Тақырыбы: Дененің массасы. Заттың тығыздығы Сыныбы: 7 Пәні: физика Тақырыбы: Дененің массасы. Заттың тығыздығы

« Білмейтіндер үйренсін, ал білетіндер тағы да есіне түсірсін!» « Білмейтіндер үйренсін, ал білетіндер тағы да есіне түсірсін!» Кері байланыс, үй тапсырмаларын сұрау. ( қызыл микрафон) Денелердің өзара әрекеттесуі деген не? Физикада күш деген сөзді қалай түсінеміз? Күш түрлерін ата? Күш қандай әріппен белгіленеді? ХБЖ күш бірлігі ретінде не қабылданған? Күш несімен сипатталады? Деформация деп нені айтады? Күшті өлшеуге арналған құрал қалай аталады?

(түрлі –түсті жетон арқылы топқа бөлінеді) Топқа бөлу (түрлі –түсті жетон арқылы топқа бөлінеді) Топ Қызыл “Масса” тобы. Көк “Тығыздық” тобы

Білемін? 3 түрі бар И.Ньютон Әрекет етеді F бағытына байланысты Өмірде жиі кездеседі Күш аз да, көп те болуы мүмкін Сандық мәні және бағытымен сипатталады Өлшем бірлігі Ньютон (Н) Өлшейтін құрал динамометр

І .Қызығушылықты ояту. Физикалық шамаларға шеру.

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 ? ? 100 20 50 5 500 200

v m Масса 2. Мағынаны тану. Физикалық шамаларға шолу таразы килограмм Физикалық шамаларға шолу Денелердің өзара әрекеттесу кезіндегі жылдамдықтарының өзгеру дәрежесін анықтайтын физикалық шама масса деп аталады. Бірліктердің халықаралық (SI) жүйесінде масса бірлігіне килограмм (кг) алынған. Дененің массасын таразыға тартып өлшейді. m килограмм (кг) таразы m= Масса v 1г =0,001кг 1 кг = 1000000мг 1 кг = 1000 г 1т = 1000кг 1кг = 0,01ц

Заттың тығыздығы деп сол заттың көлем бірлігіндегі массасына тең физикалық шаманы айтады. Заттың тығыздығын табу үшін дененің массасын оның көлеміне бөлу керек. Заттың тығыздығын – P, дененің массасын – m, оның көлемін – Vәріптерімен белгіленеді. Заттың тығыздығының бірлігі үшін бірліктердің Халықаралық жүйесінде килограмның метр кубқа қатынасы алынған. Заттың тығыздығы және дененің көлемі белгілі болса, онда өлшеулер жүргізбей-ақ оның массасын анықтауға болады. кг/м ( ро) Тығыздық 3

Екі дененің өзара әрекеттесуі Тәжірибе: Екі дененің өзара әрекеттесуі Физика

Постер қорғау 1 топ “Дененің массасы” тақырыбында тығыздығы” Постер қорғау 1 топ “Дененің массасы” тақырыбында 2 топ “Заттың тығыздығы” тақырыбында

1.υ=s/... 2.m=...·v 3. ... =υ·t 4.t=.../υ 5....=m/v 6.v=.../ρ 3. Ой шақыру "Ойлан тап" ойыны ( жұптық жұмыс) 1.υ=s/... 2.m=...·v 3. ... =υ·t 4.t=.../υ 5....=m/v 6.v=.../ρ 7. ...=s/t

1.υ=s/t 2.m=p·v 3. s=υ·t 4.t=s/υ 5.p=m/v 6.v=m/ρ 7. u=s/t "Ойлан тап" ойыны ( жұптық жұмыс) 1.υ=s/t 2.m=p·v 3. s=υ·t 4.t=s/υ 5.p=m/v 6.v=m/ρ 7. u=s/t

Есептер шығару 1. Коньки киген екі бала бір-бірін кері итеріп,қарама қарсы жаққа қарай сәйкес 4 және 5 м/с жылдамдықпен сырғанап кетті. Бірінші баланың массасы 30кг. Екінші баланың мссасы неге тең? Берілгені: Формула ? Шешуі: V1=4м/с V2=5м/с m1=30кг Т/К m2=? 3кг*4м/с m2= ____ =24кг 5м/с m1υ1 m2= ─ υ2

3 кг∙15 м/с V1= --------- = 45 кг 1 кг 2.Арбалардың мссасы 1 және 3 кг ,олардың жылдамдықтары нөлге тең . Өзара әсерлескенде үлкен арба 15 м/с жылдамдыққа ие болды. Кіші арба қандай жылдамдықа ие болады Берілгені: Формула? Шешуі: m1=1кг m2=3КГ V2=15М/С Т/к V1=? m1 υ2 m2= ─ = ─ m2 υ1   m2v2 V1= ─ m1 3 кг∙15 м/с V1= --------- = 45 кг 1 кг

3. Массасы 40 кг баланың Айдағы салмағын анықтаңдар. g=1,6 Н / кг Берілгені: Формуласы: Шешуі: m= 40кг g= 1.6 Н/кг т/к: P= ? P= 40 кг * 1,6 Н/ кг=64 Н P= mg

Берілгені: Формуласы: Шешуі: V = 0.001м 1 кг Көңілсіз Жиенбай көке өзіне сорпа пісірмекші болыпты, бірақ ол сорпа емес жасыл түсті быламық пісіріпті. Жиенбай көке сорпаның дәмін көруге қорқып тұр. Сорпаның көлемі -0,001 м³ массасы – 1 кг . Жиенбай көкенің сорпасының тығыздығын табыңдар. Берілгені: Формуласы: Шешуі: V = 0.001м 1 кг m = 1кг Р= ------------ =1000 кг/м 0,001 м т/к: р =? 3 3 3

Берілгені: формуласы: Шешуі: m =50т = 50000кг V = m/p 50000кг 2. Ішіне 50т мұнай сиятын болу үшін цистернаның көлемі қандай болу керек? Берілгені: формуласы: Шешуі: m =50т = 50000кг V = m/p 50000кг m= ---------- = 62.5 м p = 800 кг/м 800кг/м т/к: V=? 3 3 3

3. Өлшемдері 1м * 0,8м * 0,1м мәрмәр тасының массасын анықтаңдар. 3. Өлшемдері 1м * 0,8м * 0,1м мәрмәр тасының массасын анықтаңдар. Берілгені: формуласы: Шешуі: V = 0,08 м р = 2700 кг/м т/к: m=? m=2700 кг/м * 0,08м =216кг 3 3 m= p*V 3

Сен білесің бе? Сергіту сәті. Өлшем бірліктер Физикалық шамалар 1 2

Белгіленуі, өлшем бірлігі 4.Ой қозғау. «Сәйкесін тап». Физикалық шама Белгіленуі, өлшем бірлігі Жол m, кг Жылдамдық F, H Уақыт ρ, кг/м3 Масса V, м3 Күш υ, м/с Көлем Тығыздық t, с S, м

«Физиканы ұғынуға ұмтылу» «Физиканы ұғынуға ұмтылу» Физикалық атауы Белгіленуі Өлшем бірлігі Формуласы Масса Жол Күш Тығыздық Жылдамдық Уақыт Орташа жылдамдық

Кім жүйрік? Судағы балық және ұшқан құс тіршілігінің физика заңдылықтарына қатыстылығы. Балық желбезегімен суды кейін шапшыту арқылы алға қарай қозғалады. Осы құбылысты түсіндір? 2.Суда жүзетін құстардың аяқтарындағы жарғақтар не үшін қажет?

5.Ой толғаныс. Физикалық диктант Масса және күш 5.Ой толғаныс. Физикалық диктант Масса және күш Коньки теуіп жүрген екі бала бірін-бірі қолдарымен итетіп жібереді де, 5 м/с және 3 м/с жылдамдықпен екі жаққа қарай кетеді, қай баланың массасы артық? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ Масса дегеніміз - _____________________________________________________ Массалардың төменде берілген мәндерін кг арқылы өрнекте: 0,00000003 г = ______________ кг 5,6 т = _____________________ кг 0,7 ц = _____________________кг 4890 г = ____________________кг 0,667 т = ___________________ кг = _____________________ кг 4.Салмақсыздық жағдайында иінді таразыны пайдаланып, екі дененің қайсысының массасы артық екенін анықтау мүмкін бе? 5.Заттың тығыздығы дегеніміз –__________________________________________ 6.Заттың тығыздығы мына формуламен анықталады: ρ=__________ 7. Мына шамалардың өлшем бірліктерін жаз: [m]=_______ [V]=­­­­­­_______ [ρ]=________ 8. Сәйкес тығыздық бірліктерін жаз: 1 г/см3 = ______________ кг/м3 1000 т/м3=_____________ кг/м3 0,09 кг/мм3= ____________кг/м3 /дм3=_______________кг/м3 9. Күш дегеніміз – ______________________________________________________ 10.Күштің өлшем бірлігі қандай? [F]=________

ТЕСТ

Тест сұрақтары Заттың көлем бірлігіндегі массасына тең физикалық шама А) Заттың тығыздығы; В) Дененің массасы; С) Дененің көлемі; 2. Заттың тығыздығын табатын формула А) m=pV; B) V=m/p; C) p=m/V; 3. Тығыздықтың өлшем бірлігі. А) кг; В) кг/м3; С) м3; 4. Ұзындығы 8 см, ені 5 см, қалыңдығы 3 см алтын кесегінің көлемі қандай? А) 120 см3; В) 100 см3; С) 150 см3; 5. Бір қалыпты қозғалатын дененің жылдамдығын анықтайтын формула. А) v=S/t; B) S=v∙t; C) m=pV;

6. 72 км/сағ неше м/с-қа тең? А) 10 м/с; В) 20 м/с; С) 15 м/с; 7. Аспан денелерінде және олардың жүйелерінде өтетін құбылысты зерттейтін ғылым. А) физика; В) астрономия; С) география; 8. Заттың неше күйі болады? А) 2; В) 4; С) 3; 9. 1 кг – да неше грамм бар? А) 1000 гр; В) 100 гр; С) 0,001 гр; 10. Қазақстанның алғашқы ғарышкері кім? А) Талғат Мұсабаев; В) Юрий Гагарин; С) тоқтар Әубәкіров;

Тест жауабы: 1 (а) 6 (в) 2 (с) 7(в) 3(в) 8 (с) 4(а) 9 (а) 5 (в) 10 (с)

Сабақты қорытындылау. Рефлексия Мен... таныстым ... маған оңай болған жоқ Мен жетістікке жеттім .... ... болса ғой .... менің есімде қалды Мен байқап көремін ...

-сабақ ұнады. -сабақ ұнаған жоқ. -сабақ орташа өтті.   -сабақ ұнады. -сабақ ұнаған жоқ.   -сабақ орташа өтті.

Бағалау (Ашық журнал) р/с Оқушының аты-жөні Үй тапсырмасы (Ашық журнал) р/с Оқушының аты-жөні Үй тапсырмасы Мағынаны тану (постермен жұмыс Ой шақыру (есептер шығару) Ой қозғау (кестемен жұмыс) Ой толғаныс (физикалық диктант) Критерий арқылы Жалпы 1 Амангелді М 2 Әлмұханов Н 3 Болатов Ә 4 Ертаева Г 5 Мубаракова Р 6 Қуртпанов А 7 Қарасаев Ә 8 Нұрланқызы Н 9 Нағыметов Ә 10 Отарбаева А 11 Шудабаева А 12 Кулимбетова Д

Үйге тапсырма: 1. Тарау бойынша тестке дайындық. 2 Үйге тапсырма: 1. Тарау бойынша тестке дайындық. 2. Төмендегі формулаларды пайдалануға арналған есептер құрастыру: s=ut, m= ρv, F= kx

Назар аударғандарыңызға рахмет!