ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α. Μαρτίνης.

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α. Μαρτίνης."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α. Μαρτίνης

2 ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2008-2009 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

3 Οικονομικά του περιβάλλοντος vs Οικολογικά οικονομικά ή Παραδοσιακή vs οικολογική ηθική ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

4 Δεκαετία του 70 η πιο σημαντική περίοδος για την ανάπτυξη της περιβαλλοντικής σκέψης Τόσο στο επίπεδο της θεωρίας όσο και στην έναρξη άσκησης περιβαλλοντικής πολιτικής ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

5 Σημαντική περιβαλλοντική υποβάθμιση Λαμβάνει διαστάσεις και στην καθημερινότητα  Μόλυνση νερών  Δημιουργία νέφους  Ανάπτυξη ασθενειών ≈ με τη μόλυνση (άσθμα) Εξαφάνιση ειδών ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ – ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Η σημαντικότερη δεκαετία για την εδραίωση της ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ – ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Αντιπαραθέσεις, συνθέσεις → ξεχωριστούς κλάδους με επίκεντρο το περιβάλλον, π.χ.  Τα οικονομικά του περιβάλλοντος  Η οικονομική των φυσικών πόρων  Τα οικολογικά οικονομικά ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

7 Η προβολή των περιβαλλοντικών θεμάτων και η επιστημονική ενασχόλιση και έρευνα με αυτά Οδήγησε σε ένα σημαντικό ακόμα βήμα... ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ανύπαρκη έως τότε. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

8 Η άσκηση περιβαλλοντικής πολιτικής σε τοπικό, εθνικό, διεθνές επίπεδο για τον περιορισμό των περιβαλοντικών προβλημάτων. Οι πολιτικές αυτές ≈ «παραδοσιακές πολιτικές» Command and control Command and control Όρια για τους ρύπους (αέρα, νερό, έδαφος) Όρια για τους ρύπους (αέρα, νερό, έδαφος) Πρόστιμα για τους μη συμμορφωθέντες ρυπαντές. Πρόστιμα για τους μη συμμορφωθέντες ρυπαντές. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

9 Η ανάπτυξη και εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών = συνεργασία κυβερνήσεων με οικονομολόγους Βιολόγοι, οικολόγοι ?? ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

10 Οι οικονομολόγοι λιγότερο ακραίες θέσεις για το περιβάλλον Πιο ρεαλιστική στάση για την υιοθέτηση και άσκηση περιβαλλοντικής πολιτικής. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

11 Δύο βασικές σχολές με βάση το ρόλο και τη θέση του ανθρώπου στο οικολογικό ζήτημα  Η σχολή της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης  Η σχολή της οικοκεντρικής προσέγγισης ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

12 Ανθρωποκεντρική σχολή Ανθρωποκεντρική σχολή Ο άνθρωπος είναι το κέντρο του προβληματισμού  Αναγκαιότητα η προώθηση της περιβαλλοντικής πολιτικής  Ορθολογικός καθορισμός των χρήσεων γης  Στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης

13 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ανθρωποκεντρική σχολή  Μέσα από αυτά τα εργαλεία ορθολογικός σχεδιασμός, τεχνολογική πρόοδος, υιοθέτηση διαχειριστικών εργαλείων και αποτελεσματικών διοικητικών μέσων με στόχο την αειφορική ανάπτυξη → Η επίλυση των προβλημάτων και η προστασία του περιβάλλοντος Η επίλυση των προβλημάτων και η προστασία του περιβάλλοντος

14 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ανθρωποκεντρική σχολή  Η θεωρία του «κλειστού κύκλου» Commoner 1972  Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Μeadows 1972  Η «Σιωπηλή Άνοιξη» Carson 1962

15 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία του «κλειστού κύκλου» Commoner 1972  Επιχείριση ↑ κέρδη για να είναι ανταγωνιστική  Τεχνολογία για αύξηση ποσότητας και μείωση κόστους  Ποιότητα προϊόντων φθίνει και μειώνεται η φιλικότητα τους προς το περιβάλλον Πλαστικά και βαρέα μέταλλα vs γυαλί και ξύλο

16 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία του «κλειστού κύκλου» Commoner 1972  Επομένως οι επιχειρήσεις με τη βοήθεια της νέας τεχνολογίας χρήση «φιλοπεριβαλλοντικών πρώτων υλών» και «οικολογικούς όρους κύκλων ζωής των προϊόντων».  Κλειστός κύκλος = να κλείσει ο κύκλος, για να διαφυλαχτεί η ισορροπία του οικοσυστήματος (αέρας, έδαφος, νερό).

17 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία του «κλειστού κύκλου» Commoner 1972  Δύο βασικά στοιχεία της θεωρίας Χρήση οικολογικών και βελτιωμένων υλικών (πρώτες ύλες) για μια πιο φιλοπεριβαλλοντική παραγωγή Ανάπτυξη λιγότερο ρυπαίνουσας τεχνολογίας. ΘΕΩΡΙΑ ΕΠΙΚΑΙΡΗ – ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ

18 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972  Στόχος ένα βασικό μοντέλο πρόβλεψης 1900 -2100 για τα όρια (αντοχές) της ανάπτυξης στον πλανήτη.  Σύνδεση με παλιές θεωρίες Αύξηση πληθυσμού με σπανιότητα επαρκών πόρων  Επιπλέον στοιχεία για την εκβιομηχάνιση, το ρυθμό πληθυσμιακής αύξησης, την εξάντληση των πηγών, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

19 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972  Δύο μακρόχρονα σενάρια  Πρώτο σενάριο: Με βάση την ιστορική πραγματικότητα και τις προβλεπόμενες τάσεις σε σχέση με τα κοινωνικά, οικονομικά και φυσικά δεδομένα.

20 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972 Πρώτο σενάριο: Κατά τη χρονική περίοδο μελέτης (1900-2100) παρατηρείται:  Μείωση της βιομηχανικής παραγωγής  Μείωση του διατροφικού μεριδίου και των φυσικών πόρων

21 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972 Πρώτο σενάριο:  Το επίπεδο ρύπανσης και ο πληθυσμός ακολουθούν σε μια πρώτη περίοδο λίγο ανοδική πορεία  και τελικά ακολουθούν πτωτική πορεία συνεπικουρούμενοι και από την έλλειψη τροφής, φυσικών πόρων και βιομηχανικών προϊόντων.

22 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972 Δεύτερο σενάριο: Το δεύτερο σενάριο, δεν ακολουθεί την ιστορική και κοινωνικο-πολιτική πραγματικότητα.  Η χρήση των φυσικών πόρων δεν ακολουθεί την προδιαγραμμένη πορεία, αλλά διπλασιάζεται, διαταρράσοντας τα αποτελέσματα του μοντέλου.

23 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972 Δεύτερο σενάριο:  Ο διπλασιασμός (νέες μέθοδοι & τεχνολογία) αυξάνει την ποσότητα και την ένταση στη βιομηχανική παραγωγή βασιζόμενη στους «ενισχυμένους φυσικούς πόρους»

24 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972 Δεύτερο σενάριο:  Το επίπεδο ρύπανσης αυξάνεται πολύ πιο έντονα, λόγω της βιομηχανικής έντασης και της εξάντλησης των πόρων & περιορισμός της τροφής  οδηγεί σε σημαντική και ταχύτερη μείωση του πληθυσμού, αν και θα αναμενόταν παράταση στη συρρίκνωση λόγω του διπλασιασμού των φυσικών πόρων.

25 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972  Υπεραπλουστευμένη και γενικευμένη προσέγγιση

26 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η θεωρία των «ορίων ανάπτυξης» Meadow 1972 Αλλά ανεξάρτητα από τη δυνατότητα αύξησης των φυσικών αποθεμάτων:  1. Ο κίνδυνος από τη ρύπανση και τα προβλήματα της εκβιομηχάνισης αυξάνονται.  2. Ο πληθυσμός πλήττεται σοβαρά και κινδυνεύει. Η ανάγκη λήψης μέτρων άκρως επιτακτική

27 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η «Σιωπηλή Άνοιξη» Carson 1962  Κύριο θέμα η εισχώρηση χημικών ουσιών στη φύση και κυρίως στην τροφική αλυσίδα  Εξειδικευμένο αλλά ενδιαφέρον θέμα σχετικά με την ισόρροπη λειτουργία της φύσης και του οικοσυστήματος με κέντρο τον άνθρωπο.

28 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η «Σιωπηλή Άνοιξη» Carson 1962  Η θεωρία του ανέδειξε τη μόλυνση του αέρα, των υδάτων, του εδάφους από τοξικά και χημικά στοιχεία  Τα οποία προκαλούν σημαντικές ασθένειες στον άνθρωπο και τα οποία αναγνωρίζονται και συσχετίζονται σε βάθος χρόνου.

29 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η «Σιωπηλή Άνοιξη» Carson 1962  Η ανάλυση του παρά το ότι χαρακτηρίζεται ως ανθρωποκεντρική δεν υποβαθμίζει το φυσικό περιβάλλον και  εισάγει το ρόλο της επιβάρυνσης με χημικά και στις επόμενες γενεές (διαγενειακή επιβάρυνση).

30 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η «Σιωπηλή Άνοιξη» Carson 1962  Η συστηματική εργασία του στηρίχθηκε σε πολλά παραδείγματα (case – studies).  Η παραπάνω θεώρηση επηρέασε και λειτούργησε ως σημείο συναγερμού για τον πολιτικό κόσμο κατά την περίοδο αυτή (1960-70)  ίδρυση στην Αμερική Επιτροπής για τα περιβαλλοντικά ζητήματα.

31 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Η «Σιωπηλή Άνοιξη» Carson 1962  Αλλά ακόμα, η χρήση χημικών και τοξικών ουσιών...  παρά τις πολλαπλές έρευνες για τη σημαντική επιβάρυνση στον ανθρώπινο οργανισμό και το οικοσύστημα.

32 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

33 Οι Hθικές Aξίες ΠΠαραδοσιακή vs οικολογική ηθική

34 Οι Hθικές Aξίες  Η παραδοσιακή ηθική είναι ανθρωποκεντρική.  Ο άνθρωπος ως σκοπός αναγνωρίζει στα άλλα όντα σχετική μόνο αξία, ανάλογα με τη χρησιμότητα που έχουν γι’ αυτόν. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

35 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Οι Hθικές Aξίες  Από την πλευρά της οικονομικής επιστήμης το περιβάλλον θεωρείται ως ένα περιουσιακό στοιχείο

36 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Οι Hθικές Aξίες  Αποδεχόμενοι το γεγονός ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρεάζουν το περιβάλλον,  η οικονομική του περιβάλλοντος καταπιάνεται με την εξέταση του αρίστου επιπέδου της επίδρασης αυτής (μεγιστοποίηση της αξίας του περιουσιακού αυτού στοιχείου).

37 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Οι Hθικές Aξίες  Η ανθρωποκεντρική λογική φαίνεται να είναι η πραγματιστική λογική :  όταν κάποιος δέχεται να επωμιστεί ηθικές υποχρεώσεις προς τον πλανήτη Γη, το κάνει διότι σε τελευταία ανάλυση κινδυνεύει τόσο ο ίδιος όσο και το είδος του (Routley και Routley, 1979).

38 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Οι Hθικές Aξίες  Στη γραμμή σκέψης του ανθρωποκεντρισμού οποιεσδήποτε ηθικές υποχρεώσεις μας προς τη φύση μπορούν να νοηθούν μόνο ως προέκταση των ηθικών υποχρεώσεών μας προς τους άλλους ανθρώπους.

39 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Οι Hθικές Aξίες  Για τους ανθρωποκεντρικούς, η φύση έχει εργαλειακή αξία.  Την εκμεταλλευόμαστε για να ικανοποιήσουμε ανάγκες και επιθυμίες μας,  επομένως λογικό είναι πως θα πρέπει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για να τη διατηρούμε στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.

40 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή Οι Hθικές Aξίες  Για τους ανθρωποκεντρικούς, η φύση έχει εργαλειακή αξία.  Την εκμεταλλευόμαστε για να ικανοποιήσουμε ανάγκες και επιθυμίες μας,  επομένως λογικό είναι πως θα πρέπει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για να τη διατηρούμε στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.

41 Η ρηχή οικολογία όπως ονομάστηκε η ανθρωποκεντρική προσέγγιση ενδιαφέρεται κυρίως για την υγεία και το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων. Εμβαθύνει στη χρησιμότητα των μη ανθρώπινων αξιών και η αξία τους βασίζεται στα οφέλη που μπορούν να φέρουν στους ανθρώπους. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή

42 Η υπευθυνότητα των ανθρώπων σε σχέση με τα οικοσυστήματα νασίζεται στο γεγονός ότι ο χειρισμός αυτών των οικοσυστημάτων μπορούν να βοηθήσουν περαιτέρω τις ανθρώπινες αξίες τους. Ως αποτέλεσμα, όπου υπάρχει διαμάχη ανάμεσα σε μια ανθρώπινη και μη-ανθρώπινη ύπαρξη, η τελευταία θα πρέπει πάντα να φεύγει μακριά. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – Ανθρωποκεντρική σχολή

43 In Hong Kong, water quality control over Dongjiang water is frequently practiced. (though the effectiveness is in question) The government put 4.7 billion RMB to improve the quality of imported Dongjiang water. (Greenpeace Vol. 16 Summer Issue 2001) The huge amount spent is mainly due to the fact that this water is used for consumption of Hong Kong people. The motivation is wholly anthropocentric. However, when the water is not directly in relation to Hong Kong people, its preservation is ignored.

44 In East Sha Chau, massive volumes of dredged mud from sea operations are being dumped and disposed of at sea on a daily basis. The Container Terminal 9 project involves dredging mud with at least 6 million cubic metres being contaminated with highly toxic heavy metals. The Hong Kong’s Dumping at Sea Ordinance legalized the dumping in the so-called controlled disposal pit. Nonetheless, it failed to safeguard the environment. This practice puts our marine environment and marine life at great risk. When conflicts between economic development and environmental preservation takes place, human benefit always come first.

45 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

46 βαθιά οικολογία  Υπάρχουν βέβαια και άλλες απόψεις λιγότερο ανθρωποκεκτρικές με ποιο ακραία αυτή που συνήθως χαρακτηρίζεται ως «βαθιά οικολογία» (deep ecology) (θεμελιωτής ο Νορβηγός φιλόσοφος Arnie Naess, το 1972) Ο άνθρωπος δεν είναι ο εκλεκτός του Θεού, αλλά μία από τις πολλές μορφές ζωής στη γη και θα πρέπει να ελαχιστοποιήσει αντί να αυξάνει την επίδρασή του στο γήινο οικοσύστημα Διάβασε μια πολύ κατατοπιστική συνέντευξη του Michael E. Zimmerman καθηγητή Φιλοσοφίας στο Tulane University στη διεύθυνση: http://www.context.org/ICLIB/IC22/Zimmrman.htm Μια επίσκεψη στο Ινστιτούτο Βαθιάς Οικολογίας είναι επίσης ενδιαφέρουσα: http://www.deep- ecology.org/http://www.context.org/ICLIB/IC22/Zimmrman.htmhttp://www.deep- ecology.org/

47 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Οικοκεντρική σχολή Οικοκεντρική σχολή Η φύση είναι το κέντρο του προβληματισμού  Οποιεσδήποτε ηθικές υποχρεώσεις μας απευθύνονται στην ίδια τη φύση  Είτε το είδος μας προσδοκά κάποιο όφελος από τη φύση είτε όχι, εμείς σωστό είναι να αναλάβουμε και να εκπληρώνουμε τις ηθικές υποχρεώσεις μας προς αυτή.

48 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Οικοκεντρική σχολή Οικοκεντρική σχολή Η φύση είναι το κέντρο του προβληματισμού  Είτε ικανοποιούνται τα ανθρώπινα συμφέροντα είτε όχι, η φύση δεν μπορεί να στερηθεί το δικαίωμα της ύπαρξής της και της λειτουργίας της.  Έχει αποκλειστικά δικά της συμφέροντα καθόλα νόμιμα με κάθε δικαίωμα ικανοποίησής τους

49 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Οικοκεντρική σχολή Οικοκεντρική σχολή Η φύση είναι το κέντρο του προβληματισμού  Η φύση έχει εγγενή αξία Εγγενής αξία ενός πράγματος είναι αυτή που δεν συνεισφέρει στην αξία κάποιου άλλου πράγματος.  Η εγγενής αξία μπορεί να εννοηθεί ως ο αντίποδας της εργαλειακής αξίας. Εργαλειακή αξία έχει ένα ον ή αντικείμενο όταν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να συνεισφέρει στην αξία ενός άλλου όντος ή αντικειμένου.

50 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Οικοκεντρική σχολή Οικοκεντρική σχολή Η φύση είναι το κέντρο του προβληματισμού  Η φύση λοιπόν θεωρείται πως έχει αξία που είναι άσχετη με τις ανθρώπινες ανάγκες.  Έχει αυταξία!  Έχει αποκλειστικά δικά της συμφέροντα καθόλα νόμιμα με κάθε δικαίωμα ικανοποίησής τους.

51 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Οικοκεντρική σχολή Οικοκεντρική σχολή Η φύση είναι το κέντρο του προβληματισμού  Οι οικοκεντρικοί φιλόσοφοι έχουν την άποψη πως η ανθρωποκεντρική φιλοσοφία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη σημερινή παγκόσμια οικολογική κρίση.  Είναι η ιδεολογία που παρέχει άλλοθι για οποιουδήποτε είδους εκμετάλλευση της φύσης, εφόσον δεν θα φαινόταν να συνοδεύεται από αρνητικό αντίκτυπο πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση.

52 Οι Eγγενείς Hθικές Aξίες στη Βαθιά Οικολογία και τη Θεωρία της Bιώσιμης Aνάπτυξης  Οι διαφορές αυτές, αποτελούν το καθαυτό περιεχόμενο του έργου του Arne Naess, ο οποίος εισήγαγε και τη διάκριση μεταξύ ρηχών και βαθέων οικολογικών κινημάτων. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

53 Οικοκεντρική σχολή Οικοκεντρική σχολή

54 Οι Eγγενείς Hθικές Aξίες στη Βαθιά Οικολογία και τη Θεωρία της Bιώσιμης Aνάπτυξης  Η παραδοσιακή ηθική είναι ανθρωποκεντρική.  Ο άνθρωπος ως σκοπός αναγνωρίζει στα άλλα όντα σχετική μόνο αξία, ανάλογα με τη χρησιμότητα που έχουν γι’ αυτόν.  Η οικολογική ηθική αναγνωρίζει εγγενή, απόλυτη αξία σε ολόκληρη τη δημιουργία  Η οικολογική ηθική αναγνωρίζει εγγενή, απόλυτη αξία σε ολόκληρη τη δημιουργία. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

55 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  O όρος βαθειά οικολογία (deep ecology) εισήχθηκε από τον Arne Naess το 1973.  Όταν ο Naess εισήγαγε τον όρο "βαθιά οικολογία" στην οικολογική βιβλιογραφία, ο περιβαλλοντισμός είχε κάνει την εμφάνισή του. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

56 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η έννοια του βάθους απηχούσε το επίπεδο των ερωτημάτων αναφορικά με τις αξίες. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

57 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Τη ρηχή προσέγγιση την ερμήνευσε ως κάτι που προχωρά μόνο μέχρι τις επιφανειακές αλλαγές,  μέσα από τεχνολογικές καινοτομίες (ανακύκλωση, βελτίωση οχημάτων, εισαγόμενη οργανική μονοκαλλιέργεια κλπ.) για τον εξευγενισμό των καταναλωτικών προτύπων και δομών  μακριά από τις κοινωνικές και πολιτικές αιτίες της οικολογικής κρίσης. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

58 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η βαθιά προσέγγιση από την άλλη θα απαιτούσε αναθεώρηση και επανασχεδιασμό των δομημένων συστημάτων,  με βάση αξίες και μεθόδους που διατηρούν την υλική (οικολογική) και άυλη (πολιτισμική) ποικιλότητα των φυσικών συστημάτων. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

59 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Στη διάκριση αυτή εμμέσως πλην σαφώς υποκρύπτονταν μια βασική ιδέα:  η αναγνώριση της αξίας κάθε μορφής ζωής και, στη συνέχεια, η αναγκαιότητα της εφαρμογής αυτής της αρχής στη διαμόρφωση των επιλογών. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

60 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Αυτός που στοχεύει σε μια κοινωνική αλλαγή έπειτα από αυτή την αναγνώριση έχει ως κίνητρο μια διττή αγάπη τόσο για τη φύση όσο και για τον άνθρωπο ως μέρος της.  Αναγνωρίζει ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τη μαζική παραγωγή όπως την ξέρουμε. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

61 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Χωρίς ριζικές αλλαγές σε αξίες και πρακτικές, η ποικιλότητα και ο πλούτος του κόσμου θα συνεχίσει να καταστρέφεται και η ικανότητά του να συντηρεί κοινωνίες και πολιτισμούς θα λιγοστεύει. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

62 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Το 1972 ελάχιστοι αντιλήφθηκαν ότι ο Naess, πέρα από την προσωπική του φιλοσοφία, έθετε τις βάσεις ενός κινήματος. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

63 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Τα κυριότερα σημεία του βαθέως οικολογικού κινήματος είναι η αναγνώριση της εγγενούς αξίας όλων των έμβιων όντων καθώς και της ποικιλομορφίας αυτών.  Η παραδοχή αυτή χρησιμεύει στη δημιουργία περιβαλλοντικών πολιτικών και πρακτικών. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

64 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  To 1972 πολλοί άνθρωποι αμφισβητούσαν το ενδεχόμενο να ασχολείται ο Arne Naess με τα κοινωνικά κινήματα βάσης, χωρίς να έχει αναπτύξει προσωπική αναλυτική φιλοσοφία.  Για το λόγο αυτό, εκείνος δημιούργησε μια σειρά από αρχές κοινής βάσης. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

65 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Ο Arne Naess και οι συνεργάτες του πρότειναν μια σειρά από οκτώ αρχές, για να ορίσουν το βαθύ οικολογικό κίνημα ως μέρος του ευρύτερου οικολογικού κινήματος.  Τις αρχές αυτές ενστερνίζονται άνθρωποι που προέρχονται από πολύ διαφορετικούς θρησκευτικούς και φιλοσοφικούς χώρους, ωστόσο μοιράζονται κοινές ανησυχίες για τον πλανήτη. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

66 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Οι προτεινόμενες αρχές κοινής βάσης του βαθέως οικολογικού κινήματος, όπως διετυπώθησαν αρχικά από τον Arne Naess και τον συνεργάτη του George Sessions είναι οκτώ. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

67 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  1. Yποστηρίζεται πως η καλή κατάσταση και η άνθιση της ανθρώπινης και μη-ανθρώπινης ζωής στη γη έχουν εγγενή αξία, ανεξάρτητα από τη χρησιμότητα του μη-ανθρώπινου έμβιου κόσμου για τον άνθρωπο.  2. Aναγνωρίζεται εγγενής αξία στην ποικιλία των μορφών ζωής, που συνεισφέρουν στην πραγμάτωση αυτών των αξιών. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

68 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  3. Oρίζεται πως ο άνθρωπος δεν έχει δικαίωμα να μειώσει αυτόν τον πλούτο και τη διαφορετικότητα των μορφών ζωής, παρά μόνο εάν πρόκειται για την ικανοποίηση ζωτικών του αναγκών.  4. Διαπιστώνεται, πως η άνθιση της ανθρώπινης ζωής και του πολιτισμού είναι συμβατή με τη μείωση του ανθρώπινου πληθυσμού και πως αυτή είναι αναγκαία, για την ανάπτυξη της μη- ανθρώπινης έμβιας ζωής. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

69 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  5. Aναγνωρίζεται ότι ο βαθμός παρέμβασης του ανθρώπου στη φύση είναι υπερβολικός, ενώ η κατάσταση διαρκώς χειροτερεύει.  6. Προτείνεται η αλλαγή της οικονομικής και τεχνολογικής πολιτικής, καθώς και οι ιδεολογικές τους δομές. Τα πράγματα τότε θα είναι πολύ διαφορετικά. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

70 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  7. Διευκρινίζεται, πως η ιδεολογική αλλαγή θα αφορά στη σωστή κατανόηση της έννοιας της ποιότητας ζωής, σε αντίθεση με την επιδίωξη ενός υψηλότερου οικονομικά επιπέδου ζωής.  Θα επέλθει, με αυτό τον τρόπο, η συνειδητοποίηση της διαφοράς του υψηλού από το ωραίο. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

71 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  8. Tονίζεται πως, όσοι υποστηρίζουν τις παραπάνω θέσεις, οφείλουν να προωθήσουν έμμεσα ή άμεσα τις αλλαγές αυτές. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

72 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Νεώτερη εξέλιξη αποτελεί η Θεωρία της Γαίας (1979) του συγγραφέα James Lovelock: ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

73 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Θεωρία της Γαίας Η γη είναι ένας ζωντανός οργανισμός Σε σχέση με άλλους πλανήτες, δημιούργησε τις συνθήκες της ζωής Ο πλανήτης θα καταφέρει και στο μέλλον να υπάρχει αλλά με άλλους ποιούς... ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

74 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Ο ανθρωποκεντρισμός επικρίθηκε έντονα από τους υποστηρικτές του βαθέως οικολογικού κινήματος. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

75 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Όταν ο άνθρωπος υπερασπίζεται τους δικούς του ή συγκινείται περισσότερο από τον ανθρώπινο πόνο παρά από εκείνον άλλων όντων, λειτουργεί ως συγγενής, γονέας, φίλος κ.τ.λ.  Μπορεί κανείς να είναι υποστηρικτής του βαθέως οικολογικού κινήματος έχοντας τα συναισθήματα αυτά. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

76 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Εκείνο που δεν επιτρέπεται όμως, είναι η αμείλικτη εκμετάλλευση και καταστροφή μορφών ζωής με μοναδικό σκοπό το ανθρώπινο κέρδος και συμφέρον. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

77 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Όποιος υποστηρίζει τον ανθρωποκεντρισμό με την έννοια της προκατάληψης απέναντι σε άλλες μορφές ζωής, αδυνατεί να συλλάβει ότι είμαστε μέρος της ζωής αυτής και εκείνη μέρος του εαυτού μας. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

78 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Ο ανθρώπινος εαυτός μας δεν μπορεί να χωριστεί από τον πλανήτη.  Ο ανθρωποκεντρισμός είναι καταδικαστέος, διότι προβάλλει την προτεραιότητα του ανθρώπου, παραγνωρίζοντας την ουσιαστική ενότητα της δημιουργίας. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

79 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Οι υποστηρικτές του βαθέως οικολογικού κινήματος είναι υποχρεωμένοι να αναγνωρίζουν και να σέβονται στην πράξη την εγγενή αξία των ανθρώπων και των άλλων όντων. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

80 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Αυτό απαιτεί να ενεργούν με τρόπο τέτοιο, ώστε να μειωθούν τα προβλήματα των οικολογικών κοινοτήτων και άλλων ανθρώπινων πολιτισμών. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

81 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η βιομηχανική κοινωνία αυτοπαρουσιάζεται ως το μόνο παραδεκτό μοντέλο προόδου και ανάπτυξης.  Αν όμως κατισχύσει, θα καταστραφούν τα είδη, οι πρωτόγονοι πολιτισμοί και ο ζωτικός χώρος πολλών όντων. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

82 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η κρίση της βιοποικιλομορφίας έχει σχέση με την προοπτική της απώλειας ειδών, πληθυσμών και διαδικασιών αναγκαίων λόγω των λειτουργιών που επιτελούν,  αλλά και της απώλειας αξιών που σχετίζονται με τη διατήρηση της ποικιλίας φυσικών εξελικτικών διαδικασιών. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

83 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η βιομηχανική κοινωνία έχει επιβάλλει, κατά τον Arne Naess, έναν απολυταρχικό πολιτισμό, ο οποίος επηρεάζει ή διαμορφώνει πλήρως το αξιολογικό μας σύστημα. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

84 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η Γη θεωρείται απλώς ως πρώτη ύλη για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της κατανάλωσης.  Η παραγωγή καλείται να ικανοποιήσει τεχνητές και όχι απλώς τις ζωτικές μας ανάγκες, οι οποίες απαιτούν διαρκώς αυξανόμενη κατανάλωση. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

85 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η βιομηχανική κοινωνία, τέλος, καταστρέφει την πολιτισμική και βιολογική ποικιλία, καταστάσεις απαραίτητες για την επιβίωση και ανάπτυξη του ανθρώπου. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

86 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Μελετώντας κανείς τους πρωτόγονους λαούς, είναι δυνατό να παρατηρήσει αξίες και πρακτικές χρήσιμες για τη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον.  Επίσης κανείς μπορεί να διδαχθεί πολλά από τη σοφία του παρελθόντος, όπως επιβιώνει στον εκάστοτε τοπικό λαϊκό πολιτισμό. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

87 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Οι οικοκεντρικές αξίες οδηγούν στην αναγνώριση της αρχής,  ότι όλοι οι ανθρώπινοι πολιτισμοί έχουν αμοιβαίο συμφέρον από τη συνέχιση της ύπαρξη ζωής στη Γη, σε όλη την έκταση της ποικιλομορφίας της για το καλό των ιδίων αλλά και του πλανήτη. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

88 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η σχολή της βαθιάς οικολογίας ευρύνοντας την ηθική και το δίκαιο προβάλλει τα δικαιώματα της φύσης.  Δικαιώματα δεν έχει μόνο ο άνθρωπος, αλλά και τα ζώα, τα φυτά, ακόμα και τα ανόργανα στοιχεία της φύσης.  Ο άνθρωπος οφείλει σεβασμό στη φύση και σε όλα τα πλάσματά της. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

89 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η σχολή της βαθιάς οικολογίας προσέφερε θετική υπηρεσία στη δημόσια πολιτική και στο δίκαιο του περιβάλλοντος επανεισάγοντας στη δόμηση του προβλήματος την κρίσιμη σημασία των οικοσυστημάτων για την επιβίωση του ανθρώπου. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

90 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Υποτιμά ωστόσο, έως ενός βαθμού, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και κυρίως το ρόλο της τεχνολογικής ανάπτυξης στην εξέλιξή του ανθρώπου.  Τα οικοσυστήματα έχουν ζωτική σημασία ως αναντικατάστατη φυσική βάση των ανθρωπογενών συστημάτων. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

91 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα" βιωσιμότητας  Από την υπόμνηση αυτή πήγασε η ορθή ιδέα της βιωσιμότητας που έδωσε νέα διάσταση στην ιδέα της ανάπτυξης και την αναζωογόνησε. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

92 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η επικράτηση της σχολής της βιώσιμης ανάπτυξης σήμερα σημαίνει και το τέλος της κλασικής οικονομικής επιστήμης.  Ακόμη και η πιο συντηρητική τάση της νέας περιβαλλοντικής οικονομίας επιδιώκει την ένταξη των παραμέτρων του περιβάλλοντος στα οικονομικά πρότυπα. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

93 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Η θεωρία της βιώσιμης ανάπτυξης αντί απλουστευτικών νόμων προσανατολίζεται προς τα προβλήματα της επιδιωκόμενης σταθερής συνεξέλιξης πολιτισμού και φύσης.  Η πρακτική της βιώσιμης ανάπτυξης χρησιμοποιεί συνδυασμένες ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

94 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Οι πεπαλαιωμένες αντιλήψεις για την έννοια των οικονομικών αγαθών αναθεωρούνται,  εισάγεται η έννοια του φυσικού κεφαλαίου,  μετράται η κατάσταση και κυρίως η μείωσή του,  και επανακαθορίζονται τα στοιχεία των εθνικών πράσινων λογαριασμών. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

95 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα" Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν απορρίπτει την αγορά αρνείται την αυτονομία της.

96 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Οι σκέψεις της βαθειάς οικολογίας χαρακτηρίστηκαν απλές, διορατικές και ενορατικές.  Σκέψεις όχι τυπικά φιλοσοφικές, που υποδεικνύουν στο δυτικό άνθρωπο, που παραπαίει σε πελάγη εγωισμού, ατομικισμού και φιλαυτίας, να ξεπεράσει το εγώ του - στα πλαίσια μιας οπωσδήποτε (ει μη τι άλλο) θεμιτής και ηθικά αποδεκτής αντίληψης για τη συλλογικότητα και την κοινή μοίρα. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

97 Το "βαθύ οικολογικό κίνημα" και το "ρηχό οικολογικό κίνημα"  Και στην ελληνική σκέψη;  Στην Ελλάδα φαίνεται πως η βαθιά οικολογία («deep ecology») έγινε αντιληπτή ως... «ντιπ» ecology.  Eκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, η σκέψη του Naess έμεινε άγνωστη. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

98 ΤΕΛΟΣ

99 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

100 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. © διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC- ND Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. χωρίς σήμανσηΣυνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

101 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει:  το Σημείωμα Αναφοράς  το Σημείωμα Αδειοδότησης  τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων  το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

102 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.