Γιάννης Ρίτσος ο «απαρηγόρητος παρηγορητής του κόσμου» 1909-1990

Γιάννης Ρίτσος Μονεμβασιά Φυματίωση Γνωριμία με τη Μαρία Πολυδούρη (1927-1930) Τρακτέρ – 1930/34 (και οι δύο συλλογές γραμμένες στο πνεύμα του καρυωτακισμού) Πυραμίδες – 1930/35 Από το 1934 είναι μέλος του ΚΚΕ και συνεργάτης της εφημερίδας Ριζοσπάστης

Γιάννης Ρίτσος Βουβό το πιάνο…ω δεν τολμώ τα δάχτυλα στα πλήκτρα του ν’ αφήσω, να κολλήσω, ψυχές που αποκοιμήθηκαν στον πόνο τους μήπως ξυπνήσω… «Στο παλιό μας σπίτι», 1927 Γύρω μας κι άλλοι και αν πονούν και αν δυστυχούν Και αν τους λυγίζει, αν τους φλογίζει η αδικία, Ω, τέτοια θέματα πεζά να ανησυχούν Τους αστρικούς μας στοχασμούς, είναι βλακεία «Ποιητές», 1930

Γιάννης Ρίτσος Τη σκέψη αφήνω διάφανο μπαλόνι στον άδειο ν’ ανεμίζεται ουρανό, να βλέπω την εντύπωση που απλώνει το χρώμα που αντιφέγγει το κενό. Τώρα το «Κάπιταλ» του Μαρξ κηρύττω, μα αποφεύγω την κάθε συμπλοκή γιατί, ξέρω, θανάσιμα θα πλήττω αν κάποτε με βάλουν φυλακή. «Επαναστάτες», σ. 31

Γιάννης Ρίτσος «Τα κρίνα δε συλλογιζόμαστε χλωμά και μαραμένα Στα δάκρυα ποτισμένα πονετικής αυγής» (Λ. Πορφύρας) Εμείς τις μεγάλες πολιτείες ονειρευόμαστε Τις κτισμένες με μπετόν και με σίδερο […] («Το σάλπισμα») Α. Καραντώνης: «γράφει για τις μάζες και ο καρυωτακισμός βαραίνει πολύ στην ποίησή του» «με τη “Σονάτα του σεληνόφωτος” ο Ρίτσος εγκαταλείπει το αμαρτωλό του παρελθόν»

Γιάννης Ρίτσος «Γιε μου, στ’ αδέρφια σου τραβώ και σμίγω την οργή μου Σου πήρα το ντουφέκι σου· κοιμήσου, εσύ, πουλί μου» Επιτάφιος (1936) δεκαπεντασύλλαβος στίχος με έντονα στοιχεία από το δημοτικό τραγούδι – συγκλονισμένος από τις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ των καπνεργατών και των κρατικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη (τα τελευταία 250 αντίτυπα κάηκαν δημόσια)

Γιάννης Ρίτσος Το τραγούδι της αδερφής μου – 1937 (αφιερωμένο στην αδερφή του ποιητή, στροφή προς τον ελεύθερο στίχο) Είχα πιστέψει κάποτε στον ουρανό, Μα εσύ μούδειξες Τα βάθη της θάλασσας Με τις νεκρές πολιτείες Με τα λησμονημένα δάση Με τους πνιγμένους θορύβους.

Γιάννης Ρίτσος Παλαμάς: «Παραμερίζουμε, ποιητή, για να περάσεις» Εμβατήριο του ωκεανού – 1939/40 Παλιά μαζούρκα στο ρυθμό της βροχής – 1942 Ρωμιοσύνη - 1945/47 Η Κυρά των αμπελιών – 1945/47

Γιάννης Ρίτσος Εξόριστος κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου – 1948/52 (Λήμνος, Μακρόνησος, Άγιος Στράτης) και στη συνέχεια από το 1967-72 από την δικτατορία της χούντας (κινητοποίηση των Ευρωπαίων διανοουμένων, με επικεφαλής τον Αραγκόν) Ζωγράφος (εικαστικός) –ανθρώπινα σώματα και ανθρώπινες μορφές πάνω σε πέτρες, ρίζες, κόκαλα, κοχύλια

Γιάννης Ρίτσος Σπίτια καμένα που αγναντεύουν με βγαλμένα μάτια το μαρμαρωμένο πέλαγο Κ’ οι σφαίρες στα τειχιά Σαν τα μαχαίρια στα παΐδια του Άγιου που τον δέσανε στο κυπαρίσσι. Όλη τη μέρα οι σκοτωμένοι λιάζονται ανάσκελα στον ήλιο. (Αγρυπνία, 1954)

Γιάννης Ρίτσος Τέταρτη διάσταση (1956 – 1972) - Σονάτα του σεληνόφωτος (κρατικό βραβείο ποίησης, 1956), Το νεκρό σπίτι, Ισμήνη...(τα περισσότερα ποιήματα είναι δραματικοί μονόλογοι, συνολικά 17 ποιητικές συνθέσεις) Ανθολογία ρουμάνικης ποίησης (1961) Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών (1966)

Ο Ρίτσος στη Σερβία «Γιάννης Ρίτσος - ένας ποιητής με βαθιά πίστη στον άνθρωπο», 1983 Το ελληνικό προφίλ: επιλογή ποιημάτων, 1983 «Το ποιητικό μονόδραμα του Ρίτσου ως ιστορικό προσωπείο», 1987 Το νεκρό σπίτι – 1987, 2009 Ksenija Maricki-Gađanski, Ivan Gađanski

Γιάννης Ρίτσος Μείναμε γυμνοί και πανέμορφοι με την αόριστη επίγνωση της ευτυχίας που αρωμάτισε τη σιωπή «Γυμνοί», Νέα Γράμματα, 1936

Γιάννης Ρίτσος 1930-1936: νεωτερικές ποιητικές διαθέσεις και μαρξιστική ιδεολογία, χωρίς να εντάσσονται απολύτως στο σοσιαλιστικό ρεαλισμό 1937-1943: ελεύθερος στίχος, οικεία «καθημερινή» γλώσσα και ο εκτεταμένος στίχος 1944-1955: λαϊκή τέχνη και αγωνιστική παράδοση του ελληνισμού 1956-1966: Η γονιμότερη ποιητικά εποχή -

Γιάννης Ρίτσος Θέματα από τη μυθολογία σε μακρόστιχα ποιήματα, αλλά και λακωνικά, συμπυκνωμένα ποιήματα της καθημερινής ζωής «Πίσω από απλά πράγματα κρύβομαι, για να με βρείτε· αν δε με βρείτε, θα βρείτε τα πράγματα» (Ποιήματα, Β’, σ. 453) 1961-1971: θέματα ποιητικής, τάση προς το σαρκασμό, την ειρωνεία και το παράλογο

Γιάννης Ρίτσος 1972-1983: εστίαση στην πεζογραφία, με έντονα εξπρεσιονιστικά και υπερρεαλιστικά στοιχεία Εικονοστάσιο ανώνυμων αγίων (1983-1986)