Κατέβασμα παρουσίασης
Η παρουσίαση φορτώνεται. Παρακαλείστε να περιμένετε
ΔημοσίευσεΔημήτηρ Ουζουνίδης Τροποποιήθηκε πριν 8 χρόνια
1
Μάθημα 10 Η πρώτη μεταπολεμική γενιά (Αναγνωστάκης, Σαχτούρης, Σινόπουλος, Πατρίκιος) Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά (Χριστιανόπουλος, Ασλάνογλου, Δημουλά, Λεοντάρης)
2
ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Τα οδυνηρά βιώματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τα κρίσιμα προβλήματα που ανέκυψαν στη μεταπολεμική περίοδο εξέθρεψαν μια νέα γενιά ποιητών και πεζογράφων με υπαρξιακά τραύματα και έντονο ιδεολογικό και πολιτικό προβληματισμό. Τα παιδικά και εφηβικά τους χρόνια σκιάζονται από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ( ), τον εθνικό διχασμό (1914 – 1917), τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) και τη δικτατορία του Μεταξά (1936 – 1940)
3
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
4
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
5
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
6
Εθνικός Διχασμός
7
Εθνικός Διχασμός
8
Μικρασιατική Καταστροφή
9
Μικρασιατική Καταστροφή
10
Μικρασιατική Καταστροφή
11
Δικτατορία του Μεταξά
12
Δικτατορία του Μεταξά
13
Δικτατορία του Μεταξά
14
ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Η πορεία της ενηλικίωσής τους γίνεται μέσα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1939 – 1945) , στην γερμανοϊταλική κατοχή (1941 – 1945) και στην Αντίσταση, στον Εμφύλιο (1946 – 1949) και στην ψυχροπολεμική ισορροπία του τρόμου.
15
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
16
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
17
Γερμανοϊταλική Κατοχή
18
Γερμανοϊταλική Κατοχή
19
Γερμανοϊταλική Κατοχή
20
Εμφύλιος
21
Εμφύλιος
22
Εμφύλιος
23
ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Η ηλικιακή τους ωρίμανση σημαδεύεται από την ιδεολογική αντιπαράθεση ανατολικού και δυτικού κόσμου, το ξέσπασμα του Κυπριακού προβλήματος ( ), τη στρατιωτική χούντα (1967 – 1974), τη μικροαστική ευημερία της μεταπολίτευσης.
24
«Κυπριακό»
25
«Κυπριακό»
26
Χούντα των συνταγματαρχών
27
ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Το διακριτικό στίγμα της μεταπολεμικότητας χαρακτηρίζει γενικότερα τη λογοτεχνική δημιουργία της χρονικής περιόδου από την Αντίσταση (1941) ως και τη δικτατορία των συνταγματαρχών (1967 – 1974) Απαιτείται όμως η διευκρίνιση ότι ο όρος Μεταπολεμική Γενιά χρησιμοποιείται ειδικότερα για να δηλώσει τη λογοτεχνική δημιουργία των νέων που εμφανίστηκαν μεταπολεμικά στα γράμματα, και δεν περικλείει το σύνολο της μεταπολεμικής λογοτεχνικής παραγωγής, η οποία διαμορφώνεται από τους λογοτέχνες του Μεσοπολέμου και τους παλαιότερους.
28
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Η πρώτη μεταπολεμική γενιά περιλαμβάνει όσους ποιητές γεννήθηκαν από το 1916 – 1928. Οι πρώτες εμφανίσεις αυτών των ποιητών πραγματοποιήθηκαν σποραδικά, από τις παραμονές του πολέμου ως την έναρξη της Κατοχής. Το ουσιαστικό όμως ξεκίνημα, που έχει συλλογικό χαρακτήρα, σημειώνεται κατά τη διάρκεια της δεύτερης πενταετίας της δεκαετίας του 1940 (ποίηση της αντίστασης) και ολοκληρώνεται μέσα στη δεκαετία του 1950.
29
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Η πρώτη απόπειρα για τη γραμματολογική ένταξη των νέων ποιητών έγινε από τον Αλέξ. Αργυρίου το 1957, στην Ανθολογία μεταπολεμικών ποιητών των Γεωργούδη - Γεννατά· από τον ίδιο πραγματοποιήθηκε, το 1982 ,και η πληρέστερη ανθολογία – γραμματολογία Η πρώτη μεταπολεμική γενιά. Ο όρος «πρώτη μεταπολεμική γενιά» κρίθηκε τελικά ο καλύτερος, συγκριτικά με άλλους που προτάθηκαν π.χ. «γενιά της αντίστασης» και «γενιά της ήττας».
30
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ (Θεσσαλονίκη, 1925 – Αθήνα, 2005) (1948 – 1951) συνελήφθη και φυλακίστηκε για την πολιτική του δράση (1949) καταδικάστηκε σε θάνατο (1986) Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης Εκδότης του περιοδικού Κριτική
31
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ
Μέλος της εκδοτικής ομάδας των Δεκαοχτώ κειμένων (Τα Δεκαοχτώ κείμενα είναι συλλογικός τόμος δεκαοκτώ λογοτεχνών που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 1970, από τις εκδόσεις Κέδρος, με έντονο αντιδικτατορικό περιεχόμενο), των Νέων κειμένων και του περιοδικού Η Συνέχεια Συνεργάτης της εφημερίδας «Η Αυγή» και των περιοδικών Διάλογος, Ελεύθερα Γράμματα, Επιθεώρηση Τέχνης, Εποχές, Φιλολογικά Χρονικά
32
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ
Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε, το 1942, με τη δημοσίευση ποιήματός του στο περιοδικό Πειραϊκά Γράμματα . Από τις πρώτες του εμφανίσεις στη λογοτεχνία ανιχνεύονται οι επιδράσεις των νεοσυμβολιστών και των φαντεζίστ, Γάλλων και Ελλήνων, ιδιαίτερα εκείνων με τις περισσότερες λυρικές απηχήσεις, τη μουσικότητα και τη φαντασία. Η χρησιμοποίηση του «άλλου εγώ» ως διαλογικού προσώπου και η λυγμική συγκίνηση του ποιητή για όσα χάθηκαν είναι δύο από τα πιο εμφανή ειδοποιά στοιχεία στην ποίησή του μετά το 1945.
33
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ
Έχει δεχτεί επιδράσεις από την καβαφική τεχνική (πεζολογικός, αντιρητορικός λόγος) Η φωνή του ακολουθεί τον τόνο της χαμηλόφωνης παραίνεσης ή της τραυματικής διαπίστωσης, τις οποίες θέλει συνεχώς να μοιραστεί με τον αναγνώστη. Η παραίνεση είναι αναπόσπαστα δεμένη με την ηθική στάση του προσώπου που βλέπει, με οδυνηρή διαύγεια, να εντείνεται η κατάσταση εσωτερικής εξορίας του ανθρώπου, και σε αυτό δεν πρέπει να είχαν μικρή συμμετοχή οι πρώτες αλληγορικές συνθέσεις της Τέταρτης Διάστασης, που ο Γ. Ρίτσος δημοσίευσε αυτά τα χρόνια.
34
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ
Ο τρόπος που περιγράφει ή που αφηγείται είναι: άμεσος, συνήθως πρωτοπρόσωπη εκφορά του λόγου, αλλά και πλάγια. Σάτιρα κοινωνικών και πολιτικών ηθών του μεσοπολέμου, άλλοτε μέσω του αυτοσαρκασμού κι άλλοτε με τη διάθεση φυγής. Τα ποιήματά του είναι παραλλαγές του ίδιου θέματος. Ενεργά πολιτική ποίηση. Με τα ποιήματα - σπαράγματα των τελευταίων του βιβλίων, το δραματικό, αλλά όχι και ρητορικό, ύφος των προηγούμενων ποιημάτων γίνεται εξαιρετικά ελλειπτικό, αντικαθιστώντας τις μεγάλες ποιητικές εικόνες με απλές εικόνες ή μεμονωμένες φράσεις.
35
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ
Σε αυτή την τελευταία περίοδο χρησιμοποιεί με ιδιαίτερη έμφαση και οξύτητα τον κλαυσίγελο και την αυτοειρωνεία, θυμίζοντας το έργο του Κ. Καρυωτάκη, Ελεγεία και Σάτιρες.
36
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ Εργογραφία: Εποχές (1945)
Εποχές 2 (1948) Εποχές 3 (1954) Τα Ποιήματα ( ) (1956) Η Συνέχεια 3 (1962) Υπέρ και Κατά (1965) Τα Ποιήματα ( ) (1971) Αντιδογματικά: Άρθρα και σημειώματα ( ), (1985)
37
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ Εργογραφία:
Το περιθώριο '68-69 (1979) Μανούσος Φάσσης: Παιδική Μούσα (τραγούδια για την προσχολική και σχολική ηλικία) (1985) Υ.Γ. (1983, 1992) Τα Συμπληρωματικά (σημειώσεις κριτικής) (1985) Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης. Η ζωή και το έργο του. Μία πρώτη απόπειρα κριτικής προσέγγισης (1985) Η χαμηλή φωνή: Τα λυρικά μιας περασμένης εποχής στους παλιούς ρυθμούς - μία προσωπική ανθολογία του Μανόλη Αναγνωστάκη (1990)
38
Μανόλης Αναγνωστάκης, «Αισθηματικό Διήγημα», 1970
39
Μανόλης Αναγνωστάκης, Αισθηματικό Διήγημα, 1970
40
Μανόλης Αναγνωστάκης, Αισθηματικό Διήγημα, 1970
41
Μανόλης Αναγνωστάκης, Αισθηματικό Διήγημα, 1970
42
Μανόλης Αναγνωστάκης, Αισθηματικό Διήγημα, 1970
43
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ (Αθήνα, 1919 – 2005)
Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα, το 1944, με ποιήματά του στο περιοδικό Τα Νέα Γράμματα και έπειτα με την ποιητική του συλλογή Η λησμονημένη (1945). Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τα Νέα Ελληνικά, Τραμ , κ.ά. Χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Μίλτος Χρυσάνθης
44
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ
Με σαφείς καταβολές από τον ευρωπαϊκό και ελληνικό υπερρεαλισμό, κατάφερε να διαμορφώσει το δικό του ποιητικό σύμπαν, στο οποίο είναι εμφανέστατη η αγωνία του σύγχρονου, κατακερματισμένου ανθρώπου και η τρυφερότητα της ειλικρινούς θέασης της ζωής. Γλώσσα: λιτή, ισορροπεί μεταξύ της ποιητικής εκφοράς και της πεζολογίας, στερημένη από οποιοδήποτε στοιχείο παραδοσιακού λυρισμού.
45
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ
Οι στίχοι του απαρτίζονται συχνά από τις λογικά αυθαίρετες προσμείξεις διαφορετικού χρόνου και τόπου, οι οποίες απαντούν στην οικεία του υπερρεαλιστική τακτική. Το παράλογο, οι φαντασιώσεις και οι τερατογονίες, με τις οποίες εκδηλώνονται ορισμένες φορές οι σχέσεις του ποιητή με τον κόσμο και τα πράγματα, οδηγούν σε περιοχές παρθένας σύλληψης και εξπρεσιονιστικής απόδοσης της πραγματικότητας. Θεματικοί πυρήνες που επανέρχονται από ποίημα σε ποίημα, πρόσωπα και ζώα που παρελαύνουν στους στίχους του εκφράζουν μια συνεχή προσπάθεια κατανόησης και συμφιλίωσης με το περιβάλλον, προσπάθεια η οποία πολλές φορές προσλαμβάνει τη γοητεία και τη μαγεία του παραμυθιού ή της παραβολής.
46
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ
Επιζητά να αποδώσει τις ατομικές ή τις συλλογικές περιπέτειες της μεταπολεμικής περιόδου. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ Η Μουσική των νησιών μου (1941, αποκηρυγμένη συλλογή δημοσιευμένη με το ψευδώνυμο Μίλτος Χρυσάνθης) Η Λησμονημένη (1945) Παραλογαίς(1948) Μέ τό πρόσωπο στον τοίχο (1952) Όταν σας μιλώ (1956) Τα φάσματα ή Ή χαρά στον άλλο δρόμο (1958) Ό περίπατος (1960) Τα στίγματα (1962) Σφραγίδα ή Η όγδοη Σελήνη»(1964) Το Σκεύος (1971) Ποιήματα» ( 1977) Χρωμοτραύματα (1980) Εκτοπλάσματα (1986) Καταβύθιση (1990) Έκτοτε» (1996) Ανάποδα γυρίσαν τα ρολόγια (1998) Ποιήματα ( ), (2002) Ποιήματα ( ), (2014)
47
Μίλτος Σαχτουυρής, «Ο κήπος», 1958
48
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ (Ηλεία 1917 – 1981)
Συμμετείχε στην έκδοση των Δεκαοχτώ Κειμένων των Νέων Κειμένων της Κατάθεσης 73΄ Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά: Εποχές, Η Συνέχεια, Κριτική, Νεοελληνικός Λόγος, Ξεκίνημα, Οδυσσέας, Σημερινά Γράμματα
49
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το ποιητικό του έργο μπορεί να διακριθεί σε δύο περιόδους, κυρίως από πλευράς ποιητικής τεχνικής. Η διαίρεση αυτή σε γενικές γραμμές αντιστοιχεί με τον χωρισμό σε δύο τόμους των συγκεντρωτικών του εκδόσεων. Στην πρώτη περίοδο (1951 – 1964) ο ποιητής ενδιαφέρεται πρωτίστως για τη δημιουργία ενός μυθικού σύμπαντος, ακολουθώντας τα πρότυπα αρχικά της συμβολιστικής ποίησης και αργότερα του Σεφέρη, του Eliot και του Pound. Το αίσθημα ενός «επιζώντος» μέσα από τη φθορά και την ερήμωση της μεταμφυλιακής πραγματικότητας, καθώς και η υπαρξιακή αγωνία, κατατρύχουν την ποιητική γραφή, η οποία συχνά χειρίζεται προσωπεία ή καταφεύγει σε σύμβολα, προκειμένου να επικοινωνήσει με τον εξωτερικό κόσμο. Το στοιχείο αυτό καταλαμβάνει και τα ερωτικά του ποιήματα, τα οποία, αν και χαρακτηρίζονται από ποικίλες εναλλαγές φωνής, φέρουν έντονα τη σφραγίδα της οδυνηρής μεταπολεμικής περιπέτειας.
50
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η υφολογική μεταστροφή σημειώνεται γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και συνοδεύεται από την κατάργηση πολλών παραδοσιακών στοιχείων, όπως των ρητορικών σχημάτων και της συμβολιστικής ροπής. Ανάμεσα στις δύο ποιητικές περιόδους φαίνεται ότι μεσολαβεί ένα κρίσιμο διάστημα ηθικού και ποιητικού επαναπροσδιορισμού του Σινόπουλου, όπως παρατηρείται και στις κριτικές ενασχολήσεις του. Η γλώσσα του αποκαθαίρεται από τη λυρική χροιά και, απελευθερωμένη από γραμματικοσυντακτικούς περιορισμούς, προσφέρεται για την αποτύπωση είτε της τραυματικής ιστορικής μνήμης (Νεκρόδειπνος) είτε της κοπιώδους ποιητικής εργασίας, με τους πειραματισμούς σε πεζολογικούς στίχους και ημερολογιακές καταγραφές (Ο χάρτης, Νυχτολόγιο).
51
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Εργογραφία Μεταίχμιο (1951)
Άσματα (1953) Η γνωριμία με τον Μαξ (1956) Η νύχτα και η αντίστιξη (1959) Μεταίχμιο Β΄ (1957) Το άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου (1961) Η ποίηση της ποίησης (1964) Νεκρόδειπνος (1970) Πέτρες (1972) Το χρονικό (1975) Ο χάρτης (1977) Νυχτολόγιο (1978) Συλλογή Ι (1976) και Συλλογή ΙΙ (1980), όπου είναι συγκεντρωμένο το ποιητικό του έργο Το γκρίζο φως (1982) Ποιήματα για την Άννα (1999)
52
Τάκης Σιόπουλος, «Περίπου Βιογραφία», 1972
53
Τάκης Σιόπουλος, «Περίπου Βιογραφία», 1972
54
Τάκης Σιόπουλος, «Περίπου Βιογραφία», 1972
55
Τάκης Σιόπουλος, «Περίπου Βιογραφία», 1972
56
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ (Αθήνα, 1928)
Ενταγμένος στην Αντίσταση, κατά την περίοδο της Κατοχής, κινδύνεψε να εκτελεστεί από συνεργάτες των Γερμανών. Λόγω της πολιτικής του δράσης, εξορίστηκε στη Μακρόνησο (1951 – 1952 ) και στον Αϊ – Στράτη (1952 – 1953). Με την επιβολή της Δικτατορίας κατέφυγε στο Παρίσι, όπου ανέπτυξε αντιστασιακή δράση.
57
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ
Θεωρήθηκε από τους βασικούς εκπροσώπους της «ποίησης της ήττας». Συνέδεσε άμεσα το αίτημα της κοινωνικής αλλαγής με την ποιητική του δημιουργία. Η κρίση του κομματικού μηχανισμού της Αριστεράς, που προκάλεσε η ήττα της πολιτικής παράταξης, αποτελεί τον κύριο θεματικό ιστό των περισσότερων ποιητικών συλλογών του.
58
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ
Η απολογιστική στάση του ποιητή έναντι του παρελθόντος προσδίδει έμμονη ιδεολογική χροιά στον ποιητικό του λόγο, ο οποίος χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη διάθεση για αναψηλάφηση της ιστορίας. Στην ώριμη φάση της ποίησής του η οπτική του γωνία γίνεται πιο διεισδυτική, διερευνά το μύθο και την ιστορία και προσεγγίζει εκ νέου τη θεματική τους, εκσυγχρονίζοντας τόσο τον κοσμοθεωρητικό, όσο και τον ιδεολογικό προβληματισμό του για το παρελθόν, με γνώμονα τη σύγχρονη αίσθηση της εποχής μας.
59
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ Εργογραφία: Χωματόδρομος, 1954.
Μαθητεία, 1963. Προαιρετική Στάση, 1975, 1981, 1992. Θάλασσα Επαγγελίας, 1977, 1980, 1985. Αντιδικίες, 1981, 1983. Αντικριστοί καθρέφτες, 1988, 1991. Παραμορφώσεις, 1989. Μαθητεία ξανά, 1991. Η Ηδονή των παρατάσεων, 1992, 1998. Ποιήματα Ι, 1998. Ποιήματα ΙΙ, 1998. Ποιήματα ΙΙΙ, Η αντίσταση των γεγονότων, 2000. Η πύλη των λεόντων, 2002. Ποιήματα IV, 2007. Η νέα χάραξη, 2007. Λυσιμελής πόθος, 2008. Συγκατοίκηση με το παρόν, 2011. Δίγλωσση ανθολογία ποιημάτων, υπό τον τίτλο: Οι λέξεις γυμνές. (Le parole nude, Interlinea, 2013).
60
1η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ Εργογραφία:
Η Συμμορία των δεκατριών,2000. Συνεχές Ωράριο, 1993, 2000. Στην ίσαλο γραμμή (Αφηγήσεις), 1997, 1999. Περιπέτειες σε τρεις σχεδίες (Αφηγήσεις),2006. Ο πειρασμός της νοσταλγίας - Σημειώσεις καθημερινότητας, 2015.
61
Τίτος Πατρίκιος, «Ιστορία του λαβυρίνθου», 2002
62
Τίτος Πατρίκιος, «Ιστορία του λαβυρίνθου», 2002
63
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Όσοι ποιητές γεννήθηκαν στο διάστημα 1929 – 1940, και εμφανίστηκαν στα γράμματα κυρίως κατά τις δεκαετίες 1950 – 1960, απαρτίζουν τη λεγόμενη «δεύτερη μεταπολεμική γενιά» ή αλλιώς «γενιά του 60», «χαμένη γενιά», «γενιά των αποήχων», κ.o.k. Αντίθετα με την 1η μεταπολεμική γενιά, οι ποιητές της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς στο ξεκίνημά τους δεν είχαν συλλογικό χαρακτήρα ούτε ανέπτυξαν στη συνέχεια στοιχεία κάποιας λογοτεχνικής και ιδεολογικής κοινότητας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολύ αργά, το 1985, στη Θεσν/κη, κυκλοφορεί ο συλλογικός τόμος Ιδίοις αναλώμασιν, με κείμενα 19 προσώπων αυτής της γενιάς.
64
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Η έλλειψη συνοχής μεταξύ τους οφείλεται στον μεταβατικό χαρακτήρα της εποχής των λογοτεχνικών τους εμφανίσεων, κυριολεκτικά στο μεταίχμιο των κοινωνικών αγώνων: ανάμεσα στα αγωνιστικά οράματα που διαψεύστηκαν και στο βαθύ αίσθημα της ήττας της ανθρωπότητας και του πολιτισμού. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο ποιητικός τους κόσμος ταυτίζεται βαθμιαία με το αίσθημα της απώλειας, το οποίο εκδηλώνεται αφενός με τη μυθοποίηση του παρελθόντος, αφετέρου παίρνει τη μορφή ενοχής, με την έννοια ότι εκείνοι έφτασαν αργά σε έναν αλλοτριωμένο κόσμο, στη δεκαετία του 1960, όμως έχουν κοινωνικούς στόχους και αντιστέκονται στις μικροαστικές συνήθειες, μολονότι δεν πολεμούν πια για τη νίκη.
65
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ (Θεσσαλονίκη, 1931)
Η ποίησή του φαίνεται να έλκει την καταγωγή της από το κλίμα και τη θεματολογία της καβαφικής ποιητικής, αλλά με εντελώς προσωπικό τόνο φωνής και με ιδιαίτερο δραματικό βάθος. Ερωτισμός, κυρίαρχο στοιχείο των ποιημάτων του Χριστιανόπουλου, αποκτά ρεαλιστικές διαστάσεις και αναδεικνύει μια ανθρώπινη περίπτωση που προσπαθεί να λυτρωθεί μέσα από την ειλικρίνεια και την ευθύτητα της εξομολόγησης, αλλά και μέσα από τη διατήρηση της ανθρωπιάς που αναζητεί την ομορφιά και το ερωτικό πάθος.
66
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Εργογραφία Εποχή των ισχνών αγελάδων, 1950 Ξένα γόνατα · Ποιήματα , 1957 Ανυπεράσπιστος καϋμός · Ποιήματα, 1960 Ποιήματα , 1962 Το κορμί και το σαράκι · Ποιήματα, 1964 Ποιήματα , 1964 Προάστια · Ποιήματα, 1969 Το κορμί και το μεράκι · Ποιήματα, 1970 Μικρά ποιήματα., 1975 Ιστορίες του γλυκού, 1980 Το αιώνιο παράπονο · Ποιήματα και τραγούδια, 1981 Νέα ποιήματα, 1981 Δώδεκα τραγούδια εικονογραφημένα με ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαΐδη, 1984 Ποιήματα, 1986 (δεύτερη έκδοση 1992, τρίτη έκδοση 1998) Νεκρή πιάτσα· Νεώτερα ποιήματα ( ), 1997 Το κορμί και το σαράκι · Νεώτερα ποιήματα ( ), 1997 Η πιο βαθιά πληγή, 1998
67
Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Εκατόνταρχος Κορνήλιος»,
68
Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Εκατόνταρχος Κορνήλιος»,
69
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΝΙΚΟΣ - ΑΛΕΞΗΣ ΑΣΛΑΝΟΓΛΟΥ (Θσν/κη, 1931 – Αθήνα, 1996) Εφοδιασμένος με αγγλική και γαλλική παιδεία, λογοτεχνικά διαμορφωμένος από τη μοντέρνα γαλλική ποίηση αλλά και από τη φιλοσοφία του υπαρξισμού. Στις πρώτες του συλλογές, τον Δύσκολο θάνατο και τον Θάνατο του Μύρωνα, το έργο του, άκρως συναισθηματικό και ευαίσθητο, ήταν στραμμένο στην προσπάθεια της φαντασίας να ξαναζήσει τις κορυφαίες ερωτικές συγκινήσεις.
70
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΝΙΚΟΣ - ΑΛΕΞΗΣ ΑΣΛΑΝΟΓΛΟΥ
Η ποιητική φαντασία μυθοποιεί και εξιδανικεύει τα όσα ανακαλεί, θέλοντας να ακινητοποιήσει τις εικόνες που κινούνται άτακτα μέσα στη ροή του υποκειμενικού χρόνου, σχηματίζοντας με αυτές ένα σταθερό είδωλο της νεότητας. Ο λυρικός μουσικός λόγος αυτής της πρώτης περιόδου της νεότητας προσπαθεί να ξαναφέρει στο έργο του τον τόνο της αισθησιακής πληρότητας, αν και οι πιο καίριες στιγμές του συναισθηματικού βίου χρωματίζονται κυρίως από τη θλίψη που αισθάνεται ο ποιητής για ό,τι πέρασε ανεπιστρεπτί. Πολλές αμφισημίες και υπαινικτικές εικόνες, στις πρώτες συλλογές του ως το 1960, στις οποίες υπονοούνται μάλλον παρά περιγράφονται η ψυχική ένταση, η αγωνία και η απελπισία για το χρόνο που φεύγει και την ομορφιά που φθείρεται.
71
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΝΙΚΟΣ - ΑΛΕΞΗΣ ΑΣΛΑΝΟΓΛΟΥ
Στις μεταγενέστερες συλλογές του (ιδίως μετά το Νοσοκομείο εκστρατείας) ο λόγος του έγινε πιο λιτός, άμεσα δραματικός, με εικόνες λιγότερο ελλειπτικές και με άμεσες αναφορές στην τραχύτητα του περιβάλλοντος , αλλά με την ερωτική ανάμνηση να εξακολουθεί να είναι ο μόνος τρόπος ανάσχεσης μπροστά στην τωρινή βεβαιότητα της φθοράς, του πόνου και των στερήσεων.
72
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΝΙΚΟΣ - ΑΛΕΞΗΣ ΑΣΛΑΝΟΓΛΟΥ Εργογραφία
Δύσκολος θάνατος, (1954) Ο θάνατος του Μύρωνα, (1960) Ποιήματα για ένα καλοκαίρι, (1963) 44 ποιήματα, (1970) Νοσοκομείο εκστρατείας, (1972) Αργό πετρέλαιο, (1974) Δύσκολος θάνατος (συγκεντρωτική έκδοση 1978) Ωδές στον Πρίγκιπα, (εκδόσεις Ύψιλον 1981, 1991) Τρία ποιήματα, (εκδόσεις Νεφέλη 1987) Θάλασσα και συγχρονισμός (ποιητικό μονόπρακτο, 1952) Ταξιδεύοντας στη δροσερή νύχτα (σύντομα κείμενα δημοσιογραφικού χαρακτήρα, 1991)
73
Νίκος - Αλέξης Ασλάνογλου, «Τίποτα δε μου ανήκει»
74
Νίκος - Αλέξης Ασλάνογλου, «Τίποτα δε μου ανήκει»
75
Νίκος - Αλέξης Ασλάνογλου, «Τίποτα δε μου ανήκει»
76
Νίκος - Αλέξης Ασλάνογλου, «Τίποτα δε μου ανήκει»
77
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ (Αθήνα, 1931)
Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1950, δημοσιεύοντας ποίημά της στο περιοδικό Νέα Εστία. Η έννοια της μεταφοράς στο έργο της δεν περιορίζεται στην απλή και συμβατική αναδημιουργική λειτουργία του ποιητικού λόγου. Τα θέματα που την ενδιαφέρουν αλλά και ο τρόπος που τα χειρίζεται δεν έχουν μεγάλες αποκλίσεις, γιατί αυτό που την ενδιαφέρει είναι πώς θα δώσει ένα σχήμα στο εσωτερικό νόημα των πραγμάτων και με ποιο τρόπο θα κάνει τον ποιητικό λόγο ηχώ της απόκρυφης φωνής τους.
78
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ
Μινιμαλιστικό υπήρξε το έργο της από την αρχή, καθώς η προσοχή της ήταν πάντοτε επικεντρωμένη στα φαινομενικώς μικρά κι επουσιώδη, σε αυτά που έμοιαζαν εντελώς αντιποιητικά, σε μια εποχή η οποία είχε ως ποιητικό κανόνα της το ιστορικό δράμα, στην παγκόσμια ή στην τοπική του εκδοχή. Μερικά από τα πιο ιδιότυπα γνωρίσματά της είναι: η ευρηματικότητά της, τα εσκεμμένα οξύμωρα, η συχνή προσωποποίηση του χρόνου και των συμβολικών του προεκτάσεων.
79
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ
Στις σημαντικότερες στιγμές της, στο Λίγο του κόσμου, στο Τελευταίο σώμα, στο Χαίρε ποτέ, αλλά και στη Χλόη θερμοκηπίου, αποδεικνύεται πάντοτε η γόνιμη τεχνική της να σπρώχνει, με έναν τρόπο παιγνιώδη, ρεμβαστικό, αλλά και πυκνό από μια σιωπηλή, σκοτεινή ψυχική ορμή, το ελάχιστο προς τη μεριά του μέγιστου και του ζωτικά σημαντικού. Η μεταφορά και μεταμόρφωση του αδρανούς σε προσωπικό και του αφηρημένου σε υπαρξιακό είναι ακόμα μια σημαντική κατάθεσή της. Εσωτερικά το έργο της διακρίνεται σε δύο επάλληλες ενότητες. Με το Λίγο του κόσμου εξαντλείται κατά κάποιο τρόπο ο κύκλος μιας ποίησης στην οποία επεξεργάστηκε από πολλές πλευρές το νόημα ενός κόσμου που παραμένει άπιστος, άμορφος και φευγαλέος.
80
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ
Με το Τελευταίο σώμα χαράσσεται ένας δεύτερος κύκλος ποιημάτων, ασυγκρίτως πιο ουσιαστικά δραματικών και πολύ περισσότερο οργανωμένων πάνω σε «αντικειμενικές συστοιχίες» των εννοιών που προτιμά: μνήμη – όνειρο, μονόλογος – μοναξιά, νοσταλγία – συναισθηματική αβεβαιότητα, κ.ο.κ. Οι κοινές γραμμές του υπεραισθητού νοήματος που εισδύει στις πιο καθημερινές στιγμές συνδέουν ουσιαστικά τους δυο ποιητικούς κύκλους, παρά τις μορφικές αλλαγές που κυρίως αφορούν δευτερεύουσες γλωσσικές διαφοροποιήσεις στην ανάπτυξη των ποιημάτων και παρά τη φαινομενική χαλαρότητα και τη συνειδητή σπασμωδικότητα του ρυθμού τους.
81
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ Εργογραφία
Ποιήματα, 1952 (αποκηρυγμένα) Έρεβος, 1956, 1990 Ερήμην, 1958, 1990 Επί τα ίχνη, 1963, 1989 Το λίγο του κόσμου, 1971, 1983, 1990 Το τελευταίο σώμα μου, 1981, 1989 Χαίρε ποτέ, 1988 Η εφηβεία της λήθης, 1994 Ποιήματα, 1998 (Συγκεντρωτκή έκδοση· περιλαμβάνονται όλες οι προηγούμενες συλλογές εκτός από τα Ποιήματα.) Ενός λεπτού μαζί, 1998 Ήχος απομακρύνσεων, 2001 Χλόη θερμοκηπίου, 2005 Συνάντηση, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Κική Δημουλά, 2007 (Ανθολογία με εβδομήντα τρία ζωγραφικά έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη.) Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως, 2007 Τα εύρετρα, 2010 Δημόσιος καιρός, 2014
82
Κική Δημουλά, «Σαν να διάλεξες»
83
Κική Δημουλά, «Σαν να διάλεξες»
84
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ (Αλεξάνδρεια 1937, Αθήνα 2014)
Η ποίησή του σε αρκετά σημεία συμπορευόμενη με την ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, αλλά και με την όψιμη, μετά το 1970 ποίηση του Λειβαδίτη, συνιστά μια από τις πιο εμβληματικές σύγχρονες λυρικές φωνές. Η εμβληματική της σημασία συνδέεται με το βασικό μέλημά της που είναι η περιγραφή της ηθικής κρίσης στην οποία είναι ριγμένος ο μεταπολεμικός κόσμος, αλλά και ο μεταπολεμικός άνθρωπος και οι ματαιόδοξες ιδεολογίες του.
85
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ
Ψυχοστασία: μια συλλογή μεταιχμιακού χαρακτήρα ποιημάτων. Με αυτά έδωσε άλλη τροπή στο λόγο του, περνώντας από τη γενική αίσθηση στην προσωπική διαπίστωση κι από κει στην υπαρξιακή αυτογνωσία. Από το Μόνον δια της λύπης και έπειτα, έδωσε διέξοδο σε μια ποιητική του εναγώνιου πάθους, της μάταιης ερωτικής χαράς και του προγραμμένου πόνου, σε μια στιγμή που ο κανόνας έκφρασης της ποίησης του μεταπολέμου έδειχνε προς την αντίθετη κατεύθυνση, προς την αποδραματοποιημένη γλώσσα.
86
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ
Το ποίημα του Λεοντάρη απλώνεται ως παραλήρημα, ως παρατεταμένη κραυγή, ως ασταμάτητος μονόλογος, και μέσα του συμφύρονται όνειρα, αναμνήσεις, αποσπάσματα από ιερουργικά και τελετουργικά κείμενα, προφητικές αποφάνσεις, με τον ποιητή να παίρνει τον ρόλο του μύστη. Αυτά δεν σημαίνουν ότι το έργο του απέχει από την εποχή του. Αντίθετα επανέρχεται με έμφαση στο θέμα της ηθικής έκπτωσης, με την έννοια, όμως, ότι τα φαινόμενα ανταποκρίνονται σε έναν βαθύτερο χαλασμό του ανθρώπου. Μετά το 1970 οι ποιητικές συνθέσεις του υπενθυμίζουν με κάθε τρόπο το αδιέξοδο και το τελεσίδικα ορισμένο και οριακό της ζωής. Το 1997 τιμήθηκε με το βραβείο του περιοδικού Διαβάζω και με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης.
87
2η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Γενική αίσθηση (1954) Ορθοστασία (1957)
ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ Εργογραφία Γενική αίσθηση (1954) Ορθοστασία (1957) Ομίχλη του μεσημεριού (1959) Ανασύνδεση (1962) Κρύπτη (1968) Ψυχοστασία (1972) Μόνον δια της λύπης... (1976, 2006) Ψυχοστασία. Ποιήματα (1983, 2006) Η ποίηση της ήττας (1983) Εκ περάτων (1986), Εν γη αλμυρά (1996), Κρατικό Βραβείο ποίησης 1997, Βραβείο ποίησης του περιοδικού Διαβάζω. Έως... (2003), Μόνον δια της λύπης (2006)
88
Βύρων Λεοντάρης, «Ανασύνδεση Ι»
89
Βύρων Λεοντάρης, «Ανασύνδεση Ι»
90
Βύρων Λεοντάρης, «Ανασύνδεση Ι»
91
ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Από την άποψη της θεματογραφίας, της γλώσσας και της ποιητικής, οι δύο μεταπολεμικές γενιές δεν παρουσιάζουν έκδηλη διαφοροποίηση. Στη μεγάλη τους πλειονότητα οι ποιητές χρησιμοποιούν τον ελεύθερο στίχο, αντιμετωπίζουν όμως κριτικά το μοντερνιστικό πνεύμα της γενιάς του 30. Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις ποιητικές τάσεις στη μεταπολεμική ποίηση: α) την πολιτική (Αλεξάνδρου, Αναγνωστάκης, Λειβαδίτης, Πατρίκιος, κ.ά.) β) την υπαρξιακή (Ασλάνογλου, Καρούζος, Παπαδίτσας, Σινόπουλος, κ.ά.) γ) τη (νεο)υπερρεαλιστική (Βακαλό, Βαλαωρίτης, Κακναβάτος, Σαχτούρης, κ.ά.).
92
ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΓΕΝΙΑ Η γλώσσα της μεταπολεμικής ποίησης είναι λιτή, σχεδόν εξισώνεται με τον καθημερινό προφορικό λόγο, αποβλέποντας στην επικοινωνία. Δεν λείπουν βέβαια και τα προσωπικά γλωσσικά ιδιώματα ορισμένων ποιητών, που επιδιώκουν τη σύνδεση με την παράδοση (π.χ. Μάρκος Μέσκος), αποδίδουν τη γραφειοκρατική γλώσσα της σύγχρονης ζωής (Μανόλης Αναγνωστάκης, Κική Δημουλά) ή δηλώνουν υφολογικά (π.χ. ειρωνεία) τη συγγένειά τους με ποιητές προγόνους, όπως τον Κ.Π. Καβάφη και τον Κ. Γ. Καρυωτάκη.
93
Βιβλιογραφία Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Πρόσωπα - Έργα - Ρεύματα – Όροι, Αθήνα, Πατάκης, 2007.
Παρόμοιες παρουσιάσεις
© 2024 SlidePlayer.gr Inc.
All rights reserved.