Έλεγχος κίνησης σώματος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΖΩΩΝ 21-22/29-3-2018 Ι.Κ. ΑΓΓΕΛΗ Έλεγχος κίνησης σώματος ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ/ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΚΕΛΕΤΙΚΩΝ ΜΥΩΝ ΤΟΠΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΝΕΥΡΩΝΩΝ ΝΩΤΙΑΙΑ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΜΥΪΚΟΣ ΤΟΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Εκτέλεση συντονισμένης κίνησης (σύνθετη διαδικασία) μέσω λειτουργικής συμμετοχής και αλληλεπίδρασης νευρικού και μυϊκού συστήματος Προσέγγιση / πιάσιμο αντικειμένου: κορμός κλίση, καρπός-αγκώνας-ώμος ευθυγράμμιση και σταθεροποίηση για την υποστήριξη χεριού και αντικειμένου – έκταση και κάμψη δακτύλων -ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ισορροπίας + όρθιας στάσης Κινητικές μονάδες… κινητικοί νευρώνες… κυτ. σώματα στο κοιλιακό κέρας του νμ ή στο εγκεφαλικό στέλεχος

Αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου  εσωτερικά ώστε να καθορίζεται η κίνηση μέσω των αισθητικών συστημάτων Αισθητήρια συστήματα = σημεία εισόδου στο ΝΣ Κινητικά συστήματα = μετάφραση νευρικών σημάτων δράσης σε δύναμη σύσπασης στους μύες [κίνηση] ΕΛΕΓΧΟΣ κινητικής λειτουργίας γίνεται από το ΝΩΤΙΑΙΟ ΜΥΕΛΟ – θεμελιώδης ρόλος για εκούσιες κ αντανακλαστικές δράσεις ΕΞΙΣΟΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ: ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ κ ΦΛΟΙΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΩΝ Σε απλές κινήσεις-σπάνια ενεργοποιείται μόνο ένας μυς

ΚΙΝΗΣΕΙΣ Αντανακλαστικές [ταχείες - στερεότυπες - ακούσιες κινήσεις] Ευκινησία και επιδεξιότητα ~ δυνατότητα των κινητικών συστημάτων να σχεδιάζουν, να συντονίζουν κ να εκτελούν κινήσεις ΚΙΝΗΣΕΙΣ Αντανακλαστικές [ταχείες - στερεότυπες - ακούσιες κινήσεις] Ρυθμικά κινητικά σχέδια (βάδισμα, τρέξιμο, μάσηση) – [έναρξη κ’ λήξη = εκούσιες] Εκούσιες κινήσεις (οδήγηση αυτοκινήτου) [σκόπιμες + βελτιώνονται με την εξάσκηση (απαιτούνται λιγότερες διορθώσεις)] Σε κάθε περίπτωση οι μύες συσπώνται και χαλαρώνουν - κινήσεις σε αρθρώσεις όπου δύο ή περισσότερα οστά συναντώνται σε μια λιπαινόμενη επιφάνεια επαφής Μύες ασκούν έλξη μέσω προσφύσεων στα οστά κ’ στις αρθρώσεις  αγωνιστές και ανταγωνιστές

Τα κινητικά συστήματα δέχονται συνεχή ροή αισθητήριων πληροφοριών για γεγονότα του περιβάλλοντος, για τη θέση και τον προσανατολισμό του σώματος και των άκρων και για το βαθμό σύσπασης των μυών. ΒΑΣΕΙ αυτών  επιλογή κατάλληλης απόκρισης και προσαρμογή στην κίνηση

Ιεραρχικός τρόπος οργάνωσης των νευρώνων που ελέγχουν τους σκελετικούς μυς Πρόθεση / εντολογόνοι νευρώνες Εξειδικεύουν θέση και κίνηση ώστε να εκτελεσθεί η πρόθεση … Δέχονται προσαγωγό πληροφορία και από αισθητήρες μυών, τενόντων, αρθρώσεων, οφθαλμούς, αιθουσαίο τμήμα ωτός Επεξεργάζονται την πληροφορία δημιουργούν κινητικό πρόγραμμα για την εκτέλεση της κίνησης Μεταβίβαση πληροφορίας μέσω κατιουσών οδών στο χαμηλότερο επίπεδο [τοπικόκιν. νευρώνες εξέρχονται από στέλεχος ή νωτ.μυελό και καταλήγουν στους μυς]

Εγκεφαλικές περιοχές του μέσου ιεραρχικού επιπέδου λαμβάνουν συνεχώς πληροφορία (π.χ. θέση σώματος στο χώρο-ιδιοδεκτικότητα) και αναπροσαρμόζουν το αρχικό πρόγραμμα ΚΙΝΗΣΗΣ Αν π.χ. βαρύτερο αντικείμενο που σύρεται και δεν επαρκεί η αρχική μυϊκή συστολή για τη μετακίνησή του, καθορίζονται οι διορθώσεις και μεταδίδονται μέσω του χαμηλότατου ιεραρχικού επιπέδου στους κιν. νευρώνες Λιγότερες διορθώσεις για μια επαναλαμβανόμενη κίνηση – ΜΑΘΗΣΗ + επιδεξιότητα Κινήσεις υψηλής ταχύτητας και χωρίς ανάγκη για λεπτό έλεγχο εκτελούνται βάσει του αρχικού προγράμματος

Τοπικοί = στην περιοχή γύρω από τον κινητικό νευρώνα όπου συνάπτονται ΕΚΟΥΣΙΕΣ και ΑΚΟΥΣΙΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (υψηλή πολυπλοκότητα της νευροανατομικής βάσης του κινητικού συστήματος) συνοδεύονται από ενσυνείδητη επίγνωση του τί και γιατί το κάνουμε ΚΑΙ η προσοχή του ατόμου εστιάζεται στην ενέργεια Δύσκολη η ΔΙΑΚΡΙΣΗ καθώς η κινητική συμπεριφορά εμπεριέχει και τα δύο είδη ενεργειών (πέρασμα κλωστής από βελόνα-ασυνείδητη υποστήριξη βραχίονα-άκρας χειρός κ αναστολή δράσης ανταγωνιστών μυών) ΤΟΠΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΝΕΥΡΩΝΩΝ Τοπικά συστήματα ελέγχου συνιστούν κομβικά σημεία μετάδοσης οδηγιών από τα ανώτατα ι.κ.κ.ε.  κινητικούς νευρώνες και συμμετέχουν στη μεταβολή της δραστηριότητας των κινητικών μονάδων σε περιπτώσεις απρόσμενων κινητικών δυσκολιών ή επικίνδυνων περιβαλλοντικών παραγόντων ΔΙΑΝΕΥΡΩΝΕΣ (90% νμ) Εισερχόμενα σήματα από κατιούσες οδούς κ’ προσαγωγούς νευρώνες μεταδίδονται μέσω ΔΙΑΝΕΥΡΩΝΩΝ στους κινητικούς νευρώνες Τοπικοί = στην περιοχή γύρω από τον κινητικό νευρώνα όπου συνάπτονται Επιμήκεις = εκτείνονται σε μικρή απόσταση στο νωτιαίο μυελό ή το εγκ.στέλεχος ή διαπερνούν το ΚΝΣ (συντονισμένη αλληλεπίδραση δύο μελών του σώματος π.χ. χέρι-πόδι)

Τοπικοί διανευρώνες Επεξεργάζονται εισερχόμενα σήματα από ανώτατα κινητικά κέντρα, περιφερειακούς αισθητήρες κ’ άλλους διανευρώνες Καθορίζουν ποιοι μύες ενεργοποιούνται και πότε Δρουν ως διακόπτες επιτρέποντας ή αναστέλλοντας μία κίνηση ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΑ ΣΗΜΑΤΑ Προσαγωγές ίνες εισχωρούν σε διανευρώνες μεταφέροντας πληροφορία από αισθητήρες… οι οποίοι ανιχνεύουν μήκος και τάση μυός και την κίνηση των αρθρώσεων, επηρεάζοντας τις κινήσεις και συμβάλλοντας στην ενσυνείδητη αντίληψη της θέσης του σώματος

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΑ ΣΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΜΗΚΟΥΣ και ΜΥΟΤΑΤΙΚΟ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΔΙΑΤΑΤΙΚΟΙ αισθητήρες εντός του μυός ανιχνεύουν αλλαγές στο μήκος ή την απόλυτη τιμή του = απολήξεις προσαγωγών νευρικών ινών τυλιγμένες γύρω από τροποποιημένες μυϊκές ίνες που περιβάλλονται από έλυτρο συνδετικού ιστού  ΜΥΪΚΗ ΑΤΡΑΚΤΟΣ Εξωατράκτιες μυϊκές ίνες παράγουν δύναμη και κίνηση (η πλειονότητα) ΔΙΑΤΑΤΙΚΟΙ αισθητήρες :~μέγεθος κ’ ταχύτητα της διάτασης Μυϊκές άτρακτοι εντοπίζονται // εξωατράκτιες ίνες  διάταση μυός από εξωτερική δύναμη έλκει και διατείνει τις ενδοατράκτιες ίνες  ενεργοποιώντας απολήξεις των αισθητήρων

Μυϊκές άτρακτοι // εξωατράκτιες ίνες  διάταση μυός που έλκει και διατείνει τις ενδοατράκτιες ίνες  ενεργοποιώντας απολήξεις των αισθητήρων >>διάταση>> ρυθμός εκπυρσοκρότησης των αισθητήρων ΕΝΩ >>συστολή εξ. ινών βράχυνση μυός αίρει τη διάταση ατράκτουεπιβραδύνει το ρυθμό παραγωγής ώσεων από τους διατατικούς αισθητήρες

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΣΑΓΩΓΑ ΣΗΜΑΤΑ Προσαγωγές ίνες της μυϊκής ατράκτου εισέρχονται στο ΚΝΣ και διαμοιράζονται σε διάφορους κλάδους-μονοπάτια Μονοπάτι Α ερεθίζει ΚΑΤΕΥΘΕΙΑΝ τους κινητικούς νευρώνες καταλήγοντας ξανά στο μυ που έχει διαταθεί σχμ αντανακλαστικό τόξο = μυοτατικό αντανακλαστικό ή πρόκληση λακτίσματος του γόνατος Λάκτισμα γόνατος εξεταστής χτυπά με επικρουστήρα τον επιγ. τένοντα που συνδέει τους μηριαίους εκτείνοντες μυς του γόνατος με την κνήμη του άκρου ποδόςδιάταση του τένοντα κ’ των μηριαίων μυώνενεργοποίηση διατατικών αισθητήρων  δυναμικά δράσης προσαγωγών ινών μεταβιβάζονται στους κινητικούς νευρώνες βράχυνση μηριαίων μυών και κάτω άκρο εκτείνεται (ν/μ σύναψη+μύες) ΜΟΝΟΣΥΝΑΠΤΙΚΟ (διατατικό) αντανακλαστικό λόγω ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ σύναψης προσαγωγών ινών με κινητικούς νευρώνες απουσία διανευρώνων ΑΛΛΑ αντανακλαστικά τόξα = ΠΟΛΥΣΥΝΑΠΤΙΚΑ με παρεμβολή διανευρώνων μεταξύ προσαγωγών και απαγωγών νευρώνων

Δ = μεταφορά πληροφορίας ~ μήκος του μυός ανώτατα κέντρα: άξονες προσαγωγών νευρώνων άγονται προς το εγκ.στέλεχος – όπου συνάπτονται με διανευρώνες προς τις εγκ. περιοχές κινητικού ελέγχου-!αργές ελεγχόμενες κινήσεις/αντίληψη θέσης άκρων Β = ενεργοποίηση διανευρώνων αναστέλλουν τη λειτουργία κιν. νευρώνων που ελέγχουν ανταγωνιστές μυς Ενεργοποίηση μυός με ταυτόχρονη αναστολή και χάλαση ανταγωνιστή μυός : αλληλένδετη ή αμοιβαία εννεύρωση Γ = ενεργοποίηση κιν. νευρώνων συνεργιστικών μυών (συναγωνιστική συμβολή στην προτιθέμενη κίνηση-άλλοι εκτείνοντες μύες του γόνατος) ΟΜΟΠΛΕΥΡΗ κινητική απόκριση [ερεθιζόμενοι αισθητήρες και ενεργοποιημένοι μύες εντοπίζονται στην ΙΔΙΑ πλευρά του σώματος] vs ΕΤΕΡΟΠΛΕΥΡΗ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΤΑΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΤΑΣΗΣ Εισερχόμενα σήματα σε κιν. νευρώνες προκαλούν παραγωγή μυϊκής τάσης ~ μήκος, φορτίο, κόπωση μυός  απαιτείται συνεχής ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ με πληροφορίες του συστήματος κινητικού ελέγχου για την αναπτυσσόμενη τάση ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ από την όραση, από προσαγωγά σήματα υποδοχέων δέρματος-μυών-αρθρώσεων ΚΑΙ από τενόντια όργανα Golgi [αισθητήρες που εξυπηρετούν το σύστημα ανίχνευσης τάσης] Κοντά στην πρόσφυση με το μυ, γύρω από δέσμες κολλαγόνου του τένοντα (κυρτές σε ηρεμία), υπάρχουν απολήξεις προσαγωγών νευρικών ινών. Συστολή εξωατράκτιων ινώνέλξη τένονταευθυγράμμιση δεσμών κολλαγόνουενεργοποίηση απολήξεων αισθητήρων. Αύξηση παραγόμενης τάσης από το συστελλόμενο μυτ.ο.G δίνουν έναυσμα για δυν. δράσης που διαβιβάζονται προς το ΚΝΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΥΝ ανώτατα κέντρα κινητικού ελέγχου: ΤΑΣΗ + ΜΗΚΟΣ του μυός Προσαγωγές ίνες ατράκτου παρέχουν τοπικό ομοιοστατικό έλεγχο  δίνοντας πληροφορία για το ΜΗΚΟΣ (επίπεδο διάτασης) του ΜΥΟΣ Προσαγωγές ίνες τενόντιων οργάνων Golgi πληροφορούν τα συστήματα κινητικού ελέγχου ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗ ΤΑΣΗ ΜΥΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΥΝ ανώτατα κέντρα κινητικού ελέγχου: ΤΑΣΗ + ΜΗΚΟΣ του μυός

Νευρικές οδοί που αναδεικνύουν τα τενόντια όργανα Golgi ως συστατικό του τοπικού συστήματος κινητικού ελέγχου Συστολή στον εκτείνοντα μυ προκαλεί τάση στα τ.ο.G.ΔΔ στις προσαγωγές νευρικές ίνες ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ΚΑΜΨΗ Διακλαδώσεις προσαγωγών νεύρων προκαλούν αναστολή στους κιν. νευρώνες του συστελλόμενου μυός και συναγωνιστών (Α) του ΕΝΩ διεγείρουν τους κιν.νευρώνες των ανταγωνιστών (καμπτήρων μυών)(Β)

ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ Επώδυνη διέγερση του δέρματοςενεργοποίηση ομόπλευρων κιν. νευρώνων καμπτήρων μυών και αναστέλλει ετερόπλευρους κιν. νευρώνες εκτεινόντων μυών = ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ Ίδιο ερέθισμα επάγει αντίθετη απόκριση στην αντίπλευρη πλευρά = χιαστό αντανακλαστικό έκτασης ώστε το ετερόπλευρο πόδι να εκταθεί και να υποστηρίξει το βάρος του σώματος VS ομόπλευρο αντανακλαστικό κάμψης (ανύψωση από το έδαφος)

ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ

ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΥΡΣΗΣ ΣΕ ΣΥΖΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΧΙΑΣΤΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ και ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΝ Αντιπροσώπευση κύριων σωματικών περιοχών στον πρωτοταγή κινητικό φλοιό ΚΥΡΙΕΣ ΚΙΝΗΤΙΚΕς ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό και το συνεχή έλεγχο των εκούσιων κινήσεων [ανώτατο+μέσο ιεραρχικό επίπεδο κινητικού ελέγχου] Τμήματα που συνεργούν στον έλεγχο της μυϊκής κίνησης = αισθητικοκινητικός φλοιός  πρωτοταγής κινητικός φλοιός και προκινητική περιοχή Ξεχωριστές περιοχές ανατομικά και λειτουργικά με εκτενή διασύνδεση νευρωνικά δίκτυα όπου περισσότεροι του ενός νευρώνες λαμβάνουν μέρος σε μια κίνηση και κάθε νευρώνας λειτουργεί σε περισσότερες της μιας κινήσειςπροσαρμοστικότητα και μη στατική αλληλεπίδραση νευρώνων

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ και ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΠΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥΝ ΥΠΟΦΛΟΙΙΚΟΙ και ΣΤΕΛΕΧΙΚΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ Αλληλεπιδρούν με το φλοιό κατά τον έλεγχο των κινήσεων Παίζουν σημαντικό ρόλο ίσως ? στην έναρξη ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΜΩΣ στο σχεδιασμό + εξέλιξη πορείας των κινήσεων και στον ορισμό της σειράς εκτέλεσής τους που απαιτείται για την πραγμάτωση μιας ενέργειας καθώς και στην εκμάθηση επιδέξιων κινήσεων ΥΠΟΦΛΟΙΙΚΟΙ ΠΥΡΗΝΕΣ: π.χ. ζεύγος βασικών πυρήνων/γαγγλίων Ομάδα στενά διατεταγμένων πυρήνων [κερκοφόρος π. + κέλυφος=ραβδωτό σώμα], ωχρά σφαίρα], μέλαινα ουσία και υποθαλαμικός π. Διευκολύνουν ή καταστέλλουν κινήσεις εμπλέκονται στην έναρξη και τον έλεγχο κινήσεων νόσοι που προσβάλλουν τα βασικά γάγγλια προκαλούν χαρακτηριστικά κινητικά συμπτώματα ΝΟΣΟΣ Parkinson Κύτταρα με μελανίνη της μέλαινας ουσίας (βασικό γάγγλιο) και απολήγουν στο ραβδωτό σώμα χρησιμοποιούν ντοπαμίνη ως νευροδιαβιβαστή Εκφύλισή τους (ντοπαμινεργικά) αποτελεί κύρια εκδήλωση της νόσου Parkinsonμειωμένη δραστηριότητα κινητικού φλοιού μέσω τόξου βασικών γαγγλίων-θαλάμου ακινησία, βραδυκινησία, μυϊκή δυσκαμψία, μυϊκό τρόμο και εκδήλωση αδιαφορίας, αστάθεια σώματος…

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ δραστηριότητας της ντοπαμίνης στα βασικά γάγγλια ΝΟΣΟΣ Parkinson Αιτία του εκφυλισμού παραμένει άγνωστη- σε μικρό ποσοστό είναι γενετική ~γονίδια – λειτουργία των μιτοχονδρίων και την προστασία από το οξειδωτικό στρες // περιβαλλοντικές αιτίες εντομοκτόνα, μονοξείδιο άνθρακα// MPTP (πυριδίνη) υποπροϊόν οπιοειδών φαρμάκων ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ δραστηριότητας της ντοπαμίνης στα βασικά γάγγλια ΒΑΣΙΚΗ θεραπεία με: πρόδρομα ντοπαμίνης, διεγερτικά υποδοχέων ή αναστολείς ενζύμων μεταβολισμού της// L-DOPA που εισέρχεται στην κυκλοφορία, περνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και μετατρέπεται σε ντοπαμίνη που ενεργοποιεί τους υποδοχείς στα βασικά γάγγλια ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα (ή φρμ-αναστολέας διάσπασης της ντοπαμίνης>>> [νευροδιαβιβαστή] που φθάνει στους νευρώνες των βασικών γαγγλίων)

Παρεγκεφαλιδικοί πυρήνες ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΑ Λαμβάνει αναρριχώμενες, βρυώδεις, αμινεργικές προσαγωγές νευρικές ίνες που ξεκινούν από πυρήνες του στελέχους και του νωτιαίου μυελού Οι βασικοί νευρώνες που άγουν ώσεις μέσω της παρεγκεφαλίδας = κύτταρα Purkinje ΒΡΥΩΔΕΙΣ-διακλαδίζονται στην κοκκιώδη στοιβάδα και συνάπτονται με δενδρίτες κοκκιωδών κυττάρων στα σπειράματα-οι άξονες των κοκκιωδών κυττάρων διχοτομούνται σε σχήμα Τ σχμ παράλληλες ίνες που συνάπτονται με δενδριτικές απολήξεις κ.P., διασπείροντας την ώση συνάπτονται με δενδριτικούς κλάδους κ. P.  άγουν ισχυρή ώση σε λίγα ειδικά κ. P. που προβάλλουν στους παρεγκεφαλιδικούς πυρήνες Παρεγκεφαλιδικοί πυρήνες λευκής ουσίας : οδοντωτός, εμβολοειδής, σφαιροειδής, οροφαίος λαμβάνουν διεγερτικές ώσεις από τις προσαγωγές ίνες που διέρχονται προς το φλοιό της παρεγκεφαλίδας Παρεγκεφαλίδα μαζί με στέλεχος, θάλαμο, κιν. φλοιό, νωτ. μυελό κύκλωμα που εξασκεί επιρροή στη θέση του σώματος και στην κίνηση μέσω εξερχόμενων σημάτων προς πυρήνες του εγκ.στελέχους και του φλοιού από όπου εκπορεύονται κατιούσες οδοί προς κιν. νευρώνες νωτ. μυελού Παρεγκεφαλίδα- συγκρίνει την πληροφορία της «ιδεατής» κίνησης και του τι κάνει ένας μυς και αν υπάρχει διαφορά εκπέμπει σήμα ΛΑΘΟΥΣ για διόρθωση προς τον κιν. φλοιό και τους υποφλοιικούς πυρήνες

ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΔΙΚΗ ΒΛΑΒΗ [ακρίβεια + συντονισμός] Κινήσεις άκρων ή οφθαλμών εκτελούνται με τρέμουλο (τελικός τρόμος) - αυξανόμενης έντασης όσο η κίνηση πλησιάζει τον τελικό προσανατολισμό της (vs τρόμο παρκινσονικών - ηρεμία) Αδυναμία έναρξης ή λήξης κινήσεων ταχύτητας ή αδυναμία κινήσεων συνδυασμού πολλών αρθρώσεων [ακρίβεια + συντονισμός] Ασταθής στάση και αλλόκοτος βηματισμός, δυσκολία εκμάθησης νέων δεξιοτήτων και τροποποίησης κίνησης ΠΑΡΟΛΑ ΑΥΤΑ ΟΜΩΣ ΔΕΝ προκαλείται παράλυση ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ Φλοιονωτιαίες και στελεχιαίες οδοί : καταλήγουν σε σε διανευρώνες και κινητικούς νευρώνες

ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ ΦΛΟΙΟΝΩΤΙΑΙΑ ΟΔΟΣ Η επίδραση εγκεφαλικών περιοχών στην κίνηση και τη στάση του σώματος εξασκείται μέσω κατιουσών οδών : φλοιονωτιαίες (εκπορεύονται από το φλοιό) και στελεχιαίες (εκπορεύονται από το εγκ. στέλεχος) Ίνες κατιουσών οδών συνάπτονται με α- και γ- κιν. νευρώνες ή διανευρώνες ΦΛΟΙΟΝΩΤΙΑΙΑ ΟΔΟΣ Κυτταρικά σώματα (πυραμιδικοί νευρώνες) των νευρικών ινών βρίσκονται στον κινητικό φλοιό (κ προκινητική περιοχή) και καταλήγουν στο νωτιαίο μυελό – ΣΤΟ ύψος του προμήκους μυελού χιάζονται και κατέρχονται στην αντίθετη μεριά του νμ σκελετικοί μύες αριστερής πλευράς του σώματος ελέγχονται από νευρώνες του δεξιού εγκ. ημισφαιρίου Φλοιονωτιαίες ίνες συνοδεύονται από ίνες φλοιοπρομηκικής οδού – εκπορεύεται από τον αισθητικοκινητικό φλοιό και καταλήγει στο στέλεχος- ίνες ελέγχουν μυς οφθαλμών, προσώπου, γλώσσας, φάρυγγα, λάρυγγα – ΕΛΕΓΧΟΥΝ εκούσιες κινήσεις μυών κεφαλής και λαιμού ΕΝΩ οι φλοιονωτιαίες τους μυς του υπόλοιπου σώματος ΒΛΑΒΗ επιφέρει επιβράδυνση κινήσεων, απώλεια δακτυλικής κίνησης και δυσκολία απελευθέρωσης δακτύλων της άκρας χειρός από θέση γροθιάς

ΣΤΕΛΕΧΙΑΙΕΣ ΟΔΟΙ Ή ΕΞΩΠΥΡΑΜΙΔΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ Άξονες νευρώνων του εγκεφαλικού στελέχους κατέρχονται το νωτιαίο σωλήνα επηρεάζοντας τη λειτουργία των κινητικών νευρώνων-ΟΙ περισσότεροι παραμένουν αχίαστοι ΕΛΕΓΧΟΥΝ όρθια στάση , ισορροπία, βάδιση ~σημείο εκκίνησης ονομασία π.χ. αιθουσαιονωτιαία οδός ξεκινά από τον αιθουσαίο πυρήνα του εγκεφαλικού στελέχους ΚΑΤΙΟΥΣΕΣ ΟΔΟΙ φλ/νωτ- επιδρούν σε κιν. νευρώνες που ελέγχουν λεπτές κινήσεις π.χ. δακτύλων χεριού στ/χ – συντονίζουν μεγάλες μυϊκές ομάδες (στάση, βάδιση) Υψηλή αλληλεπίδραση Λειτουργικός πλεονασμόςΑΝ βλάβη υπάρχει μερική αντιστάθμιση ΌΧΙ ξεκάθαρος διαχωρισμός και αυτόματες και εκούσιες κινήσεις απαιτούν διαρκή και συντονισμένη αλληλεπίδραση και των 2 ειδών κατιουσών οδών

ΜΥΪΚΟΣ ΤΟΝΟΣ Η αντίσταση των σκελετικών μυών στην έκταση ενός άκρου από εξεταστή (διάταση) / παθητική κίνηση (μικρή και ομοιόμορφη) – εξαρτάται από τις γλοιοελαστικές ιδιότητες του μυός και της άρθρωσης και από τη δραστηριότητα α-κινητικών νευρώνων =χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο για την ιατρική εκτίμηση της νευρομυϊκής λειτουργίας ΑΦΥΣΙΚΟΣ (υψηλός) ΜΥΪΚΟΣ ΤΟΝΟΣ υπερτονία – παθητική κίνηση άρθρωσης με υψηλή ταχύτητα Υπάρχει « υψηλή αντίσταση» λόγω δραστηριότητας α-κινητικών νευρώνων (συστολή ΑΝΤΙ χαλάρωσης) Φλοιονωτιαία οδός + νευρώνες κινητικού φλοιού σε διαταραχή = υπερτονία Σπαστικότητα - μορφή υπερτονίας = υψηλός τόνος μετά από ήπια διάταση – αυξημένη απόκριση κινητικών αντανακλαστικών και μειωμένο συντονισμό εκούσιων κινήσεων ΑΚΑΜΨΙΑ- συνεχής αυξημένη μυϊκή συστολή και σταθερή αντίσταση σε παθητική διάταση ΑΛΛΟΙ τύποι υπερτονίας =σπασμοί (σύντομες συστολές) + κράμπες ΥΠΟΤΟΝΙΑ – αφύσικα χαμηλός μυϊκός τόνος, ατροφία, μειωμένα κινητικά αντανακλαστικά [μπορεί να οφείλεται σε παρεγκεφαλιδική ασθένεια, ανωμαλία α-κιν. νευρώνων]

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΟΡΘΙΑΣ ΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Απαιτείται υποστήριξη συντονισμένης μυϊκής δραστηριότητας ώστε ο σκελετός να αντισταθεί στις δυνάμεις της βαρύτητας [σύστημα με επιμήκη οστά + πολυσπονδυλωτή στήλη] Εγκέφαλος, αντανακλαστικά νευρικών δικτύων του στελέχους και του νωτιαίου μυελού ελέγχουν τους μυς που υποβαστάζουν την όρθια στάση, υποστηρίζοντας το σωματικό βάρος “Πρόβλημα” διατήρησης της όρθιας στάσης και τήρησης της ισορροπίας ΑΝΘΡΩΠΟΣ= υψηλή δομή που στηρίζεται σε σχετικά μικρή επιφάνεια - με υψηλό κέντρο βάρους ΓΙΑ ισορροπία το κ.β. πρέπει να βρίσκεται ΜΕΣΑ στη βάση στήριξης που ορίζεται από τα πέλματα // ισορροπία προστατεύεται και από αντανακλαστικά στάσης που οι προσαγωγές οδοί τους εκπορεύονται από : οφθαλμούς, αιθουσαίο μηχανισμό, σωματικούς αισθητήρες - απαγωγές οδοί = α-κιν. νευρώνες (απαγωγές οδοί) προς τους σκελετικούς μυς και κέντρα ολοκλήρωσης = δίκτυα νευρώνων στο στέλεχος και το νωτιαίο μυελό Υπάρχουν και εγκεφαλικά κέντρα που σχηματίζουν μια εσωτερική εικόνα της σωματικής γεωμετρίας συμβάλλοντας στη διατήρηση της όρθιας στάσης και στη δημιουργία πλαισίου αναφοράς για την αντίληψη της στάσης και του προσανατολισμού του σώματος

Απαιτείται συντονισμός εκατοντάδων μυών ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ αντανακλαστικών για διατήρηση όρθιας στάσης = χιαστό αντανακλαστικό έκτασης Όταν το ένα πόδι κάμπτεται και ανασηκώνεται από το έδαφος // το άλλο εκτείνεται έντονα για να υποστηρίξει το επιπρόσθετο σωματικό βάρος // μετατόπιση κ.β. ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ προσαγωγός εισερχόμενη πληροφορία για την αποτελεσματική προσαρμογή της στάσης από διάφορα σημεία [απώλεια όρασης ή αιθουσαίου μηχανισμούμικρή δυσκολία] μηχανισμοί ελέγχου της στάσης του σώματος: αποτελεσματικοί, ευέλικτοι και με υψηλή προσαρμοστικότητα ΒΑΔΙΣΗ Απαιτείται συντονισμός εκατοντάδων μυών Έναρξη με ελαφριά κλίση σώματος προς τα εμπρός // εκτείνοντες της υποστηριζόμενης πλευράς ενεργοποιούνται ώστε να άρουν το βάρος του σώματος και οι αντίπλευροι αναστέλλονται από την αλληλένδετη εννεύρωση ώστε να καμφθεί και να αιωρηθεί προς τα εμπρός το μη υποβασταζόμενο άκρο Οι κυκλικές-εναλλασσόμενες κινήσεις της βάδισης εκτελούνται υπό την καθοδήγηση δικτύων διανευρώνων σε επίπεδο νωτιαίου μυελού, συντονίζοντας τα εξερχόμενα σήματα νευρώνων που ελέγχουν μυς βραχιόνων, ώμων, ισχίων, μηρών και άκρων ποδών

ΥΨΙΣΤΗ σημασία αισθητικοκινητικού φλοιού (βλάβηδιαταραχές) ΒΑΔΙΣΗ Νευρωνικά δίκτυα (προσαγωγά μηνύματα και τοπικά δίκτυα )του νωτιαίου μυελού μπορούν να προκαλέσουν ρυθμική κίνηση ενός άκρου ΑΚΟΜΗ και αν απουσιάζουν προσαγωγές πληροφορίες Κατά τη διάρκεια της κίνησης λαμβάνει χώρα ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΝΕΥΡΩΝΩΝ σε εγκεφαλικό φλοιό, παρεγκεφαλίδα, στέλεχος, νωτιαίο μυελό ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΚΑΙ τα μεσαία και υψηλά επίπεδα κινητικού ελέγχου για τον έλεγχο της στάσης, των εκούσιων κινήσεων και για την προσαρμογή στο περιβάλλον ΥΨΙΣΤΗ σημασία αισθητικοκινητικού φλοιού (βλάβηδιαταραχές)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Kandel E.R., Schwartz J.H., Jessell T.M. (Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - Μηχανισμοί της λειτουργίας του οργανισμού Vander A, Sherman J, Luciano D (Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Sherwood L. (Aκαδημαϊκές εκδόσεις Ι. Μπάσδρα και ΣΙΑ Ο.Ε.)