Μουσική παραγωγή Κεχράκος Κώστας

Τεχνικός ποιοτικού ελέγχου Μουσική παραγωγή Pre-Production Production Ηχογράφηση: Καλλιτέχνης Παραγωγός Ηχολήπτης Μίξη: Καλλιτέχνης Παραγωγός Ηχολήπτης Σύλληψη: Καλλιτέχνης Παραγωγός Post-Production Προς εργαστήριο κατασκευής / ανατύπωσης CD Mastering: Καλλιτέχνης Παραγωγός Τεχνικός Mastering Ποιοτικός έλεγχος: Τεχνικός ποιοτικού ελέγχου Παραγωγός

Pre-Production Επιλογή καλλιτεχνών. Συγκέντρωση συνθέσεων. Επιλογή τονικότητας και ταχύτητας κομματιών. Ηχογράφηση demo. Επιλογή ηχολήπτη και studio. Επιλογή ενορχηστρωτή και μουσικών. Άδειες από ΑΕΠΙ.

dB Α(bel) = log Α(dB) = 10log L(dB) = 20log και τι είναι τα: dBm, dBu, dBV, dB SPL;

dB SPL (Fletcher και Munson,1933)

dB SPL

Ακουστική συμπεριφορά του χώρου

Ακουστική μικρών χώρων Το φάσμα που μας ενδιαφέρει (και τα αντίστοιχα μήκη κύματος: 16Hz (21m) - 20kHz (17mm). Χώροι Sabine και “μικροί” χώροι. Εξίσωση Sabine: Αυτός ο διαχωρισμός δεν είναι αρκετός!

Ακουστική μικρών χώρων Ο χώρος δεν συμμετέχει στην διαμόρφωση του ήχου Ο ήχος συμπεριφέρεται ως κύμα Ο χώρος συμπεριφέρεται μεικτά Ο ήχος συμπεριφέρεται ως ακτίνα Στην πράξη: Αγνοούμε τις περιοχές A και C και επικεντρωνόμαστε στις B και D!

Στάσιμα κύματα (ρυθμοί) Είδη ρυθμών: Αξονικοί, Πλάγιοι, Εφαπτομενικοί

Παράδειγμα Ένας χώρος έχει διαστάσεις: 7.0 x 5.3 x 2.7 m Η ταχύτητα του ήχου είναι: 340.29 m/s Με βάση την εξίσωση: 1,0,0: 24.3 Ηz 0,1,0: 32.1 Ηz 0,0,1: 63.0 Hz Tι θα γίνει αν το L = W = 7 m; Θα έχουμε: 1,0,0 = 0,1,0 = 24.3 Hz! H σύμπτωση των ρυθμών απαγορεύεται!

To Studio ηχογράφησης (1) Ηχολήπτης Χώρος Live Control Machine room room room Ηλεκτροακουστική εγκατάσταση Είδη studio Professional music studios Audio-for-visual production environments Project studios Portable studios

To Studio ηχογράφησης (2) Paragon studios (USA) - Control room of studio A

To Studio ηχογράφησης (3) Paragon studios (USA) - Recording room of studio A

To Studio ηχογράφησης (4) Paragon studios (USA) - Post production studio

To Studio ηχογράφησης (5) Home studio Home studio of Pete Townshend ,1967

Control room Κάτοψη ενός τυπικού control room

Στο control-room βρίσκονται: Η κονσόλα Τα μαγνητόφωνα Οι επεξεργαστές ήχου (equalizer, compressor, reverb, κ.λ.π.) Τα ηχεία Synthesizers, samplers κ.λ.π.

Κονσόλα (δομή) Inputs Output section Channel strip

Κανάλι εισόδου

                Τύποι συνδέσεων (1) TRS XLR TS RCA

Τύποι συνδέσεων (2)

Κονσόλα SSL (Solid State Logic) AWS 900

Κονσόλα EMI TG12345 (1970 – 1983) PΙΝΚ FLOYD "Dark Side of the Moon" BEATLES' "Abbey Road" ROLLING STONES "Some Girls"

Multitrack recorders (1) Analog (on tape storage) Digital (on tape storage) Hard disk recording

Multitrack recorders (2) 1967 Abbey Road Studio Studer J37 Beatles “Sgt. Pepper Lonely Hearts Club Band”. 1973 TEAC 2340, home four tracks recorder, ¼ inch tape.

Multitrack recorders (3) 1991 Alesis ADAT 8 tracks S-VHS tape Alesis-Adat 1993 Tascam DA-88 8 tracks Hi-8 tape Tascam DA-88

Multitrack recorders (4) Korg D3200 32 Track Hard Disk Recording Workstation

DAW (1) Pro Tools της Digidesign (Avid) Cubase, Nuendo (Steinberg) Logic Studio (Apple)

DAW (2) Pro Tools interfaces M Box, 003.

<80 Hz | 80 Hz–350 Hz | 350 Hz–2 kHz | 2 kHz–6 kHz | >6 kHz Equalizer <80 Hz | 80 Hz–350 Hz | 350 Hz–2 kHz | 2 kHz–6 kHz | >6 kHz

Equalizer Graphic equalizer Parametric equalizer

Compressor-Limiter Καμπύλη συμπίεσης

Compressor Threshold Ratio Attack Release Knee (Hard, Soft)

Reverb Size: Halls, Rooms, Plates, Springs…

Reverb Spring reverb Roland SRV2000 Lexicon PCM96

Reverb Altiverb της Audio Ease

Modulation Effects (Chorus, Flanger, Rotary, Phaser, Vibrato -Tremolo) Rate ή Speed Depth ή Width Delay time ή Pre delay Hi Filter - Low Filter ή Tone ή Color ή Bass - treble ή Eq Mix ή Balance ή Wet - Dry ή Blend

Κονσόλα: Ηχογράφηση “βάσεων”

Κονσόλα: Overdubbing

Κονσόλα: Mixdown

Μικρόφωνα: Είδη μικροφώνων Πυκνωτικό μικρόφωνο Μικρόφωνο Ribbon Δυναμικό μικρόφωνο

Μικρόφωνα: Πολικά διαγράμματα Παντοκατευθυντικό Καρδιοειδές Δικατευθυντικό

Μικρόφωνα: Δυναμικά (1)

Μικρόφωνα: Δυναμικά (2) AKG D112

Μικρόφωνα: Πυκνωτικά Neumann U47 Neumann KM184 Stereo set Neumann U87

Τεχνικές τοποθέτησης μικροφώνων Close miking Distant miking Ambient miking Stereo miking Combining miking strategies

Στερεοφωνικές Τεχνικές Στόχος: Δημιουργία ειδώλων στην κατάλληλη θέση. Προβλήματα: Παραμόρφωση ειδώλου/θέσης. • A/B • Decca Tree • Χ/Υ • Blumlein • ORTF • M/S

Στερεοφωνικές Τεχνικές: A/B Η πιο απλή τεχνική. Χρησιμοποιούνται κυρίως παντοκατευθυντικά μικρόφωνα. Η λειτουργία της βασίζεται σε διαφορές χρόνου. Η απόσταση dm1 είναι η παράμετρος που επηρεάζει το πλάτος της στερεοφωνικής εικόνας.

Στερεοφωνικές Τεχνικές: A/B Πλεονεκτήματα • Τα παντοκατευθυντικά μικρόφωνα έχουν ομαλότερη απόκριση στις χαμηλές συχνότητες. • Λιγότερος χρωματισμός των πηγών που βρίσκονται εκτός άξονα. • Πολύ καλή αίσθηση του χώρου. Μειονεκτήματα • Η στερεοφωνική εικόνα πιθανόν να εμφανίζει παραμορφώσεις. • Τα είδωλα δεν είναι τόσο ακριβή ως προς την θέση τους. • Η αύξηση της απόστασης d, οδηγεί σε μείωση της αίσθησης του κέντρου. - Πιθανή ανάγκη χρήσης τρίτου μικροφώνου (Decca Tree). • Δεν είναι συμβατή με μονοφωνική αναπαραγωγή.

Στερεοφωνικές Τεχνικές: Decca Tree Παρόμοια λειτουργία με την A/B. Χρήση 3 παντοκατευθυντικών μικροφώνων. Οι αποστάσεις dm1,dm2 καθορίζουν την στερεοφωνική εικόνα. Δεν είναι συμβατή με μονοφωνική αναπαραγωγή Decca Tree setup

Στερεοφωνικές Τεχνικές: X/Y Χρησιμοποιούμε κατευθυντικά μικρόφωνα. Η γωνία φ καθορίζει την έκταση της στερεοφωνικής εικόνας. Τυπικά φ=90ο (γενικά από 80ο ως 135ο ).

Στερεοφωνικές Τεχνικές: X/Y Πλεονεκτήματα • Σταθερά είδωλα. • Μεγάλη γωνία κάλυψης, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί κοντά στην σκηνή. • Συμβατό με μονοφωνική αναπαραγωγή. Μειονεκτήματα • Λόγω της καρδιοειδούς κατευθυντικότητας έχουμε ανεπιθύμητους χρωματισμούς στης πηγές που βρίσκονται εκτός άξονα. • Λιγότερη αίσθηση του χώρου.

Στερεοφωνικές Τεχνικές: Blumlein Βασίζεται στην X/Y τεχνική. Αντικαθιστούμε τα κατευθυντικά μικρόφωνα με δικατευθυντικά μικρόφωνα (bidirectional). Πιο ευαίσθητη στις μεταβολές της γωνίας. Δημιουργία 4 τεταρτημόριων. Η ύπαρξη του πίσω τεταρτημόριου, δίνει πολύ καλύτερη αίσθηση του χώρου, από την κλασσική X/Y τεχνική.

Στερεοφωνικές Τεχνικές: ORTF Συνδυασμός A/B και X/Y. Μίμηση της θέσης και της λειτουργίας των αυτιών. Η γωνία φ=110ο και η απόσταση dm=17cm.

Στερεοφωνικές Τεχνικές: M/S Συνδυασμός μικροφώνων με διαφορετικές κατευθυντικότητες. Mid - Side • Left = Mid + Side • Right = Mid - Side

kick drum με ένα μικρόφωνο Ηχογράφηση Drums Kick tunnel kick drum με ένα μικρόφωνο

Ηχογράφηση Drums Close miking

Ηχογράφηση Drums Close miking

Ηχογράφηση ηλεκτρικής κιθάρας Με DI box Με ένα μικρόφωνο από τον ενισχυτή

Ηχογράφηση ηλεκτρικής κιθάρας Close Semi - close Distant

Ηχογράφηση ηλεκτρικής κιθάρας Με χρήση δυο μικροφώνων

Ηχογράφηση ακουστικής κιθάρας Με χρήση ενός μικροφώνου Με χρήση δυο μικροφώνων

Ηχογράφηση μπάσου

Ηχογράφηση φωνής

Home studio

Home studio when recording vocals

Mastering Τι είναι; Διαδικασία μετατροπής του ηχητικού υλικού σε ένα άλμπουμ (pre-mastering), κάνοντας το ομοιογενή σε τονικότητα, ένταση, συγχρονισμό. Δημιουργία του τελικού προϊόντος και βιομηχανική εκτύπωση και ανατύπωση του. Γιατί όμως ένα mixdown από το στούντιο χρειάζεται κάποια επεξεργασία;

Pre-mastering (τι περιλαμβάνει) Μοντάζ για να μικρύνει ή να μεγαλώσει ένα κομμάτι. Επιθυμητή σειρά των κομματιών, κενό μεταξύ των κομματιών, Fade in/out. Αυξομείωση της έντασης σε σημεία των κομματιών. Επεξεργασία κάθε κομματιού ξεχωριστά για να έχουν όλα ομοιογενή ένταση και φάσμα συχνοτήτων. Δυναμική επεξεργασία για να παίζουν τα κομμάτια στη σωστή ένταση σε όλα τα μέσα (CD, κασέτα κ.λ.π.) και σε όλα τα είδη στερεοφωνικών (σπιτιού, αυτοκινήτου, walkman κ.λ.π.) Επεξεργασία για μικρές αλλαγές στη μίξη (π.χ. αύξηση έντασης φωνητικών). Επεξεργασία για ομοιογένεια και καλό ήχο σε όλο το φάσμα των συχνοτήτων. Αφαίρεση θορύβου, φυσήματος κ.λ.π. καθώς και clicks, pops όπου αυτά εμφανίζονται. Εφέ για ambience. Διαπλάτυνση στερεοφωνικής εικόνας. Πρόσθεση ήχων που έχουν παραληφθεί στην μίξη.

Σειρά εργασιών στο audio mastering Παράδειγμα 1

Σειρά εργασιών στο audio mastering Παράδειγμα 2

Σειρά εργασιών στο audio mastering Παράδειγμα 3

Η αγορά της μουσικής στην Ελλάδα… Η αγορά της μουσικής στην Ελλάδα… (στοιχεία από το Athens Music Forum)

Πωλήσεις δισκογραφικών εταιρειών . 2006 2007 2008 Σε εκατ. ευρώ 45,4 42,4 30,3 Σε εκατ. τεμάχια 7,05 7,60 5,60 Ο τζίρος των δισκογραφικών εταιρειών μειώθηκε το 2008 κατά 28,5% σε σχέση με το 2007 και τα τεμάχια (cd) κατά 26,3%.

Πωλήσεις μέσω internet 2007 2008 Σε εκατ. ευρώ 1,1 1,4 Σύμφωνα με στελέχη εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά, την αύξηση στις πωλήσεις κατά 27,2% καρπώθηκαν εταιρείες με έδρα στο εξωτερικό που δεν διαθέτουν απαραίτητες άδειες για την πώληση μουσικών αρχείων.

Αριθμός δισκοπωλείων . 1998 2008 3300 350 Είναι ενδεικτικό ότι πολλά από τα δισκοπωλεία που εξακολουθούν να λειτουργούν «εξειδικεύονται» σε συγκεκριμένα είδη μουσικής (heavy metal, dance, βινύλιο, ελληνικό λαϊκό).

Πωλήσεις μέσω κινητών τηλεφώνων 2007 2008 Σε εκατ. ευρώ 27 35

Δαπάνες για διασκέδαση ΚΑΦΕ-ΜΠΑΡ CLUB-ΝΥΧΤΕΡΙΝΑ ΚΕΝΤΡΑ ΣΙΝΕΜΑ-ΘΕΑΤΡΑ-ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ Σε εκατ. ευρώ 373 240 176 Έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (2005).

Διανεμηθέντα πνευματικά δικαιώματα 2005 2006 2007 Σε εκατ. ευρώ 36,44 44,39 47,53 Από τον ισολογισμό της ΑΕΠΙ.

Εκτιμώμενος τζίρος συναυλιών Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ ο τζίρος των συναυλιών το 2004 ήταν περίπου 18 εκατ. ευρώ. Την χρονιά εκείνη όμως, που η ΕΣΥΕ έκανε την έρευνα ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας, οι οποίοι ήταν περιοριστικός παράγοντας για τη διοργάνωση συναυλιών. Οι σημαντικότερες εταιρείες διοργάνωσης συναυλιών παρόλο που είναι ΑΕ και ΕΠΕ δυστυχώς δεν δημοσιεύουν ισολογισμούς. Το 2008 ο τζίρος των συναυλιών ήταν 50 εκατ. ευρώ.

Εκτιμήσεις για πωλήσεις πειρατικών cd 2005 2008 Σε εκατ. ευρώ 80 28 Σε εκατ. τεμάχια 20 7 Η πειρατεία είχε ανεβάσει το ενδιαφέρον του κοινού για απόκτηση μουσικής με χαμηλότερο κόστος. Τώρα, όμως, ακόμη και αυτή έχει περιοριστεί λόγω της μεγάλης αύξησης στο downloading.

…τέλος, ευχαριστώ…