Διαδικασία & έννομες συνέπειες της εγκατάλειψης στον ασφαλιστή ΠΜΣ Εμπορικού Δικαίου Ναυτικό Δίκαιο 2018-2019 Επιμέλεια: Σταμάτης Βασιλάκος Υπεύθυνοι διδάσκοντες κ.Δ.Χριστοδούλου κ.Ε.Κινινή

Ο θεσμός της εγκατάλειψης Σε περίπτωση επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου, ο ασφαλισμένος έχει διαζευκτικά τις εξής δυνατότητες: Αξίωση κατά του ασφαλιστή για καταβολή του ασφαλίσματος αντίστοιχου του ύψους της ζημίας που υφίσταται Δικαίωμα εγκατάλειψης των ασφαλισθέντων στον ασφαλιστή και αξίωση κατά αυτού για το οφειλόμενο επί ολικής ζημίας ασφάλισμα (στις περιπτώσεις του άρθρου 281 ΚΙΝΔ) Ασφαλισθέντα αντικείμενα: πλοίο – φορτίο – ναύλος Ratio θεσμού: η ταχεία εκκαθάριση των σχέσεων ασφαλιστή και ασφαλισμένου και η άμεση επιστροφή του επενδυθέντος κεφαλαίου στον ασφαλισμένο Βασική αρχή: απαγόρευση πλουτισμού του ασφαλισμένου

Η δήλωση εγκατάλειψης στον ασφαλιστή ΚΙΝΔ 283: «Το προς εγκατάλειψιν δικαίωμα ασκείται εντός προθεσμίας τριών μηνών, αρχομένης την επιούσαν της ημέρας καθ’ην συνεπληρώθη η κατά το άρθρο 281 περίπτωσις γ’ ή η κατά το άρθρο 282 προθεσμία» ΚΙΝΔ 284: «Το προς εγκατάλειψιν δικαίωμα ασκείται δια δηλώσεως κοινοποιούμενης προς τον ασφαλιστή»

Η δήλωση εγκατάλειψης στον ασφαλιστή Έγγραφη δήλωση Μονομερής και απευθυντέα δικαιοπραξία Κοινοποίηση της δήλωσης στο ασφαλιστή Ανεπίδεκτη αιρέσεως και προθεσμίας Η κοινοποίηση της δήλωσης στον ασφαλιστή καθιστά την τελευταία αμετάκλητη [≠ εάν ο ασφαλιστής αποκρούσει τη δήλωση εγκατάλειψης] Άσκηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας 3 μηνών, η οποία εκκινεί από την επομένη της παρέλευσης τριμήνου από την τελευταία είδηση για το πλοίο (ΚΙΝΔ 281 εδ.γ’) ή από τότε που γνωστοποιήθηκε η άλωση ή η παρεμπόδιση (ΚΙΝΔ 281 εδ.δ’) Δυνατή η παραίτηση

Τι συμβαίνει μετά τη κοινοποίηση της δήλωσης εγκατάλειψης; ΚΙΝΔ 285: «Εάν ο ασφαλιστής, εντός τριάκοντα ημερών από της κοινοποιήσεως της δηλώσεως περί εγκαταλείψεως, δεν αμφισβήτηση το δικαίωμα της εγκαταλείψεως, ή εάν τούτο αναγνωρισθή δικαστικώς, τα επί των εγκαταλειπομένων αντικειμένων δικαιώματα μεταβιβάζονται εις τον ασφαλιστήν. Η μεταβίβασις θεωρείται συντελεσθείσα από της κοινοποιήσεως της περί εγκαταλείψεως δηλώσεως. Ο ησφαλισμένος υποχρεούται να παράσχη εις τον ασφαλιστήν τας υπαρχούσας πληροφορίας και να παραδώση εις αυτόν τα εις κατοχήν του αποδεικτικά έγγραφα.»

Συνέπειες της κοινοποίησης Έναρξη της αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών για την αμφισβήτηση από τον ασφαλιστή της δήλωσης εγκατάλειψης Ανακύπτουν 2 ενδεχόμενα Ο ασφαλισμένος για το διάστημα αυτό θεωρείται διοικητής αλλοτρίων 1. Κοινοποίηση δήλωσης – Άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αμφισβήτησης ή αποδοχή 2. Κοινοποίηση δήλωσης – Διαμάχη ως προς την αμφισβήτηση της δήλωσης

Δικαιώματα του ασφαλιστή μετά τη κοινοποίηση της δήλωσης Δικαίωμα αμφισβήτησης - ΚΙΝΔ 285 Δεν αναστέλλει τα αποτελέσματα της εγκατάλειψης Δικαίωμα αποποίησης - ΚΙΝΔ 287: «Ο ασφαλιστής δύναται, δια δηλώσεως κοινοποιούμενης εις τον ησφαλισμένον αμελλητί να αποποιηθή την κτήσιν της κυριότητος επί του εγκαταλειφθέντος, προσφερόμενος συγχρόνως ανεπιφυλάκτως εις την καταβολή του όλου ασφαλίσματος.» Αδιάφορο το εάν ο ασφαλισμένος έλαβε ή όχι γνώση του περιεχομένου της δηλώσεως Ο ασφαλιστής δεν αποκτά την κυριότητα του εγκαταλειφθέντος Η αποποίηση έχει αναδρομική ισχύ

Έννομες συνέπειες της εγκατάλειψης Ο ασφαλισμένος αποκτά αξίωση για καταβολή ολόκληρου του ασφαλίσματος Ο ασφαλιστής αποκτά την κυριότητα των εγκαταλειπομένων Παράγωγος τρόπος κτήσης κυριότητας Η πάροδος της προθεσμίας συνεπάγεται την μεταβίβαση της κυριότητας επί των εγκαταλειφθέντων πραγμάτων στον ασφαλιστή Η μεταβίβαση ανατρέχει στο χρόνο της δήλωσης εγκατάλειψης Η μεταβίβαση εγγράφεται στο νηολόγιο (δηλωτικός χαρακτήρας: εξαίρεση στο άρθρο 6 ΚΙΝΔ) Ο ασφαλισμένος πρέπει να όλα τα σχετικά έγγραφα στον ασφαλιστή

Marine Insurance Act section 62 Subject to the provisions of this section, where the assured elects to abandon the subject-matter insured to the insurer, he must give notice of abandonment. If he fails to do so the loss can only be treated as a partial loss. Notice of abandonment may be given in writing, or by word of mouth, or partly in writing and partly by word of mouth, and may be given in any terms which indicate the intention of the assured to abandon his insured interest in the subject-matter insured unconditionally to the insurer.  Notice of abandonment must be given with reasonable diligence after the receipt of reliable information of the loss, but where the information is of a doubtful character the assured is entitled to a reasonable time to make enquiry. Where notice of abandonment is properly given, the rights of the assured are not prejudiced by the fact that the insurer refuses to accept the abandonment. The acceptance of an abandonment may be either express or implied from the conduct of the insurer. The mere silence of the insurer after notice is not an acceptance. Where notice of abandonment is accepted the abandonment is irrevocable. The acceptance of the notice conclusively admits liability for the loss and the sufficiency of the notice.  Notice of abandonment is unnecessary where at the time when the assured receives information of the loss, there would be no possibility of benefit to the insurer if notice were given to him. Notice of abandonment may be waived by the insurer. Where an insurer has reinsured his risk, no notice or abandonment need be given by him.

Marine Insurance Act section 63 Where there is a valid abandonment the insurer is entitled to take over the interest of the assured in whatever may remain of the subject-matter insured, and all proprietary rights incidental thereto. Upon the abandonment of a ship, the insurer thereof is entitled to any freight in course of being earned, and which is earned by her subsequent to the casualty causing the loss, less the expenses of earning it incurred after the casualty; and, where the ship is carrying the owner’s goods, the insurer is entitled to a reasonable remuneration for the carriage of them subsequent to the casualty causing the loss.

Σύγκριση με Abandonment Ελληνικό Δίκαιο Αγγλικό Δίκαιο Τύπος Έγγραφη δήλωση Δεν απαιτείται συγκεκριμένος τύπος Προθεσμία κοινοποίησης της δήλωσης Εντός προθεσμίας 3 μηνών κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 283 ΚΙΝΔ Μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα από τη γνώση της επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου Σιωπή του ασφαλιστή Τεκμαίρεται ως αποδοχή της δήλωσης εγκατάλειψης Δεν συνεπάγεται αποδοχή της δήλωσης εγκατάλειψης Χρόνος μεταβίβασης κυριότητας Ο χρόνος της δήλωσης εγκατάλειψης Ο χρόνος αποδοχής της δήλωσης εγκατάλειψης και καταβολής ολόκληρου του ασφαλίσματος

Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία Αργυριάδης Α., Χατζηνικολάου Αγγελίδου Ρ., Σκαλίδης Λ. «Στοιχεία Ασφαλιστικού Δικαίου», 2007 Εκδόσεις Σάκκουλα Κιάντος Β., «Ασφαλιστικό Δίκαιο», 2005, Εκδόσεις Σάκκουλα Κιάντου-Παμπούκη Α., «Ναυτικό Δίκαιο», 2005, Εκδόσεις Σάκκουλα Ρόκας Ι., «Συμβατικό Ασφαλιστικό Δίκαιο», 2016, Εκδόσεις Σάκκουλα Χριστοδούλου Δ., «Προϋποθέσεις και αποτελέσματα της εγκατάλειψης στη θαλάσσια ασφάλιση», 2007, Τμ. Ναυτιλίας-Επιχ/κών Υπηρ. Σχολή Επιστημών & Διοίκ.-Παν. Αιγαίου, Ναυτιλία και θαλάσσια ασφάλιση Bennett H., «The Law of Marine Insurance», 2006, Oxford University Press