Agnus Castus (Άγνος ο αγνός)

Το Άγνος (Vitex agnus-castus L Το Άγνος (Vitex agnus-castus L.), είναι ένα από τα περίπου 60 είδη Verbenaceae. Στον Ευρωπαϊκό χώρο απαντάται κυρίως στην Ελλάδα και την Ιταλία. Στην Ελλάδα είναι γνωστό με την κοινή ονομασία λυγαριά ενώ άλλες ονομασίες του θάμνου είναι Chasteberry, Chaste Tree και Monk’s Pepper.

Περιέχει αλκαλοειδή, διτερπένια, φλαβονοειδή ιριδοειδή και άλλα συστατικά όπως λιπαρά οξέα, συμπεριλαμβανομένων του στεατικού και παλμιτικού, αιθέριο έλαιο 0.5% με κινεόλη και πινένιο σαν κύρια συστατικά και καστίνη (ένα πικρό παράγωγο). Το τμήμα του δέντρου που χρησιμοποιείται είναι οι καρποί

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ Καρπός 0.5-1.0g τρεις φορές ημερησίως: 30-40 mg ημερησίως χυμού από πολτοποιημένους καρπούς. Βάμμα 1:5 (g/ml), σε αιθανόλη 50-70% (v/v) 0.15-0.2 ml.

ΔΡΑΣΗ Δεν περιέχει οιστρογονικά συστατικά αλλά έχει αναφερθεί ότι μειώνει την απελευθέρωση της FH διεγερτικής ορμόνης ενώ αυξάνει την απελευθέρωση της LH ορμόνης και της προλακτίνης. Σε in vitro μελέτες και σε μελέτες σε ζώα, εκχυλίσματα του δρουν σε υποδοχείς της ντοπαμίνης και επηρεάζουν την απελευθέρωση της προλακτίνης. Εκχύλισμα Άγνου εμπόδισε την απελευθέρωση ακετυλοχολίνης από τα εγκεφαλικά κύτταρα ποντικιού σε ηλεκτρική διέγερση.

ΔΡΑΣΗ Εκχυλίσματα και κλάσματα του agnus castus διέγειραν τη δραστηριότητα της γαλακτοσιδάσης σε κύτταρα ζυθοζυμών με ένα δοσοεξαρτώμενο τρόπο, γεγονός που μπορεί να αποτελεί ένδειξη της σύνδεσης οιστρογόνου-υποδοχέα. Οι αναλύσεις σύνδεσης ραδιενεργά επισημασμένου μορίου σύνδεσης-υποδοχέα απέδειξαν ότι ο Άγνος συνδέεται ασθενώς με τους υποδοχείς οιστρογόνων συγκριτικά με τη σύνδεση του με τους υποδοχείς ντοπαμίνης.

Τα αποτελέσματα κλινικών δοκιμών αναφέρονται στα ακόλουθα…

Επιδράσεις στην έκκριση της προλακτίνης Εκχυλίσματα Άγνου μπορούν να μειώσουν τη συγκέντρωση της προλακτίνης σε γυναίκες με διαταραχές του εμμηνορυσιακού κύκλου, πρόβλημα γονιμότητας και υπερπρολακτιναιμίας. Σε γυναίκες με φυσιολογικά επίπεδα προλακτίνης η χορήγηση εκχυλισμάτων Άγνου δεν προκάλεσε ιδιαίτερη μείωση στην τιμή της προλακτίνης. Σε αντίστοιχες μελέτες σε άνδρες, το αποτέλεσμα της χορήγησης Άγνου ήταν η αύξηση της προλακτίνης του ορού μετά από θεραπεία χαμηλής δόσης (120 mg) και η μείωση της προλακτίνης μετά τη χορήγηση υψηλής δόσης (480 mg) εκχυλίσματος.

Αποτελέσματα στη μαστοδυνία Αρκετές μελέτες έδειξαν ότι εκχυλίσματα Άγνου μπορούν να ανακουφίσουν γυναίκες ασθενείς από τα συμπτώματα της μαστοδυνίας κατά τη διάρκεια του κύκλου τους.

Δράσεις στο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε πληθυσμούς γυναικών με έντονα συμπτώματα του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου, προέκυψε ότι ο Άγνος είναι αποτελεσματικό στην ανακούφιση από τα συμπτώματα αυτά και ότι είναι καλώς ανεκτό.

Άλλες δράσεις Έχει αναφερθεί ότι είναι αποτελεσματικό στη θεραπεία των ενδοκρινών διαταραχών όπως εμμηνορρυσιακή νεύρωση και δερμάτωση και έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για την θεραπεία της ακμής. Μια λακτογενετική δράση καταγράφηκε για τον Άγνο που αφορά στη χημική ανάλυση του γάλακτος του στήθους και δεν αποκάλυψε αλλαγές στη σύνθεση του. Ο ακριβής τρόπος δράσης του Άγνου καθώς και τα ενεργά συστατικά που προκαλούν τη δράση αυτή δεν έχουν αποδειχτεί. Ωστόσο, πιστεύεται ότι δρα στον υποφυσιακο-υποθαλαμικό άξονα παρά στις ωοθήκες άμεσα.

ΧΡΗΣΕΙΣ Δεν χρησιμοποιείται στα τρόφιμα. Όσον αφορά στη χρήση του ως βότανο έχει χρησιμοποιηθεί για εμμηνορρυσιακά προβλήματα που οφείλονται σε ανεπάρκεια ωχρού σωματίου, περιλαμβανομένων προεμμηνορυσιακών συμπτωμάτων και σπαστικής δυσμηνόρροιας, για συγκεκριμένες εμμηνοπαυσιακές καταστάσεις και για ανεπαρκή παραγωγή γάλακτος. H Γερμανική Επιτροπή Ε το ενέκρινε προς εσωτερική χρήση για ανωμαλίες του εμμηνορρυσιακού κύκλου, προεμμηνορρυσιακές ενοχλήσεις και μαστοδυνία.

ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Έχει ντοπαμινεργική δραστηριότητα γι’ αυτό και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται με ανταγωνιστές ή αγωνιστές υποδοχέων ντοπαμίνης. Εγκυμοσύνη και θηλασμός Λαμβάνοντας υπόψη τις καταγεγραμμένες φαρμακολογικές δράσεις και λόγω έλλειψης δεδομένων τοξικότητας, η χρήση του κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θα πρέπει να αποφεύγεται. Έχει αναφερθεί ότι διεγείρει την έκκριση γάλακτος χωρίς να αλλάζει τη σύσταση του. Πρέπει ν’ αποφεύγεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού μέχρι να είναι διαθέσιμες περισσότερες πληροφορίες.

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Είναι γενικά καλά ανεκτός, αν και έχουν αναφερθεί αλλεργικές αντιδράσεις που υποχώρησαν μετά την διακοπή του όπως, πονοκέφαλοι και μια αύξηση στην εμμηνορρυσιακή ροή. ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Έχει ντοπαμινεργική δραστηριότητα και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται με ανταγωνιστές ή αγωνιστές υποδοχέων ντοπαμίνης. Λόγω της οιστρογονικής του δράσης θα πρέπει να λαμβάνεται με προσοχή από άτομα που ακολουθούν θεραπεία με οιστρογόνα ή αντισυλληπτικά.