Κρυσταλλένια Αλεξανδράκη Ενδοκρινολόγος Επιστ.Συνεργάτης Ιατρικής Σχολής Αθηνών Πανεπιστημιαός υπότροφος ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (PCOS)

Παρουσίαση με θέμα: "Κρυσταλλένια Αλεξανδράκη Ενδοκρινολόγος Επιστ.Συνεργάτης Ιατρικής Σχολής Αθηνών Πανεπιστημιαός υπότροφος ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (PCOS)"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Κρυσταλλένια Αλεξανδράκη Ενδοκρινολόγος Επιστ.Συνεργάτης Ιατρικής Σχολής Αθηνών Πανεπιστημιαός υπότροφος ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (PCOS)

2 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ Πρώτη μελέτη πραγματικού επιπολασμού ΣΠΩ ΕΥΡΩΠΗ 1999 Λέσβος/Ελλάδα: 192 γυναίκες ―> 6.77% ΕΥΡΩΠΗ 2000 Μαδρίτη/Ισπανία: 154 γυναίκες ―> 6.5% ΑΜΕΡΙΚΗ 2004 Alabama/Birmingham: 400 γυναίκες ―> 6.6% (ΑΝΑΙΡΕΣΑΝ 1998: 4.0%) Η πιο συχνή ενδοκρινοπάθεια γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας

3

4 ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ 1.ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ (ΥΑ) (ΚΛΙΝΙΚΗ ή/και ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ) 2.ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ (ΟΛΙΓΟ- ΑΡΑΙΟΜΗΝΟΡΟΙΑ: Στειρότητα/υπογονιμότητα: 74%, Δυσλειτουργική αιμορραγία: 29%, Αμηνόρροια: 51%) 3.ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΗ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΠΩ Αποκλεισμός άλλων παθήσεων παρουσία 2 κριτηρίων Rotterdam ESHRE/ASRM-Sponsored PCOS consensus workshop group. Hum Reprod 2004

5 ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

6 Kύκλοι σταθερά > 35 μέρες Λιγότερες από 10 περίοδοι /έτος Διαταραχές εμμήνου ρύσεως

7 ≥12 ωοθυλάκια διαμ. 2–9 mm ή / και αυξημένος όγκος ωοθήκης (>10 cm3

8 ΠάθησηΚλινική/ βιοχημική ΥΑ Διαταραχή έμμηνης ρύσης Μερική έλλειψη 21 ΟΗ/Συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων ++75% Σύνδρομο Cushing+80% Yπερ-PRL+/-85-90% Μεγαλακρία+/-70% Αρρενοποιητικοί όγκοι επινεφριδίων/ωοθηκών +++90-100% Αντίσταση στην ινσουλίνη+50% Λήψη φαρμάκων++Ποικίλει Διαταραχές θυρεοειδικής λειτουργίας +/-70% Παθήσεις που πρέπει να αποκλείονται

9 ΟΙ ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΣΠΩ ΟΜΑΔΕΣΥΠΟΜΑΔΕΣΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣ ΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΩΟΘΥΛΑ ΚΙΟΡΗΞΙΑ (ΧΑ) ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟ ΓΟΝΑΙΜΙΑ (ΒΥΑ) ΚΛΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟ ΓΟΝΑΙΜΙΑ (ΚΥΑ) ΠΟΛΥΚΥΣΤΙ ΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΣΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡ ΑΦΗΜΑ (ΠΩ) ΑΑ1ΒΥΑ+ΧΑ+ ΠΩ ± Α2ΒΥΑ+ΧΑ ±Χ Α3ΒΥΑ+ΠΩΧ ± ΒΒ1ΚΥΑ+ΧΑ+ ΠΩ Χ Β2ΚΥΑ+ΧΑ Χ Χ Β3ΚΥΑ+ΠΩΧΧ ΓΧΑ+ΠΩ ΧΧ

10 ΦΑΙΝΟΤΥΠΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΠΩ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Diamanti-Kandarakis & Panidis, Clinical Endocrinology (2007) 67, 735–742

11 ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ Φυσιολογικά η ινσουλίνη έχει: Αγγειοδιασταλτική δράση στο μυϊκό σύστημα των αγγείων => διατήρηση του αγγειακού τόνου και πρόσληψη γλυκόζης (μεσολαβείται από το ΝΟ) Αντιφλεγμονώδη δράση (μεσολαβείται από ΝΟ) Αντιαιμοπεταλική δράση ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ: παράγοντας κινδύνου για μακροαγγειοπάθεια

12 ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ/ Ευγλυκαιμικό προδιαβητικό «καθεστώς» => ↑ καρδιαγγειακού κινδύνου (αθηροσκλήρυνση) ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ σημαντική παράμετρος του Μεταβολικού Συνδρόμου

13 ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ (ΙΑ) : ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ (ΙΑ) : Μεταβολικό Σύνδρομο (ΙΑ, Υπερινσουλιναιμία, Δυσλιπιδαιμία, Παχυσαρκία, Αρτηριακή Υπέρταση) ↑ καρδιαγγειακού κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΗΛΙΚΙΑΚΥΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΌΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΠΩ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

14 ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΠΩ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΙΑ => μειωμένη παραγωγή του ΝΟ => μειωμένη αγγειοδιασταλτική δραστηριότητα Υπερινσουλιναιμία ενισχύει τη δραστηριότητα του συμπαθητικού συστήματος Κατεχολαμίνες και γλυκοκορτικοειδή από τα επινεφρίδια Ενδοθηλίνη 1 Ινσουλίνη: ενεργοποιεί το σύστημα Ρενίνης- Αλδοστερόνης- Αγγειοτενσίνης, αυξάνει την έκφραση των υποδοχέων τύπου Ι της Αγγειοτενσίνης

15 Η λειτουργικότητα του ενδοθηλίου είναι διαταραγμένη στις γυναίκες με ΣΠΩ Βιοχημική μέθοδος: ΕΤ-1 Αιμοδυναμική μέθοδος: FMD (NID), φλεβοαποφρακτική πληθυσμογραφία ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΠΩ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Η υπερανδρογοναιμία και η ινσουλινο-αντίσταση σχετίζονται θετικά με τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου Paradisi et al, Circulation 2001, 103, 1410-5 Diamanti-Kandarakis et al, EJE 2005, 152:749–756 Orio et al., JCEM 2004, 89: 4588-4593 Tarkun et al., JCEM 2004 Nov;89(11):5592-6 Lakhani et al, Hum Reprod 2005, 20, 3219-24 Mohiyiddeen et al, J Obstet Gynaecol. 2013 ;33:165-70

16 ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΣΠΩ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ & ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ β-ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΔ2 ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΝΟΧΗΣ ΣΤΗ ΓΛΥΚΟΖΗ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΑΧΥΝΣΗ ΕΣΩ- ΜΕΣΟΥ ΧΙΤΩΝΑ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΠΡΟΑΘΗΡΟΓΟΝΟΙ/ ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΗΞΕΩΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΝΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΛΙΠΩΔΗΣ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗΣ/ ΣΥΣΤΟΛΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟΤΙΤΑΝΩΣΗ ΑΓΓΕΙΩΝ

17 ΣΠΩ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ/ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ ΣΠΩ & ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΠΡΟΑΘΗΡΟΓΟΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ- ΦΛΕΓΜΟΝΗ: ↑ [CRP], ↑ [sICAM], ↑ [sE- selectin], ↑ [sVCAM], ↑ [WBC], AGEs ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚO Υ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: ↑ [ομοκυστεΐνης], ↑ [AGEs] ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΗΞΕΩΣ: ↑ [ινωδογόνο], ↑ [ΡΑΙ-1] ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΝΟΧΗΣ ΣΤΗ ΓΛΥΚΟΖΗ: 30-40% ΣΔ2:10% (3η– 4η δεκαετία) ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ: ↑ [τριγλυκερίδια], ↓ [HDL] ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ: 50% (κεντρικού τύπου) ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ: 40-46% ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: ΕΤ-1, FMD, ΦΑΠ ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΕ Σ ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΓΓΕΙΩΝ (↓ ενδοτικότητα, ↑σκληρία)

18 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΩ ΣΠΩ & ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗ ΑΚΜΗ ΑΛΩΠΕΚΙΑ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΕΛΑΝΙΖΟΥΣΑ ΑΚΑΝΘΩΣΗ

19

20 Μελανίζουσα Ακάνθωση

21 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ (ΣΔ2, ΚΑΝ) ΑΤΟΜΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ (εμμηναρχή, ΕΡ, ακμή, υπερτριχωση,F-G, μαιευτικό ιστορικό) ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΓΙΑ 2παθές ΣΠΩ (CS, Acro) Μελανίζουσα ακάνθωση ΒΜΙ, ΑΠ ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗΣ: Περιφέρεια μέσης προς περιφέρεια ισχίου

22 ΚΛΙΜΑΚΑ FERRIMAN-GALLWEY

23 ΚλIμακα Ferriman-Gallwey

24 ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Μεταβολικό σύνδρομο –Διαταραγμένο προφίλ λιπιδαιμικό –  HDL –  TG ΔΑΓ31% ΣΔ2 7.5% ΣΔ215% Αναπαραγωγή ηλίκια Εμμηνόπαυση

25 ΣΠΩ και Δείκτες Ινσουλινο-αντίστασης (IR) Ευγλυκαιμική υπερινσουλιναιμική αντλία: μέθοδος αναφοράς για την εκτίμηση της IR, αλλά η εφαρμογή της είναι τεχνικά δύσκολη (ακριβή, επεμβατική, δυσχερής, χρονοβόρος) Μαθηματικά μοντέλα εκτίμησης της IR (τιμές γλυκόζης/ ινσουλίνης, νηστείας ή κατά τη διενέργεια καμπύλης σακχάρου) Diamanti-Kandarakis et al, JCEM 2004, 89:1273-1276 DeFronzo RA et al, Am J Physiol 1979, 237:E214-23

26 ΔΕΙΚΤΕΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗΣ που περιγράφουν μια στατική φυσιολογική κατάσταση (τιμές νηστείας) των υπό μελέτη ατόμων Δείκτης GIR: GIR = Γλυκόζη νηστείας / ινσουλίνη νηστείας Δείκτης ΗΟΜΑ-R: ΗΟΜΑ = [INS νηστείας (μU/ml) x GLU νηστείας (mmol/liter)] / 22.5 Δείκτης QUICKI: QUICKI= 1/ [log (INS νηστείας) + log (GLU νηστείας)] Orio et al, JCEM 20042004;89:4588-93 Legro RS et al, JCEM 1998;83:2694–2698

27 ΔΕΙΚΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ β-ΚΥΤΤΑΡΩΝ: Δείκτης ΗΟΜΑ-B: ΗΟΜΑ-B = [20xINS νηστείας (μU/ml)] / [GLU νηστείας (mmol/liter) - 3.5] Δείκτης προγνωστικός της 1 ης φάσης έκκρισης ΙΝΣ (1st PHIS) : 1283 + [1.289 x ΙΝΣ 30’ (pmol/L)] - [138.7 x GLU 30’ (mmol/L)] + [3.772 x ΙΝΣ νηστείας (pmol/L)] Δείκτης προγνωστικός της 2 ης φάσης έκκρισης ΙΝΣ (2nd PHIS): 287 + [0.4164 x ΙΝΣ 30’ (pmol/L)] - [26.07 x GLU 30’ (mmol/L)] + [0.9226 x ΙΝΣ νηστείας (pmol/L)]. Άλλοι Δείκτες Ινσουλινο-αντίστασης (IR)

28 ΔΕΙΚΤΕΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗΣ που περιγράφουν μια δυναμική φυσιολογική κατάσταση (τιμές κατά τη διενέργεια της καμπύλης σακχάρου) των υπό μελέτη ατόμων AUCGIR = Εμβαδόν κάτω από την καμπύλη για τη Γλυκόζη / Εμβαδόν κάτω από την καμπύλη για την ινσουλίνη MATSUDA (M) = 10.000/ τετραγωνική ρίζα [(Γλυκόζη νηστείας x ινσουλίνη νηστείας) x (μέση τιμή γλυκόζης x μέση τιμή ινσουλίνης κατά την OGTT)] ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ (SI-index)= 0.226 - [0.0032 x BMI] - [0.0000645 x ΙΝΣ 120’ (pmol/L)] -[0.00375 x GLU 90’(mmol/L)] Katz A et al, JCEM 2000 85:2402-10 Bergman RN J Clin Invest 1987 79:790-800 Matsuda M, DeFronzo RA Diabetes Care 2004;27:S11-S14

29 Ορμονολογικός έλεγχος Υπερανδρογοναιμία Ωοθηκικής προέλευσης τεστοστερόνη Δ4Α DHEA Επινεφριδιακής προέλευσης DHEAS  SHBG=  free T  FAI

30 Στεροιδογένεση γονάδες και επινεφρίδιο (διακεκομμένες γραμμές). Τα ένζυμα που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή των ανδρογόνων είναι παρόμοια υπό τον ελεγχο των LH και ACTH. 17β-HSD: 17β- hydroxysteroid dehydrogenase Alexandraki & Kaltsas, Front Horm Res. 2013;40:142-57

31 Ορμονολογικές Εξετάσεις Υπεροιστρογοναιμία –Αυξημένη δραστηριότητα των ωοθυλακίων –Πρώιμη ευαισθησία στην LH –Υψηλά επίπεδα οιστρόνης –Χαμηλά επίπεδα SHBG/ παχυσαρκία –Αυξημένη ελεύθερη E2

32 Συνδυασμός βιοχημικών μεθόδων και αιμοδυναμικών μη επεμβατικών, υψηλής επαναληψιμότητας τεχνικών στον ίδιο χρόνο:  [ΕΤ-1], hsCRP, sICAM, selectin, AGEs => διαταραχή αγγειακής αντιδραστικότητας  FMD => ενδοθηλιακή δυσλειτουργία μακροκυκλοφορία (ΝΟ) Παρατεταμένος χρόνος επίτευξης της μέγιστης αιματικής ροής αντιβραχίου => ακεραιότητα περιφερικής αγγειακής αντιδραστικότητας με καθυστέρηση αγγειοδραστικής απάντησης => Στοιχεία πρώιμης διαταραχής της μικροκυκλοφορίας Αποκατάσταση της διαταραγμένης λειτουργίας ενδοθηλίου σε επίπεδο παρόμοιο με ομάδα μαρτύρων μετά 6μηνη χορήγηση μετφορμίνης Διαταραγμένη λειτουργία ενδοθηλίου στα αγγεία νεαρών γυναικών με ΣΠΩ: προηγείται ανιχνεύσιμης πάχυνσης του τοιχώματος των περιφερικών αγγείων ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Diamanti-Kandarakis EJE 2005;152:749-56, Diamanti-Kandarakis Hum Reprod. 2006;1:1426-31 Alexandraki Hormones (Athens). 2006;5:126-36, Diamanti-Kandarakis EJCI 2006;36:691-7 Diamanti-Kandarakis Metabolism 2007;56:129-34.

33 Θεραπεία: Συμπτωματική Δίαιτα- Διατροφή Άσκηση Φαρμακευτική αγωγή –Ινσουλινο- ευαισθητοποιητές –Αντισυλληπτικά- ενημέρωση για  πρόσληψης άλατος –Αντι-ανδρογόνα Τρόπος ζωής

34 Ενεργειακή πρόσληψη Βάρος Σώματος Απώλεια Βάρους: Άσκηση Απώλεια βάρους =  Eνεργειακής πρόσληψης  Eνεργειακής κατανάλωσης Ενεργειακή κατανάλωση

35 ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΑΝΔΡΟΓΟΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗ/ ΑΚΜΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΜΜ. ΡΥΣΕΩΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ KΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ ΑΝΤΙΑΝΔΡΟΓΟΝΑ/ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑ

36 ΑΝΤΙΑΝΔΡΟΓΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Αντιανδρογόνα Αλληλεπίδραση με υποδοχείς των ανδρογόνων. Αμιγή αντιανδρογόνα: συναγωνιστικοί αναστολείς τεστοστερόνης/ DHT στο επίπεδο του υποδοχέα των ανδρογόνων. ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ασφαλής αντισύλληψη α) Στεροειδή Αντιανδρογόνα Οξεϊκή Κυπροτερόνη Η προσθήκη αιθυλικής οιστραδιόλης ενισχύει δραστικότητά ΣΠΙΡΟΝΟΛΑΚΤΟΝΗ Ανταγωνιστής της αλδοστερόνης Κανρενόνη, ασθενές αντιανδρογόνο 0.020/ 0.030 mg αιθινυλοιστραδιόλη+3 mg δροσπιρενόνε β) Μη Στεροειδή Αντιανδρογόνα Σιμετιδίνη ΦΛΟΥΤΑΜΙΔΗ

37 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗΣ Ριζική αποτρίχωση Laser/ Φωτόλυση κρέμες/ κερί ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΛΩΠΕΚΙΑΣ Μινοξιδιλίνη Σπιρονολακτόνη Φιναστερίδη (?αποτελεσματική) Χειρουργικές επεμβάσεις

38 ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΤΕΣ Διγουανίδιο μετφορμίνη: παχύσαρκα/ λεπτόσωμα (Πρωτόκολλα αναπαραγωγής + κλομιφαίνη) D-chiro-ινοσιτόλη (ΙΝS-1) Βελτίωση μεταβολικών ΚΑΙ αναπαραγωγικών διαταραχών

39 ΣΠΩ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ/ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ ΣΠΩ & ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗ: ↓ ΣΑΠ/ΔΑΠ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ : ↓ ΕΤ-1 ΦΛΕΓΜΟΝΗ: ↓ [CRP], ↓ [sVCAM], ↓ WBC (PMN) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚOΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ↓ επίπεδα AGEs ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΗΞΕΩΣ: ↓ [ΡΑΙ-1] ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ: ↑ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ: ↓ (± γλυκόζη νηστείας) ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ:↑ HDL ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ : ↓ BMI, ↓ WHR ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ: ↓10% ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ: ↓ ΤΤ (25-60%), ↓ fT (20- 73%), ↓ Δ4A (25-50%), ↓ 17OHP (50%), ↓ DHEAS (28-40%), ↑ SHBG ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ↑ συχνότητας κύκλων (ωορρηξίας), εμφύτευσης εμβρύου, ↑ τεχνητής γονιμοποίησης, ↑ [glycodelin], ↓ [AMH], ↓ ωοθυλακίων

40 Παρέμβαση με μετφορμίνη βελτίωσε λειτουργία ενδοθηλίου Ανεξάρτητα από μεταβολές BMI (  ολικής χοληστερόλης)  διάρκειας και μεγέθους αντιδραστικής υπεραιμίας: πιθανόν μικρότερου βαθμού ιστική βλάβη κατά την ισχαιμία Μετφορμίνη στην ενδοθηλιακή λειτουργία δεν είναι γνωστοί μέσω: κατασταλτικής δράσης στην κυκλοφορία ανδρογόνων πιθανής βελτίωσης ευαισθησίας ινσουλίνης (μη ανιχνεύσιμη με δείκτες παρούσας μελέτης) διαφορετικών μηχανισμών βελτίωσης της δυσλιπιδαμία ς ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΕ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ ΣΤΟ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ

41 METABOΛΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Γυναίκες με ΣΠΩ: ιδιαίτερο βιολογικό πρότυπο με μεταβολικές και ορμονικές δράσεις στο ενδοθήλιο ακόμα και χωρίς προφανείς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου Παρουσία διαταραγμένης λειτουργίας ενδοθηλίου, πρώιμα: βελτιώθηκε χορήγηση μετφορμίνης για έξι μήνες Ανεξάρτητη επίδραση του ΣΠΩ στην ΕΔ ΣΥΣΤΑΣΗ: 1.Διερεύνηση παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου: Πρωτογενή Πρόληψη (διάγνωση ΣΠΩ) => Ανίχνευση Αγγειακών Μεταβολών- Πρόδρομες Κλινικές Εκδηλώσεις Καρδιαγγειακών Διαταραχών => καθυστέρηση εξέλιξης Υποκλινικής Αθηροσκληρυντικής διεργασίας (υψηλού κινδύνου πληθυσμό) 2.Κλινικές στρατηγικές θεραπείας (↓ ανδρογόνων/βελτίωση ΙΑ) => πιθανόν πρόληψη κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο στο γυναικείο πληθυσμό (μείωση νοσηρότητας) ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ = ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΧΧ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ

42 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΧΧ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ειδικός τύπος του ΜΣ που σχετίζεται με το φύλο Ινσουλινο-αντοχή και υπερινσουλιναιμία μακροπρόθεσμες διαταραχές

43 ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ Απλές μέθοδοι αποκατάστασης της ωορρηξίας -Αν οι γυναίκες είναι υπέρβαρες μια μικρή (5-10%) μείωση βάρους πιθανόν  ΣΒ και αποκατάσταση ωορρηξίας   αποβολών 1 ου 3μήνου   % διαβήτη κύησης -Γαστρικό μανίκι, λαπαροσκοπική περίδεση: υπέρβαρες με αποτυχία  ΣΒ παρά τη μεταβολή τρόπου ζωής

44 Period Day 1 Day 9 stop clomiphene Day 11-13 scan Day 5 start clomiphene Ovulation + intercourse +/- trigger Day 21 Progesterone If no response increase dose ΚΙΤΡΙΚΗ ΚΛΟΜΙΦΑΙΝΗ Χαμηλού κόστους και κινδύνου, δίδυμη (5-7%) και τρίδυμη κύηση (0.3%)- ποσοστό ανταπόκρισης: 60-85% Ποσοστό κύησης 50% μετά από 6 ωορρηκτικούς κύκλους ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ: χρήσιμη στις γυναίκες με αντίσταση στην κλομιφαίνη- μονοθεραπεία γυναίκες με  ΒΜΙ

45 FSH Ovulation Induction Protocol 25-50iu/day Increase dose by 50% Increase dose by 50% Starting dose Scan d14 Scan d7 Scan d21 hCG 5000u Follicle =16mm ΓΟΝΑΔΟΤΡΟΦΙΝΕΣ Συνθετική FSH για τη διέγερση της ωορρηξίας- κυρίως στις γυναίκες με αντίσταση στην κλομιφαίνη- σπάνια δεν απαντούν Επιπρόσθετη διέγερση

46 -αντικατέστησε την παλαιότερα εφαρμοζόμενη μέθοδο της σφηνοειδούς εκτομής της ωοθήκης -Αποκατάσταση ωορρηξίας σε 60-80% των γυναικών εντός ολίγων μηνών -Μειωμένος κίνδυνος πολλαπλών κυήσεων Λαπαροσκοπικός ηλεκτροκαυτηριασμός των ωοθηκών με laser (drilling ωοθηκών)

47 ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ (ΙN VITRO FERTILISATION)  ευαισθησία στα φάρμακα

48 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ