Ζαχαροπούλου Μαρίζα Λεκκός Βασίλης Στόγιος Κων/νος Μα τι είναι επιτέλους αυτό το DNA;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ; Στη δεκαετία του 1880, ο Βέλγος βιολόγος Εdouard van Beneden και ο Γερμανός ζωολόγος Theodor Boveri έστρεψαν την προσοχή τους στα γεννητικά κύτταρα, ή γαμέτες. Σε όλα τα ζώα, και στον άνθρωπο, οι γαμέτες είναι ωάρια και σπερματοζωάρια που συγχωνεύονται κατά τη γονιμοποίηση. Οι Boveri και Van Beneden ανακάλυψαν ένα διαφορετικό πρότυπο από αυτό που είχε παρατηρηθεί στη μίτωση. Σ’ αυτή τη διαδικασία, γνωστή ως μείωση, τα κύτταρα διαιρούνται σε δύο στάδια, παράγοντας τελικά θυγατρικά κύτταρα, ή γαμέτες, που ο καθένας περιέχει το μισό αριθμό των χρωμοσωμάτων που παρατηρούνται στα αρχικά κύτταρα.

ΤΟ ΜΟΡΙΟ ΚΑΙ Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ DNA Το μόριο:ένα χρωμόσωμα αποτελείται από ένα μακρύ, λεπτό μόριο DNA που περιβάλλεται από πρωτεΐνες.Σε κανονικές συνθήκες το μόριο του DNA είναι διάχυτο στον κυτταρικό πυρήνα, όμως ακριβώς πριν την κυτταρική διαίρεση πακετάρεται στη συμπαγή δομή που παρουσιάζεται εδώ. Η δομή:το μόριο του DNA μπορούμε να το φανταστούμε σαν μία σπειροειδή ανεμόσκαλα. Οι πλευρές της σκάλας αποτελούνται από τα μικρότερα μόρια, σάκχαρα και φωσφορικές ομάδες, ενώ τα σκαλοπάτια σχηματίζονται από μόρια βάσεων, τα οποία βρίσκονται κατά ζεύγη. Όταν οι δύο αλυσίδες χωρίζουν, μπορεί να δημιουργηθεί ένα τέλειο αντίγραφο του μορίου.

ΜΙΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ Ο προσδιορισμός της αλληλουχίας ενός γονιδιώματος περιλαμβάνει την ανάγνωση των νουκλεοτιδικών βάσεων κατά μήκος του μορίου του DNA. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Για να έχει νόημα η αλληλουχία, οι χαρτογράφοι των γονιδίων θα πρέπει να βρίσκουν σε ποιο σημείο αρχίζει κάθε γονίδιο και πού τερματίζεται. Πρέπει επίσης να ξέρουν τι ακριβώς κάνει κάθε χρησιμοποιεί ένα τεράστιο οπλοστάσιο εργαλείων, ιδιαίτερα δύο από αυτά είναι αναντικατάστατα: > ακριβείας για να κοπεί το DNA, και συσκευές και τεχνικές για να διαχωριστούν τα θραύσματα που προκύπτουν από το κόψιμο. Τα ψαλίδια είναι ένζυμα που απαντώνται σε όλους τους τύπους βακτηρίων.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΓΟΝΙΔΙΑ Από τη στιγμή που οι μοριακοί βιολόγοι αποκρυπτογράφησαν την πρώτη τριπλέτα του γενετικού κώδικα, είχαν γοητευθεί από την ιδέα της ανάγνωσης ολόκληρου του γενετικού μηνύματος ενός οργανισμού – του γονιδιώματός του. Θα επρόκειτο, με μια πολύ πραγματική έννοια, για το βιβλίο της ζωής, και ήταν πολύ ελκυστική η σκέψη να μπορεί κανείς να δει μέσα σ’ αυτό για να βρει στοιχεία σε σχέση με συγκεκριμένα μυστήρια. Οι θεμελιώδεις έννοιες για την ανάγνωση της αλληλουχίας του DNA δεν έχουν τροποποιηθεί από τον προσδιορισμό της αλληλουχίας του πρώτου γονιδιώματος στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΟΝΙΔΙΩΜΑ Το ανθρώπινο γονιδίωμα, που απαντάται στον πυρήνα κάθε κυττάρου μας, είναι μία κωδικοποιημένη περίληψη της πληροφορίας που απαιτείται για να δημιουργηθεί ένα ανθρώπινο ον. Η δημοσίευση του πρώτου προσχεδίου από ολόκληρη την αλληλουχία έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της επιστήμης.