Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία: Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής Ντιάνα Χαρίλα Ψυχολόγος-Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας.

Παρουσίαση με θέμα: "Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία: Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής Ντιάνα Χαρίλα Ψυχολόγος-Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία: Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής Ντιάνα Χαρίλα Ψυχολόγος-Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας

2 Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής Αποδίδονται σε σχέση με την ύπαρξη 3 χαρακτηριστικών: Δυσλειτουργική διατροφική συμπεριφορά Αρνητική εικόνα σώματος Προσπάθειες απώλειας βάρους

3 Πολυπαραγοντικό μοντέλο Διαταραχών Διατροφής (I) Εκλυτικοί Παράγοντες Προβλεπτικοί Παράγοντες Παράγοντες Διατήρησης Βιολογικoί Ψυχολογικοί Οικογενειακοί Κοινωνικοί- Πολιτισμικοί Ανάπτυξη Διαταραχών Διατροφής

4 Oικογενειακοί παράγοντες Υιοθέτηση ακραίων διατροφικών συμπεριφορών Αρνητική επικοινωνία- επικριτικότητα Τελειοθηρία/μη ενσυναίσθηση Υψηλές προσδοκίες Χαμηλή έκφραση συναισθημάτων Μη αυτονόμηση-ανεξαρτητοποίηση μελών Παρεμβατικότητα-ελεγκτικότητα

5 Γνωσιακός χάρτης Χαμηλή αυτοεκτίμηση Τελειοθηρία – Υψηλές προσδοκίες Υπερεπένδυση σε βάρος-σχήμα Δυσαρέσκεια από την σωματική εικόνα Δυσκολίες στην έκφραση συναισθημάτων Δυσκολίες στην επίλυση προβλημάτων Ανάγκη ελέγχου Διεργασιακά λάθη (Καταστροφολογική/, διπολική σκέψη)

6 Πολυπαραγοντικό μοντέλο Διαταραχών Διατροφής (ΙI ) Εαυτός Εκλυτικά Βιολογικός & Ψυχολογικός ερεθίσματα Ανεπαρκείς δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων Δυσκολία έκφρασης συναισθημάτων Αδυναμία ανοχής στα αρνητικά συναισθήματα Έντονη τελειοθηρία Δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις Στρατηγικές αντιμετώπισης μέσω διατροφής Διαταραχές διατροφής

7 Διαγνωστικά κριτήρια ΨΒ κατά DSM-IV Α. Επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας. Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται και από τα δύο παρακάτω: (1) το να τρώγει κάποιος μέσα σε μια διακριτή χρονική περίοδο (π.χ. σε μια περίοδο 2 ωρών) μια ποσότητα φαγητού που είναι σαφώς μεγαλύτερη από όση θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια μιας παρόμοιας χρονικής περιόδου και κάτω από παρόμοιες περιστάσεις (2) μια αίσθηση έλλειψης ελέγχου του πόσο τρώγει κάποιος κατά τη διάρκεια του επεισοδίου (π.χ. μια αίσθηση ότι κάποιος δεν μπορεί να σταματήσει να τρώγει ή να ελέγξει τι ή πόσο τρώει) Β. Επανειλημμένη ακατάλληλη αντισταθμιστική συμπεριφορά προκειμένου να αποτραπεί η απόκτηση βάρους, όπως π.χ. πρόκληση εμετού, κακή χρήση καθαρτικών, διουρητικών, ή άλλων φαρμάκων, νηστεία, υπερβολική άσκηση. Γ. Η υπερφαγία και οι ακατάλληλες αντιρροπιστικές συμπεριφορές συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για 3 μήνες.

8 Δ. Η εκτίμηση του εαυτού επηρεάζεται υπέρμετρα από τη σωματική εικόνα ή το σωματικό βάρος. Ε. Η διαταραχή δεν συμβαίνει αποκλειστικά κατά τη διάρκεια επεισοδίων Ψυχογενούς Ανορεξίας. Προσδιορίζονται δύο τύποι ψυχογενούς βουλιμίας: Καθαρτικός τύπος: κατά τη διάρκεια του παρόντος επεισοδίου Ψυχογενούς Βουλιμίας, το άτομο κάνει χρήση καθαρτικών, υπακτικών ή διουρητικών φαρμάκων ή προκαλεί εμετούς. Μη καθαρτικός τύπος: Κατά τη διάρκεια του παρόντος επεισοδίου Ψυχογενούς Βουλιμίας το άτομο δεν κάνει χρήση κάποιων από τους παραπάνω αντιρροπιστικούς μηχανισμούς, αλλά χρησιμοποιεί άλλες αντισταθμιστικές συμπεριφορές όπως, εξαντλητικά προγράμματα δίαιτας ή γυμναστικής.

9 Τα επεισόδια υπερφαγίας συνδέονται με τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα: i.το άτομο τρώει πολύ πιο γρήγορα από το κανονικό ii.το άτομο τρώει μέχρι να νιώσει δυσάρεστα πλήρες το στομάχι του iii.το άτομο τρώει μεγάλες ποσότητες τροφής, όταν δε νιώθει να πεινάει iv.το άτομο νιώθει δυσάρεστα που τρώει πολύ και για το λόγο αυτό τρώει μόνο του v.το άτομο, όταν τρώει υπερβολικά, νιώθει δυσάρεστα με τον εαυτό του, μελαγχολικά και έχει αρκετές ενοχές

10 Το υπερφαγικό επεισόδιο χαρακτηρίζεται : Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής Απώλεια ελέγχου στο φαγητό Αξιοσημείωτο άγχος γύρω από την υπερφαγία

11 Γνωσιακό Σχήμα Διατήρησης της Ψυχογενούς Βουλιμίας Αρνητική αυτοαξιολόγηση Ενασχόληση με βάρος-σχήμα σχήμα ελέγχου τελειοθηρική διχότομη σκέψη Έντονη & αυστηρή δίαιτα τελειοθηρική, καταστροφολογική, διχότομη σκέψη Επεισόδιο υπερφαγίας αρνητικό συναίσθημα Καθαρτική συμπεριφορά

12 Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ανάλυση (Kanfer, 1989) Ερεθίσματα Εαυτός Γνωσίες Συναισθήματα Συμπεριφορά Συνέπειες

13 Ψυχογενής Βουλιμία: Γνωσιακός φαύλος κύκλος Εκλυτικά γεγονότα Άγχος/ένταση Επεισόδιο υπερφαγίας Ενοχή Άγχος/ανησυχία για αύξηση βάρους Καθαρτική συμπεριφορά (Αποβολή τροφής, χρήση καθαρτικών, διουρητικών)

14 Θεραπευτική παρέμβαση στη Ψυχογενή Βουλιμία (Fairburn, 1995) ( 1) Εγκατάσταση σταθερής θεραπευτικής σχέσης Εκπαίδευση σχετικά με - τη ρύθμιση του σώματος - τις επιπτώσεις της αντιρροπιστικής συμπεριφοράς - τις επιπτώσεις της δίαιτας - τις επιπτώσεις της υπερφαγίας

15 Θεραπευτική παρέμβαση στη Ψυχογενή Βουλιμία (2) Εξοικείωση με τις γνωσιακές αρχές Αυτορρύθμιση μέσω αυτοπαρατήρησης Τροποποίηση λανθασμένων αντιλήψεων Υιοθέτηση εναλλακτικών αντιλήψεων και συμπεριφορών για την αντιμετώπιση εκλυτικών παραγόντων Ενασχόληση με την έκφραση των συναισθημάτων

16 Οι τεχνικές για την αναγνώριση των αυτόματων σκέψεων α) Καταγραφή των δυσλειτουργικών σκέψεων (μέσα από τις ημερήσιες καταγραφές). β) Το σενάριο των χειρότερων συνεπειών

17 Tεχνικές για την τροποποίηση των δυσλειτουργικών σκέψεων η αναζήτηση αποδείξεων η αναζήτηση αποδείξεων για το αντίθετο η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων η αναγνώριση των γνωσιακών λαθών (ή παραποιήσεων) της πελάτισσας. η τεχνική της αποκαταστροφοποίησης η ανάλυση κόστους-οφέλους. Τεχνικές της νοερής απεικόνισης (Mental Imagery).

18 Μοντέλο αυτοδιαχείρισης Αυτορρύθμιση Aυτοπαρατήρηση Αυτοαξιολόγηση Αυτοέλεγχος

19 Ημερολόγιο καταγραφής ΩραΚατάσταση ή γεγονός Πώς ένιωσα Τι σκέφθηκα Τι έκανα Πώς ενιωσα Αντιρ. συμπε ριφορά ΣυνΣυν 5μμ.Γύρισα από την δουλειά στο σπίτι Ημουν μόνη Ανακού φιση Άγχος Δεν θα μπορέσω να τα καταφέρω στη δουλειά ΈφαγαΕνοχή Άγχος ΝτροπήΝτροπή

20 Θεραπευτική παρέμβαση στη Ψυχογενή Βουλιμία (3) Βελτίωση των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων Βελτίωση των δεξιοτήτων διεκδικητικής συμπεριφοράς Συνεργασία με οικογενειακό περιβάλλον Σταθεροποίηση βελτίωσης Πρόληψη υποτροπής