Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 1 Διοίκηση Λειτουργιών Ενότητα 2: Λειτουργίες και παραγωγικότητα Ανδρέας Νεάρχου Οργάνωση και Διοίκηση.

Παρουσίαση με θέμα: "Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 1 Διοίκηση Λειτουργιών Ενότητα 2: Λειτουργίες και παραγωγικότητα Ανδρέας Νεάρχου Οργάνωση και Διοίκηση."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 1 Διοίκηση Λειτουργιών Ενότητα 2: Λειτουργίες και παραγωγικότητα Ανδρέας Νεάρχου Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

2 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Περιεχόμενα ενότητας Εμπορεύματα έναντι υπηρεσιών Παραγωγικότητα – Ανταγωνιστικότητα Στόχοι απόδοσης της Διοίκησης Λειτουργιών 2

3 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χαρακτηριστικά εμπορευμάτων 3  Υλικά αγαθά  Συγκεκριμένων σταθερών προδιαγραφών  Το προϊόν συνήθως διαχωρίζεται από την κατανάλωση  Μπορεί να διατηρηθεί σε αποθέματα  Χαμηλή αλληλεπίδραση από τους πελάτες

4 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χαρακτηριστικά υπηρεσιών 4  Μη υλικά προϊόντα  Παράγονται και καταναλώνονται την ίδια ώρα  Συχνά είναι μοναδικά  Υψηλή αλληλεπίδραση πελατών  Μη σταθερός ορισμός προϊόντος  Συχνά βασίζονται στην γνώση  Συχνά διασκορπίζονται, χάνονται

5 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 5 Παραγωγικότητα

6 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παραγωγικότητα 6  Η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών απαιτεί την μετατροπή των διαθέσιμων πόρων σε αγαθά και υπηρεσίες.  Όσο πιο αποτελεσματική είναι αυτή η μετατροπή τόσο πιο παραγωγικοί είμαστε και τόσο αυξάνεται η αξία των προϊόντων και των υπηρεσιών. Εκροές Παραγωγικότητα Εισροές = = © Ανδρέας Νεάρχου

7 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παραγωγικότητα και Ανταγωνιστικότητα Αύξηση ανταγωνιστικότητας επιτυγχάνεται μέσω: 1.Βελτίωσης της ποιότητας του προϊόντος – Στόχος η ικανοποίηση των πελατών 2.Αύξησης της παραγωγικότητας – Στόχος η μείωση του κόστους παραγωγής (γιατί;) 7

8 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παραγωγικότητα και κόστος παραγωγής 8  Κάθε μορφή σπατάλης των παραγωγικών πόρων λειτουργεί ανασταλτικά στην αύξηση της παραγωγικότητας.  Σπατάλη πόρων έχουμε από: Χαμένες ώρες εργασίας, αχρήστευση υλικών, ελαττωματικά προϊόντα, απώλεια ενέργειας λόγω κακής συντήρησης, κ.α.  Το κόστος παραγωγής προσδιορίζεται:  σε φυσικά μεγέθη (αναλωθέντες παραγωγικοί πόροι όπως, εργατοώρες, μηχανοώρες, ποσότητα αναλωθείσας ενέργειας, κ.α.)  σε οικονομικά μεγέθη (χρηματική αξία των αναλωθέντων φυσικών μεγεθών).  Έτσι, η σπατάλη των πόρων παραγωγής επιβαρύνει αρκετά το κόστος παραγωγής και δεν προσφέρει καμιά αξία στο προϊόν.

9 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Η στρατηγική σημασία της Παραγωγικότητας Η παραγωγικότητα έχει τεράστια σημασία τόσο σε επίπεδο επιχείρησης όσο και σε επίπεδο εθνικής οικονομίας. Για να κατανοήσουμε τη σημασία αυτή ας θέσουμε το πιο κάτω ερώτημα: Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τη μείωση της παραγωγικότητας σε μια επιχείρηση ; 9

10 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Ο φαύλος κύκλος των επιπτώσεων λόγω μείωσης της παραγωγικότητας 10 1. Αύξηση μοναδιαίου κόστους παραγωγής 2. Αύξηση τιμής του προϊόντος 3. Μείωση ανταγωνιστικότητας 4. Μείωση μεριδίου αγοράς 5. Μείωση κερδών (δηλ. μείωση αποδοτικότητας της επιχείρησης). 6. Αρνητικές επιπτώσεις στους συντελεστές της παραγωγής (προσωπικό, μηχανές, κέρδη μετόχων) 7. Νέα μείωση παραγωγικότητας

11 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Οι επιπτώσεις στην εθνική οικονομία 1 Όταν το προηγούμενο φαινόμενο γενικεύεται σε πολλούς οικονομικούς κλάδους τότε έχουμε: 1.Σημαντική αύξηση πληθωρισμού σε σχέση με άλλες χώρες 2.Αύξηση της ανεργίας 3.Επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου λόγω αδυναμίας εξαγωγών (τα εγχώρια προϊόντα είναι λιγότερα ανταγωνιστικά από τα εισαγόμενα) 11

12 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 4. Εξασθένηση του εθνικού νομίσματος (πιθανή υποτίμηση) 5. Απώλεια ανταγωνιστικότητας σε εθνική κλίμακα (χάσιμο σημαντικού μεριδίου σε ξένες αγορές) 6.Πτώση του βιοτικού επιπέδου για πολλές κατηγορίες εργαζομένων. 12 Οι επιπτώσεις στην εθνική οικονομία 2

13 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Βελτιώνοντας την παραγωγικότητα στα Starbucks 13 Ομάδα αναλυτών ψάχνει συνεχώς τρόπους μείωσης του χρόνου εξυπηρέτησης. Ορισμένες βελτιώσεις: 1. Σταμάτα να ζητάς υπογραφή από πιστωτικές κάρτες για αγορές < $25 Εξοικονόμηση 8 sec ανά συναλλαγή 2. Αλλαγή μεγέθους μπάλας παγωτού Εξοικονόμηση 14 sec σε κάθε σερβίρισμα 3. Προσθήκη νέων μηχανών espresso Εξοικονόμηση 12 sec για κάθε παραγγελία

14 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Βελτιώνοντας την παραγωγικότητα στα Starbucks 14 Ομάδα αναλυτών ψάχνει συνεχώς τρόπους μείωσης του χρόνου εξυπηρέτησης. Ορισμένες βελτιώσεις: 1. Σταμάτα να ζητάς υπογραφή από πιστωτικές κάρτες για αγορές < $25 Εξοικονόμηση 8 sec ανά συναλλαγή 2. Αλλαγή μεγέθους μπάλας παγωτούΕξοικονόμηση 14 sec σε κάθε σερβίρισμα 3. Προσθήκη νέων μηχανών espressoΕξοικονόμηση 12 sec για κάθε παραγγελία Η βελτίωση των υπηρεσιών βοήθησε τα Starbucks να αυξήσουν τα ετήσια έσοδα από $200.000 σε $940.000 σε 6 χρόνια. Η Παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά 27%, ή περίπου 4,5% ανά χρόνο.

15 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Πως η Toyota προσεγγίζει την παραγωγικότητα 1 Για κάθε διαδικασία προσδιορισμός του τρόπου επίλυσης της με το ‘χέρι’. Αυτοματοποίηση της συγκεκριμένη διαδικασίας Δημιουργία περιβάλλοντος με κύριο χαρακτηριστικό την σταθερότητα στην εκμάθηση 15

16 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Εξαφάνιση της σπατάλης Δημιουργία σταθερών και ειλικρινών συνεργασιών με τους προμηθευτές Διαφύλαξη των κρίσιμων και ανταγωνιστικών αποφάσεων 16 Πως η Toyota προσεγγίζει την παραγωγικότητα 2

17 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παραγωγικότητα στα Goodys 17 : Πιθανές βελτιώσεις :  Αναθεώρηση των μενού  Σχεδιασμός φαγητών με σκοπό την πιο γρήγορη προετοιμασία τους  Μεταφορά μέρους της προετοιμασίας στους προμηθευτές  Αποτελεσματική χωροθέτηση και αυτοματισμός  Εκπαίδευση και κίνητρα στο προσωπικό

18 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Ορισμοί Παραγωγικότητας 18 © Ανδρέας Νεάρχου

19 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Μερική Παραγωγικότητα Μερική Παραγωγικότητα = Έξοδος ή Έξοδος ή Έξοδος ή Έξοδος Εργασία Κεφάλαιο Υλικά Ενέργεια 19 Παραγωγική Διαδικασία Εργασία Κεφάλαιο Υλικά Ενέργεια Παραγωγή Ποσότητα παραγωγής Ανάλωση πόρου παραγωγής

20 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Μερική Παραγωγικότητα Μερική Παραγωγικότητα = Έξοδος ή Έξοδος ή Έξοδος ή Έξοδος Εργασία Κεφάλαιο Υλικά Ενέργεια 20 Παραγωγική Διαδικασία Εργασία Κεφάλαιο Υλικά Ενέργεια Παραγωγή Ποσότητα παραγωγής Ανάλωση πόρου παραγωγής

21 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Μερική Παραγωγικότητα Μερική Παραγωγικότητα = Εκροές ή Εκροές ή Εκροές ή Εκροές Εργασία Κεφάλαιο Υλικά Ενέργεια 21 Παραγωγική Διαδικασία Εργασία Κεφάλαιο Υλικά Ενέργεια Παραγωγή Ποσότητα παραγωγής Ανάλωση πόρου παραγωγής

22 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παραδείγματα μερικής παραγωγικότητας 22 Για ένα εργοστάσιο συγκομιδής σταφυλιών η παραγωγικότητα εργασίας αριθμός τελάρων εργατοώρες = Για ένα ταχυδρομείο η παραγωγικότητα εργασίας αριθμός επιστολών υπαλληλοώρες = Για ένα βιβλιοπωλείο η παραγωγικότητα κεφαλαίου Έσοδα περιόδου αποσβέσεις παγίων = Για ένα εργοστάσιο παραγωγής μπύρας η παραγωγικότητα ενέργειας Κιβώτια μπύρας κιλοβατώρες =

23 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παραγωγικότητα πολλαπλών παραγόντων ή Συνολική Παραγωγικότητα Συνολική Παραγωγή εργασία + υλικά + ενέργεια + κεφάλαιο + άλλα 23 Άρα αύξηση παραγωγικότητας προκύπτει: 1.Με αύξηση της παραγόμενης ποσότητας διατηρώντας δεδομένα επίπεδα ανάλωσης πόρων. 2.Με παραγωγή της ίδιας ποσότητας αναλώνοντας μικρότερη ποσότητα παραγωγικών πόρων. =

24 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παραγωγικότητα πολλαπλών παραγόντων ή Συνολική Παραγωγικότητα Συνολική Παραγωγή εργασία + υλικά + ενέργεια + κεφάλαιο + άλλα 24 Άρα αύξηση παραγωγικότητας προκύπτει: 1.Με αύξηση της παραγόμενης ποσότητας διατηρώντας σταθερά επίπεδα ανάλωσης πόρων. 2.Με παραγωγή της ίδιας ποσότητας αναλώνοντας μικρότερη ποσότητα παραγωγικών πόρων. =

25 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 1 ο Παράδειγμα Μια επιχείρηση παρήγαγε 1000 μονάδες από ένα προϊόν δαπανώντας 250 ώρες εργασίας. Ποια είναι η παραγωγικότητα εργασίας της; 25 Παραγωγικότητα εργασίας = Μονάδες που παρήχθησαν σύνολο ωρών εργασίας 1000 250 = 4 μον./ώρα

26 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 1 ο Παράδειγμα Μια επιχείρηση παρήγαγε 1000 μονάδες από ένα προϊόν δαπανώντας 250 ώρες εργασίας. Ποια είναι η παραγωγικότητα εργασίας της; 26 Παραγωγικότητα εργασίας = Μονάδες που παρήχθησαν σύνολο ωρών εργασίας 1000 250 = 4 μον./ώρα

27 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 2 ο Παράδειγμα Ένα δικηγορικό γραφείο έχει 4 υπαλλήλους που εργάζονται 8 ώρες την ημέρα. Το συνολικό ημερήσιο κόστος μισθοδοσίας είναι 640€ και το κόστος άλλων επιβαρύνσεων είναι 400 €/μέρα. Το γραφείο φτιάχνει 8 τίτλους συμβολαίων την ημέρα. 27

28 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 2 ο Παράδειγμα Πρόσφατα το γραφείο μηχανοργανώθηκε και έτσι αύξησε τους παραγόμενους τίτλους σε 14/ημέρα με το κόστος επιπλέον επιβαρύνσεων να γίνεται ίσο με 800€. Οι μισθοί και οι ώρες εργασίας έμειναν ίδιοι. Ποια η παραγωγικότητα πριν και μετά τη μηχανοργάνωση; 28

29 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Δικηγορικό γραφείο – παραγωγικότητα 1 29 4 υπάλλ. εργάζονται 8 ώρες/μέρα 8 τίτλοι/μέρα Κόστη μισθοδοδίας = 640€/μέρα άλλα κόστη = 400€/μέρα Παλαιό σύστημα: = Παραγωγικότ ητα εργασίας 8 τίτλοι/μέρα 32 ανθρωποώρες = 0,25 τίτλοι / ανθρωποώρα

30 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Δικηγορικό γραφείο – παραγωγικότητα 2 30 = Παραγωγικότητ α εργασίας 8 τίτλοι/μέρα 32 ανθρωποώρες 14 τίτλοι/μέρα άλλα κόστη = 800€/μέρα Νέο σύστημα: = 0,25 τίτλοι / ανθρωποώρα 4 υπάλλ. εργάζονται 8 ώρες/μέρα 8 τίτλοι/μέρα Κόστη μισθοδοδίας = 640€/μέρα άλλα κόστη = 400€/μέρα Παλαιό σύστημα: = Παραγωγικότητ α εργασίας 14 τίτλοι/μέρα 32 ανθρωποώρες = 0,4375 τίτλοι / ανθρωποώρα

31 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Δικηγορικό γραφείο – παραγωγικότητα 3 31 14 τίτλοι/μέρα άλλα κόστη = 800€/μέρα Νέο σύστημα: = ΠΑΛΑΙΑ Παραγωγικότητα πολλαπλών παραγόντων 8 τίτλοι/μέρα 640€ + 400€ = 0,077 τίτλοι / ευρώ 4 υπάλλ. εργάζονται 8 ώρες/μέρα 8 τίτλοι/μέρα Κόστη μισθοδοδίας = 640€/μέρα άλλα κόστη = 400€/μέρα Παλαιό σύστημα: = 14 τίτλοι/μέρα 640€ + 800€ = 0,097 τίτλοι / ευρώ ΝΕΑ Παραγωγικότητα πολλαπλών παραγόντων

32 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Άλλοι ειδικοί δείκτες παραγωγικότητας 32 Αρ. παραπόνων έτος Καθαρές πωλήσεις αρ. πωλητών Καθαρές πωλήσεις επιφάνεια σε m 2 Για μια υπεραγορά αριθ. παραπόνων κλινική Συν. αριθ. κλινών αρ. διαθέσιμων κλινών Για ένα νοσοκομείο αριθ. ασθενών αριθ. εξιτηρίων αριθ. παραπόνων υπάλληλο ολοκληρωμένες εργασίες εργασίες σε εξέλιξη Για μια δημόσια υπηρεσία Ώρες εργασίας Πληρωθείσες ώρες

33 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Άλλοι ειδικοί δείκτες παραγωγικότητας 33 Αρ. παραπόνων έτος Καθαρές πωλήσεις αρ. πωλητών Καθαρές πωλήσεις επιφάνεια σε m 2 Για μια υπεραγορά αριθ. παραπόνων κλινική Συν. αριθ. κλινών αρ. διαθέσιμων κλινών Για ένα νοσοκομείο αριθ. ασθενών αριθ. εξιτηρίων αριθ. παραπόνων υπάλληλο ολοκληρωμένες εργασίες εργασίες σε εξέλιξη Για μια δημόσια υπηρεσία Ώρες εργασίας Πληρωθείσες ώρες

34 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Άλλοι ειδικοί δείκτες παραγωγικότητας 34 Αρ. παραπόνων έτος Καθαρές πωλήσεις αρ. πωλητών Καθαρές πωλήσεις επιφάνεια σε m 2 Για μια υπεραγορά αριθ. παραπόνων κλινική Συν. αριθ. κλινών αρ. διαθέσιμων κλινών Για ένα νοσοκομείο αριθ. ασθενών αριθ. εξιτηρίων αριθ. παραπόνων υπάλληλο ολοκληρωμένες εργασίες εργασίες σε εξέλιξη Για μια δημόσια υπηρεσία Ώρες εργασίας Πληρωθείσες ώρες

35 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Οικονομικοί δείκτες παραγωγικότητας 35 Κόστος διαφήμισης συν. εσόδων Κόστος παραγωγής συν. εσόδων Δείκτες κόστους Άμεσο κόστος εργασίας Έμμεσο κόστος εργασίας Συν. υπερωριών Συν. Χρόνο εργασίας Δείκτες απασχόλησης Οφειλές Μηνιαίες πωλήσεις Μικτό κέρδος αξία παγίων Σύνολο εσόδων αξία παγίων Οικονομικοί δείκτες

36 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Εναλλακτικός τρόπος μέτρησης και βελτίωσης της παραγωγικότητας 36 Για κάθε συντελεστή παραγωγής εκτός από την απόδοση του (ικανότητα του) μετρείται και το ποσοστό (%) απασχόλησης του. Ως απόδοση (ικανότητα του συντελεστή) εννοείται η μέγιστη δυνατή απόδοση του κάτω από κανονικές συνθήκες λειτουργίες. Π.χ. τόσο το ανθρώπινο δυναμικό, όσο και οι μηχανές περιγράφονται από την ικανότητα που έχουν. Παραγωγικότητα συντελεστή (πόρου) παραγωγής = Απόδοση συντελεστή x Βαθμός (%) απασχόλησης

37 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Εναλλακτικός τρόπος μέτρησης και βελτίωσης της παραγωγικότητας Πηγή: Διοίκηση Παραγωγής, Κ. Δερβιτσιώτης, Δ’ έκδοση, Οικονομική Βιβλιοθήκη, 2006. – Σχεδιάγραμμα 2 37 x= Απόδοση βαθμός (%) παραγωγικότητα πόρου παραγωγής x απασχόλησης = πόρου παραγωγής Περιθώρια βελτίωσηςΑδρανής χρόνος Με νέα τεχνολογία Με εκπαίδευση Με καλύτερη οργάνωση Με κίνητρα (οικονομικά, ψυχολογικά, κοινωνικά ) χρόνοι προετοιμασίας νεκροί χρόνοι (από βλάβες, ελλείψεις υλικών, προσωπικού, κακή συντήρηση, διακοπές ΔΕΗ, κ.α.)

38 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Παράδειγμα μέτρησης παραγωγικότητας με απόδοση πόρου και % απασχόλησης Πηγή: Διοίκηση Παραγωγής, Κ. Δερβιτσιώτης, Δ’ έκδοση, Οικονομική Βιβλιοθήκη, 2006. – Σχεδιάγραμμα 2 38 Απόδοση συντελεστή Χ max =500 τεμ./ώρα % απασχόλησης συντελεστή παραγωγικότητα συντελεστή x= Χ 1 =340Β 1 =40% Π 1 =136 1 x= Χ 2 =400Β 2 =30% Π 2 =120 2 x= Χ 3 =300Β 3 =50% Π 3 =150 3

39 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Οι στόχοι απόδοσης της Διοίκησης Λειτουργιών 39

40 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 40 Ελάχιστο κόστος Ελάχιστη τιμή πώλησης, μέγιστο όφελος Γρήγορη παραγωγή Γρήγορη διανομή Αξιόπιστη λειτουργία Αξιοπιστία παράδοσης Διαδικασίες χωρίς λάθη Προϊόντα & υπηρεσίες χωρίς προβλήματα Ικανότητα αλλαγών Νέα προϊόντα, μαζική εξατομίκευση Αξιοπιστία Κόστος Ταχύτητα ΠοιότηταΕυελιξία Οι 5 στόχοι της Διοίκησης Λειτουργιών Εξωτερικό περιβάλλον Πηγή: Operations management / N. Slack, S. Chambers, R. Johnston. – 6th edition, Pearson, 2010., Σχεδιάγραμμα 3

41 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 41 Τέλος Ενότητας

42 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 42 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

43 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 43 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Ανδρέας Νεάρχου, 2014. «Διοίκηση Λειτουργιών. Λειτουργίες και παραγωγικότητα». Έκδοση: 1.0. Πάτρα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/BMA427/

44 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 44 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

45 Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων 45 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (1/2) Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες Σχεδιάγραμμα 1 : Πηγή: Principles of Operations Management, J. Heizer and B. Render, 9th edition, Pearson, 2008. Σχεδιάγραμμα 2 : Πηγή: Διοίκηση Παραγωγής, Κ. Δερβιτσιώτης, Δ’ έκδοση, Οικονομική Βιβλιοθήκη, 2006. Σχεδιάγραμμα 3 Πηγή: Operations management / N. Slack, S. Chambers, R. Johnston. – 6th edition, Pearson, 2010.,