ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ Γ.Ν.Π. «ΤΖΑΝΕΙΟΝ» Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2013 ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΙΣΗ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΥΣ ΛΟΓΩ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑΣ ΣΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΣΤΟ Γ.Ν.Π «ΤΖΑΝΕΙΟ»   ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Σταματοπούλου Ελένη RN, BSC, MSc Public health, Α.Τ.Ε.Ι ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΑΠΟΦΟΙΤΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ-LUMBAGO LOW BACK PAIN Αιφνίδια εγκατάσταση του άλγους στην περιοχή της οσφύος ανεξάρτητα από την υποκείμενη νόσο που την προκαλεί Αποτελεί Κοινωνικό πρόβλημα Λόγω της αρνητικής επίδρασης Στη ψυχική & σωματική υγεία του ατόμου Στην επαγγελματική καθημερινή ζωή Στο κόστος

Οικονομικό κόστος Κοινωνικό κόστος Το Κόστος Υγείας διακρίνεται Οικονομικό κόστος Κοινωνικό κόστος Το Οικονομικό κόστος υγείας περιλαμβάνει Α) Την άμεση δαπάνη νοσοκομειακής, έξω-νοσοκομειακής & φαρμακευτικής περίθαλψης, των θεραπευτικών παρεμβάσεων, της επιμόρφωσης στελεχών, της εκπαίδευσης (Κυριόπουλος Γ., Λασπά Χ., 2011) Β) Την έμμεση δαπάνη η οποία εμφανίζεται στα ποσοστά νοσηρότητας, αναπηρίας, θνησιμότητας Το Κοινωνικό κόστος υγείας αποτελείται από το κόστος της μειωμένης παραγωγικότητας η οποία οφείλεται σε απουσία από την απασχόληση ή την μειωμένη ικανότητα για εργασία Η συχνότητά της οσφυαλγίας αυξάνει σημαντικά με την πάροδο της ηλικίας Έχει υπολογιστεί ότι το 50% έως και 80% του ενήλικου πληθυσμού θα υποφέρει κάποια στιγμή στη ζωή του από οσφυαλγία (McKinnon M, Vickers M, Ruddock V, et al 1997), (Lawrence RC, Helmick C et al 1998)

Η εκτίμηση του κόστους αναφέρεται Α) Την κατανάλωση υγειονομικών πόρων (π.χ νοσηλείας, ιατρικών επισκέψεων, τη φαρμακευτική περίθαλψη) Β) Την κατανάλωση πόρων από πλευράς ασθενούς & της οικογένειάς του (π.χ κόστος μετακίνησης, την απώλεια εισοδήματος, & τη της ποιότητας ζωής) Γ) Την κατανάλωση πόρων σε άλλες υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας (π.χ αποκατάστασης, φροντίδας υπερηλίκων & νοσηλευτικής φροντίδας) Το άθροισμα του υπολογισμού ΑΜΕΣΟΥ κόστους ιατρικής περίθαλψης (direct cost) + ΕΜΜΕΣΟΥ κόστους (indirect cost) + = ΑΟΡΑΤΟΥ ή κρυφού κόστους (intangible cost) ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ το οποίο επιβάλλεται σε μια κοινωνία από ιατρικές παρεμβάσεις ή συμπεριφορές υγείας (Κυριόπουλος Γ., Γείτονα Μ., 2007)

Επιδημιολογικές μελέτες κόστους οσφυαλγίας Οι έρευνες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι το κόστος από την απώλεια εργατοωρών, της φαρμακευτικής αγωγής, της φυσιοθεραπείας & της νοσηλείας, όταν είναι απαραίτητη, φτάνει τα 24 δισ. δολάρια ετησίως Κάθε χρόνο το 14% των Αμερικανών χάνει έστω & μια ημέρα εργασίας λόγω οσφυαλγίας Το 10% των ασθενών με οσφυαλγία, που πιθανόν αποτελούν & τις πιο σοβαρές περιπτώσεις, προκαλούν το 86% των δαπανών υγείας που σχετίζονται με τον πόνο στη μέση (Alcouffe J, Manillier P. et al 1999, Macfarlane GJ, Thomas E. et al 1999, Hashemi L, Webster B. et al 1997) Στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης & Βόρειας Αμερικής, το ποσοστό των ατόμων που αδυνατούν να εργαστούν εξαιτίας της οσφυαλγίας κυμαίνεται από 2% έως & 8% (Faas A, van Eijk JT. et al 1995, Nachemson AL. 1992)

Επιδημιολογικές μελέτες κόστους οσφυαλγίας   Στην Ολλανδία το συνολικό κόστος που αφορούσε στην οσφυαλγία το έτος 1991 είχε εκτιμηθεί ως το 1,7% του ΑΕΠ με άμεσο κόστος στα $367,6 εκακ. δολάρια από τα οποία το συνολικό κόστος νοσοκομειακής περίθαλψης ανερχόταν στα $200 εκατομμύρια δολάρια Το κόστος λόγω απουσιών από την εργασία ήταν στα $3,1 δισεκατομμύρια δολάρια Το κόστος λόγω αναπηρίας και ανικανότητας έφτανε τα $1,5 δισεκατομμύρια δολάρια (Van Tulder MW, Koes BW. 1995, Van Tulder MW, Koes BW. 1996)

ΚΟΣΤΟΣ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ Άμεσα κόστη συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών δαπανών, όπως τα κόστη πρόληψης, διάγνωσης, αγωγής, αποκατάστασης, μακροχρόνιας θεραπείας και συνεχιζόμενων ιατρικών και ιδιωτικών εξόδων Έμμεσα κόστη συμπεριλαμβανομένης της χαμένης παραγωγής ως αποτέλεσμα της μειωμένης ικανότητας εργασίας, χαμένη παραγωγικότητα, χαμένα κέρδη, χαμένα έσοδα των μελών της οικογένειας και χαμένα έσοδα από φόρους Άυλα κόστη συμπεριλαμβανομένης της ψυχοκοινωνικής επιβάρυνσης που έχει ως αποτέλεσμα τη χειρότερη ποιότητα ζωής, όπως επαγγελματικό, οικονομικό ή και οικογενειακό άγχος και δυστυχία (WHO Scientific Group,2003) Στην Αμερική υπολογίζεται το ετήσιο κόστος που δαπανάται συνολικά κατα προσέγγιση στα 50δισ. $ !!! (Luijsterburg A.J., – Lamers L., 2007) Η οσφυαλγία είναι το δεύτερο αίτιο προσέλευσης στον γενικό ιατρό στις ΗΠΑ, μετά τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (Schneider P., Andrew J., 2004)

ΣΚΟΠΟΣ ΥΛΙΚΟ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΚΟΠΟΣ   Αξιολόγηση της ανικανότητας & του κόστους λόγω οσφυαλγίας σε εργαζόμενους στο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά Τζάνειο ΥΛΙΚΟ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Διανεμήθηκε ειδικό ερωτηματολόγιο σε Ν = 300 εργαζόμενους κατά την περίοδο του 2012, στο Γ.Ν. Πειραιά “ΤΖΑΝΕΙΟ” Ως μέθοδος στατιστικής ανάλυσης, (πέραν της περιγραφής των δεδομένων) χρησιμοποιήθηκε ο Χ2-έλεγχος για πιθανές διαφοροποιήσεις της ανικανότητας των ατόμων ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών & ανάλυση συσχέτισης (Κτενάς Ε., 2003)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (1/5) α) Γενικά στοιχεία Από απόψεως φύλου οι ερωτηθέντες σε ποσοστό 39% ήταν άνδρες και το υπόλοιπο γυναίκες Το επίπεδο μέσης εκπαίδευσης ανέρχεται στο 29%, το 35 % ήταν απόφοιτοι ΤΕΙ και ισόποσο ποσοστό ΑΕΙ ενώ μικρό ποσοστό είχε βασική εκπαίδευση Κατανομή των συμμετεχόντων από απόψεως ειδικότητας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (2/5) Στο ερώτημα αν έχουν εκπαιδευτεί για τη σωστή στάση του σώματος κατά την εργασία απάντησε καταφατικά μόνο το 8,4% Το 25,8% έχει διαγνωστεί με χρόνια οσφυαλγία Από τους πάσχοντες από χρόνια οσφυαλγία Το 44,2% αναφέρει ότι η πάθησή του περιόρισε την επαγγελματική δραστηριότητα Το 50,6% περιόρισε την ποιότητα της καθημερινότητας Σχεδόν ένας στους πέντε δεν λαμβάνει κανένα μέτρο Κατανομή των μέτρων προφύλαξης που έλαβαν οι εργαζόμενοι

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (3/5) Β) Οπτική Αναλογική Κλίμακα VAS Βαθμός πόνου Αριθμός Αναλογία % 140 46,7 1 29 9,7 2 36 12,0 3 33 11,0 4 16 5,3 5 32 10,7 6 1,0 7 1,7 8 9 ,3 Σύνολο 300 100,0 Καθόλου πόνο Ήπιος πόνο Μέτριο πόνο Έντονο πόνο Πολύ έντονο πόνο Πολύ ισχυρό πόνο Αυτοεκτίμηση του πόνου διαγραμματικά σε 10βαθμη κλίμακα VAS (visual analogue scale)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ (4/5) γ) Παραμονή στο κρεβάτι και απουσία από την εργασία 51,5% (69) άτομα Το 72,65% αναφέρει ότι παρουσίασε οσφυαλγία τους τελευταίους 12 μήνες Το 27,2% παρέμεινε στο κρεβάτι Το 39,8% επισκέφτηκε το γιατρό μέσα στους τελευταίους 12 μήνες 27,6% (37) άτομα 14,9% (20) άτομα (2) άτομα (4) άτομα (2) άτομα Κατανομή των εξετάσεων που συστήθηκαν από το γιατρό, στους εργαζόμενους λόγω οσφυαλγίας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ(5/5) δ) Χρήση υπηρεσιών υγείας και κατανάλωση φαρμάκων Υπό μέτρηση ιδιότητες Αριθμός Συνολικό Κόστος Μέση τιμή Τυπ. απόκλιση Πόσες μέρες απουσιάσατε από την εργασία σας του τελευταίους 12 μήνες 291 1254 ημέρες 4,3093 25,01863 Πόσο σας κόστισε η φαρμακευτική αγωγή ; (χρηματικό ποσό) 160 24,752 154,7000 1215,99437 Αν ναι πόσες συνεδρίες-φυσικοθεραπείες ;. 39 461 11,8205 8,85816 Πόσο σας κόστισαν οι συνεδρίες ; (χρηματικό ποσό) 44 4,066 92,4091 132,58526 42% 27,8% 15,4% Φαρμακευτική αγωγή που συστήθηκε από το γιατρό στους εργαζόμενους λόγω οσφυαλγίας (σύνολο 50,9% ) Κόστος για φαρμακευτική αγωγή & αριθμός συνεδρίων φυσικοθεραπειών

Κατανομή των ερωτηθέντων ανά επίπεδο ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (1/6) 0-4 βαθμούς 'καμία ανικανότητα‘ 5-14 'απλή ανικανότητα‘ 15-24 'μέτρια ανικανότητα‘ από 25-34 'σοβαρή ανικανότητα‘- από 35 βαθμούς 'τέλεια ανικανότητα‘ (Fairbank, 1980) Κατανομή των ερωτηθέντων ανάλογα του βαθμού ανικανότητας, λόγω οσφυαλγίας Κατανομή των ερωτηθέντων ανά επίπεδο ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας

Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας ανάλογα του φύλου ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (2/6) Από την εφαρμογή του χ2-ελέγχου λάβαμε τα παρακάτω αποτελέσματα για το επίπεδο ανικανότητας ανάλογα με ειδικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων Φύλο Σύνολο Άνδρας Γυναίκα Επίπεδο ανικανότητας Καμία ανικανότητα Αριθμός 64 56 120 % 56,1% 31,5% 41,1% Απλή ανικανότητα 47 95 142 41,2% 53,4% 48,6% Μέτρια ανικανότητα 3 27 30 2,6% 15,2% 10,3% 114 178 292 % Φύλο 100,0% Το επίπεδο ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας διαφοροποιείται μεταξύ ανδρών και γυναικών με p=0,001 Οι γυναίκες βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση συγκριτικά με τους άνδρες Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας ανάλογα του φύλου

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (3/6) Επίπεδο Ανικανότητας Ειδικότητα Σύνολο Νοσηλευτής/α Μαία Ιατρός Διοικητικός Άλλο Καμία ανικανότητα 32 1 61 22 4 120 24,4% 33,3% 68,5% 37,3% 40,0% 41,1% Απλή Ανικανότητα 82 2 26 27 5 142 62,6% 66,7% 29,2% 45,8% 50,0% 48,6% Μέτρια ανικανότητα 17 10 30 13,0% ,0% 2,2% 16,9% 10,0% 10,3% 131 3 89 59 292 100,0% Επίπεδο Ανικανότητας Σε τι βάρδια εργάζεστε εβδομαδιαίως ; Σύνολο Πρωινή Απογευ- ματινή Βραδινή Εναλλακτική / όχι νυκτερινό Εναλλακτική με νυχτερινό Καμία ανικανότητα 28 2 5 85 120 40,6% 22,2% ,0% 29,4% 43,6% 41,2% Απλή ανικανότητα 30 6 1 8 96 141 43,5% 66,7% 100,0% 47,1% 49,2% 48,5% Μέτρια ανικανότητα 11 4 14 15,9% 11,1% 23,5% 7,2% 10,3% 69 9 17 195 291 Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας ανάλογα της ειδικότητας Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας ανάλογα της βάρδιας

Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας & κλινήρης παραμονή ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (4/6) Παραμείνατε κλινήρης Σύνολο Ναι Όχι Επίπεδο ανικανότητας Καμία ανικανότητα 15 100 115 18,8% 48,5% 40,2% Απλή ανικανότητα 48 93 141 60,0% 45,1% 49,3% Μέτρια ανικανότητα 17 13 30 21,3% 6,3% 10,5% 80 206 286 100,0% Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας & κλινήρης παραμονή

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (5/6) Επισκεφτήκατε τον γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες ; Σύνολο Ναι Όχι Επίπεδο ανικανότητας Καμία ανικανότητα 22 98 120 19,5% 55,1% 41,2% Απλή ανικανότητα 69 72 141 61,1% 40,4% 48,5% Μέτρια ανικανότητα 8 30 4,5% 10,3% 113 178 291 100,0% Σας συνέστησε φαρμακευτική αγωγή ; Σύνολο Ναι Όχι Επίπεδο ανικανότητας Καμία ανικανότητα 31 81 112 22,0% 57,9% 39,9% Απλή ανικανότητα 83 56 139 58,9% 40,0% 49,5% Μέτρια ανικανότητα 27 3 30 19,1% 2,1% 10,7% 141 140 281 100,0% Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας & επίσκεψη στο γιατρό Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας & φαρμακευτική αγωγή

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (6/6) Κάνατε φυσικοθεραπεία τους τελευταίους 12 μήνες ; Σύνολο Ναι Όχι Επίπεδο ανικανότητας Καμία ανικανότητα 5 112 117 15,6% 43,9% 40,8% Απλή ανικανότητα 18 122 140 56,3% 47,8% 48,8% Μέτρια ανικανότητα. 9 21 30 28,1% 8,2% 10,5% 32 255 287 100,0% Επίπεδο ανικανότητας Τι είδος αποκατάστασης χρησιμοποιήσατε ; Σύνολο Τίποτα Θερμοφόρα Ειδική ζώνη Γερανάκι Αλλο Καμία ανικανότητα 56 11 5 32 104 51,9% 25,6% 20,0% ,0% 33,7% 38,2% Απλή ανικανότητα 43 21 17 1 138 39,8% 48,8% 68,0% 100,0% 58,9% 50,7% Μέτρια ανικανότητα 9 3 7 30 8,3% 12,0% 7,4% 11,0% 108 25 95 272 Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας & φυσικοθεραπεία Επίπεδα ανικανότητας λόγω οσφυαλγίας & είδος αποκατάστασης

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Μεταξύ εργαζομένων σε δημόσιο νοσοκομείο, το ιστορικό οσφυαλγίας κατά το προηγούμενο έτος, ιδιαίτερα σε γυναίκες, συνδέεται με αυξημένη ανικανότητα Η διάρκεια της οσφυαλγίας των παραπάνω εργαζόμενων συνδέεται με αύξηση της απουσία τους από την εργασία καθώς και του κόστους αποκατάστασης της υγείας τους

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Κρίνεται από την παρούσα έρευνα απαραίτητο να γίνει εκπαίδευση του προσωπικού (πχ η τήρηση της σωστής στάσης του σώματος για να μειωθεί το ποσοστό με οσφυαλγία ή & να προληφθεί, & κατ' επέκταση να διευκολυνθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό η επαγγελματική ζωή) Η πρόληψη της οσφυαλγίας Μέσω της εκπαίδευσης Χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού θα συμβάλει στο να περιοριστεί ο επιβαρυντικός παράγοντας του κόστους τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο & σε κοινωνικό επίπεδο δεν θα επιβαρύνεται το υγειονομικό σύστημα, από πλευράς σπατάλης χρημάτων για διάφορες θεραπευτικές αγωγές & εξετάσεις

Σας Ευχαριστώ Πολύ Για Την Προσοχή σας «Νους υγιής εν σώματι υγιή» Σας Ευχαριστώ Πολύ Για Την Προσοχή σας