ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΟΡΓΑΝΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΤΣΙΟΣ Ξ.
Υπεύθυνες γι΄ αυτές τις ιδιότητες είναι οι πρωτεΐνες. Όλοι οι οργανισμοί εμφανίζουν συγκεκριμένα δομικά χαρακτηριστικά και επιτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες. Υπεύθυνες γι΄ αυτές τις ιδιότητες είναι οι πρωτεΐνες.
ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Η δομή των πρωτεϊνών καθορίζεται από το DNA, που αποτελεί το γενετικό υλικό των οργανισμών.
Στα ευκαρυωτικά κύτταρα το γενετικό υλικό εντοπίζεται κυρίως στον πυρήνα και πριν την κυτταρική διαίρεση σχηματίζει δομές οι οποίες ονομάζονται χρωμοσώματα. Σε ορισμένα στάδια της ζωής του κυττάρου τα χρωμοσώματα γίνονται ορατά ακόμη και με οπτικό μικροσκόπιο.
Κάθε χρωμόσωμα δομείται κυρίως από DNA, το οποίο συσπειρώνεται με την βοήθεια πρωτεϊνών.
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΌ ΤΑ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΕΙΣ
ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΑΝΔΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΦΑΚΟ Χ10
ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΑΝΔΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΦΑΚΟ Χ40
ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΑΝΔΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΔΥΤΙΚΟ ΦΑΚΟ (Χ100)
ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΦΑΚΟ Χ10
ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΦΑΚΟ Χ40
ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΔΥΤΙΚΟ ΦΑΚΟ (Χ100)
ΟΜΟΛΟΓΑ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ Κάθε ζευγάρι χρωμοσωμάτων που έχουν ίδιο σχήμα και μέγεθος ονομάζονται ομόλογα. Τα ομόλογα χρωμοσώματα περιέχουν γενετικές πληροφορίες που αφορούν τις ίδιες ιδιότητες σε αντίστοιχες θέσεις.
ΚΑΡΥΟΤΥΠΟΣ Για να μελετήσουμε τα χρωμοσώματα κατασκευάζουμε τον καρυότυπο. Δηλαδή αφού τα φωτογραφήσουμε, τα τοποθετούμε σε ζεύγη ομόλογων χρωμοσωμάτων. Στη συνέχεια τα ταξινομούμε από το μεγαλύτερο σε μέγεθος προς τα μικρότερα. Ο καρυότυπος είναι η απεικόνιση των χρωμοσωμάτων ενός κυττάρου ταξινομημένων σε ζεύγη, κατά ελαττούμενο μέγεθος.
ΚΑΡΥΟΤΥΠΟΣ ΑΝΔΡΑ
ΚΑΡΥΟΤΥΠΟΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΑ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ Ο αριθμός των χρωμοσωμάτων στον άνθρωπο είναι 46 Τα 22 ζεύγη είναι μορφολογικά όμοια και στα δύο φύλα και ονομάζονται αυτοσωμικά χρωμοσώματα (το ένα χρωμόσωμα από κάθε ζεύγος είναι κληρονομημένο από τη μητέρα και το άλλο από τον πατέρα).
ΦΥΛΕΤΙΚΑ ΧΡΩΜΟΣΩΜΑΤΑ Υπάρχουν και 2 φυλετικά χρωμοσώματα, δηλαδή χρωμοσώματα που καθορίζουν το φύλο. 2 Χ χρωμοσώματα για τα κορίτσια (ένα από τον πατέρα και ένα από την μητέρα). Ένα Χ και ένα Υ χρωμόσωμα για τα αγόρια (το Χ από την μητέρα και το Υ από τον πατέρα).
ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Η παρουσία του Υ χρωμοσώματος χαρακτηρίζει το αρσενικό άτομο, ενώ η απουσία του το θηλυκό.
Ο αριθμός χρωμοσωμάτων είναι χαρακτηριστικός για κάθε είδους οργανισμού.
ΔΙΠΛΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί των οποίων τα κύτταρα περιέχουν ομόλογα χρωμοσώματα χαρακτηρίζονται ως διπλοειδείς (2η) και είναι συνήθως ανώτεροι οργανισμοί.
ΑΠΛΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Σε άλλους οργανισμούς, όπως οι προκαρυωτικοί και οι περισσότεροι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί, τα χρωμοσώματα δεν είναι ανα δύο όμοια και χαρακτηρίζονται σαν απλοειδείς (η).
Οι γαμέτες των ανώτερων οργανισμών είναι απλοειδή κύτταρα. ΑΠΛΟΕΙΔΗ ΚΥΤΤΑΡΑ Οι γαμέτες των ανώτερων οργανισμών είναι απλοειδή κύτταρα.