ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ & Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ Dr. ΜΙΧΜΙΖΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ TMHMA ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu Dr. ΜΙΧΜΙΖΟΣ: 2005-2006

ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΑ ΟΡΓΑΝΙΔΙΑ Χαρακτηριστικά των ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΩΝ Κυττάρων: - ΠΥΡΗΝΑΣ & - ΚΥΤΤΑΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΙΔΙΑ 2 ειδών Μεμβράνες: - ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ (ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ) Μεμβράνη & - Οι ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ Μεμβράνες Οι μεμβράνες χωρίζουν το Κυτταρόπλασμα σε ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Το κάθε οργανίδιο επιτελεί ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΥΤΤΑΡΟΔΙΑΛΥΜΑ : Το κυτταρόπλασμα εκτός των κυτταρικών οργανιδίων ΚΥΤΤΑΡΟΣΚΕΛΕΤΟΣ: Συμβάλει στη σωστή τοποθέτηση & συγκράτηση των κυτταρικών οργανιδίων Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΑΣ Η μεγαλύτερη δομή του Ευκαρυωτικού (5-10% του κυτταρικού όγκου) ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ: ΔΙΠΛΗ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ (η εξωτερική συνέχεια του ΕΔ) ΕΝΔΟΜΕΜΒΡΑΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΕΛΑΣΜΑ (εξωπυρηνικά) Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΑΣ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΕΛΑΣΜΑ Ο Πυρηνικός σκελετός Από : 3 ειδών ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΙΝΙΔΙΑ Από : 3 ειδών ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΙΝΙΔΙΑ (ΛΑΜΙΝΕΣ Α, Β & C) ΡΟΛΟΙ: - Σταθεροποίηση σχήματος & Επικοινωνία - Σύνδεσης με ΧΡΩΜΑΤΙΝΗ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΕΛΑΣΜΑ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ Περίπλοκη Δομή (~100 νουκλεοπορίνες) Διάμετρος : 60-90nm Πυκνότητα: ανάλογα με διαφοροποίηση Δίαυλοι : Υδρόφιλες οπές (9nm)  ΜΙΚΡΑ ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΑ ΜΟΡΙΑ: ελεύθερα ΜΕΓΑΛΑ ΜΟΡΙΑ: Μόνο αν έχουν ΣΗΜΑ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Σύνδεση του Πυρήνα με το Ενδοπλασματικό Δίκτυο Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ Σύνθεση & Αποθήκευση DNA & RNA Οργάνωση σε ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ σε ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ στον πυρήνα Ο Πυρήνας ΔΙΑΛΥΕΤΑΙ κατά την Κυτταρική Διαίρεση & τα Χρωμοσώματα συσπειρώνονται Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Πυρήνας & Χρωματίνη Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΙΣΚΟΣ Σκουρόχρωμη περιοχή του Πυρήνα Περιέχει Χρωμοσωμικά τμήματα που σχετίζονται με τη σύνθεση του rRNA  ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΔΟΜΗ των Μεσοφασικών Χρωμοσωμάτων Οργανώνεται γύρω από τον ΠΥΡΗΝΙΣΚΙΚΟ ΟΡΓΑΝΩΤΗ [rDNA  rRNA (18S, 5.8S, 28S)] Μέγεθος: εξαρτάται από διαφοροποίηση Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΠΥΡΗΝΙΣΚΟΣ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ: ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΦΩΣΦΩΡΥΛΙΩΣΗ Διπλή Μεμβράνη  2 Χώροι: 1. ΔΙΑΜΕΜΒΡΑΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ 2. ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑΚΗ ΜΗΤΡΑ ΠΟΡΙΝΕΣ : Μεταφορά στο/προς Κυτταρόπλασμα ΚΑΡΔΙΟΛΙΠΙΝΗ  Αδιαπέραστη σε μικρά ιόντα Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ(!)  ΗΜΙ-Αυτόνομο ΠΕΡΙΕΧΩΜΕΝΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ(!)  ΗΜΙ-Αυτόνομο Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Τυπική Δομή Μιτοχονδρίου Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΧΛΩΡΟΠΛΑΣΤΕΣ Χαρακτηριστικό των Φυτών Σε συνεχή κίνηση Διπλή Μεμβράνη: ΣΤΡΩΜΑ  ΘΥΛΑΚΩΕΙΔΗ  GRANA Επιτελούν τη ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Τυπική Εξωτερική Δομή Χλωροπλαστών Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΕΝΔΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Σύνθεση, Εμπλουτισμός & μεταφορά Πρωτεϊνών ΑΔΡΟ (σε σύνδεση με ΡΙΒΟΣΩΜΑΤΑ) & ΛΕΙΟ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Σύνδεση του Πυρήνα με το Ενδοπλασματικό Δίκτυο Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Αδρό Ενδοπλαμστικό Δίκτυο Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Επεξεργασία Πρωτεΐνών στο Ενδοπλασματικό Δίκτυο Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

Το Σύστημα Golgi Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΛΥΣΟΣΩΜΑΤΑ Κυστίδια με διάμετρο 0.2-2μm Προέρχονται είτε από το Golgi είτε από το ΕΔ κοντά στο Golgi Περιέχουν ~40 είδη υδρολυτικών ενζύμων που δρουν μόνο στο OΞΙΝΟ pH τους (5) Διατήρηση του pH με αντλίες Η+/Νa+ Διακρίνονται σε 1ΓΕΝΗ & 2ΓΕΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ: - Αυτοπεψία γηρασμένων οργανιδίων - Ενδοκυττάρια Πέψη Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΩΣΩΜΑΤΑ Προέρχονται από εκβλάστηση του Λείου-ΕΔ. Περιέχουν οξειδωτικά ένζυμα (όπως το υπεροξείδιο του Υδρογόνου) για την απενεργοποίηση τοξικών ουσιών & την αποικοδόμηση Λιπιδίων. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: Η αποτοξίνωση του κυττάρου (με τη χρήση οξυγόνου) Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΕΝΔΟΣΩΜΑΤΙΑ Βοηθούν την ενδοκυττάρωση μέσω υποδοχέων της κυτταρικής μεμβράνης (πχ: χοληστερόλη για τις μεμβράνες) Το περιβάλλον τους είναι πιο όξινο από το κυτταρόπλασμα Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΚΥΣΤΙΔΙΑ Γενικά: Μεταφορά & Ανταλλαγή Υλικών ΕΝΔΟΚΥΤΤΑΡΙΚΑ: από τη κυτταρική μεμβράνη ΕΚΚΡΙΤΙΚΑ : από το Golgi ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ : από το ΕΔ ΛΥΣΟΣΩΜΑΤΑ ΥΠΕΡΟΞΕΙΔΩΣΩΜΑΤΑ Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΚΕΝΟΤΟΠΙΑ Υπάρχουν (συνήθως) ΜΟΝΟ στα ΦΥΤΙΚΑ κύτταρα Το ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΚΕΝΟΤΟΠΙΟ μπορεί να καταλαμβάνει το 90-95% του κυτταρικού όγκου Η μεμβράνη τους ονομάζεται ΤΟΝΟΠΛΑΣΤΗΣ και είναι ελάχιστα διαπερατή από το νερό Συσσωρεύουν νερό & υδατοδιαλυτές ουσίες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ: - Αύξηση του μεγέθους & της επιφάνειας του κυττάρου - διατήρηση του σχήματός του - αποφυγή ΠΛΑΣΜΟΛΥΣΗΣ Τα ΣΥΣΤΑΛΤΙΚΑ ΚΕΝΟΤΟΠΙΑ αποστραγγίζουν το νερό Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΚΥΤΤΑΡΟΔΙΑΛΥΜΑ Το υδατικό διάλυμα που απομένει αν αφαιρεθούν τα κυτταρικά οργανίδια Ευκαρυωτικά: Το 54% του κυτταρικού όγκου (Προκαρυωτικά: το 100%) Περιέχει ΚΥΤΤΑΡΟΣΚΕΛΕΤΟ (από 3 είδη ινιδιών) & ΚΕΝΤΡΙΟΛΙΑ (στα Ζωικά μόνο) Το pH του είναι σχεδόν ουδέτερο 7.2 Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu

ΤΕΛΟΣ 6ης ΔΙΑΛΕΞΗΣ 5ο Κεφ. - σελ. 89-105 Dr. ΜΙCHΜΙΖΟΣ, UTh-Edu