οι Dearborn και Schreiber εστιάζουν την προσοχή τους σε αυτόν τον χρονικογράφο, ίσως επειδή είναι ο αμεσότερα διαθέσιμος χρονικογράφος στην αγγλική μετάφραση. Ο Garcilaso είναι ένας άνθρωπος βυθισμένος στην αναγεννησιακή παράδοση ενώ παρεκκλίνει ριζικά από όλους τους άλλους χρονικογράφους στην περιγραφή των αριθμών, των διαστάσεων, της διάταξης και της γενικής κατάταξης των ηλιακών στυλοβατών στο Κουζκό. Τα επιχειρήματά του σχετικά με τα ηλιακά ρολόγια, την πτώση της σκιάς και τις συμμετρικά τοποθετημένες ομάδες στυλοβατών, βγαίνουν ακριβώς από την αναγεννησιακή νοοτροπία. Αναφέρει επίσης πως είναι αδικαιολόγητο για αμφότερες τις συγγραφείς, οι οποίες κόπιασαν να μετρήσουν τις ανατολές του ηλίου στο Μάτσου Πίτσου με μεγάλη ακρίβεια, να κάνουν τέτοια λάθη και να λαμβάνουν ανακριβείς ενδείξεις.

13 Ο Aveni στη συνέχεια στρέφεται στην εθνοιστορία και παρατηρεί πως δεν υπάρχει καμία εθνοιστορική καταγραφή κάποιας αστρονομικής παρατήρησης που να έγινε εδώ - ούτε καν κάποια αναφορά. Γι ’ αυτό το λόγο δεν υπάρχει η απαραίτητη βάση ώστε να λαμβάνεται ως στάνταρ σύγκρισης το συγκεκριμένο μέρος ε αρχαιοαστρονομικές υποθέσεις. Παρομοίως δεν υπάρχει βάση για την υπόθεση πως η Ιντιχουατάνα ήταν ένα Ούζνο, είτε αστρονομικά είτε με άλλον τρόπο. Αντίθετα με το Κουζκό, όπου υπάρχουν αρκετές ιστορικές δικαιολογίες ώστε να υποστηριχθεί το απαραίτητο πλέγμα για να γεννηθούν ή να διατυπωθούν εντυπώσεις. Οι εθνοιστορικές πηγές δεν μας λένε σχεδόν τίποτα για την αστρονομική τεχνολογία των Άνδεων. Η υπόθεση πως διεξάγονταν ηλιακές παρατηρήσεις ζενίθ και αντιζενίθ στον ορίζοντα του Κουζκό οφείλει κυρίως την καταγωγή της στους χρονικογράφους. Επίσης όλα τα μονοπάτια ceque δεν είναι ευθεία για μερικές μοίρες. Κανείς δεν μπορεί να προσθέσει 3 μοίρες σε κάθε ceque μονοπάτι όπως κάνουν οι Dearborn και Schreiber στην εκτίμηση του πόσο ακριβής είναι η ημερομηνία του αντιζενίθ στο Cerro Picchu.