3.2. ΔΕΜΟΔΗΚΩΣΗ ΣΤΟ Σ Μ. Σαριδομιχελάκης Παθολογική Κλινική, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
ΑΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ (Ι) D. canis: παράσιτο των θυλάκων των τριχών (όλα τα εξελικτικά στάδια) Ορμονικές μεταβολές (τέλος κύησης-τοκετός-γαλουχία) Πολλαπλασιασμός D. canis – έξοδος στην επιδερμίδα Μετάδοση στα κυνάρια (πρόσωπο σώμα) Μέλος φυσιολογικής χλωρίδας δέρματος/έξω ακουστικού πόρου-δυναμική ισορροπία παρασίτου/ξενιστή
Διαταραχές ανοσοποιητικού ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ (ΙΙ) Διαταραχές ανοσοποιητικού Παροδικές Μόνιμες-σοβαρές (+ανωριμότητα ανοσοποιητικού) (+ κληρονομική προδιάθεση: ελαττωματική δράση Τ-κυττάρων ειδική για το D. canis) Εντοπισμένη ΔΕΜΟΔΗΚΩΣΗ Γενικευμένη Αυτοΐαση (2-3 μήνες) παραγωγή ουσιών από το D.canis που καταστέλλουν τα Τ-λεμφοκύτταρα βακτηριδιακές επιπλοκές (Staphylococcus> Proteus, Pseudomonas) Πυοδεμοδήκωση
ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Ανάλογα με την έκταση των αλλοιώσεων: εντοπισμένη (< 6 εστίες) γενικευμένη( > 12 εστίες ή μια μεγάλη περιοχή ή ≥ 2 άκρα) Ανάλογα με την παρουσία ή όχι βακτηριδιακών επιπλοκών: απλή επιπλεγμένη (βακτηριδιακή δερματίτιδα: βαθιά > επιπολής) Ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης: των νεαρών: < 18 μηνών (12 μηνών, 4 χρόνων) των ενηλίκων: > 18 μηνών (4 χρόνων)
ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΗ ΔΕΜΟΔΗΚΩΣΗ Πιο συχνή στα νεαρά (3-9 μηνών), καθαρόαιμα Κεφαλή, πρόσθια άκρα Εστίες με αλωπεκία, ερύθημα, υπερχρωμία, φολίδες, εφελκίδες, βλατίδες, κόμεδα, εκμαγεία θυλάκων Συνήθως μη επιπλεγμένη Κνησμός: όχι συχνά Σπάνια μόνο κυψελιδοπαραγωγική έξω ωτίτιδα
Εντοπισμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση στο πρόσωπο νεαρού Σ
Εντοπισμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση στο πρόσωπο νεαρού Σ
Εντοπισμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση στο πρόσωπο νεαρού Σ
Εντοπισμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση στον τράχηλο νεαρού Σ
Εντοπισμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ
Εντοπισμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση στο πρόσωπο νεαρού Σ
Εντοπισμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση στο άκρο ενήλικου Σ
ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΔΕΜΟΔΗΚΩΣΗ Των νεαρών ή των ενηλίκων Κεφαλή, άκρα, κορμός Εκτεταμένες αλλοιώσεις παρόμοιες με αυτές της εντοπισμένης μορφής ή Βαθιά βακτηριδιακή δερματίτιδα (θυλακίτιδα - δοθιήνωση - υποδερματίτιδα) Ποδοδερματίτιδα Κυψελιδοπαραγωγική έξω ωτίτιδα Απλή Επιπλεγμένη
Γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε Σ
Γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ που ταυτόχρονα εμφάνιζε και τροφική αλλεργία
Γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ
Γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε ενήλικο Σ
Γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ με κλινική εικόνα διαταραχής της κερατινοποίησης
Γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ με κλινική εικόνα διαταραχής της κερατινοποίησης και με δερματίτιδα από Malassezia
Γενικευμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ
Γενικευμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ
Γενικευμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ
Γενικευμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε νεαρό Σ
Δεμοδηκτική ποδοδερματίτιδα σε Σ
Δεμοδηκτική ποδοδερματίτιδα σε Σ
Δεδοδηκτική ποδοδερματίτιδα σε Σ με γενικευμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση των νεαρών
Δεδοδηκτική ποδοδερματίτιδα σε Σ με γενικευμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση των νεαρών
ΔΕΜΟΔΗΚΩΣΗ ΤΩΝ ΝΕΑΡΩΝ Ανωριμότητα ανοσοποιητικού ή παροδική ανοσολογική ανεπάρκεια: εντοπισμένη Κληρονομική προδιάθεση (Τ-λεμφοκύτταρα, IL-2): γενικευμένη
ΔΕΜΟΔΗΚΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Υποκείμενα αίτια: Ενδοκρινοπάθειες (υπερφλοιοεπινεφριδισμός, υποθυρεοειδισμός, ΣΔ) Κακοήθη νεοπλάσματα, χρόνιες ηπατοπάθειες Λεϊσμανίωση Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα Μπορεί να εκδηλωθούν μετά από 6-24 μήνες Στο 25-50% τίποτα από τα παραπάνω !!!
ΔΙΑΓΝΩΣΗ Δεμοδήκωσης πολλαπλά βαθιά ξέσματα τριχόγραμμα, εξέταση πύου ή ωτικού εξιδρώματος βιοψία ποδοδεμοδήκωση, Shar-Pei, “κρυφή” δεμοδήκωση Βακτηριδιακών επιπλοκών κλινική εικόνα κυτταρολογική εξέταση καλλιέργεια ? Υποκείμενης νόσου (δεμοδήκωση των ενηλίκων)
Ενήλικο D. canis σε ξέσμα από το δέρμα
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Εντοπισμένη: καμία (αυτοιάται), εκτός από τη δεμοδηκτική ωτίτιδα (τοπική αγωγή με αμιτράζη) Γενικευμένη: βακτηριδιακών επιπλοκών D. canis: αμιτράζη ή μακροκυκλικές λακτόνες προδιαθετικών αιτίων (δεμοδήκωση ενηλίκων) βελτίωση διατροφής-συνθηκών διαβίωσης τακτικοί αποπαρασιτισμοί (ενδο- και έξω-) στείρωση (προς το τέλος της θεραπείας)
ΑΜΙΤΡΑΖΗ (Ι) Προϋποθέτει κούρεμα προηγούμενη αντιμετώπιση βαθιάς βακτηριδιακής δερματίτιδας Προστασία οφθαλμών - εξωτερικών γεννητικών οργάνων Φρέσκο υδατικό δ/μα 1000ppm σε όλο το σώμα (όχι ξέπλυμα) Ποδοδερματίτιδα: τοπική αγωγή κάθε 48 ώρες Έξω ωτίτιδα: δ/μα σε παραφινέλαιο (1/30) κάθε 24 ώρες
ΑΜΙΤΡΑΖΗ (ΙΙ) Παρενέργειες: κατάπτωση, κνησμός, υποθερμία, βραδυκαρδία, υπόταση, υπεργλυκαιμία κλπ Αντίδοτα: υοχιμβίνη, ατιπαμεζόλη Ασύμβατα: ξυλαζίνη, βενζοδιαζεπίνες, μακροκυκλικές λακτόνες Ιδιοκτήτης: γάντια, καλά αεριζόμενος χώρος, όχι κάπνισμα (όχι ιδιοκτήτες με Σ.Δ., Parkinson, υπόταση) Αντενδείξεις: <3 μηνών, Chihuahua, εγκυμοσύνη-περίοδος θηλασμού, Σ.Δ.
ΜΑΚΡΟΚΥΚΛΙΚΕΣ ΛΑΚΤΟΝΕΣ Αβερμεκτίνες Μιλμπεμυκίνες ιβερμεκτίνη μιλμπεμυκίνη σελαμεκτίνη κλπ μοξιδεκτίνη Δράση ΠΝΣ παρασίτων απελευθέρωση-δράση GABA ΚΝΣ θηλαστικών αγωνιστές διόδων Cl- υπερπόλωση παράλυση θάνατος
ΙΒΕΡΜΕΚΤΙΝΗ (Ι) Δόση: 0,4-0,6mg/Kg SID PO (+ προπυλενική γλυκόλη …) Αντενδείκνυται: Νεαρά (<3 μηνών) Collie, Shetland, Australian sheepdog, Old English sheepdog, διασταυρώσεις των παραπάνω Πολλά ζώα των παραπάνω φυλών και ορισμένα άλλων φυλών: έλλειψη Ρ-γλυκοπρωτεΐνης μη απομάκρυνση ιβερμεκτίνης από το ΚΝΣ Παρενέργειες: οξεία εγκεφάλωση θάνατος
Παρενέργειες διακοπή ιβερμεκτίνης υποχώρηση συμπτωμάτων σε 24-48 ώρες ΙΒΕΡΜΕΚΤΙΝΗ (ΙΙ) Συμπτώματα τοξίκωσης: μυδρίαση, σιελόρροια, λήθαργος, αταξία, μυϊκός τρόμος, κώμα Εμφάνιση: ευαίσθητα ζώα: άμεσα λιγότερο ευαίσθητα ζώα: σε εβδομάδες-μήνες Προοδευτικό σχήμα (ζώα μη ευαίσθητων φυλών): 100 200 300 400 500 600μg/Kg Παρενέργειες διακοπή ιβερμεκτίνης υποχώρηση συμπτωμάτων σε 24-48 ώρες Πριν χορηγηθεί: Knott’s test
Ποδοδεμοδήκωση σε νεαρό Σ με γενικευμένη και επιπλεγμένη δεμοδήκωση πριν (αριστερά) και μετά από 5 (μέσο) και 10 (δεξιά) εβδομάδες θεραπείας με ιβερμεκτίνη και αντιμικροβιακά
ΜΙΛΜΠΕΜΥΚΙΝΗ Δόση: 1-2mg/Kg SID PO Σε όλες τις φυλές: collie ευαίσθητα στην ιβερμεκτίνη >5mg/Kg <3mg/Kg τοξική ασφαλής Παρενέργειες: σπάνια (έμετος, ληθαργικότητα) Αντενδείξεις: νεαρά <3 μηνών Αυξημένο κόστος σε σχέση με την ιβερμεκτίνη Θεραπεία εκλογής
Γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση σε ενήλικο Σ πριν (αριστερά) και μετά από 1,5 μήνα θεραπείας με μιλμπεμυκίνη (δεξιά)
Σ με γενικευμένη μη επιπλεγμένη δεμοδήκωση των ενηλίκων λόγω ανοσοκατασταλτικής θεραπείας για φυλλώδη πέμφιγα, πριν (αριστερά) και μετά (δεξιά) τη θεραπεία με μιλμπεμυκίνη
ΜΟΞΙΔΕΚΤΙΝΗ Δόση: 0,4mg/Kg SID PO Παρενέργειες: νευροτοξίκωση, ανορεξία, έμετοι, κνίδωση-αγγειογενές οίδημα-ερύθημα Αντενδείξεις: Collie
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (Ι) ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΑΣΗ (συνήθως μετά από 2-4 μήνες) 5 ξέσματα από περιοχές όπου αρχικά υπήρχαν αλλοιώσεις (τουλάχιστον 2 από το πρόσωπο και 2 από τα άκρα) Θετικά (έστω και ένα νεκρό παράσιτο) Συνέχιση θεραπείας Επανεξέταση σε 1 μήνα Αρνητικά Συνέχιση θεραπείας x 1 μήνα Επανάληψη ξεσμάτων Θετικά Αρνητικά Διακοπή αγωγής
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (ΙΙ) Οριστική ίαση: κλινικά υγιές και 5 αρνητικά ξέσματα 1-1,5 χρόνο μετά τη διακοπή της θεραπείας Αν διαπιστωθούν υποτροπές: Επανάληψη θεραπευτικού πρωτόκολλου Εφόρου ζωής θεραπεία συντήρησης με: Αμιτράζη (κάθε 2-6 εβδομάδες) ή ιβερμεκτίνη (κάθε 2-3 ημέρες) ή μιλμπεμυκίνη (κάθε 2-3 ημέρες)
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Εξαρτάται από: δοσολογία δεμοδήκωση: απλή > επιπλεγμένη, των νεαρών > των ενηλίκων) ιβερμεκτίνη, μιλμπεμυκίνη > αμιτράζη: σε περίπτωση μη ανταπόκρισης στην αμιτράζη αλλαγή σε ιβερμεκτίνη ή μιλμπεμυκίνη