ΚΩΣΤΗΣ ΚΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ Καθηγητής Ε.Μ.Π. 19 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009 Η ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ

Μια βασική αρχή της επιστήμης της Δημογραφίας είναι ότι τα προβλήματα του πληθυσμού είναι τόσο θεμελιώδη που εκδικούνται τρομερά τους λαούς που τα αγνοούν, έτσι ώστε κανένα Έθνος δεν μπορεί να επιζήσει αν δεν πιστεύει στη ζωή. ΕΛΛΑΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣΗΜΕΡΑ «Μίαν γάρ πληγήν ούχ’ υπήνεγκεν η πόλις, αλλ’ απώλετο διά την ολιγανθρωπίαν» Δημογραφικό Πρόβλημα ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Σχετική Αποτυχία του Κοινωνικοοικονομικού Σχεδιασμού  Αγνοήθηκε ο Ρόλος του Πληθυσμού  Η Περίπτωση της Ελλάδας  Όξυνση των Προβλημάτων  Έντονες Πληθυσμιακές Αλλαγές  Δυσοίωνες Προβλέψεις  Δημογραφικές Εξελίξεις Εξελίξεις ΚοινωνικόΟικονομικόΠολιτικόΓίγνεσθαι ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ- ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

l ΦΥΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ l ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ l ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ

Χρον. Περίοδος Γεννητικότητας Θνησιμότητας Φυσική Αύξηση Χρον. Περίοδος Γεννητικότητας Θνησιμότητας Φυσική Αύξηση ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

•ΧΡΟΝΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ •ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΦΑΣΕΩΝ •ΤΑΧΥΡΥΘΜΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ •ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΤΕΛΕΥΤΕΩΝ ΠΕΡΙΟΔΩΝ ΣΥΓΚΡΙΣΗ Δ. ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑΣ

Έτος Γεννήσεις Συντ. Γεννητικ , , , , , , , ,45 ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΠΕΡΙΦ. ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΗΣ 10,3 ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 10,3 ΗΜΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 9,5 ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 9,1 ΧΩΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ 1980 : 2, : 1, : 1, : 1, : Έλληνες 1,2 Αλβανοί 2,5 Αλβανοί 2,5 ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2009 : 1,5

Eλλάς 1,5 Βουλγαρία 1,9 Σερβία 2,0 Ρουμανία 2,1 Αλβανία 3,1 Τουρκία 3,7 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ

Έτος Θάνατοι Συντ. Θνησιμ , , , , , , , ,60 ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

ΟΛΛΑΝΔΙΑ 5,6 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 7,3 ΚΑΝΑΔΑΣ 10,2 ΒΡΕΤΑΝΙΑ 12,8 ΓΑΛΛΙΑ 14,9 ΑΥΣΤΡΙΑ 15,2 ΠΟΛΩΝΙΑ 16,5 ΙΤΑΛΙΑ 19,0 Η.Π.Α 27,4 ΕΛΛΑΣ 140,0 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΕΚΤΡΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Έτος Ηλικιωμένοι Νέοι 65 + (%) (%) 65 + (%) (%) ,7 28, ,2 26, ,9 25, ,7 23, ,7 19, ,7 15, ,7 14,3 ΠΟΣΟΣΤΟ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΑΝΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΝΑ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ

ΈτοςΓάμοι Συντ. Γαμηλ , , , , , ,338 5, ,25 ΓΑΜΗΛΙΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ  ΔΙΑΖΥΓΙΑ : 5% : 10% : 14% : 15,5% 2006 : 22,9%  ΠΟΣΟΣΤΑ ΓΕΝΝΗΣΕΩΝ ΕΚΤΟΣ ΓΑΜΟΥ Ελλάδα :  8% Γαλλία :  25% Δανία :  47% ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΔΕΚΑΕΤΙΑΓΕΝΝΗΣΕΙΣΘΑΝΑΤΟΙ ΦΥΣΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΑΝΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ

ΔΕΚΑΕΤΙΑΕΛΛΗΝΩΝΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΦΥΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΑΝΑ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΙ ΦΥΣ. ΚΙΝΗΣΗ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΙ ΦΥΣ. ΚΙΝΗΣΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΥΠΟΛ. ΧΩΡΑΣ ΦΥΣΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ετήσιοι Μέσοι Συντελεστές Γεννητικότητας19,217,915,511,89,89,7 Θνησιμότητας7,28,18,79,19,5 Φυσικής Αύξησης 12,09,86,92,70,30,1 Μετανάστευσης-2,6-5,43,62,52,83,6 Γαμηλιότητας8,08,47,86,85,85,6 ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ

Ετήσια Μέσα Μεγέθη (σε χιλ.) Πληθυσμός8.010,78.578,69.254, , , ,0 Αύξηση Πληθυσμού 75,638,037,251,931,532,9 Γεννήσεις154,2153,2143,9118,4100,1109,3 Θάνατοι57,969,380,291,199,2106,0 Φυσική Αύξηση96,383,963,727,32,83,3 Μετανάστευση (νόμιμη) -20,8-46,3+33,3+25,0+29,0+ 35,1 Γάμοι64,772,172,268,460,058,0 ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ

ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΣΕΝΑΡΙΟ Α  (με συντελεστή γονιμότητας 2,1, του 1980) ΣΕΝΑΡΙΟ Β  (με συντελεστή γονιμότητας 1,66, του 1985) ΣΕΝΑΡΙΟ Γ  (με συντελεστή γονιμότητας 1,40,του 1991) ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ à Εγκατάλειψη των γεωργικών εργασιών à Αστικό περιβάλλον à Απασχόληση της γυναίκας à Νέα πρότυπα ζωής à Συνθήκες για τα νέα ζευγάρια à Εισοδηματικοί περιορισμοί à Βρεφονηπιακοί σταθμοί à Παλιννοστούντες μετανάστες ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ

 ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ • Επιβίωση του Έθνους • Παράθυρο Ευκαιρίας  Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ • Ενημέρωση • Μέτρα • Οικογένεια ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. ΘΕΣΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ •Δημιουργία ενός Κεντρικού Φορέα •Σύσταση Επιστημονικού Φορέα Δημογραφικών Μελετών και Ερευνών •Εισαγωγή του Μαθήματος της Δημογραφίας στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα •Θεσμοθέτηση Κλάδου Οικογενειακής Ασφάλισης •Οργάνωση Σώματος Βοηθών Μητέρων •Προβολή του Προτύπου της Πολυμελούς Οικογένειας ΜΕΤΡΑ

2. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ •Τροποποίηση Νόμων περί Οικογενειακού Προγραμματισμού •Τροποποίηση του Πολύπλοκου και Γραφειοκρατικού Νόμου για την Υιοθεσία Παιδιών •Τροποποίηση της Νομοθεσίας περί Αμβλώσεων ΜΕΤΡΑ

3. ΜΕΤΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ •Αναμόρφωση του Φορολογικού Συστήματος •Στεγαστικό •Εξισορρόπηση στη Χορήγηση Επιδομάτων για τη Γέννηση Παιδιού •Κλιμάκωση Επιδομάτων •Διευκόλυνση των Εργαζομένων Μητέρων για την Απόκτηση Παιδιών •Επίδομα Σπουδών σε Νέα Ζευγάρια ΜΕΤΡΑ

4. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ •Εναρμόνιση της Οικογενειακής και Επαγγελματικής ζωής •Βελτίωση των Υπηρεσιών Υγείας στην πρωτοβάθμια φροντίδα •Δημιουργία Θέσεων Εργασίας •Ίδρυση Βρεφονηπιακών Σταθμών •Εκπόνηση Ειδικών Προγραμμάτων για Νέους Αγρότες μέχρι Τριάντα Ετών •Θέσπιση Δημογραφικού Ευρώ ΜΕΤΡΑ

Ο ΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Χ Ι ΔΕΟΛΟΓΙΑ ΡΟΝΟΣΡΗΜΑΩΡΟΣ ΤΟ ΟΧΙ ΣΤΗ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ  ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ  ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ  ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΤΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΤΕΣ Δ. ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

lΥΓΕΙΑ  ΑΥΞΗΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ  ΑΥΞΗΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ lΠΡΟΝΟΙΑ - ΑΣΦΑΛΕΙΑ  ΑΥΞΗΣΗ ΝΕΩΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ  ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΖΩΗΣ ΠΑΛΑΙΩΝ  ΕΝΤΟΝΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Η ΣΧΕΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΠΡΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

lΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΑΣΠΟΡΑ  ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ  ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ lΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ  ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ  ΓΗΡΑΝΣΗ  ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

l ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΡΟΛΟΥ: ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ  ΑΝΙΧΝΕΥΤΗΚΕ ΤΟ 1971  ΑΡΧΙΣΕ ΤΟ 1981  ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΤΟ 1991  ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΘΗΚΕ ΤΟ 2001 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ