Διαταραχές του μεταβολισμού του ασβεστίου ΜΑΘΗΜΑ Γ’ ΕΤΟΥΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "Διαταραχές του μεταβολισμού του ασβεστίου ΜΑΘΗΜΑ Γ’ ΕΤΟΥΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Διαταραχές του μεταβολισμού του ασβεστίου ΜΑΘΗΜΑ Γ’ ΕΤΟΥΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

2 ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ Το οστό είναι ένας εξειδικευμένος επιμεταλλωμένος συνδετικός ιστός που περιέχει : 1- Κυτταρικά Στοιχεία: - Οστεοβλάστες - Οστεοβλάστες - Οστεοκλάστες - Οστεοκλάστες 2- Οργανική θεμέλια ουσία : - Πρωτεΐνες: - Πρωτεΐνες: Κολλαγόνο Τύπου I Κολλαγόνο Τύπου I Πρωτεογλυκάνη Πρωτεογλυκάνη - Ανόργανα Mέταλλα: ασβέστιο και φώσφορος - Ανόργανα Mέταλλα: ασβέστιο και φώσφορος Το ασβέστιο ελέγχεται ρυθμίζεται αυστηρά παράλληλα με το φώσφορο σε όλο το σώμα Το ασβέστιο ελέγχεται ρυθμίζεται αυστηρά παράλληλα με το φώσφορο σε όλο το σώμα

3 ΑΣΒΕΣΤΙΟ  Το ασβέστιο είναι το πιο άφθονο μέταλλο σε όλο το σώμα: ζυγίζει περίπου 1 kg σε ένα άτομο 70 kg ζυγίζει περίπου 1 kg σε ένα άτομο 70 kg  ~ το 99% του ασβεστίου στο ανθρώπινο σώμα περιέχεται στα οστά όπου ευρίσκεται συνδεδεμένο με το φώσφορο Διατροφικές πηγές του ασβεστίου  Πλούσιες σε ασβέστιο  Πλούσιες σε ασβέστιο: γαλακτοκομικά προιόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι)  Περιεκτικές σε ασβέστιο λαχανικά

4 Η ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 1.ΟΣΤΙΚΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. 2.ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ. 3.ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ. 4.ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΛΕΥΚΩΜΑΤΙΝΕΣ ή ΑΝΙΟΝΤΑ.

5 Συνολικό: 900-1000 mg Συγκέντρωση: 8,5-10,5 mg/dl 2,1-2,6 mmol/L Δεσμευμένο με πρωτεΐνες - 40 % Μορφή κυκλοφορίας ασβεστίου στο εξωκυττάριο υγρό Σα σύμπλοκο – 10 % (κιτρικά, διττανθρακικά, φωσφορικά ) Ελεύθερο ή διηθήσιμο Ιονισμένο Ca – 50 %

6 Προσδιορισμός ασβεστίου Αιμοληψία χωρίς φλεβική στάση Ολονύκτια Νηστεία (νυχθημερινός ρυθμός: αιχμή 13.00, ναδίρ: 03.00) Παρατεταμένη ορθοστασία- αφυδάτωση (↑ 0,4-0,6 mg/dl) Διαταραχές συγκέντρωσης αλβ (  1 gr/dl ↑ αλβ > 4 gr/dl  ↓ Ca ++ 0.8 mg/dl) Διαταραχές του pH (  0.1 ↑ pH  ↑ δεσμευμένου Ca 0.12 mg/dl) Μετατροπές: mmol/L * 4 = mg/dl- mEq/L*2 = mg/dl Ιονισμένο ασβέστιο Δυσχερής προσδιορισμός, μειωμένη διαθεσιμότητα- Ορισμένες μέθοδοι απαιτούν αναερόβιες συνθήκες, διατήρηση σε πάγο, ταχεία ανάλυση Επίδραση από μεταβολές του pH, νυχθημερινός ρυθμός

7 Προσδιορισμός Ca ούρων Ca U 2h Ca/creatinine clearance (uCa*sCr)/ (sCa*uCr) (mg/dl) NR: 0.02-0.15 οικογενής υποασβεστιουρική υπερασβεστιαιμία (OYY): <0.01 NR: 2-4 mg/Kg/day-Άνδρες: < 300 mg- Γυναίκες: < 250 mg Απόρριψη πρώτων πρωινών ούρων και συλλογή μέχρι και την επόμενη πρώτη πρωινή ούρηση Προσδιορισμός κρεατινίνης Ελεύθερη ή προκαθορισμένη πρόσληψη Ca/Na 1000 mg Ca / 100 mmol Na 400 mg Ca / 100 mmol Na Αύξηση πρόσληψη Ca (8/100), Na (25-50/100 mmol), πρωτεϊνών, αλκοόλ, γλυκόζη, φουροσεμίδη Ιδιοπαθής υπερασβεστιουρία Πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός Υποπαραθυρεοειδισμός Υπερβιταμίνωση D Υπερθυρεοειδισμός Νόσος Paget Κοκκιωματώδεις νόσοι Υπερκορτιζολαιμία Ακινητοποίηση Μείωση θειαζιδικά, λίθιο ΧΝΝ ΟΥΥ Δυσαπορρόφηση ασβεστίου Υποβιταμίνωση D Ανθεκτική στη βιταμίνη D ραχίτιδα

8 Συνολικό ασβέστιο σώματος  99 % Στα οστά ΕνΚΥ 1 % ΠΗΞΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΤΗ ΤΑ ΝΕΥΡΩΝ / ΜΥΩΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΟΣΤΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗ ΕξΚΥ [Ca2+] ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΝΖΥΜΩΝ ΕξΚΥ Βιολογικές δράσεις του ασβεστίου

9 ρύθμιση [Ca 2+ ] :  Παραθορμόνη (PTH)  Ενεργός βιταμίνη D (καλσιτριόλη ή 1,25 (ΟΗ)βιτD)  Καλσιτονίνη

10 ΤΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ ΣΤΟ ΑΙΜΑ

11 . ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΡΥΘΜΙΖΟΥΝ ΤΟ ΑΣΒΕΣΤΙΟ. PTH1.25(OH) 2 D 3 ΚαλσιτονίνηΑσβέστιοΦωσφόρος PTH -  + ++  + +   +  + 1.25(OH) 2 D 3  - -  - -+  Καλσιτονίνη ++-  Ασβέστιο  -  Φωσφόρος  + +  -    : ΑΜΕΣΗ ΔΡΑΣΗ. + - : ΕΜΜΕΣΗ ΔΡΑΣΗ.

12 ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗ (ΡΤΗ)   Πολυπεπτίδιο 84 αμινοξέων (ενεργό τμήμα 1-34 )  Μετά τη σύνθεση της υφίσταται αποδόμηση μέσα στους παραθυρεοειδείς και μετά την έκκριση της από μακροφάγα του ήπατος Ακέραιο μόριο (1-84) (5-30%) Κλάσματα της PTH (70-95%) Αμινοτελικό Καρβοξυτελικό Απευθείας από παραθυρεοειδείς Κύτταρα Kupffer ήπατος Ενδιάμεσα τμήματα  Χρόνος ημίσειας ζωής < 5 min  Απομακρύνεται από τους νεφρούς και το ήπαρ

13 ΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΕΙΣ

14 Προσδιορισμός PTH Ολονύκτια νηστεία Ορός/πλάσμα Πήξη σε θερμοκρασία δωματίου- τοποθέτηση σε πάγο Φυγοκέντρηση σε ψυχόμενη φυγόκεντρο Αύξηση Ηλικία Άσκηση Χειμώνας Παχυσαρκία Βραδινές ώρες Μαύρη φυλή Μείωση Παιδιά 2 ο -3 ο τρίμηνο κύησης Υπομαγνησιαιμία

15 Δράσεις της Παραθορμόνης (PTH) Η ενεργός ορμόνη εκκρίνεται σε απάντηση της πτώσης των επιπέδων του ασβεστίου ορού οδηγώντας σε αύξηση του Ca2+ στο αίμα. Στο οστό: Η PTH ενεργοποιεί την απορρόφηση του οστού από τους οστεοκλάστες οδηγώντας σε απελευθέρωση των ιόντων ασβεστίου από τα οστά στο αίμα σε περιπτώσεις υπασβεστιαιμίας Στο νεφρό: Η PTH αυξάνει την επαναρρόφηση του ασβεστίου από τα νεφρικά σωληνάρια. Η PTH προωθεί τη δράση της 1α υδροξυλάσης του νεφρού (αύξηση της υδροξυλίωσης της 25 HCC σε 1,25 DHCC (ενεργοποίηση της βιτ D) η οποία τελικά αυξάνει την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου Στο έντερο: Η δράση της PTH είναι έμμεση (μέσω της βιτ D)

16 Ο ρόλος της PTH στην υπασβεστιαιμία PTH Ο βασικός άμεσος ρυθμιστής του [Ca 2+ ] αίματος PTH Είναι μια ορμόνη που προκαλέι υπερασβεστιαμία σε περιπτώσεις υπασβεστιαιμίας

17 ο μεταβολισμός της Vitamin D   Η χολεκαλσιφερόλη (βιτ D3) προέρχεται από την 7- δευδροχοληστερόλη στο δέρμα από την ηλιακή ακτινοβολία ή από τη διατροφή   Στο ήπαρ: Η χολεκαλσιφερόλη μετατρέπεται σε 25-υδροχολεκαλσιφερόλη (25-HCC) από το ένζυμο 25 υδροξυλάση   Η 25-HCC είναι η επικρατούσα μορφή της βιταμίνης D στο αίμα ΚΑΙ η βασική αποθηκευτική μορφή της βιταμίνης στο σώμα   Στα νεφρά: Η 1α υδροξυλάση μετατρέπει την 25-HCC σε 1,25- διυδροξυχολεκαλσιφερόλη (1,25 DHCC ή καλσιτριόλη) που είναι βιολογικά ενεργός μορφή της βιταμίνης D

18 ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 3 μg / 50-100 gr τροφίμου. Κρόκος αυγού. Μουρουνέλαιο. Σκουμπρί. Σολομός. Σαρδέλες. Τόνος. Η παραγωγή καλσιτριόλης από τους νεφρούς και η επακόλουθη δράση της στο έντερο μεγιστοποιείται σε λίγα 24ωρα Vitamin D2 (Εργοκαλσιφερόλη – Φυτικής προέλευσης) (C24 methyl group and a double bond between C22 and C23) Vitamin D3 (Χοληκαλσιφερόλη - Ζωικής προέλευσης)

19 Δράσεις της βιταμίνης D Η ενεργός βιταμίνη D (καλσιτριόλη) ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου στο σώμα (ομοιόσταση ασβεστίου): Αυξάνοντας την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο Ελαχιστοποιώντας την απώλεια ασβεστίου από το νεφρό Ενεργοποιώντας την απορρόφηση του οστού (όταν είναι απαραίτητο)

20 Vitamin D 2 φυτική πηγή φυτική πηγή Vitamin D3 Ζωική προέλευση ιχθυέλαιο Ήπαρ, λέκυθος αυγού 7-dehydrocholesterol Στο δέρμα Βιτ D από διατροφή ΠΗΓΕΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D Ηλιακή ακτινοβολία

21 JBMR 2007;22:1668-1671

22 ΒΙΤΑΜΙΝΗ D   Μια ομάδα στερολών με δράση που ομοιάζει με ορμονική   Πηγές της Βιταμίνης D 1- Σύνθεση στο δέρμα: Στο δέρμα, η 7 δευδροχοληστερόλη μετατρέπεται σε βιταμίνη D3 μετά από έκθεση στο ηλιακό φως 2- Διατροφή: - Ζωική Πηγή Χολεκαλσεφερόλης (Vitamins D3) - Φυτική Πηγή: Εργοκαλσιφερόλη (Vitamin D2) Vitamin D2 & D3 δεν είναι ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ενεργές Η ενεργοποίηση της χολεκαλσιφερόλης (βιτ D3): η βιτ D3 ενεργοποιείται στο σώμα σε βιολογικά ενεργή μορφή από 2 υδροξυλιώσεις: η πρώτη στο ήπαρ (στη θέση 25) από την 25 υδροξυλάση & μετά στο νεφρό στη θέση 1 από την 1α υδροξυλάση   Ενεργός Βιταμίνη D 1,25 DHCC (Καλσιτριόλη)

23 Μηχανισμοί δράσης της βιτ. D Μηχανισμοί δράσης της βιτ. D Στο έντερο: η 1,25-DHCC προσδένεται στους υποδοχείς της βιτ. D σχηματίζοντας σύμπλεγμα: ενισχύουν τη μεταγραφή των γονιδίων της μεταφοράς του ασβεστίου από τον εντερικά αυλό (απορρόφηση του ασβεστίου). Στα οστά: Η 1,25-DHCC ενεργοποιεί την τελική διαφοροποίηση των προδρόμων μορίων των οστεοκλαστών σε οστεοκλάστες και ενεργοποιεί τους οστεοβλάστες να δράσουν στους οστεοκλάστες ώστε να κινητοποιήσουν το ασβέστιο των οστών Η 1, 25-DHCC δεν επηρεάζει άμεσα τη φυσιολογία των οστεοκλαστών

24 ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ Εκκρίνεται από τα κύτταρα “C” cells του θυρεοειδούς Απελευθερώνεται ως απάντηση στα υψηλά επίπεδα ασβεστίου (υπερασβεστιαιμία) Σε περιπτώσεις υπερασβεστιαιμίας Καλσιτονίνη   blood [Ca2+] μέσω: –  οστεοκλαστικής δράσης (εμποδίζοντας την απελευθέρωση του ασβεστίου στο αίμα) –  νεφρικής επαναρρόφησης του ασβεστίου ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ   ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ   ασβεστίου αίματος ασβεστίου αίματος Η ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗ ΕΊΝΑΙ Η ΜΟΝΗ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΜΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ

25 Υπερασβεστιαιμία Παθοφυσιολογία Αυξημένη είσοδος ασβεστίου στην κυκλοφορία (οστά- έντερο) Μειωμένη απομάκρυνση ασβεστίου Συνδυασμός αυτών Κατάταξη PTH-εξαρτώμενη PTH-ανεξάρτητη

26 PTH-εξαρτώμενη υπερασβεστιαιμία Νόσημα Τύπος Κληρονομικό- τητας / Γονίδιο Χρωμοσ. εντόπιση Σποραδικός πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός Αδένωμα (μονήρες/πολλαπλά) Υπερπλασία Καρκίνωμα Κληρονομικές μορφές πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού Σύνδρομο ΜΕΝ1ΣΕ/ MEN111q13 Σύνδρομο MEN2aΣΕ / RET20q21 Μεμονωμένος Οικογενής ΥπερπαραθυρεοειδισμόςΣΕ1q21-q32 Υπερπαραθυρεοειδισμός με όγκο της κάτω γνάθου (HPT-JT) ΣΕ1q21-q32 Οικογενής υποασβεστιουρική υπερασβεστιαιμίαΣΕ / CaSR 3q13-21, 19p13.3, 19q13 Σοβαρός νεογνικός υπερπαραθυρεοειδισμόςΣΥ/ CaSR3q13-21 Τριτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός Λίθιο Θειαζιδικά διουρητικά

27  PTH  Ca, P  επαναρρόφηση Ca  αποβολή P  1,25 (ΟΗ) 2 D  απορρόφηση Ca, P  αποβολής Ca Αύξηση iPTH Αύξηση Ca (90%) Ασβεστιουρία (40%) Μείωση P (30-40%) Αύξηση ΒΔΟΕ Υπερχλωραιμική μεταβολική οξέωση

28 Υπερασβεστιαιμία μη εξαρτώμενη από την PTH ΑιτιολογίαΝεόπλασμα Υπερασβεστιαιμία κακοήθειας Τοπική Οστεολυτική Υπερασβεστιαιμία Χυμική Υπερασβεστιαμία Κακοήθειας Λεμφώματα που εκκρίνουν 1,25 (ΟΗ) 2 D Έκτοπη παραγωγή PTH Κυτοκίνες, Χυμοκίνες, PTHrp PTHrp Καρκίνος Μαστού, Πολλαπλούν Μυέλωμα, Λέμφωμα * Λέμφωμα Υπερθυρεοειδισμός Υπερβιταμίνωση D Νόσος Paget Κοκκιωματώδη νοσήματα Σύνδρομο Milk-Alkali Νόσος Addison Υπερβιταμίνωση Α Ακινητοποίηση

29 Δομή PTHrP 3 ισομορφές (139/141/173) Ομολογία στα πρώτα 8 αμινοξέα με την PTH Προσδιορίζεται στο πλάσμα (pre-chilled EDTA tubes + aprotinin) Reference range: 0.0-1.5 pmol/L Μειωμένη διαθεσιμότητα

30  PTH  Ca, P  επαναρρόφηση Ca  αποβολή P  απορρόφηση Ca, P  αποβολής Ca  PTHrp  1,25 (ΟΗ) 2 D Αύξηση Ca Καταστολή PTH  1,25 (ΟΗ)2 D Καταστολή ΒΔΟΕ Υποχλωραιμική μεταβολική αλκάλωση

31 Διαγνωστική προσέγγιση υπερCa Ιστορικό Κλινική εικόνα Βαρύτητα υπερασβεστιαιμίας iPTH Συνοδά παρακλινικά ευρήματα Φώσφορος Ca U 24h 25 (ΟΗ) D 1,25 (ΟΗ) 2 D

32 Διαγνωστική προσέγγιση υπερασβεστιαιμίας

33 Υποασβεστιαμία Παθοφυσιολογία Ελαττωμένη είσοδος ασβεστίου στην κυκλοφορία Από το πεπτικό Από τα οστά Αυξημένη έξοδος ασβεστίου από την κυκλοφορία λόγω δέσμευσής του Εξωαγγειακά (μαλακά μόρια, οστεοειδές, σαπωνοποίηση λίπους) Ενδοαγγειακά (αλκάλωση, μεταγγίσεις, φάρμακα) Κατάταξη PTH: μειωμένη-απρόσφορα φυσιολογική PTH: αυξημένη

34 Παθήσεις σχετιζόμενες με τους παραθυρεοειδείς αδένες Καταστροφή-εκτομή παραθυρεοειδικού ιστού Μετεγχειρητικός Αυτοάνοσος (APS-1) Μετακτινικός Μεταστάσεις Εναπόθεση βαρέων μετάλλων (θαλασσαιμία, νόσος Wilson, αιμοχρωμάτωση) Διαταραχή της έκκρισης PTH Σοβαρή υπομαγνησιαιμία Υπερμαγνησιαιμία Ενεργοποίηση CaSR (ΣΕΧ, επίκτητη) Γενετικές διαταραχές βιοσύνθεσης PTH-διάπλασης παραθυρεοειδών Μεταλλάξεις γονιδίου PTH Μεταλλάξεις μεταγραφικών παραγόντων απαραίτητων για τη διάπλαση των παραθυρεοειδών (πχ. Di George) Μεταλλάξεις μιτοχονδριακού DNA Ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός

35 Ανεπάρκεια βιταμίνης D Μειωμένη δερματική σύνθεση Χρήση αντιηλιακών/ Ηλικία/ Εγκαύματα Μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα Σύνδρομα δυσαπορρόφησης Παχυσαρκία Αυξημένος καταβολισμός Αντιεπιληπτικά, γλυκοκορτικοειδή, HAART, ισονιαζίδη Διαταραχή 25-υδροξυλίωσης Ηπατική ανεπάρκεια Αυξημένες απώλειες Νεφρωσικό σύνδρομο Μειωμένη σύνθεση 1,25 (ΟΗ)2 D Χρόνια νεφρική νόσος Κληρονομικές μορφές ραχίτιδος Ανθεκτική στη βιταμίνη D Τύπου 1,2,3 XLHR/ ADHR Επίκτητες υποφωσφοραιμικές διαταραχές ΤΙΟ Διαταραχές δέσμευσης Ca Υπερφωσφοραιμία Οστεοβλαστικές μεταστάσεις Σύνδρομο πεινασμένων οστών Παγκρεατίτιδα Ραβδομυόλυση Αλκάλωση Μεταγγίσεις Φάρμακα Νεογνική Βαρέως πάσχοντες Άλλες αιτίες

36  PTH  επαναρρόφηση Ca  αποβολή P  1,25 (ΟΗ) 2 D  απορρόφηση Ca, P  25 (ΟΗ) D  25 (ΟΗ) D  Ca, P  Ca, P Αύξηση iPTH Ca:χαμηλό εφο P: χαμηλό-εφο Ca U 24h: χαμηλό 25 (OH) D: χαμηλή 1,25 (OH)2 D: κφ ΒΔΟΕ: υψηλοί

37  PTH  1, 25 (ΟΗ)2 D  επαναρρόφηση Ca  αποβολή P  απορρόφηση Ca, P  Ca, P - /   Ca, P iPTH: χαμηλή Ca: χαμηλό P:ανώτερα εφο Ca U 24h: ανώτερα εφο 25 (OH) D: κφ 1,25 (OH)2 D: χαμηλή ΒΔΟΕ: χαμηλοί

38 ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ   Υποπαραθυρεοειδισμός ( PTH)   Ανεπάρκεια βιτ D   Νεφρική νόσος: χαμηλή δράση της 1 υδροξυλάσης και της υπερφωσφατουρίας   Υποαλβουμιναιμία: χαμηλά επίπεδα αλβουμίνης   Διατροφική ανεπάρκεια ασβεστίου   Εντερικές διαταραχές με συνέπεια ανεπαρκή απορρόφηση ασβεστίου ή βιτ D

39 ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ ΡΑΧΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΟΣΤΕΟΜΑΛΑΚΙΑ Η ραχίτιδα και η οστεομαλακία Η ραχίτιδα και η οστεομαλακία είναι μεταβολικά νοσήματα του οστού που οφείλονται σε πτωχή επιμετάλλωση (περιεχόμενο σε ασβέστιο) του οστού Αίτια: I. Ανεπάρκεια βιτ D 1- Ανεπάρκεια των πηγών της βιτ D3: Διατροφική ανεπάρκεια βιτ D (vitamin D3) ΚΑΙ μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως 2- Διαταραγμένος μεταβολισμός της βιτ D:   Νεφρική Ραχίτιδα: ανεπάρκεια της 1α υδροξυλάσης του νεφρού   Ανεπάρκεια της ΡΤΗ: μειωμένη δράση της 1α υδροξυλάσης   Γενετικές ανωμαλίες του μεταβολισμού της βιτ D (ανωμαλίες στη δράση της)   Γενετικές ανωμαλίες των υποδοχέων της βιτ D ή ανωμαλίες της πρόσδεσης II. Ανεπάρκεια ασβεστίου (διατροφική ή διαταραχές στην εντερική επαναρρόφηση)

40 Metabolic Diseases of Bones ΡΑΧΙΤΙΔΑ ΡΑΧΙΤΙΔΑ Φυσιολογικός σχηματισμός της θεμέλιας ουσίας/ κολλαγόνου ΑΛΛΑ ΑΛΛΑ Ατελής επιμετάλλωση (πτωχή ασβεστοποίηση) Μαλακά Οστά Μαλακά Οστά ΚΛΙΝΙΚΑ: Δυσμορφία Οστών ΚΛΙΝΙΚΑ: Δυσμορφία ΟστώνΟΣΤΕΟΜΑΛΑΚΙΑ Μείωση επιμετάλλωσης (πτωχή ασβεστοποίηση) των ήδη σχηματισμένων οστών με με ΚΛΙΝΙΚΑ: πιο επιρρεπείς σε κατάγματα ΡΑΧΙΤΙΔΑ ΚΑΙ ΟΣΤΕΟΜΑΛΑΚΙΑ

41 ΣΤΗ ΧΝΑ Χαμηλή δραστικότητατης 1α-υδροξυλάσης Χαμηλή δραστικότητατης 1α-υδροξυλάσης Μειωμένη ικανότητα του σχηματισμού της ενεργού μορφής της βιτ D (1, 25 DHCC θα είναι χαμηλή) θεραπεία: 1,25 DHCC (Calcitriol) Νεφρική ραχίτιδα νεφρική οστεοδυστροφία

42 εργαστηριακή διερεύνηση διερεύνηση για την επιβεβαίωση της διάγνωσης της ραχίτιδος:   επίπεδα αίματος της 25 HCC   υπασβεστιαιμία   ALP διερεύνηση για τα αίτια :  Δοκιμασίες νεφρικής λειτουργίας (KFT)  1,25 DHCC αίματος  PTH αίματος  Γενετικές και μοριακές αναλύσεις (αν ενδείκνυνται)

43 Ραχίτιδα ανθεκτική στη βιτ D Υποπλαστικά δόντια Υποπλαστικά δόντια Τερηδόνα και αποστήματα Τερηδόνα και αποστήματα Έλλειψη της 1α- υδροξυλάσης στο νεφρό Έλλειψη της 1α- υδροξυλάσης στο νεφρό Θεραπεία με καλή απόκριση στην καλσιτριόλη Θεραπεία με καλή απόκριση στην καλσιτριόλη

44 ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Υποπλασία οδόντων

45 ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΨΕΥΔΟ- ΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΥ Η αντίσταση αφορά ΜΟΝΟ την PTH Γενικευμένη αντίσταση στις ορμόνες Υποθυρεοειδισμός Υπογοναδισμός. ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΗ ΟΣΤΕΟΔΥΣΤΡΟΦΙΑ Στρόγγυλο πρόσωπο. Βραχύ/Παχύ τράχηλο. Χαμηλό ανάστημα / Παχυσαρκία Πνευματική καθυστέρηση. Οστικές ανωμαλίες. Υποδόριες επασβεστώσεις.

46

47 ΨΕΥΔΟΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Πρόσωπο δίκην ξωτικού, κοντό ανάστημα, Υποπλασία αδαμαντίνης.

48 ΨΕΥΔΟΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ

49 ΥΠΟΔΟΡΙΕΣ ΑΠΟΤΙΤΑΝΩΣΕΙΣ

50 ΨΕΥΔΟΥΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Πρόσωπο δίκην ξωτικού, κοντό ανάστημα, Υποπλασία αδαμαντίνης.

51

52 ΥΠΟ / ΥΠΕΡ - ΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑ Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο για την έκκριση αλλά και τη δράση της PTH στα οστά και στους νεφρούς. Η υπομαγνησιαιμία λοιπόν προκαλεί ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ υποπαραθυρεοειδισμό (αντίσταση στη δράση της PTH). Η υπομαγνησιαιμία επίσης δρα συνεργικά με την υπασβεστιαιμία στην αύξηση της νευρομυικής δραστηριότητας και επομένως δύναται να προκαλέσει τετανία. Παρατηρείται σε αλκοολισμό, υποσιτισμό, δυσαπορρόφηση, χρήση διουρητικών και αμινογλυκοσιδών. Η Υπερμαγνησιαιμία επίσης καταστέλει την έκκριση της PTH και προκαλεί υπασβεστιαιμία ( αλλά ΌΧΙ τετανία γιατί η υπερμαγνησιαιμία ανταγωνίζεται την υπασβεστιαιμία στη νευρομυική δραστηριότητα)

53 ΑΣ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΌΤΙ.. ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ Mg ΣΤΟΝ ΟΡΟ ΔΕΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ. ΕΤΣΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ Mg ΟΡΟΥ ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΕΛΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ. ΓΙ’ΑΥΤΌ ΣΕ ΑΝΕΞΗΓΗΤΗ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΗ ΣΕ ΛΗΨΗ Ca ΚΑΙ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΘΕΩΡΕΊΤΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟ ΝΑ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ Mg ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΜΕ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ Μg ΣΤΟΝ ΟΡΟ, ΕΦΟΣΟΝ ΒΕΒΑΙΑ Η ΝΕΦΡΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΊΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ.

54 ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ 1. ΥΠΕΡΦΩΣΦΑΤΑΙΜΙΑ. 2. ΑΛΚΑΛΩΣΗ. 3. ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ. 4. ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΣΤΟΥ. 5. ΟΞΕΙΑ ΝΟΣΟΣ-ΛΟΙΜΩΞΗ. 6. ΦΑΡΜΑΚΑ. 7. ΨΕΥΔΗΣ ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑ.

55