© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 1 Κοινωνιολογία Οι Βασικές Έννοιες Michael Hughes Carolyn J. Kroehler

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 2 Κεφάλαιο 10 Η Οικογένεια Περίληψη Κεφαλαίου  Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Οικογένειας Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Οικογένειας

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 3 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Οικογένεια – σύμφωνα με την κλασική κοινωνιολογική θεώρηση, η οικογένεια είναι μια κοινωνική ομάδα, τα μέλη της οποίας συνδέονται με δεσμούς αίματος, αγχιστείας, γάμου ή υιοθεσίας, ζουν μαζί, συνεργάζονται οικονομικά και φροντίζουν τους απογόνους τους (Murdock, 1949)

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 4 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση Τύποι Οικογένειας  Σύνθεση  Πυρηνική οικογένεια – οι σύζυγοι και οι απόγονοί τους συνιστούν τη θεμελιώδη σχέση. Οι συγγενείς αίματος παίζουν περιφερειακό και δευτερεύοντα λειτουργικό ρόλο  Εκτεταμένη οικογένεια – την πρωτοκαθεδρία έχουν οι σχέσεις ανάμεσα σε άτομα με κοινή καταγωγή, ενώ το συζυγικό ζευγάρι είναι αυτό που έχει περιφερειακό και δευτερεύοντα λειτουργικό ρόλο  Οικογένεια καταγωγής ή προσανατολισμού – πυρηνική οικογένεια που αποτελείται από το ίδιο το άτομο, τον πατέρα, τη μητέρα και τα αδέλφια του

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 5 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Οικογένεια τεκνοποιίας ή αναπαραγωγής – πυρηνική οικογένεια που αποτελείται από το άτομο, τη/τον σύζυγο και τα παιδιά του  Καταγωγή  Πατρογραμμική – η κοινωνία αναγνωρίζει την καταγωγή και μεταβιβάζει τα περιουσιακά δικαιώματα με βάση την πατρική γραμμή  Μητρογραμμική – η καταγωγή αναγνωρίζεται και τα περιουσιακά δικαιώματα μεταβιβάζονται από την πλευρά της μητέρας  Διπλογραμμική – η καταγωγή αναγνωρίζεται και τα περιουσιακά δικαιώματα μεταβιβάζονται ισότιμα και από τα δύο μέρη

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 6 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Διαμονή  Πατροτοπική διαμονή – το ζευγάρι εγκαθίσταται στο πατρικό σπίτι ή στην κοινότητα της οικογένειας του γαμπρού  Μητροτοπική διαμονή – το ζευγάρι εγκαθίσταται στο πατρικό σπίτι ή στην κοινότητα της οικογένειας της νύφης  Νεοτοπική διαμονή – οι νεόνυμφοι επιλέγουν έναν νέο τόπο διαμονής, ανεξάρτητο από τους γονείς και τους συγγενείς τους

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 7 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Εξουσία  Πατριαρχική εξουσία – η εξουσία ανήκει στους άνδρες  Ισότιμη εξουσία – η επιρροή και η εξουσία κατανέμονται ισότιμα και στους δύο συζύγους  Μητριαρχική εξουσία – η εξουσία ανήκει στις γυναίκες

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 8 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση Μορφές Γαμήλιων Σχέσεων  Γάμος – Η κοινωνικά αναγνωρισμένη ένωση δύο ή περισσότερων προσώπων, η οποία χαρακτηρίζεται από την προοπτική της μακρόχρονης διατήρησής της

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 9 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Εξωγαμία και Ενδογαμία  Ενδογαμία – οι γάμοι συνάπτονται μόνο ανάμεσα σε μέλη της ίδιας ομάδας  Εξωγαμία – οι γάμοι συνάπτονται μόνο με άτομα που ανήκουν σε άλλες ομάδες  Αιμομικτικά ταμπού – κανόνες που απαγορεύουν τις γενετήσιες σχέσεις ανάμεσα σε άτομα με στενή συγγένεια αίματος

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 10 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Τύποι Γάμου  Μονογαμία – γάμος μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας  Πολυγυνία – γάμος ανάμεσα σε έναν άνδρα και δύο ή περισσότερες γυναίκες  Πολυανδρία – γάμος ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους άνδρες και μία γυναίκα  Ομαδικός γάμος – γάμος ανάμεσα σε δύο ή περισσότερους άνδρες και δύο ή περισσότερες γυναίκες

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 11 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση Τύποι Ερωτοτροπίας  Η Κοινωνική Ρύθμιση της Αγάπης  Ρομαντικός έρωτας – ισχυρή σωματική και συναισθηματική έλξη ανάμεσα σε έναν άνδρα και μία γυναίκα

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 12 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Πώς Ελέγχουν οι Κοινωνίες την Αγάπη  Παιδικός γάμος – η νύφη εγκαταλείπει την οικογένειά της όσο είναι παιδί και πηγαίνει να μείνει με τον γαμπρό. Ο γάμος ολοκληρώνεται σεξουαλικά πολύ αργότερα  Γάμος με προξενιό – οι γονείς της νύφης και του γαμπρού συμφωνούν να παντρέψουν τα παιδιά τους, είτε όταν αυτά είναι πολύ μικρά, είτε όταν βρίσκονται σε ηλικία γάμου

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 13 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Κοινωνική απομόνωση – απομόνωση των νέων ανθρώπων από τους πιθανούς ερωτικούς συντρόφους τους  Στενή επιτήρηση  Πιέσεις των γονέων και της ομάδας των συνομηλίκων

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 14 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Παράγοντες στην Επιλογή Συντρόφου  Ομογαμία – τάση των ανθρώπων να παντρεύονται ανθρώπους που τους μοιάζουν  Υπόθεση της ισοτιμίας – έχουμε τη μέγιστη επιβράβευση και το μικρότερο δυνατό κόστος όταν επιλέγουμε συντρόφους με αντίστοιχα επίπεδα ελκυστικότητας με τα δικά μας

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 15 Η Δομή της Οικογένειας: Μια Διεθνής Προσέγγιση  Η θεωρία των συμπληρωματικών αναγκών – ύπαρξη διαφορετικών χαρακτηριστικών στην προσωπικότητα των ατόμων, που αντισταθμίζουν το ένα το άλλο και προσφέρουν στο ζευγάρι, όταν συνδυάζονται, ένα αίσθημα ολοκλήρωσης  Η θεωρία της ανταλλαγής – οι άνθρωποι που συμμετέχουν σε σχέσεις αμοιβαία ικανοποιητικές ακολουθούν συμπεριφορές που έχουν χαμηλό κόστος και υψηλό βαθμό επιβράβευσης

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 16 Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Οικογένειας Η Προσέγγιση του Λειτουργισμού  Αναπαραγωγή  Κοινωνικοποίηση  Φροντίδα, Προστασία και Συναισθηματική Υποστήριξη  Απόδοση Κοινωνικής Θέσης  Ρύθμιση της Σεξουαλικής Συμπεριφοράς  Κανόνας της νομιμότητας – κανόνας ότι τα παιδιά δεν πρέπει να γεννιούνται εκτός γάμου

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 17 Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Οικογένειας Η Προσέγγιση των Συγκρούσεων  Οι Γυναίκες ως Αντικείμενα Σεξουαλικής Ιδιοκτησίας  Η Σύγκρουση ως Κάτι Φυσικό και Αναγκαίο

© 2007 Εκδόσεις Κριτική Διαφάνεια 18 Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Οικογένειας Η Προσέγγιση της Διαντίδρασης  Όταν αλλάζουν οι ρόλοι ενός μέλους της οικογένειας, υπάρχουν συνέπειες και για τα άλλα μέλη