ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Ίρις Καλλή, DVM, PhD Τμήμα Κτηνιατρικής Καρδίτσας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 2010

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Οξεία ή χρόνια Ήπιου βαθμού και σοβαρού βαθμού (οξεία νεκρωτική) Φλεγμονή του παγκρέατος λόγω πρώιμης ενεργοποίησης των παγκρεατικών ενζύμων μέσα στον παγκρεατικό ιστό

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Κλινική εικόνα Εναλλαγές κλινικής εικόνας σε περιστατικά οξείας και χρόνιας παγκρεατίτιδας Ήπια οξεία ή Χρόνια παγκρεατίτιδα Σοβαρή νεκρωτική παγκρεατίτιδα Καταπληξία ΣΔΕΠ ΘΑΝΑΤΟΣ Ήπια ανορεξία ή/και κολίτιδα Ασυμπτωματική Οξύς έμετος

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Οξεία-Χρόνια Ιστοπαθολογική Διάκριση Διήθηση ουδετερόφιλων κυττάρων Νέκρωση Οίδημα Πιθανά αντιστρεπτές αλλοιώσεις Διήθηση μονοπύρηνων κυττάρων Ίνωση Μη αντιστρεπτές αλλοιώσεις Χρόνια ενεργός Οξεία νεκρωτική + Διήθηση ουδετεροφίλων κυττάρων Οζώδης υπερπλασία + Νέκρωση περιπαγκρεατικού λίπους

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Διατροφή (↑ λιπαρά, πρωτεΐνες) Υπερλιπιδαιμία (ενδοκρινοπάθειες, ιδιοπαθής) Τραυματισμός παγκρέατος (π.χ. ατύχημα από αυτοκίνητο) Ισχαιμία παγκρέατος (ολιγαιμία/ καταπληξία, διάταση/στροφή στομάχου) Υπερασβεστιαιμία (π.χ. κακοήθη νεοπλάσματα, υπερπαραθυρεοειδισμός) Λοιμώδη νοσήματα (Τοξόπλασμα, Παρβοϊός, Κοροναϊός) Κληρονομική προδιάθεση: Μiniature snauzer (υπερτριγλυκεριδαιμία)

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Φάρμακα (Αζαθειοπρίνη, Ασπαραγινάση, Οιστρογόνα, Σουλφοναμίδες, Τετρακυκλίνες, Βρωμιούχο κάλιο, Αντιμονιούχος μεγλουμίνη, Γλυκοκορτικοειδή; Προποφόλη;) Tοξικοί παράγοντες: Οργανοφωσφορικά Παλινδρόμηση δωδεκαδακτυλικού υγρού Έμφραξη παγκρεατικού πόρου: Χολαγγειΐτιδα Ιδιοπαθής: ~ 90% περιστατικών-Γενετική προδιάθεση

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Ι ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΟΠ Σύμπλεγμα ζυμογόνων κοκκίων και λυσοσωμάτων Λυσοσώματα Ζυμογόνα κοκκία Κενοτόπια Υπό φυσιολογικές συνθήκες τα παγκρεατικά ένζυμα εκκρίνονται με τη μορφή ανενεργών παγκρεατικών προενζύμων που ενεργοποιούνται όταν εισέλθουν στον εντερικό αυλό. Αντίθετα, για την πρόκληση ΟΠ, ο αιτιολογικός παράγοντας, όποιος και αν είναι αυτός, επιφέρει ενδοκυττάριες αλλαγές, με αποτέλεσμα την αναστολή της παγκρεατικής έκκρισης, τη συγχώνευση των ζυμογόνων κοκκίων και των λυσοσωμάτων μέσα στα ενδοκυττάρια οργανύλια, με αποτέλεσμα την ενδοκυττάρια ενεργοποίηση των παγκρεατικών προενζύμων και την αυτοπεψία του ίδιου του παγκρέατος, ξεκινώντας έτσι ένας φαύλος κύκλος. Συσκευή Golgi Πυρήνας κυττάρου Κοκκώδες Ενδοπλασματικό Δικτυωτό ΑΥΤΟΠΕΨΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΙΙ Αιτία πρόκλησης Θρυψινογόνο Θρυψίνη Πρωτεάσες Οξεία Παγκρεατίτιδα IL-2 IL-6 IL-8 IL-10 Ο2 TNF-a ΙL-1 PAF Επιπρόσθετα, η ενδοκυττάρια ενεργοποίηση των παγκρεατικών προενζύμων οδηγεί στην παραγωγή διάφορων προφλεγμονωδών παραγόντων, όπως είναι οι διάφορες ιντερλευκίνες, ο παράγοντας νέκρωσης του όγκου, ο παράγοντας ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων, οι οποίοι με τη σειρά τους προκαλούν την εμφάνιση συστηματικών εκδηλώσεων και εγκατάστασης πολυοργανικής ανεπάρκειας. ΝΑ Πυρετός Υπόταση ARDS ΣΔΕΠ ΗΑ ΠΟΛΥΟΡΓΑΝΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Kλινική εικόνα Παραδοσιακά «Παγκρεατίτιδα = Έμετος + έντονο κοιλιακό άλγος» ΛΑΘΟΣ Σημαντική διαβάθμιση έντασης συμπτωμάτων

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Kλινική εικόνα Ανορεξία Κατάπτωση Εμετός (+/- αιματέμεση) Πυρετός Διάρροια λεπτού ή / και παχέος εντέρου Ίκτερος (αποφρακτικός) Ασκίτης (συνήθως μη σηπτικό εξίδρωμα) Οξεία κοιλία (πρόσθια κοιλία) Ενδοκοιλιακή μάζα στη πρόσθια κοιλία(απόστημα, ψευδοκύστη) Καταπληξία Αιμορραγική διάθεση (σύνδρομο διάχυτης ενδοαγγειακής πήξης, έντονη θρομβοκυτταροπενία)

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Kλινική εικόνα Ανορεξία, κατάπτωση 91% Έμετος 90% Κοιλιακός πόνος 58% Διάρροια 33% Πυρετός 32% ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Kλινική εικόνα Οξεία κρίση σε έδαφος χρόνιας παγκρεατίτιδας

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Εργαστηριακά ευρήματα Αιματοκρίτης ↑ ή ↓ Λευκοκυττάρωση (Ώριμη ουδετεροφιλία, κλίση αριστερά) Θρομβοκυτταροπενία Αζωθαιμία (διαφοροποίηση προνεφρικής-νεφρικής αζωθαιμίας) ↑ALT ↑ALP ↑Ολική χολερυθρίνη (απόφραξη χοληδόχου πόρου) ↑Τριγλυκερίδια, χολοστερόλη ↑ Γλυκόζη (Stress,↑ γλυκαγόνης) ↓Λευκωματίνες (↑ διαπερατότητα τριχοειδών) ↓ Συγκέντρωση Ca (μεταφορά εντός μαλακών ιστών) Ηλεκτρολυτικές διαταραχές Ανάλυση ούρου πρωτεάσες Ηπατοκυτταρική νέκρωση (↑ ή ↓ κάλιο)

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κλινική εικόνα ΓΕΑ Βιοχημικές διαταραχές Ο συνδυασμός τους θέτει την υποψία ΟΠ Απλή ακτινογραφία κοιλίας Υπερηχοτομογραφική εξέταση παγκρέατος Στην ιατρική υπολογίζεται ότι το 90% των ασθενών ΟΠ με παίρνει εξιτήριο χωρίς να έχει τεθεί οριστική διάγνωση και πιστεύουμε ότι αντίστοιχο ποσοστό ισχύει και για τα περιστατικά ΟΠ στην κτηνιατρική. Τα αίτια που καθιστούν τόσο δύσκολη την διάγνωση της ΟΠ είναι η μη ειδική κλινική εικόνα, οι μη ειδικές διαταραχές που προκύπτουν από την ΓΕΑ και την εξέταση των βιοχημικών παραμέτρων που εξετάζουμε και η χαμηλή διαγνωστική αξία των απεικονιστικών τεχνικών. Επιπλέον, η λήψη βιοψιών και η ιστοπαθολογική εξέταση των ιστοτεμαχίων, αν και αποτελεί εξέταση με τον πιο ουσιαστικό ρόλο στην διάγνωση της ΟΠ, ωστόσο είναι ιδιαίτερα επεμβατική διαδικασία και δεν προτιμάται στη κλινική πράξη. Παγκρεατικοί δείκτες (αμυλάση, λιπάση) cPLI (canine Pancreatic Lipase Immunoreactivity) (παγκρεατική λιπάση) Λήψη βιοψιών και ιστοπαθολογική εξέταση Επιβεβαίωση διάγνωσης

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Απλά ακτινογραφήματα κοιλίας Απώλεια ευκρίνειας πρόσθιας κοιλίας Μετατόπιση του κατιόντος δωδεκαδακτύλου προς τα κάτω και δεξιά και του πυλωρικού άντρου προς τα αριστερά Απώθηση δωδεκαδακτύλου προς τα κάτω Διάταση του στομάχου και παρουσία αέρα στον αυλό του δωδεκαδακτύλου και του εγκάρσιου κόλου (εικόνα ειλεού)

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Υπερηχοτομογραφικός έλεγχος πρόσθιας κοιλίας ↑ Μέγεθος παγκρέατος Μελέτη ηχοδομής παγκρέατος Παρουσία υγρού γύρω από το πάγκρεας Ανεύρεση παγκρεατικών μαζών (απόστημα, κύστη) Διάταση παγκρεατικού πόρου, χοληφόρων πόρων και χοληδόχου κύστης 68% ευαισθησία

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Ι Εξωπαγκρεατικές πηγές παραγωγής ΑΜΥΛΑΣΗ Μικρός χρόνος ημίσειας ζωής Επαναφορά στα φυσιολογικά όρια τη 3η-5η ημέρα ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ 62% Σχετικά με τους δείκτες που αντανακλούν στην λειτουργία του παγκρέατος, τις τελευταίες δεκαετίες γίνονται συνεχείς προσπάθειες εύρεσης παραμέτρων που να εμφανίζουν υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα στη διάγνωση της ΟΠ. Έτσι, ξεκινώνντας με την αμυλάση, Μέχρι τις αρχές του 1980 η εμφάνιση υπεραμυλασαιμίας συνηγορούσε υπέρ της διάγνωσης της ΟΠ. Ωστόσο σήμερα είναι αποδεκτό ότι στερείται τόσο ευαισθησίας όσο και ειδικότητας, αφενός λόγω του μικρού χρόνου ημίσειας ζωής, και αφετέρου λόγω της παραγωγής της και από εξωπαγκρεατικές πηγές όπως το ήπαρ και το λ.ε. Εξωπαγκρεατικές πηγές παραγωγής Λεπτό έντερο Ήπαρ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 57%

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΙΙ Εξωπαγκρεατικές πηγές παραγωγής ΛΙΠΑΣΗ Επαναφορά στα φυσιολογικά επίπεδα > 8 ημέρες ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ 73% Εξωπαγκρεατικές πηγές παραγωγής Λεπτό έντερο Στομάχι ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 55% Στη συνέχεια ο προσδιορισμός της δραστηριότητας της λιπάσης ήταν αυτός που θεωρήθηκε ως ο πιο αξιόπιστος δείκτης, λόγω της διατήρησης των αυξημένων επιπέδων της για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, ο προβληματισμός που προκύπτει σχετίζεται με το γεγονός ότι παράγεται και από εξωπαγκρεατικές πηγές όπως το λ.ε. και το στομάχι, και έτσι σε περίπτωση υπερλιπασαιμίας δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την ακριβή προέλευση. Σήμερα επικρατεί η άποψη ότι τιμές της λιπάσης που υπερβαίνουν το τριπλάσιο της ανώτερης φυσιολογικής τιμής και σε συνδυασμό με συμβατά κλινικά συμπτώματα θέτουν έντονα την υποψία ΟΠ μέχρι ότου επιβεβαιωθεί με πιο αξιόπιστες μεθόδους. Λιπάση > x 3 ΟΠ ?

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΙΙΙ ΘΡΥΨΙΝΗ-ΘΡΥΨΙΝΟΓΟΝΟ canine Trypsin-Like Immunoreactivity (cTLI) ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΠρώιμος δείκτης ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 90% Την τελευταία δεκαετία, πιο ειδική εξέταση για τη διάγνωση των νοσημάτων της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος θεωρήθηκε ο προσδιορισμός της συγκέντρωσης της θρυψίνης και του θρυψινογόνου στον ορό του αίματος μέσω ανοσοαντίδρασης, καθώς τα επίπεδά της αυξάνονται νωρίτερα από αυτά της αμυλάσης και της λιπάσης, ωστόσο η ταχεία επαναφορά στα φυσιολογικά επίπεδα περιορίζει την ευαισθησία της στο 35%. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ Ταχεία επαναφορά στα φυσιολογικά όρια ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ 35%

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΙV ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΗ ΛΙΠΑΣΗ canine Pancreatic-Like Immunoreactivity (cPLI) ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ 81.8% ↑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 96.8% ↑ Έτσι, φτάσαμε στο 2003, όπου οι Steiner και Williams ανέπτυξαν μέθοδο ανοσοαντίδρασης με την οποία προσδιορίζεται η λιπάση που παράγεται αποκλειστικά και μόνο από το πάγκρεας. Από συνεχείς μελέτες που γίνονται σε φυσικά και πειραματικά περιστατικά ΟΠ φαίνεται οτι Η μέθοδος εμφανίζει πολύ υψηλά ποσοστά ευαισθησίας και ειδικότητας και σήμερα αποτελεί το πλέον αξιόπιστο μη επεμβατικό διαγνωστικό μέσο της ΟΠ. ΤΟ ΠΛΕΟΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟ ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΜΕΣΟ ΤΗΣ ΟΠ

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Ασκιτικό υγρό Μέτρηση λιπάσης, αμυλάσης Υψηλότερη συγκέντρωση σε σχέση με περιφερικό αίμα

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Θεραπεία Αντιμετώπιση αφυδάτωσης και αποκατάσταση κυκλοφορούντος όγκου αίματος Lactated ringer’s Normal saline 0,9% + κάλιο, γλυκόζη Κολλοειδή διαλύματα ? Αντιεμετικά-Αναστολείς Η2 υποδοχέων Μετοκλοπραμίδη Ονδανσετρόνη Φαμοτιδίνη Ρανιτιδίνη

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Θεραπεία Αντιβιοτικά Κινολόνες Κεφαλοσπορίνες Μετρονιδαζόλη Διαιτητικά μέτρα Τίποτα από το στόμα χ 48 ώρες Έναρξη σίτισης με ↑ υδατάνθρακες (ρύζι) Επίμονος έμετος: Νηστιδοστομία, Παρεντερική διατροφή

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Ειδικά θεραπευτικά μέτρα Χορήγηση φρέσκου πλάσματος ? Αναπλήρωση α1-αντιθρυψίνης, α2-μακρογλοβουλινών Αναλγησία Βουπρενορφίνη Οξυμορφίνη Διαδερμική χορήγηση φαιντανύλης Κεταμίνη (στάγδην χορήγηση)

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Μακροπρόθεσμες επιπλοκές Οξεία παγκρεατίτιδα Χρόνια παγκρεατίτιδα Αποστήματα παγκρέατος Ψευδοκύστεις παγκρέατος Εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια Σακχαρώδης διαβήτης Ανάπτυξη συνδετικού ιστού γύρω από κοινό χοληδόχο πόρο Αποστήματα παγκρέατος Ψευδοκύστεις παγκρέατος

ΟΞΕΙΑΣ – ΧΡΟΝΙΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑΣ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Παθοφυσιολογία Κοινοί μηχανισμοί με οξεία παγκρεατίτιδα ή διαφορετικοί; Αιτιολογικοί παράγοντες Δεν υπάρχουν ερευνητικές μελέτες ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΟΞΕΙΑΣ – ΧΡΟΝΙΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑΣ ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΣ ΑΔΕΝΑΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΣ ΑΔΕΝΑΣ Ιστοπαθολογική εξέταση

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ Ιστοπαθολογική εξέταση

Ιστοπαθολογική εξέταση ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ Ιστοπαθολογική εξέταση

ΝΕΚΡΩΣΗ ΠΕΡΙΠΑΓΚΡΕΑΤΙΚΟΥ ΛΙΠΩΔΟΥΣ ΙΣΤΟΥ

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Οξεία Χρόνια Φλεγμονή της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος (συχνότερη)

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Ιστοπαθολογική διάκριση Οξεία: Φλεγμονή – νέκρωση Χρόνια: Ατροφία – ίνωση

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Οξεία παγκρεατίτιδα Οιδηματικός τύπος Νεκρωτικός τύπος Πυώδης τύπος

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Χρόνια παγκρεατίτιδα Υποκλινική νόσος Καταστροφή > 90% παγκρέατος Εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια Σακχαρώδης διαβήτης

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Αιτιολογία Ιδιοπαθής Τραυματισμός Πτώση από ύψος Τροχαίο ατύχημα Λοιμώδη αίτια Coronavirus Herpesvirus 1 Toxoplasma gondii  αρτηριακής πίεσης (γενική αναισθησία) Φάρμακα Οργανοφωσφορικά Πειραματικά Υπερασβεστιαιμία

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Αιτιολογία Παγκρεατίτιδα Χολαγγειοηπατίτιδα Χρόνια φλεγμονώδης νόσος του εντέρου Συνύπαρξη  συχνότητα εμέτων Παλινδρόμηση ενζύμων, βακτηριδίων μέσω κοινής απόληξης παγκρεατικού και χοληδόχου πόρου στο 12δάκτυλο

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Παθογένεια Ενεργοποίηση θρυψινογόνου εντός αδενοκυψελικών κυττάρων Ενεργοποίηση υπολοίπων παγκρεατικών ενζύμων

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Οξεία παγκρεατίτιδα Ιστορικό Γάτες κάθε ηλικίας Κατάπτωση / ανορεξία Έμετος / διάρροια: σπάνια (διαφορά από ΟΠ σκύλου) Χρόνια παγκρεατίτιδα Μεσήλικές – υπερήλικες γάτες Κατάπτωση Ανορεξία Απώλεια σωματικού βάρους Χρόνιος έμετος

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Οξεία παγκρεατίτιδα Κλινική εικόνα Υποθερμία – πυρετός Ταχυκαρδία – ταχύπνοια Ασκίτης Ενδοκοιλιακό άλγος Μάζα στην πρόσθια κοιλία Χρόνια παγκρεατίτιδα Αφυδάτωση Κακή θρεπτική κατάσταση Ίκτερος Ηπατομεγαλία Πάχυνση εντερικών ελίκων

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Λήθαργος (100% των περιστατικών). Ανορεξία (97%). Αφυδάτωση (92%). Υποθερμία (68%). Ίκτερος (64%). Έμετοι (35%). Πόνος στην κοιλιά ή κολικός (25%). Ψηλαφητή μάζα στην κοιλιά (23%). Δύσπνοια (20%). Διάρροια (15%). Αταξία (15%). Πυρετός (7%)

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Οξεία παγκρεατίτιδα Εργαστηριακή διερεύνηση Αναιμία ή αιμοσυμπύκνωση Λευκοκυττάρωση ή λευκοπενία Θρομβοκυτταροπενία  ALP, ALT, γ-GT  χολερυθρίνη Υπερ- υπογλυκαιμία Αζωθαιμία Υπερλιπιδαιμία Υπολευκωματιναιμία Υπασβεστιαμία Υποκαλιαμία Χρόνια παγκρεατίτιδα Μη αναγεννητική αναιμία (ήπια) Βιοχημική εικόνα συνυπαρχόντων νοσημάτων

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Εργαστηριακή εξέταση Αμυλάση: Όχι διαγνωστική αξία Λιπάση: Μικρή αύξηση της δραστηριότητάς της Ορός αίματος

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Ακτινολογικός έλεγχος Οξεία Απώλεια ευκρίνειας πρόσθιας κοιλίας Μετατόπιση οργάνων Επιπλοκές: Πλευριτική συλλογή, εισροφητική βρογχοπνευμονία, πνευμονικό οίδημα Υπερηχοτομογραφικός έλεγχος Διόγκωση παγκρέατος Υποηχογενές πάγκρεας Υπερηχογενές περιπαγκρεατικό λίπος Συλλογή υγρού Χρόνια Υπερηχογενές πάγκρεας (ίνωση)

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Εργαστηριακή διερεύνηση Ειδικές εξετάσεις fTLI (feline Trypsin-Like Immunoreactivity) Ανίχνευση θρυψίνης – θρυψινογόνου στον ορό του αίματος (6ωρη νηστεία)  ειδικότητα,  ευαισθησία (30-60%) fPLI (feline Pancreatic Lipase Immunoreactivity) Μέτρηση παγκρεατικής λιπάσης στον ορό του αίματος  ειδικότητα (90%), ευαισθησία

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Οριστική διάγνωση Βιοψία παγκρέατος Γενική αναισθησία? Χρόνια + βιοψία ήπατος και εντέρου Οξεία

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Θεραπεία Οξεία Οροθεραπεία – Αποκατάσταση ηλεκτρολυτικών διαταραχών Lactated Ringer’s Ringer’s Κολλοειδή Αν υπάρχει έμετος: τίποτα PO x 3-4 ημέρες Αν προηγούμενη ανορεξία ± υποψία ηπατικής λιποείδωσης Παρεντερική διατροφή Νηστιδοστομία Ρινοοισοφαγικός καθετήρας Αναλγητικά Βουτορφανόλη Μεπεριδίνη Διαδερμική φαιντανύλη Αντιβιοτικά Cefotaxime Ενροφλοξασίνη (ΠΟΤΕ > 5 mg/kg ΣΒ / ημέρα) Χορήγηση πλάσματος (20-30 ml/kg ΣΒ / ημέρα) ± KCl

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Θεραπεία Χρόνια (συνήθως χωρίς αποτέλεσμα) Αντιμετώπιση ΧΦΝΕ – χολαγγειοηπατίτιδας Ένδειξη για χρήση γλυκοκορτικοειδών Παγκρεατικά ένζυμα? καταστολή της εκκριτικής δραστηριότητας από το πάγκρεας αμφισβητείται

ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Πρόγνωση Οξεία Επιφυλακτική – δυσμενής Χρόνια Εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια Σακχαρώδης διαβήτης Άλλα συνυπάρχοντα νοσήματα

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Αιτιοπαθογένεια ↓ Λειτουργική ικανότητα παγκρέατος: >90% ατροφία, χρόνια φλεγμονή υποπλασία ή νεοπλασία των παγκρεατικών αδενοκυψελών Διαταραχή Έκκριση των ενζύμων πέψης Έκκριση διττανθρακικών ιόντων (εξουδετέρωση του γαστρικού υγρού) Έκκριση του ενδογενή παράγοντα απορρόφησης κοβαλαμίνης στον ειλεό Έκκριση αντιβακτηριδιακών πρωτεϊνών (εντερικής χλωρίδας) German shepherd Collie English setter Κληρονομική νόσος

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Αιτιοπαθογένεια-Κλινική εικόνα Ηλικία: νεαροί σκύλοι (συνήθως <4χρόνων) Φυλή: German shepherd, Collie, English setter Διάρροια λεπτού εντέρου (άφθονα μαλακά και ημισχηματισμένα ή ασχημάτιστα κόπρανα, ανοιχτόχρωμα, λιπαρά, με ταγγή οσμή) ↓ Σωματικού βάρους Κακή όψη τριχώματος Πολυφαγία, αλλοτριοφαγία Διαταραχές συμπεριφοράς (υπερδιέγερση, επιθετικότητα)

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Εργαστηριακά ευρήματα ↓ Χολοστερόλη ορού αίματος ↓ B12 (κοβαλαμίνη) ορού αίματος ↓ Φολικό οξύ ορού αίματος ↓ TLI ορού αίματος Συγκέντρωση λευκωματινών στον ορό του αίματος WNL!!

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Διάγνωση Δοκιμή TLI: Εκτίμηση παγκρεατικής θρυψίνης και θρυψινογόνου που εισέρχεται στη συστηματική κυκλοφορία άμεσα από το πάγκρεας Σκύλος <2,5 μg/l Γάτα <8 μg/l ↓ TLI ορού αίματος Τιμές TLI: 2,5-5 μg/l (Γκρίζα ζώνη) υγιές Υποκλινική νόσος επανεκτίμηση

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Διάγνωση Δραστηριότητα της παγκρεατικής ελαστάσης σε δείγμα κοπράνων (ELISA) < 10μg/g + ανάλογη συμπτωματολογία Διαγνωστικό Μειονέκτημα: Ανάλογες τιμές σε φυσιολογικούς σκύλους

ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΞΩΚΡΙΝΟΥΣ ΜΟΙΡΑΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ Θεραπεία Προσθήκη παγκρεατικών ενζύμων (σκόνη) ή Νωπό πάγκρεας (χοίρειο, βόειο) Πολυβιταμινούχα σκευάσματα Αντιβιοτικά Η2 αναστολείς Διαιτητικά μέτρα: Αντικρουόμενα ερευνητικά δεδομένα

Φυσιολογικός παγκρεατικός αδένας Παγκρεατικός αδένας σε σκύλο με ΕΠΑ