Έλεγχος κίνησης - Δράση ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 23-24/30-3-2015 Ι.Κ. ΑΓΓΕΛΗ Έλεγχος κίνησης - Δράση ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΥΡΩΝΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΚΕΛΕΤΙΚΩΝ ΜΥΩΝ ΤΟΠΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΝΕΥΡΩΝΩΝ ΝΩΤΙΑΙΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΜΥΪΚΟΣ ΤΟΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου  εσωτερικά ώστε να καθορίζεται η κίνηση μέσω των αισθητικών συστημάτων Αισθητικά συστήματα = σημεία εισόδου στο ΝΣ Κινητικά συστήματα = μετάφραση νευρικών σημάτων δράσης σε δύναμη σύσπασης στους μύες [κίνηση] ΕΛΕΓΧΟΣ κινητικής λειτουργίας γίνεται από το ΝΩΤΙΑΙΟ ΜΥΕΛΟ – θεμελιώδη ρόλο για εκούσιες κ αντανακλαστικές δράσεις ΕΞΙΣΟΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ: ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ κ ΦΛΟΙΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ

ΚΙΝΗΣΕΙΣ Αντανακλαστικές [ταχείες - στερεότυπες - ακούσιες κινήσεις] Ευκινησία και επιδεξιότητα ~ δυνατότητα των κινητικών συστημάτων να σχεδιάζουν, να συντονίζουν κ να εκτελούν κινήσεις ΚΙΝΗΣΕΙΣ Αντανακλαστικές [ταχείες - στερεότυπες - ακούσιες κινήσεις] Ρυθμικά κινητικά σχέδια (βάδισμα, τρέξιμο, μάσηση) – [έναρξη κ’ λήξη = εκούσιες] Εκούσιες κινήσεις (οδήγηση αυτοκινήτου) [σκόπιμες + βελτιώνονται με την εξάσκηση] ΔΥΟ βασικοί τρόποι μυϊκού ελέγχου για κάθε κίνηση: ΦΑΣΙΚΟΣ έλεγχος + ΤΟΝΙΚΟΣ έλεγχος

ΦΑΣΙΚΟΣ έλεγχος + ΤΟΝΙΚΟΣ έλεγχος ΠΑΡΟΔΙΚΗ ενεργοποίηση μυών (πέταγμα μπάλας) ή με ΦΥΣΙΚΟ - ΡΥΘΜΙΚΟ τρόπο για επαναληπτικές κινήσεις π.χ. βάδιση Ενεργοποίηση μυών με σταθερές συσπάσεις για τη σταθεροποίηση των αρθρώσεων π.χ. διατήρηση στάσης σώματος Σε κάθε περίπτωση οι μύες συσπώνται και χαλαρώνουν - κινήσεις σε αρθρώσεις όπου δύο ή περισσότερα οστά συναντώνται σε μια λιπαινόμενη επιφάνεια επαφής Μύες ασκούν έλξη μέσω προσφύσεων στα οστά κ’ απαιτούνται χωριστές ομάδες μυών για κάθε άρθρωση (υπομόχλιο) ΜΥΕΣ: αγωνιστές και ανταγωνιστές

Τα κινητικά συστήματα δέχονται συνεχή ροή αισθητικών πληροφοριών για γεγονότα του περιβάλλοντος, για τη θέση και τον προσανατολισμό του σώματος και των άκρων και για το βαθμό σύσπασης των μυών. ΒΑΣΕΙ αυτών  επιλογή κατάλληλης απόκρισης και προσαρμογή στην κίνηση

Ιεραρχικός τρόπος οργάνωσης των νευρώνων που ελέγχουν τους σκελετικούς μυς Πρόθεση / εντολογόνοι νευρώνες Εξειδικεύουν θέση και κίνηση ώστε να εκτελεσθεί η πρόθεση … Δέχονται και προσαγωγό πληροφορία από αισθητήρες μυών, τενόντων, αρθρώσεων, οφθαλμούς, αιθουσαίο τμήμα ωτός Επεξεργασία πληροφορίας δημιουργία κινητικού προγράμματος για την εκτέλεση της κίνησης Μεταβίβαση πληροφορίας μέσω κατιουσών οδών στο χαμηλότερο επίπεδο [τοπικόκιν. νευρώνες εξέρχονται από στέλεχος ή νωτ.μυελό και καταλήγουν στους μύες]

Εγκεφαλικές περιοχές μέσου ιεραρχικού επιπέδου λαμβάνουν συνεχώς πληροφορία και αναπροσαρμόζουν το αρχικό πρόγραμμα ΚΙΝΗΣΗΣ Αν π.χ. βαρύτερο αντικείμενο που σύρεται και δεν επαρκεί η αρχική μυϊκή συστολή για τη μετακίνησή του, καθορίζονται οι διρθώσεις και μεταδίδονται μέσω του χαμηλότατου ιεραρχικού επιπέδου στους κιν. νευρώνες Λιγότερες διορθώσεις για μια επαναλαμβανόμενη κίνηση -επιδεξιότητα

Τοπικοί = στην περιοχή γύρω από τον κινητικό νευρώνα όπου συνάπτονται ΕΚΟΥΣΙΕΣ και ΑΚΟΥΣΙΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (υψηλή πολυπλοκότητα νευροανατομικής βάσης του κινητικού συστήματος) συνοδεύονται από ενσυνείδητη επίγνωση του τί και γιατί το κάνουμε ΚΑΙ η προσοχή του ατόμου εστιάζεται στην ενέργεια Δύσκολη η ΔΙΑΚΡΙΣΗ καθώς η κινητική συμπεριφορά εμπεριέχει και τα δύο είδη ενεργειών (πέρασμα κλωστής από βελόνα-ασυνείδητη υποστήριξη βραχίονα-άκρου χειρός κ αναστολή δράσης ανταγωνιστών μυών) ΤΟΠΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΝΕΥΡΩΝΩΝ Τοπικά συστήματα ελέγχου συνιστούν κομβικά σημεία μετάδοσης οδηγιών από τα ανώτατα ι.κ.κ.ε.  κινητικούς νευρώνες και συμμετέχουν στη μεταβολή της δραστηριότητας των κινητικών μονάδων σε περιπτώσεις απρόσμενων κινητικών δυσκολιών ή επικίνδυνων περιβαλλοντικών παραγόντων ΔΙΑΝΕΥΡΩΝΕΣ Εισερχόμενα σήματα από κατιούσες οδούς κ’ προσαγωγούς νευρώνες μεταδίδονται μέσω ΔΙΑΝΕΥΡΩΝΩΝ στους κινητικούς νευρώνες Τοπικοί = στην περιοχή γύρω από τον κινητικό νευρώνα όπου συνάπτονται Επιμήκεις = εκτείνονται σε μικρή απόσταση στο νωτιαίο μυελό ή το εγκ.στέλεχος ή διαπερνούν το ΚΝΣ (συντονισμένη αλληλεπίδραση δύο μελών του σώματος π.χ. χέρι-πόδι)

Τοπικοί διανευρώνες Επεξεργάζονται εισερχόμενα σήματα από ανώτατα κινητικά κέντρα, περιφερειακούς αισθητήρες κ’ άλλους διανευρώνες Καθορίζουν ποιοι μύες ενεργοποιούνται Δρουν ως διακόπτες επιτρέποντας ή αναστέλλοντας μία κίνηση ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΑ ΣΗΜΑΤΑ Προσαγωγές ίνες εισχωρούν σε διανευρώνες μεταφέροντας πληροφορία από αισθητήρες… οι οποίοι ανιχνεύουν μήκος και τάση μυός και την κίνηση των αρθρώσεων, επηρεάζοντας τις κινήσεις, μέσω αρνητικής παλίνδρομης ρύθμισης

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΜΗΚΟΥΣ και ΜΥΟΤΑΤΙΚΟ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΔΙΑΤΑΤΙΚΟΙ αισθητήρες εντός του μυός ανιχνεύουν αλλαγές στο μήκος ή την απόλυτη τιμή του = απολήξεις προσαγωγών νευρικών ινών τυλιγμένες γύρω από τροποποιημένες μυϊκές ίνες που περιβάλλονται από έλυτρο συνδετικού ιστού  ΜΥΪΚΗ ΑΤΡΑΚΤΟΣ Εξωατράκτιες μυϊκές ίνες παράγουν δύναμη και κίνηση (πλειονότητα) ~μέγεθος κ’ ταχύτητα της διάτασης Μυϊκές άτρακτοι // εξωατράκτιες ίνες  διάταση μυός έλκει και διατείνει τις ενδοατράκτιες ίνες  ενεργοποιώντας απολήξεις των αισθητήρων

Μυϊκές άτρακτοι // εξωατράκτιες ίνες  διάταση μυός να έλκει και να διατείνει τις ενδοατράκτιες ίνες  ενεργοποιώντας απολήξεις των αισθητήρων >>διάταση>> ρυθμός εκπυρσοκρότησης των αισθητήρων ΕΝΩ >>συστολή βράχυνση μυός αίρει τη διάταση επιβραδύνει το ρυθμό παραγωγής ώσεων από τους διατατικούς αισθητήρες

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΑ ΣΗΜΑΤΑ Προσαγωγές ίνες της μυϊκής ατράκτου εισέρχονται στο ΚΝΣ και διαμοιράζονται σε διάφορους κλάδους-μονοπάτια Μονοπάτι Α ερεθίζει ΚΑΤΕΥΘΕΙΑΝ τους κινητικούς νευρώνες καταλήγοντας στο μυ που έχει διαταθεί σχμ αντανακλαστικό τόξο = μυοτατικό αντανακλαστικό ή πρόκληση λακτίσματος του γόνατος Λάκτισμα γόνατος εξεταστής χτυπά με επικρουστήρα τον επιγ. τένοντα που συνδέει τους μηριαίους εκτείνοντες μυς του γόνατος με την κνήμη του άκρου ποδόςδιάταση του τένοντα κ’ των μηριαίων μυώνενεργοποίηση διατατικών αισθητήρων  δυναμικά δράσης προσαγωγών ινών μεταβιβάζονται στους κινητικούς νευρώνες βράχυνση μηριαίων μυών και κάτω άκρο εκτείνεται ΜΟΝΟΣΥΝΑΠΤΙΚΟ αντανακλαστικό λόγω ΑΜΕΣΗΣ σύναψης προσαγωγών ινών με κινητικούς νευρώνες ΑΛΛΑ αντανακλαστικά τόξα = ΠΟΛΥΣΥΝΑΠΤΙΚΑ με διανευρώνες μεταξύ προσαγωγών και απαγωγών νευρώνων

Δ = νευράξονες προσαγωγών ινών άγονται προς το εγκ. στέλεχος– Δ = νευράξονες προσαγωγών ινών άγονται προς το εγκ.στέλεχος– όπου συνάπτονται με διανευρώνες-αργές ελεγχόμενες κινήσεις Β = ενεργοποίηση διανευρώνων αναστέλλουν τη λειτουργία κιν. νευρώνων που ελέγχουν ανταγωνιστές μύες Ενεργοποίηση μυός με ταυτόχρονη αναστολή και χάλαση ανταγωνιστή μυός : αλληλένδετη εννεύρωση Γ = ενεργοποίηση κιν. νευρώνων συνεργιστικών μυών (συναγωνιστική συμβολή στην προτιθέμενη κίνηση-άλλοι εκτείνοντες του γόνατος) ΟΜΟΠΛΕΥΡΗ κινητική απόκριση [ερεθιζόμενοι αισθητήρες και ενεργοποιημένοι μύες κείνται στην ΙΔΙΑ πλευρά του σώματος vs ΕΤΕΡΟΠΛΕΥΡΗ]

Μειωμένη διάταση ενδοατράκτιων ινών κατά τη μυϊκή βράχυνση Διατατικοί αισθητήρες αδρανούν και δεν πυροδοτούνται δυν. δράσηςαπώλεια πληροφορίας σχετικής με τη βράχυνση του μυός???? ΕΝΔΟΑΤΡΑΚΤΙΕΣ ίνες ΔΕΝ προκαλούν μυϊκή βράχυνση ΑΛΛΑ διατηρούν την τάση στους διατατικούς αισθητήρες της μυϊκής ατράκτου μέσω «ερεθισμού» των άκρων τους κατά τη συστολή των εξωατράκτιων ινών [νευρώνονται από γ-κιν. νευρώνες] ΕΝΩ εξωατράκτιες νευρώνονται από α-κιν. νευρώνες [συνήθως διεγείρονται ταυτόχρονα συνέργεια α-γ] εξασφαλίζεται πληροφορία για το μήκος του μυ προσαρμογές εξελισσόμενων κινήσεων-σχεδιασμός-προγραμματισμός επερχόμενων κινήσεων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΤΑΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΤΑΣΗΣ Εισερχόμενα σήματα σε κιν. νευρώνες προκαλούν παραγωγή μυϊκής τάσης ~ μήκος, φορτίο, κόπωση μυός  απαιτείται συνεχής πληροφόρηση του συστήματος κινητικού ελέγχου για την αναπτυσσόμενη τάση ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ από προσαγωγά σήματα υποδοχέων δέρματος-μυών-αρθρώσεων ΚΑΙ τενόντια όργανα Golgi [αισθητήρες που εξυπηρετούν το σύστημα ανίχνευσης τάσης] Στους τένοντες κοντά στην πρόσφυση με μυ, γύρω από δέσμες κολλαγόνου του τένοντα, υπάρχουν απολήξεις προσαγωγών νευρικών ινών. Συστολή εξωατράκτιων ινώνέλξη τένονταευθυγράμμιση δεσμών κολλαγόνου (πριν ελαφρώς κυρτές)ενεργοποίηση απολήξεων αισθητήρων. Αύξηση παραγόμενης τάσης από το μυτ.ο.G δυν. δράσης που διαβιβάζονται προς το ΚΝΣ

ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ΚΑΜΨΗ Διακλαδώσεις προσαγωγών νεύρων προκαλούν αναστολή στους κιν. νευρώνες του συστελλόμενου μυός και συναγωνιστών (Α) του ΕΝΩ διεγείρουν τους κιν.νευρώνες των ανταγωνιστών (Β) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΩΝ ΙΝΩΝ ΑΠΟ Τ.Ο.G. ΤΡΟΦΟΔΟΤΕΙ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΥ ΕΝΩ ΤΗΣ ΑΤΡΑΚΤΟΥ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΥΟΣ

ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ Επώδυνη διέγερση του δέρματοςενεργοποίηση ομόπλευρων κιν. νευρώνων καμπτήρων μυών και αναστέλλει κιν. νευρώνες εκτεινόντων μυών = ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ Ίδιο ερέθισμα επάγει αντίθετη απόκριση στην αντίπλευρη πλευρά = χιαστό αντανακλαστικό έκτασης ώστε το ετερόπλευρο πόδι να υποστηρίξει το βάρος του σώματος VS ομόπλευρο αντανακλαστικό κάμψης

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ και ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΝ Αντιπροσώπευση κύριων σωματικών περιοχών στον πρωτοταγή κινητικό φλοιό ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό και τον αδιάκοπο έλεγχο εκούσιων κινήσεων [ανώτατο+μέσο ιεραρχικό επίπεδο κινητικού ελέγχου] Τμήματα που συνεργούν στον έλεγχο της μυϊκής κίνησης = αισθητοκινητικός φλοιός  πρωτοταγής κινητικός φλοιός και προκινητική περιοχή Ξεχωριστές περιοχές ανατομικά και λειτουργικά με εκτενή διασύνδεση περισσότεροι του ενός νευρώνες λαμβάνουν μέρος σε μια κίνηση και κάθε νευρώνας λειτουργεί σε περισσότερες κινήσειςπροσαρμοστικότητα και μη στατική αλληλεπίδραση νευρώνων

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ και ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΝ ΥΠΟΦΛΟΙΙΚΟΙ και ΣΤΕΛΕΧΙΚΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ Αλληλεπιδρούν με το φλοιό κατά τον έλεγχο των κινήσεων Παίζουν σημαντικό ρόλο όχι τόσο στην έναρξη ΑΛΛΑ στο σχεδιασμό κινήσεων και την εκμάθηση επιδέξιων κινήσεων ΥΠΟΦΛΟΙΙΚΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ: ζεύγος βασικών γαγγλίων Ομάδα στενά διατεταγμένων πυρήνων [κερκοφόρος π. + κέλυφοςραβδωτό σώμα, ωχρά σφαίρα], μέλαινα ουσία και υποθαλαμικός π. Διευκολύνουν ή καταστέλλουν κινήσεις εμπλέκονται στην έναρξη και τον έλεγχο κινήσεων ΝΟΣΟΣ Parkinson Κύτταρα με μελανίνη της μέλαινας ουσίας (βασικό γάγγλιο) και απολήγουν στο ραβδωτό σώμα χρησιμοποιούν ντοπαμίνη ως νευροδιαβιβαστή Εκφύλισή τους αποτελεί κύρια εκδήλωση της νόσου Parkinsonμειωμένη δραστηριότητα κινητικού φλοιού μέσω βασικά γάγγλια-θάλαμος ακινησία, βραδυκινησία, μυϊκή δυσκαμψία, μυϊκό τρόμο και εκδήλωση αδιαφορίας, αστάθεια σώματος… ΒΑΣΙΚΗ θεραπεία με L-DOPA που εισέρχεται στην κυκλοφορία, περνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και μετατρέπεται σε ντοπαμίνη που ενεργοποιεί τους υποδοχείς στα βασικά γάγγλια ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα (ή αναστολή διάσπασης της ντοπαμίνης >>>>> νευροδιαβιβαστή)

ΝΟΣΟΣ Huntington Σπάνια κληρονομούμενη αυτοσωματική κυρίαρχη διαταραχή λόγω εκφύλισης νευρώνων στο ραβδωτό σώμα και τον παρεγκεφαλιδικό φλοιό με χορειακόμορφες (γρήγορες-συνεχείς-αδιάκοπες) κινήσεις με προϊούσα άνοια και αλλαγές προσωπικότητας Απώλεια ανασταλτικών GABAμινεργικών νευρώνων του ραβδωτού σώματος που προβάλλουν στη συμπαγή ζώνη της μέλαινας ουσίαςυπερλειτουργία μελανοραβδωτών ντοπαμινεργικών νευρώνων Απώλεια εισερχόμενων ώσεων προς το έξω τμήμα της ωχράς σφαίραςαύξηση της ανασταλτικής επίδρασης της ωχράς σφαίρας στον υποθαλαμικό πυρήναμείωση αναστολής των βασικών γαγγλίων της δικτυωτής ζώνης της μέλαινας ουσίας και του έσω τμήματος της ωχράς σφαίραςαυξημένη δραστηριότητασπασμωδικές ακούσιες κινήσεις

Παρεγκεφαλιδικοί πυρήνες ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΑ Λαμβάνει αναρριχώμενες, βρυώδεις, αμινεργικές προσαγωγές νευρικές ίνες που ξεκινούν από πυρήνες του στελέχους και του νωτιαίου μυελού ΒΑΣΙΚΟΙ νευρώνες που άγουν ώσεις μέσω της παρεγκεφαλίδας = κύτταρα Purkinje ΒΡΥΩΔΕΙΣ-διακλαδίζονται στην κοκκιώδη στοιβάδα και συνάπτονται με δενδρίτες σε σπειράματα-οι άξονες των κοκκιωδών κυττάρων διχοτομούνται σε σχήμα Τ σχμ παράλληλες ίνες που συνάπτονται με δενδριτικές απολήξεις κ.P., διασπείροντας την ώση συνάπτονται με δενδριτικούς κλάδους κ. P.  άγουν ισχυρή ώση σε λίγα ειδικά κ. P. που προβάλλουν στους παρεγκεφαλιδικούς πυρήνες Παρεγκεφαλιδικοί πυρήνες λευκής ουσίας : οδοντωτός, εμβολοειδής, σφαιροειδής, οροφαίος λαμβάνουν διεγερτικές ώσεις από τις προσαγωγές ίνες που διέρχονται προς το φλοιό της παρεγκεφαλίδας Παρεγκεφαλίδα μαζί με στέλεχος, θάλαμο, κιν. φλοιό, νωτ. μυελό εξασκούν επιρροή στη θέση του σώματος και στην κίνηση μέσω εξερχόμενων σημάτων προς πυρήνες του εγκ.στελέχους και του φλοιού από όπου εκπορεύονται κατιούσες οδοί προς κιν. νευρώνες νωτ. μυελού Παρέχει «χρονικά σήματα» στο νωτ. μυελό και το φλοιό για την εκτέλεση του κινητικού προγράμματος π.χ. συγχρονισμό αγωνιστών/ανταγωνιστών και αποθηκεύει μνήμες για εύκολη επανάληψη κινήσεων Παρεγκεφαλίδα- συγκρίνει την πληροφορία της «ιδεατής» κίνησης και του τι κάνει ένας μυς και αν υπάρχει διαφορά εκπέμπει σήμα ΛΑΘΟΥΣ για διόρθωση προς τον κιν. φλοιό και τους υποφλοιικούς πυρήνες

ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΙΚΗ ΒΛΑΒΗ Κινήσεις άκρων και οφθαλμών με τρέμουλο (τελικός τρόμος) κίνηση αυξανόμενης έντασης όσο πλησιάζει τον τελικό προσανατολισμό Αδυναμία έναρξης ή λήξης κινήσεων ταχύτητας ή αδυναμία κινήσεων συνδυασμού πολλών αρθρώσεων [ακρίβεια + συγχρονισμός κινήσεων] Ασταθής στάση και αλλόκοτος βηματισμός, δυσκολία εκμάθησης νέων δεξιοτήτων και τροποποίησης κίνησης ΠΑΡΟΛΑ ΑΥΤΆ ΟΜΩΣ ΔΕΝ προκαλείται παράλυση ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ Φλοιονωτιαίες και στελεχιαίες οδοί

ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ Η επίδραση εγκεφαλικών περιοχών στην κίνηση και στάση του σώματος εξασκείται μέσω κατιουσών οδών που καταλήγουν σε διανευρώνες και κινητικούς νευρώνες: φλοιονωτιαίες (εκπορεύονται από το φλοιό) και στελεχιαίες (εκπορεύονται από το εγκ. στέλεχος) Ινες κατιουσών οδών συνάπτονται σε α- και γ- κιν. νευρώνες ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ίνες επηρεάζουν το προσαγωγό σύστημα αγωγής σημάτων μέσω προσυναπτικών συνάψεων σε προσαγωγούς νευρώνες ή συνάψεων σε διανευρώνες ανιουσών οδών περιορίζοντας την επίδραση του προσαγωγού μηνύματος δυσκολία διαχωρισμού αισθητικού συστήματος (ανιόντα σήματα) από το κινητικό (κατιόντα σήματα) ΦΛΟΙΟΝΩΤΙΑΙΕΣ ΟΔΟΙ Ή ΠΥΡΑΜΙΔΙΚΕΣ Κυτταρικά σώματα (πυραμιδικοί νευρώνες) των νευρικών ινών βρίσκονται στον κινητικό φλοιό (κ προκινητική περιοχή) και καταλήγουν στο νωτιαίο μυελό – ΣΤΟ ύψος του προμήκους μυελού χιάζονται  σκελετικοί μύες αριστερής πλευράς του σώματος ελέγχονται από νευρώνες του δεξιού εγκ. ημισφαιρίου Φλοιονωτιαίεες ίνες // ίνες φλοιοπρομηκικής οδού – εκπορεύεται από τον αισθητικοκινητικό φλοιό και καταλήγει στο στέλεχος και ελέγχουν μυς οφθαλμών, προσώπου, γλώσσας, φάρυγγα, λάρυγγα – ΕΛΕΓΧΟΥΝ εκούσιες κινήσεις μυών κεφαλής και λαιμού και οι φλοιονωτιαίες τους μυς του υπόλοιπου σώματος ΒΛΑΒΗ επιφέρει επιβράδυνση κινήσεων, απώλεια δακτυλικής κίνησης και δυσκολία απελευθέρωσης δακτύλων της άκρας χειρός από θέση γροθιάς

ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΦΛΟΙΟΝΩΤΙΑΙΕΣ ΟΔΟΙ Ή ΠΥΡΑΜΙΔΙΚΕΣ ΣΥΓΚΛΙΣΗ σημάτων προς τους νευρώνες του αισθητικοκινητικού φλοιού (πλήθος παραγόντων επηρεάζουν κινητική συμπεριφορά) ΑΛΛΑ και ΑΠΟΚΛΙΣΗ αξόνων μεμονωμένων φλοιονωτιαίων νευρώνων σε διαφορετικούς πληθυσμούς κινητικών νευρώνων διασφαλίζοντας την επίδραση του κινητικού φλοιού σε διαφορετικά συστατικά μιας κίνησης ΣΤΕΛΕΧΙΑΙΕΣ ΟΔΟΙ Ή ΕΞΩΠΥΡΑΜΙΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Άξονες νευρώνων του εγκεφαλικού στελέχους κατέρχονται το νωτιαίο σωλήνα επηρεάζοντας τη λειτουργία των κινητικών νευρώνων-περισσότεροι παραμένουν αχίαστοι ΕΛΕΓΧΟΥΝ όρθια στάση , ισορροπία, βάδιση ~σημείο εκκίνησης ονομασία π.χ. αιθουσαιονωτιαία οδός ξεκινά από τον αιθουσαίο πυρήνα του εγκεφαλικού στελέχους ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ Υψηλή αλληλεπίδραση φλ/νωτ- επιδρούν σε κιν. νευρώνες που ελέγχουν στάση του σώματος, λεπτές κινήσεις δακτύλων χεριού στ/χ – συντονίζουν μεγάλες μυϊκές ομάδες (στάση, βάδιση) Λειτουργικός πλεονασμόςΑΝ βλάβη υπάρχει μερική αντιστάθμιση

ΜΥΪΚΟΣ ΤΟΝΟΣ Η αντίσταση των σκελετικών μυών στην έκταση / παθητική κίνηση (μικρή και ομοιόμορφη) – εξαρτάται από τις γλοιοελαστικές ιδιότητες του μυός και της άρθρωσης και από τη δραστηριότητα α-κινητικών νευρώνων ΑΦΥΣΙΚΟΣ ΜΥΪΚΟΣ ΤΟΝΟΣ υπερτονία – παθητική κίνηση άρθρωσης με υψηλή ταχύτητα Υπάρχει « υψηλή αντίσταση» λόγω δραστηριότητας α-κινητικών νευρώνων ( ανασταλτικές κατιούσες οδοί) Φλοιονωτιαία οδός + νευρώνες κινητικού φλοιού = άνω κινητικοί νευρώνες ΚΛΙΝΙΚΟΣ-ΜΗ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΟΣ ΟΡΟΣ (διαταραχή άνω κινητικών νευρώνων = υπερτονία) Σπαστικότητα - μορφή υπερτονίας = υψηλός τόνος μετά από ήπια διάταση – αυξημένη απόκριση κινητικών αντανακλαστικών και μειωμένος συντονισμός εκούσιων κινήσεων ΑΚΑΜΨΙΑ- συνεχής αυξημένη μυϊκή συστολή και σταθερή αντίσταση σε παθητική διάταση ΑΛΛΟΙ τύποι υπερτονίας (σύντομες συστολές)= σπασμοί + κράμπες ΥΠΟΤΟΝΙΑ – αφύσικα χαμηλός μυϊκός τόνος, ατροφία, μειωμένα κινητικά αντανακλαστικά [μπορεί να οφείλεται σε παρεγκεφαλιδική ασθένεια, ανωμαλία α-κιν. νευρώνων]

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΟΡΘΙΑΣ ΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Απαιτείται υποστήριξη συντονισμένης μυϊκής δραστηριότητας ώστε ο σκελετός να αντισταθεί στις δυνάμεις της βαρύτητας [σύστημα επιμήκη οστά + πολυσπονδυλωτή στήλη] Εγκέφαλος, αντανακλαστικά νευρικών δικτύων του στελέχους και του νωτιαίου μυελού ελέγχουν τους μύες που υποβαστάζουν την όρθια στάση, υποστηρίζοντας το σωματικό βάρος Πρόβλημα διατήρησης της όρθιας στάσης και τήρησης της ισορροπίας ΑΝΘΡΩΠΟΣ= υψηλή δομή που στηρίζεται σε σχετικά μικρή επιφάνεια - με υψηλό κέντρο βάρους ΓΙΑ ισορροπία το κ.β. πρέπει να βρίσκεται ΜΕΣΑ στη βάση στήριξης που ορίζεται από τα πέλματα // ισορροπία προστατεύεται και από αντανακλαστικά στάσης που οι προσαγωγές οδοί τους εκπορεύονται από : οφθαλμούς, αιθουσαίο μηχανισμό, σωματικούς αισθητήρες - απαγωγές οδοί = α-κιν. νευρώνες προς σκελετικό μυ και κέντρα ολοκλήρωσης = δίκτυα νευρώνων στο στέλεχος και το νωτιαίο μυελό Υπάρχουν και εγκεφαλικά κέντρα που σχηματίζουν μια εσωτερική εικόνα της σωματικής γεωμετρίας συμβάλλοντας στη διατήρηση της όρθιας στάσης και στη δημιουργία πλαισίου αναφοράς για την αντίληψη του σωματικού προσανατολισμού

Απαιτείται συντονισμός εκατοντάδων μυών ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ αντανακλαστικών για διατήρηση όρθιας στάσης = χιαστό αντανακλαστικό έκτασης Όταν το ένα πόδι κάμπτεται και ανασηκώνεται από το έδαφος // το άλλο εκτείνεται έντονα για να υποστηρίξει το επιπρόσθετο σωματικό βάρος // μετατόπιση κ.β. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ προσαγωγός εισερχόμενη πληροφορία για την αποτελεσματική προσαρμογή της στάσης από διάφορα σημεία [απώλεια όρασης ή αιθουσαίου μηχανισμούμικρή δυσκολία] μηχανισμοί ελέγχου της στάσης του σώματος: αποτελεσματικοί, ευέλικτοι και με υψηλή προσαρμοστικότητα ΒΑΔΙΣΗ Απαιτείται συντονισμός εκατοντάδων μυών Έναρξη με ελαφριά κλίση σώματος προς τα εμπρός // εκτείνοντες της υποστηριζόμενης πλευράς ενεργοποιούνται ώστε να άρουν το βάρος του σώματος και οι αντίπλευροι αναστέλλονται από την αλληλένδετη εννεύρωση ώστε να μην αιωρηθεί προς τα εμπρός το μη υποβασταζόμενο άκρο Οι κυκλικές-εναλλασσόμενες κινήσεις της βάδισης εκτελούνται μέσω δικτύων διανευρώνων σε επίπεδο νωτιαίου μυελού, συντονίζοντας τα σήματα νευρώνων που ελέγχουν μυς βραχιόνων, ώμων, ισχίων, μηρών και άκρων ποδών

ΥΨΙΣΤΗ σημασία αισθητικοκινητικού φλοιού ΒΑΔΙΣΗ Νευρωνικά δίκτυα του νωτιαίου μυελού προκαλούν ρυθμική κίνηση άκρου ΑΚΟΜΗ και αν απουσιάζουν προσαγωγές πληροφορίες ή και κατιούσες ίνες ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΝΕΥΡΩΝΩΝ εγκεφαλικού φλοιού, παρεγκεφαλίδας, στελέχους, νωτιαίου μυελού ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΚΑΙ τα μεσαία και υψηλά επίπεδα κινητικού ελέγχου για την ορθοστάτηση, τις εκούσιες κινήσεις και την προσαρμογή στο περιβάλλον ΥΨΙΣΤΗ σημασία αισθητικοκινητικού φλοιού

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Kandel E.R., Schwartz J.H., Jessell T.M. (Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - Μηχανισμοί της λειτουργίας του οργανισμού Vander A, Sherman J, Luciano D (Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης)