ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ Διαταραχές που διαγιγνώσκονται για πρώτη φορά κατά τη Βρεφική,Παιδική ή Εφηβική ηλικία

Βασικές αρχές της διαγνωστικής εκτίμησης παιδιών και εφήβων Η ολοκληρωμένη εκτίμηση ενός παιδιού ή εφήβου αποσκοπεί στο σχηματισμό μιας γενικής εικόνας της λειτουργικότητάς του, όπως αυτή διαμορφώνεται βάσει των γενετικών του καταβολών ,της διαδικασίας ωρίμανσης,των περιβαλλοντικών παραγόντων και της προσαρμογής του στο περιβάλλον.

Η ολοκληρωμένη εκτίμηση ενός παιδιού περιλαμβάνει: Κλινικές συνεντεύξεις με τους γονείς, το παιδί και την οικογένεια Ενημέρωση σχετικά με την τρέχουσα λειτουργικότητα του παιδιού στο σχολείο Εκτίμηση της διανοητικής λειτουργίας και των σχολικών επιδόσεων του παιδιού

Για την ιστορία Από ακαδημαική άποψη είναι ο πρώτος ιατρός στον κόσμο που αναγνωρίστηκε ως παιδοψυχίατρος Leo Kanner

Οι πρώτες θεωρίες που διατυπώθηκαν για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού είναι βασισμένες στην αρχική γενετική προσέγγιση του S.Freud.Μερικές από αυτές διατυπώθηκαν χωρίς οι εμπνευστές τους να έχουν άμεση επαφή με τα παιδιά αλλά μέσα από την αναδόμηση των βιωμάτων της παιδικής ηλικίας ασθενών που είχαν σε ψυχοθεραπεία ( Freud, Lakan)

Η πρώτη άμεση παρατήρηση βρεφών έγινε από τον Spitz από τα 1935 Στην πορεία κάποιες θεωρίες διατυπώθηκαν από την ψυχοθεραπευτική σχέση με παιδιά με διαταραχές (M.Klein, D.W. Winnicott) και άλλες βασίστηκαν σε έρευνες στο γενικό πληθυσμό χωρίς υποκείμενη διαταραχή (Spitz, Mahler) ((

Ταξινόμηση των διαταραχών με βάση το πολυαξονικό σύστημα DSM-IV-TR

ΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΩ ΑΠΌ ΤΟ ΜΕΣΟ ΟΡΟ I.Q. ΠΕΡΙΠΟΥ ΙΣΟ ΜΕ 70 Η ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΑ ΧΟΡΗΓΗΘΕΙΣΑ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ Η ΕΚΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΕΧΟΥΣΑΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ(επικοινωνία,φροντίδα εαυτού,αυτονομία,σχολικές δεξιότητες) ΕΝΑΡΞΗ ΠΡΙΝ ΤΑ 18

ΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ: ΗΠΙΑ Ν.Κ. :I.Q. 50-55 έως 70 ΜΕΤΡΙΑ Ν.Κ.:I.Q.35-40 έως 50-55 ΒΑΡΙΑ Ν.Κ.:I.Q.20-25 έως 35-40 ΒΑΡΥΤΑΤΗ Ν.Κ.:I.Q.κάτω από 20-25

ΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ: Η Ν.Κ. προσβάλλει το 1% του πληθυσμού.Αναλογία αρρένων-θηλέων1,5:1 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ:1.Γενετικοί παράγοντες: α)συγγενείς μεταβολικές διαταραχές π.χ. Φαινυλκετονουρία,κ.α. β)χρωμοσωμιακές ανωμαλίες:σύνδρομο Down, σύνδρομο εύθραστου χρωμοσώματος Χ κ.α. 2.Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες 3. Άλλοι παράγοντες:λοιμώξεις, έκθεση σε τοξίνες ή κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ:Το 1/3-2/3 των ασθενών με Ν.Κ. εμφανίζουν κι άλλες ψυχικές διαταραχές

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ν. Κ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ άτυπα αντιψυχωσικά,ρισπεριδόνη,ολανζαπίνη, για αντιμετώπιση εκρήξεων οργής αντιεπιληπτικά όπως καρβαμαζεπίνη, βαλπροικό νάτριο ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ α)συμπεριφοράς β)συμβουλευτική γονέων γ)υποστηρικτική ψυχοθεραπεία

ΔΙΑΧΥΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Προσβάλλει 4/10000 Με βάση το 1ο Παγκόσμιο Συνέδριο Αυτισμού 50/10000 Η Βρετανία δίνει 90/10000 και αναφέρει 530.000 διαγνωσμένους στο φάσμα του αυτισμού δηλ. 1/110 .Το 50% των ατόμων με αυτισμό έχουν I.Q. κάτω από 50-55

ΑΥΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Αναλογία αρρένων-θηλέων 3:1 Αιτιολογία : δεν υπάρχει ευαπόδεικτη αιτιολογία πολυπαραγοντικά αίτια,νευροβιολογική δυσλειτουργία σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την κατανόηση της γλώσσας και της επικοινωνίας,γονιδιακά αίτια,παθολογική συγκέντρωση νευροδιαβιβαστών ή μεταβολικών παραγόντων στο αίμα ή στο ΕΝΥ, διαταραχές ανοσοποιητικού κ.α. Η οζώδης σκλήρυνση και το σύνδρομο εύθραστου Χ είναι δύο από τις γενετικές διαταρχές που συνδέονται με τον αυτισμό

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΗ(π.χ.μειωμένη ή απούσα βλεμματική επαφή ,κοινωνική αμοιβαιότητα ) ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ (π.χ.καθυστέρηση ή απουσία ομιλούμενης γλώσσας,στερεοτυπική χρήση της γλώσσας) ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ,ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΑ και ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (π.χ. συστροφή δακτύλων) ΕΝΑΡΞΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 3 ΕΤΩΝ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ASPERGER Αυτιστικού τύπου συμπεριφορά χωρίς σημαντικά ελλείμματα της γλωσσικής και γνωσιακής ανάπτυξης.Ο επιπολασμός μεγαλύτερος της αυτιστικής

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ RETT Νευροεκφυλιστική διαταραχή με γενετική βάση,καθώς απαντάται μόνο σε κορίτσια.

ΠΑΙΔΙΚΗ ΑΠΟΔΙΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Σύνδρομο Heller 2 έτη φυσιολογικής ανάπτυξης που ακολουθούνται από σταδιακή μετάπτωση στην εικόνα της αυτιστικής διαταραχής

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Υψίστης σημασίας ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ α)αντιψυχωσικά ρισπεριδόνη ολανζαπίνη για διέγερση,εκρήξεις οργής,επιθετικότητα, εμμονές β)SSRIs φλουοξετίνη και φλουβοξαμίνη για ελάττωση εμμονών γ)υπό μελέτη οι ανταγωνιστές των οπιοειδών δ)αντιεπιληπτικά ΨΥΧΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Διαταραχή της ανάγνωσης Διαταραχή των μαθηματικών Διαταραχή της γραπτής έκφρασης Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Η απόδοση σε καθημερινές δραστηριότητες που απαιτούν κινητικό συντονισμό είναι σημαντικά χαμηλότερες από το αναμενόμενο βάσει ηλικίας και νοημοσύνης, όπως βάδιση, μπουσούλημα, πέσιμο αντικειμένων από τα χέρια,δυσανάγνωστος γραφικός χαρακτήρας.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Η ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Διαταραχή της γλωσσικής έκφρασης Μικτή διαταραχή της γλωσσικής αντίληψης και έκφρασης Διαταραχή της άρθρωσης (Φωνολογική διαταραχή) Τραυλισμός

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο επιπολασμός των μαθησιακών διαταραχών και της διαταραχής κινητικού συντονισμού είναι 5%, ο επιπολασμός του τραυλισμού 1%,ο επιπολασμός των άλλων διαταραχών του λόγου περίπου 1% Οι διαταραχές συχνά συνυπάρχουν Έρευνες για τη νευροβιολογική βάση των διαταραχών ,σε κάποιους απουσιάζει η φυσιολογική ασσυμετρία ανάμεσα στους βρεγματικούς ή κροταφικούς λοβούς των δύο ημισφαιρίων

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ειδική εκπαίδευση:εξατομικευμένη διδασκαλία, λογοθεραπεία, εργοθεραπεία Ψυχοθεραπεία:σχολική συμβουλευτική, ατομική, ομαδική ή οικογενειακή ψυχοθεραπεία

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ/ ΥΠΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΔΕΠΥ)

Αναλογία αρρένων-θηλέων 3:1 έως 5:1 Επιπολασμός 3-5% Αναλογία αρρένων-θηλέων 3:1 έως 5:1

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Συχνά συνυπάρχει με διαταραχή διαγωγής ή εναντιωματική διαταραχή.Συχνά συνυπάρχει με μαθησιακές διαταραχές και διαταραχές λόγου. Σχετίζεται με περιγεννητικές επιπλοκές και πρώιμο υποσιτισμό και απηχεί λεπτές νευρολογικές βλάβες.Υπάρχουν ενδείξεις δυσλειτουργίας στο νοραδρενεργικό και ντοπαμινεργικό σύστημα.Οι ενδείξεις από τις απεικονιστικές μελέτες συνηγορούν υπέρ της ύπαρξης μετωπιαίας άρσης αναστολών, όπως φαίνεται από μείωση της αιμάτωσης και του μεταβολισμού των μετωπιαίων λοβών.Το 20-25% συνεχίζουν να έχουν συμπτώματα στην εφηβεία

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ Τα ψυχοδιεγερτικά αμβλύνουν τα συμπτώματα στο 75% των ασθενών Μεθυλφαινιδάτη (ritalin) για παιδιά τουλάχιστον 6 ετών Υδροχλωρική μεθυλφαινιδάτη Ατομοξετίνη Αν δεν αποδώσουν τα ψυχοδιεγερτικά αντικαταθλιπτικά , αντιψυχωσικά αντιεπιληπτικά

ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Πολύπλευρη θεραπευτική προσέγγιση, φαρμακευτική αγωγή,συμπεριφορικές τεχνικές,ατομική ψυχοθεραπεία,οικογενειακή θεραπεία και ειδική αγωγή

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΔΙΑΓΩΓΗΣ Επιπολασμός:5-15% Αναλογία αρρένων-θηλέων:4:1 έως 12:1

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Συνδέεται με ασταθές οικογενειακό περιβάλλον, που μπορεί να περιλαμβάνει σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού.Ιστορικό χρήσης βίας μέσα στην οικογένεια, με αλκοολισμό και βαριά ψυχοπαθολογία.Συχνά συνυπάρχει με ΔΕΠΥ , μαθησιακές διαταραχές ή διαταραχές του λόγου.Συχνά παρατηρούνται σκέψεις και πράξεις αυτοκτονίας και κατάχρηση οινοπνεύματος ή άλλων ουσιών.

Κάποια παιδιά εμφανίζουν χαμηλές συγκεντρώσεις ντοπαμίνης και β-υδροξυλάσης στο πλάσμα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Φαρμακευτική:ψυχοδιεγερτικά, άτυπα αντιψυχωσικά, αλοπεριδόλη Ψυχολογική:ατομική ,οικογενειακή θεραπεία,συμβουλευτική γονέων, ειδική εκπαίδευση.

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Μπορεί να συνυπάρχει με με ΔΕΠΥ και αγχώδεις διαταραχές.Μπορεί να οφείλεται σε διαμάχες ανάμεσα στο παιδί και στους γονείς για θέματα αυτονομίας.Είναι συχνότερη σε οικογένειες με εμφανώς ά- καμπτους γονείς και παιδιά με αντιδραστικό χαρακτήρα και ασταθή διάθεση.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Φαρμακευτική:συνήθως δεν απαιτείται Ψυχολογική:συμπεριφορικού τύπου παρεμβάσεις και θεραπεία τροποποίησης της συμπεριφοράς.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΣΙΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΤΗΣ ΠΡΩΙΜΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Αλλοτριοφαγία (πίκα) :νοητική καθυστέρηση,παραμέληση,διατροφικές ένδειες (π.χ. σιδηροπενία, έλλειψη ψευδαργύρου) Μηρυκαστική διαταραχή Άλλες διαταραχές πρόσληψης τροφής

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΣΥΧΑΡΚΙΑ

ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Βαριά και δυνητικά θανατηφόρος διαταραχή .Θνητότητα από 5-18% Επιδημιολογία:οι πιθανότητες νόσησης 0,5-3,7%.Ηλικία εμφάνισης 10-30 ετών Αναλογία αρρένων-θηλέων 1:10 έως 1:20 Αιτιολογία: βιολογικοί παράγοντες,ψυχολο- γικοί, κοινωνικοί. ΘΕΡΑΠΕΙΑ: φαρμακευτική όταν συνυπάρχει κατάθλιψη φλουοξετίνη,σερτραλίνη, ψυχολογική , ψυχοδυναμική θεραπεία,γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία

ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑ Επιδημιολογία :η πιθανότητα νόσησης 1-4% Ηλικία εμφάνισης 16-18 ετών Αναλογία αρρένων –θηλέων 1:10 Θεραπεία:νοσηλεία επί ηλεκτρολυτικών διαταραχών, φαρμακευτική θεραπεία φλουιξετίνη, ψυχοθεραπεία

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΥΟΣΠΑΣΜΑΤΩΝ (ΤΙΚ) Διαταραχή Tourette 4-5 στα 10000 παιδιά αναλογία αρρένων-θηλέων 3:1 . Γενικά στοιχεία:γενετική μεταβίβαση , μη ειδικά ευρήματα στο ΗΕΓ , παθολογική εμπλοκή ντοπαμίνης:στο ΕΝΥ παθολογικά επίπεδα ομοβανιλικού οξέος. Σχετίζεται με ΔΕΠΥ, ιδεοψυχαναγκαστικά συμπτώματα και μαθησιακά προβλήματα. Θεραπεία:φαρμακευτική αλοπεριδόλη, ρισπεριδόνη , ψυχολογική παρέμβαση Παροδική διαταραχή μυοσπασμάτων:5-24%των παιδιών σχολικής ηλικίας έχουν κάποιο τικ χωρίς να απαιτείται φαρμακοθεραπεία

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗΣ Εγκόπριση:1% σε παιδιά ηλικίας 5 ετών. Ατομική ψυχοθεραπεία και καθοδήγηση γονέων. Ενούρηση:σε ηλικία 5 ετών 7%, σε ηλικία 10 ετών 3%, σε ηλικία 18 ετών 1% οικογενή χαρακτήρα .Συμπεριφορικό πρόγραμμα, φαρμακοθεραπεία.

ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΓΧΟΥΣ ΑΠΟΧΩΡΙΣΜΟΥ 3-4% των παιδιών σχολικής ηλικίας,10% των εφήβων.Συνήθως εκδηλώνεται με σχολική φοβία. Έχει οικογενή χαρακτήρα, στο περιβάλλον υπάρχει ιστορικό άγχους, αγοραφοβίας, ή κατάθλιψης.Αυξημένη δραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Θεραπεία:α) αγχολυτικά αλπραζολάμη, β)αντικαταθλιπτικά,γ)αντιψυχωσικά Ψυχοθεραπεία:α)ατομική ψυχοθεραπεία,β)οικο- γενειακή γ)τροποποίηση της συμπεριφοράς

ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΒΩΒΟΤΗΤΑ Σπάνια διαταραχή συνηθέστερη στα κορίτσια.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗΣ ΒΡΕΦΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΡΩΙΜΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Πολύ σπάνια διαταραχή που οφείλεται σε έλλειψη ανταπόκρισης στις σωματικές και συναισθηματικές ανάγκες του βρέφους.Εικόνα που παρατηρούνταν σε ιδρυματικές καταστάσεις

ΙΔΕΟΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Αρκετά συχνή στα παιδιά 1,5-3,7% οικογενής εμφάνιση,στην αιτιολογία επεισέρχονται βιολογικοί παράγοντες όπως ελάττωση GABA, ελάττωση σερετονίνης, αύξηση ντοπαμινεργικής δραστηριότητας. Συσχέτιση με β΄αιμολυτικό στρεπτόκκο της ομάδας Α , πρόσφατη αντιμετώπιση δύο περιστατικών που σχετίστηκαν με λοιμώδη μονοπυρήνωση.Μετάβαση σε χρονιότητα. Θεραπεία:φαρμακοθεραπεία,συνδυασμός αντιψυχωσικού με αντικαταθλιπτικό, π.χ. Φλουοξετίνη ή Σερτραλίνη με ρισπεριδόνη συγχρόνως ατομική ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική γονέων

ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΜΕ ΕΝΑΡΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΠΑΝΙΟΤΑΤΗ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ Στην εφηβεία μπορεί να παρατηρηθούν περιστατικά που πληρούν τα κριτήρια για μείζονα κατάθλιψη.

ΆΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΤΑΡΑΧΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΟΥ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ-ΠΑΡΑΜΕΛΗΣΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΒΙΑΙΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΕΜΠΡΗΣΜΟΣ

ΝΕΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Διαταραχή εξάρτησης από το διαδίκτυο Φαινόμενο εκφοβισμού στα σχολεία που φτάνει μέχρι σωματική βία bullying