ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδασκαλία Εφαρμογές Ι Σχολική Ετοιμότητα και Μετάβαση Πηγή πληροφοριών Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθηγήτρια Μαρία Σακελλαρίου

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Π.Τ.Ν. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων marisak@uoi.gr 9. Συνεργασία Οικογένειας και Νηπιαγωγείου στο πλαίσιο της Μετάβασης του Παιδιού από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό Σχολείο: Από τη Θεωρία στη Πράξη ΜΑΡΙΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Π.Τ.Ν. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων marisak@uoi.gr

Εισαγωγικά Σχόλια Σήμερα, τα Προγράμματα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, όλο και περισσότερο απομακρύνονται από τα παραδοσιακά πρότυπα και εξελίσσονται. αντικατοπτρίζοντας τόσο τις δημογραφικές αλλαγές στην κοινωνία, όσο και τις φιλοσοφικές αλλαγές στο χώρο.   Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε και μια αναπτυσσόμενη αναγνώριση, ότι η Οικογένεια ασκεί πρωτεύουσα επιρροή σε όλες τις πλευρές ανάπτυξης και εκπαίδευσης του παιδιού. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Ενδεικτικά και επιγραμματικά αναφέρουμε σχετικά την Τα τελευταία χρόνια, Διεθνείς Οργανισμοί, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και Πολιτικοί Φορείς, αρμόδιοι για την εκπαίδευση και την παραγωγή εκπαιδευτικής πολιτικής παρουσιάζουν ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για ζητήματα συνεργασίας Σχολείου, Οικογένειας και Κοινωνίας. Ενδεικτικά και επιγραμματικά αναφέρουμε σχετικά την UNESCO (διεθνής οργανισμός) την Ευρωπαϊκή Ένωση (πολιτικός φορέας) και το Πανεπιστήμιο του Harvard. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η UNESCO δίνει έμφαση (Delors, 1996) στην ανάγκη για ουσιαστικότερη συνεργασία και σύμπραξη Σχολείου, Οικογένειας και Κοινότητας, με στόχο την ενίσχυση της τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εστιάζει το ενδιαφέρον της σ’ αυτή τη συνεργασία με βασικό στόχο, μεταξύ άλλων, τη μείωση του ρυθμού της σχολικής διαρροής. Το Πανεπιστήμιο του Harvard, εδώ και μια εικοσαετία, λειτουργεί το ερευνητικό πρόγραμμα “Harvard Family Research Project”, όπου συλλέγει, αναλύει και συνθέτει ερευνητικά δεδομένα, πληροφορίες και γνώσεις με στόχο την ανάπτυξη στρατηγικών που θα προωθήσουν την εκπαιδευτική και κοινωνική επιτυχία, αλλά και την ευημερία των παιδιών, των οικογενειών και των κοινοτήτων τους (Weiss, 2005). 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Εισαγωγικά Σχόλια …συνέχεια Μέσα από τη σύγχρονη εμπειρική βιβλιογραφία τεκμηριώνεται η σημαντικότητα της συμμετοχής των γονέων στην εκπαίδευση των παιδιών τους στην προσχολική ηλικία και η σχέση της με: τις θετικές αναπτυξιακές τους εκβάσεις, τα υψηλά επίπεδα προαγωγής τους στο σχολείο. τη διατήρηση των θετικών εκβάσεων. τη μέγιστη κοινωνική τους ικανότητα και ανάπτυξη. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η απόφαση των γονέων να συμμετέχουν στην εκπαίδευση των παιδιών τους, συνδέεται μεταξύ άλλων : με την ευκαιρία που τους δίνεται από τους παιδαγωγούς να ασκήσουν θετική επίδραση στην εκπαίδευση των παιδιών τους από τις απόψεις τους για το πόσο ένα προσχολικό πρόγραμμα ενδιαφέρεται για τη συμμετοχή τους. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η παρούσα μελέτη, αποτελεί μια ερευνητική προσπάθεια προκειμένου να συμβάλλουμε στην ευρύτερη κατανόηση των απόψεων των μητέρων για την αποτελεσματικότητα της προαγωγής των παιδιών τους, μέσω του νηπιαγωγείου, αλλά και των προσδοκιών τους, τόσο από το νηπιαγωγείο, όσο και από το πρώτο σχολικό έτος των παιδιών τους στο δημοτικό σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η παρούσα έρευνα στοχεύει να καταδείξει ότι κατανοώντας όλα τα παραπάνω, μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα πλαίσιο συνεργασίας οικογένειας και νηπιαγωγείου για τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών προκειμένου να υπάρχει μια συνέχεια μεταξύ προσχολικής και πρώτης σχολικής εκπαίδευσης στο πλαίσιο μιας ομαλής μετάβασης 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

2.Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Ο όρος μετάβαση (transition) χρησιμοποιείται με διάφορους τρόπους. Με τη γενική του έννοια χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια χρονική περίοδο ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς τύπους δραστηριοτήτων ή περιβαλλόντων. Ο Good(1973) τον περιγράφει ως «το πέρασμα από το ένα στάδιο στο άλλο». Οι O’ Dell και Eisenberg (1989) ως «ένα πέρασμα από μια κατάσταση, τύπο, επίπεδο, δραστηριότητα ή θέση, σε μια άλλη». 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Προκειμένου για τη σχολική μετάβαση, συνήθως αναφερόμαστε στις δυσκολίες συνοχής του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών, αφού η αλλαγή των Α.Π.Σ. αποτελεί πηγή μεγάλης ανησυχίας κατά τη μετάβαση από τη μια σχολική βαθμίδα στην άλλη. Ωστόσο, άλλα προβλήματα όπως μαθησιακά, κοινωνικά, συναισθηματικά και οργανωτικά, είναι εξίσου σημαντικά (Worsley, 1986). 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης για να περιγράψει το χρονικό διάστημα κατά το οποίο το παιδί κινείται από το σπίτι στο σχολείο, από το σχολείο σε μετά-σχολικές δραστηριότητες, από τον παιδικό σταθμό στο νηπιαγωγείο, από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο κ.ά. (Lombardi, 1992). Η μετάβαση από τη μια εκπαιδευτική βαθμίδα στην άλλη σημαίνει επίσης, αλλαγή κτιρίου, οργάνωσης, εκπαιδευτικών, φιλικών σχέσεων και προγράμματος σπουδών (Margetti, 2002). 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Στην παρούσα μελέτη ως μετάβαση θεωρούμε τη μετακίνηση των παιδιών του νηπιαγωγείου στην Α΄ τάξη του δημοτικού σχολείου (Σακελλαρίου, 2008) Τον όρο « σχολική ετοιμότητα» η Piotrkowski και άλλοι ερευνητές (2000), προσεγγίζουν εννοιολογικά , ως ένα σύνολο κοινωνικών, πολιτικών, οργανωτικών, εκπαιδευτικών πόρων που υποστηρίζουν την επιτυχία των παιδιών κατά την είσοδό τους στο σχολείο 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Θεωρούν, ότι ο όρος μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμος όταν δεν χρησιμοποιείται ως ένα στατικό χαρακτηριστικό των παιδιών, αλλά ενσωματώνει τις πολλαπλές όψεις των λειτουργιών των παιδιών που είναι σημαντικές για τη σχολική επιτυχία και λαμβάνει υπόψη τις κοινές ευθύνες που έχουν οι οικογένειες, τα σχολεία και οι τοπικές κοινωνίες στην παροχή ενός περιβάλλοντος φροντίδας, που προάγει τη μάθηση των παιδιών 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

τις ανισότητες στις εμπειρίες και ευκαιρίες μάθησης, Αν και η σχολική ετοιμότητα έχει γίνει αποδεκτή ως στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος, παραμένει εξόχως αμφιλεγόμενη έννοια Έχει δεχθεί κριτική, ότι αποτελεί ένα στατικό χαρακτηριστικό των παιδιών και αγνοεί τις ατομικές διαφορές, τις ανισότητες στις εμπειρίες και ευκαιρίες μάθησης, την ευθύνη των σχολείων να διαπραγματευτούν τη μάθηση με όλα τα παιδιά, ότι βασίζεται σε έναν τρόπο διδασκαλίας και σε μη έγκυρους τρόπους αξιολόγησης, σε μια αποκλειστική εστίαση σε γνωστικές-νοητικές δεξιότητες, με υποβάθμιση όλων των άλλων δεξιοτήτων (Willer & Bredekamp, 1990). 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σε ερευνητικό επίπεδο, ελάχιστες είναι οι μελέτες που έχουν συστηματικά συγκρίνει τις απόψεις γονέων και παιδαγωγών σχετικά με τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών. Θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό μια από κοινού προσέγγιση της έννοιας της σχολικής ετοιμότητας γονέων και νηπιαγωγών, προκειμένου μέσα από αυτήν την οπτική και συνεργασία να προάγουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων, στάσεων και χαρακτηριστικών των παιδιών που θα τα βοηθήσουν σε μια ομαλή μετάβαση στο δημοτικό σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σήμερα, ο όρος για τη σχολική ετοιμότητα αναφέρεται κυρίως στην ικανότητα του παιδιού να αξιοποιεί τα στοιχεία της ωριμότητας για την αφομοίωση των νέων εμπειριών. ενώ η θεωρία της αναπτυξιακής ετοιμότητας αναφέρεται στην ενδεδειγμένη χρονική στιγμή της μετάβασης. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Στην παρούσα μελέτη εκλαμβάνουμε ως σχολική ετοιμότητα την εννοιολογική προσέγγιση των Piotrkowski και άλλων ερευνητών (2000). και θεωρούμε ότι η από κοινού προσέγγιση της έννοιας, γονέων και νηπιαγωγών στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συνεργασίας, αποτελεί μια εξαιρετικά σημαντική πρόκληση, προκειμένου να προετοιμαστούν τα παιδιά για μια επιτυχή είσοδο στο δημοτικό σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

3. Το Θεωρητικό Πλαίσιο Αναφοράς Η διεθνής βιβλιογραφία τοποθετεί το ζήτημα της μετάβασης σε ένα ευρύ σφαιρικό πλαίσιο και προσδιορίζει (Council of Europe, 1999) τα δικαιώματα των παιδιών σε σχέση με τη μετάβαση ως: το δικαίωμα της μετάβασης χωρίς άγχος από το ένα σύστημα στο άλλο, Το δικαίωμα της συστηματικής συνέχειας στις εκπαιδευτικές εμπειρίες και το δικαίωμα εξασφάλισης ευκαιριών για επιτυχίες. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Θα παραθέσουμε συνοπτικά τις θεωρίες μετάβασης μέσα από την οπτική διαφόρων ερευνητών του θέματος, (Simmon et al., 1987) : 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Θεωρία του άγχους (Stress Inoculation Theory) Μια μετάβαση σε ένα απρόσωπο περιβάλλον, μπορεί να προπαρασκευάσει τους μαθητές για την επόμενη μετάβαση σε ένα παρόμοιο περιβάλλον. Ωστόσο, σύγχρονες έρευνες έδειξαν, ότι το μέγεθος της προσωπικής διάσπασης είναι ανασταλτικός παράγοντας στη μετάβαση των παιδιών σε μεγαλύτερες βαθμίδες. Θεωρία της αλλαγής της κοινωνικής θέσης στη σχολική κοινότητα (Top Dog Versus Botton Dog Theory) Όταν τα παιδιά είναι μέλη μιας κυρίαρχης ομάδας με κριτήριο την ηλικία, το γεγονός αυτό αποτελεί παράγοντα ενδυνάμωσης της αυτοεκτίμησής τους, σε σχέση με τα μέλη μιας χαμηλότερης ηλικιακά ομάδας. Η αλλαγή της κοινωνικής τους θέσης μπορεί να προκαλέσει αισθήματα φόβου, απομόνωσης, χαμηλή αυτοεκτίμηση και δύσκολη προσαρμογή στη νέα σχολική κοινότητα. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Θεωρία ανάπτυξης ετοιμότητας (Development Readiness Theory) Η σχολική ετοιμότητα εξαρτάται όχι μόνο από την αναπτυξιακή ικανότητα των παιδιών, αλλά κυρίως από την ικανότητα του σχολικού περιβάλλοντος να αναπτύξει και να ενισχύσει το ιδιαίτερο αναπτυξιακό στάδιο του κάθε παιδιού. Θεωρία της ασυνέχειας (Discontinuity Theory) Μια αλλαγή θεωρείται ασυνεχής, όταν δεν είναι βαθμιαία και υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο πριν και στη μετά περίοδο (Simmon et al., 1987). Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο είναι ένα παράδειγμα ασυνέχειας (προσδοκίες εκπαιδευτικών, σχολική οργάνωση, τρόπος αξιολόγησης, μορφές διδασκαλίας, αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών κ.ά.). Όσο πιο μεγάλη είναι η απόκλιση ανάμεσα στο περιβάλλον του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η μετάβαση για τους μαθητές. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Συσσωρευτική θεωρία (Commutation Theory) Οι πολλές και ταυτόχρονες αλλαγές έχουν συνέπειες στην ψυχολογική προσαρμογή, στην αυτοεκτίμηση και στα κίνητρα μάθησης των παιδιών. Οικοσυστημική θεωρία Ο Bronfenbrenner, εισηγητής αυτής της προσέγγισης, υποστήριξε ότι η ανάπτυξη του ανθρώπου διαμορφώνεται μέσα στα μεταβαλλόμενα περιβαλλοντικά πλαίσιά του (Bronfenbrenner, 1996). Η οικοσυστημική προσέγγιση παρέχει ένα συστηματικό τρόπο ανάλυσης, κατανόησης και καταγραφής όλων των παραγόντων που επιδρούν στα παιδιά που μεταβαίνουν από το ένα περιβαλλοντικό πλαίσιο (νηπιαγωγείο), στο άλλο (δημοτικό σχολείο). 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σύγχρονα συστημικά μοντέλα συνεργασίας οικογένειας και σχολείου υποστηρίζουν αυτήν την ανάγκη της μοντέρνας κοινωνίας με τα ποικιλόμορφα κοινωνικά, πολιτιστικά και γλωσσικά χαρακτηριστικά και προωθούν ευέλικτες μεθόδους προσέγγισης και προώθησης αυτής της συνεργασίας. Συγκεκριμένα: 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Το μοντέλο της οικολογικής προοπτικής του Bronfenbrenner (1979) θεωρεί ότι η ανθρώπινη ανάπτυξη είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των ατόμων με το εναλλασσόμενο δυναμικό περιβάλλον στο οποίο ζουν . Μέσα από αυτήν την προοπτική τα περιβάλλοντα των ανθρώπων θεωρούνται ως πολλαπλά συστήματα του άμεσου (όπως είναι οι γονείς, οι παιδαγωγοί και οι συνομήλικοι). μέσα από το έμμεσο περιβάλλον (όπως είναι ο πολιτισμός και η κοινωνία) και με το κάθε περιβαλλοντικό επίπεδο να επηρεάζει το ένα, το άλλο με την πάροδο του χρόνου. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Το μοντέλο των «επικαλυπτόμενων σφαιρών επιρροής» της Epstein (1995) λαμβάνει υπόψη τρία σημαντικά πλαίσια: το σχολείο, την οικογένεια και την κοινότητα, θεωρώντας ότι τα τρία αυτά πλαίσια επηρεάζουν και επηρεάζονται. Το μοντέλο της Epstein περιγράφει δραστηριότητες συμμετοχής και συνεργασίας, ενώ συγχρόνως παρέχει ένα χρήσιμο πλαίσιο για τις πρακτικές που συνδέουν την οικογένεια, το σχολείο και την κοινότητα. Το μοντέλο των Ryan & Adams (1995), μέσα από τεκμηριωμένες αποδείξεις καταδεικνύει τις επιδράσεις που μπορεί να έχει η συνεργασία οικογένειας και σχολείου στην προαγωγή των μαθητών και στην καλύτερη κοινωνική τους προσαρμογή. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

4. Προγράμματα στήριξης της μετάβασης: Από τη θεωρία στην πράξη Τα παιδιά έχουν ανάγκη υποστήριξης πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της διαδικασίας μετάβασης, έτσι ώστε η ψυχολογική και ακαδημαϊκή κοινωνικοποίησή τους να μην είναι ένας απλός συμβιβασμός, αλλά μια ουσιαστική διαδικασία εκπαιδευτικής και προσωπικής εξέλιξης του κάθε παιδιού. Οι ανάγκες για μια ομαλή μετάβαση περιλαμβάνουν προώθηση σχέσεων και επικοινωνίας ανάμεσα στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο με προπαρασκευαστικές επισκέψεις, ανταλλαγή εκπαιδευτικών και κατάρτισή τους σε κοινά προγράμματα σπουδών. Η συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων στη διαδικασία μετάβασης, θα πρέπει να αρχίζει ένα χρόνο πριν το έτος μετάβασης. Πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια στην οποία πρέπει να συμμετέχουν παιδιά, εκπαιδευτικοί και γονείς. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

4.1 Προγράμματα συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου Η ομαλή μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο δεν αποτελεί μια πραγματικότητα στην Ελλάδα. Οι σημαντικότεροι λόγοι είναι: η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευτικών (νηπιαγωγών και δασκάλων). η άγνοια των δασκάλων των μαθησιακών στόχων του νηπιαγωγείου. η μη προσαρμογή των μορφών διδασκαλίας του δημοτικού σχολείου στην προγενέστερη γνώση των παιδιών. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η επιτυχία στα προγράμματα μετάβασης και στις δραστηριότητες οι οποίες χτίζουν γέφυρες μεταξύ νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου, εξαρτάται από τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών. Η γνώση των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών, της δομής των μαθημάτων, των μεθόδων διδασκαλίας και των απαιτήσεων των εκπαιδευτικών (νηπιαγωγών και δασκάλων), δημιουργούν προϋποθέσεις κατανόησης και ικανοποίησης των ιδιαίτερων αναγκών των μαθητών που πραγματοποιούν μετάβαση. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Συγκεκριμένα περιλαμβάνουν: Τα Προγράμματα μετάβασης που αφορούν τη συνεργασία των εκπαιδευτικών, στοχεύουν στο να μάθουν οι εκπαιδευτικοί να είναι πρόθυμοι να απεικονίσουν το ρόλο τους, στους εκπαιδευτικούς της άλλης βαθμίδας εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα περιλαμβάνουν: Επίσκεψη των δασκάλων στα νηπιαγωγεία πριν από την αρχή του σχολικού έτους, προκειμένου να συλλέξουν πληροφορίες για τους νέους μαθητές (ατομικά χαρακτηριστικά, κοινωνικές, γνωστικές δεξιότητες κ.ά.), αλλά και για να γνωρίσουν το εκπαιδευτικό περιβάλλον των μαθητών τους. Αξιολόγηση των πληροφοριών (γραπτών και προφορικών). Γνώση και στήριξη των κοινωνικών, αναπτυξιακών και ακαδημαϊκών αναγκών των μαθητών. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Προσαρμογή των μεθόδων διδασκαλίας. Ανταλλαγή εκπαιδευτικών και κοινή διδασκαλία σε ορισμένα μαθησιακά αντικείμενα. Προσαρμογή των μεθόδων διδασκαλίας. Ενημέρωση της μιας ομάδας για τους ρυθμούς διδασκαλίας της άλλης. Ενημέρωση για τα προγράμματα σπουδών. Ανάπτυξη κοινών μαθησιακών στόχων και αξιολόγησής τους. Συνεργασία των διευθυντών των δυο σχολείων. Συμμετοχή σε ορισμένες συνεδριάσεις των συλλόγων τους. Κοινή συνεχής επιμόρφωση. Συνεργασία ένα χρονικό διάστημα μετά τη μετάβαση, με σκοπό την αξιολόγηση του προγράμματος και προτάσεις για περαιτέρω βελτίωση. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

4.2 Προγράμματα στήριξης των γονέων Η σημασία της συμμετοχής των γονέων στη διαδικασία μετάβασης των παιδιών από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο είναι μεγάλη. Όταν το παιδί εισάγεται σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα δημιουργείται ένα διπολικό σύστημα αγωγής, με τους γονείς ως φυσικούς παιδαγωγούς και τους εκπαιδευτικούς ως επαγγελματίες παιδαγωγούς. Η σχολική επιτυχία εξαρτάται από την ύπαρξη συνεργασίας ανάμεσα στις δύο ομάδες. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Στα προγράμματα συμβουλευτικής γονέων, οι γονείς μαθαίνουν: να δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά τους να αναπτύσσουν οργανωτικές δεξιότητες. να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να δοκιμάσουν χωρίς φόβο το νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον. να μαθαίνουν τα παιδιά τους, ότι η αποτυχία είναι απαραίτητο μέρος της μάθησης. να είναι ενήμεροι για τις ανάγκες και τις ανησυχίες των παιδιών τους κατά τη μετάβαση. να μετατρέπουν τις ανησυχίες τους σε θετική δράση συζητώντας μαζί τους για τους κανόνες, τα προγράμματα και τις διαδικασίες. να παρέχουν ένα όριο ανεξαρτησίας στα παιδιά τους, ικανοποιώντας την ανάγκη τους για αυτονομία και ελευθερία. να διατηρούν ισχυρές οικογενειακές σχέσεις. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σε σχέση με τη συνεργασία νηπιαγωγείου και οικογένειας τα προγράμματα αναφέρονται: καθιέρωση της συμμετοχής των γονέων στις συνεδριάσεις των εκπαιδευτικών . ενημέρωση των γονέων από τους εκπαιδευτικούς για τις μεθόδους διδασκαλίας. ενημέρωση των γονέων από το διευθυντή του δημοτικού σχολείου για τη δομή και οργάνωση του νέου σχολείου, ώστε να μπορούν να απαντηθούν τα ερωτήματά τους. πρόσκληση των γονέων και των παιδιών από τους εκπαιδευτικούς του δημοτικού σχολείου σε μια μέρα ανοιχτής επίσκεψης στο σχολείο, με σκοπό τη γνωριμία με το κτίριο . οργάνωση ειδικής τελετής για τους γονείς και τα παιδιά την πρώτη μέρα του σχολείου. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

διανομή σε κάθε οικογένεια ενός σχολικού καταλόγου με τα τηλέφωνα του σχολείου, την ηλεκτρονική του διεύθυνση, ένα μικρό ιστορικό του σχολείου, το ετήσιο σχολικό πρόγραμμα, προσδιορισμός δασκάλων ανά τάξη, τα μαθησιακά αντικείμενα, την ώρα έναρξης και άλλες πρακτικές πληροφορίες συνεργασία γονέων και παιδιών με γονείς και παιδιά που ήδη φοιτούν στο σχολείο και έχουν βιώσει την εμπειρία της μετάβασης. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

5. Περιοχή έρευνας - Μεθοδολογία 5. Περιοχή έρευνας - Μεθοδολογία Κύρια ερευνητική μας υπόθεση είναι, ότι κατανοώντας τις απόψεις και τις προσδοκίες των μητέρων για την αποτελεσματικότητα της προαγωγής των παιδιών τους μέσω του νηπιαγωγείου, μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο πλαίσιο συνεργασίας οικογένειας και νηπιαγωγείου για τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών, ώστε να υπάρχει μια συνέχεια μεταξύ προσχολικής και πρώτης σχολικής εκπαίδευσης στο πλαίσιο μιας ομαλής μετάβασης. Το δείγμα της έρευνάς μας αποτέλεσαν 60 μητέρες των οποίων τα παιδιά φοιτούσαν δύο χρόνια στο νηπιαγωγείο και επρόκειτο την επόμενη χρονιά να φοιτήσουν στο δημοτικό σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Τα δεδομένα της έρευνας αποκτήθηκαν μέσω συνέντευξης και με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου, διαφορετικού βαθμού τυποποίησης. Προκειμένου να δώσουμε απάντηση στα ερωτήματα της μελέτης μας, επιλέξαμε την περιγραφική έρευνα (descriptive research), συνδυάζοντας την με ένα ερωτηματολόγιο διαφορετικού βαθμού τυποποίησης και τη συνέντευξη προκειμένου να συλλεχθούν και ποιοτικά δεδομένα. Η επεξεργασία των στοιχείων έγινε με τη βοήθεια του στατιστικού πακέτου SPSS 16. Τα στατιστικά αποτελέσματα της έρευνάς μας τα ερμηνεύουμε και με αποσπάσματα από τις συνεντεύξεις, τα οποία διασαφηνίζουν το χαρακτήρα της έρευνας, προσφέροντας καλύτερη κατανόηση. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

5.1Δημογραφικά χαρακτηριστικά των μητέρων (Ν=60) Το 71,7% των μητέρων έχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση, το 25% κατέχει απολυτήριο Λυκείου και μόλις το 1,7% έχει εκπαίδευση μικρότερη από το επίπεδο του Γυμνασίου. Σε ότι αφορά το επάγγελμα της μητέρας προσδιορίστηκαν στο δημόσιο 41,7% και στον ιδιωτικό τομέα 26,7%, ενώ το 13,3% δήλωσε οικιακά και άνεργη. Οι μητέρες και οι πατέρες δεν διέφεραν σημαντικά ως προς τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά (σύμφωνα με τη δήλωση των μητέρων) και επομένως έχουμε τυπικά εργαζόμενους γονείς με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

6. Αποτελέσματα της έρευνας Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα της έρευνάς μας ως εξής: 6.1 Απόψεις των μητέρων για την αποτελεσματικότητα της προαγωγής και ανάπτυξης του παιδιού μέσω του νηπιαγωγείου Κατανοώντας τις απόψεις των μητέρων για την αποτελεσματικότητα της προαγωγής των παιδιών μέσω του νηπιαγωγείου, μπορούμε ευκολότερα να διασφαλίσουμε ένα πλαίσιο συνεργασίας οικογένειας και νηπιαγωγείου, μέσα από κατάλληλα προγράμματα, με κοινούς στόχους γονέων και νηπιαγωγών για τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών και την ομαλή μετάβασή τους στο δημοτικό σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Ν ΣΩΣΤΟ ΔΕΝ ΕΝΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΟ ΜΕΡΙΚΑ ΣΥΧΝ. % Η αγωγή του νηπιαγωγείου δεν είναι απαραίτητη 60 1 1,7 57 95 2 3,3 Η αγωγή του νηπιαγωγείου είναι απαραίτητη μόνο για τα παιδιά που δεν έχουν κανένα να τα φροντίζει στο σπίτι 58 96,7 Με την αγωγή του νηπιαγωγείου τα παιδιά συνηθίζουν ευκολότερα στο σχολείο 54 90 4 6,7 Η έγκαιρη αγωγή του νηπιαγωγείου μειώνει τις ελλείψεις ανάπτυξης των παιδιών 37 61,7 12 20 11 18,3 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Τα παιδιά που φοίτησαν σε νηπιαγωγείο είναι στις σχολικές τους επιδόσεις πιο μπροστά από άλλα που δεν φοίτησαν 60 34 56,7 6 10 20 33,3 Η αγωγή της οικογένειας είναι αρκετή για το παιδί πριν πάει στο σχολείο 7 11,7 36 17 28,3 Οι γονείς πρέπει μόνοι τους να φροντίζουν, για να βρουν ένα νηπιαγωγείο για τα παιδιά τους. 51 85 4 6,7 5 8,3 Δεν είμαι αντίθετος στην αγωγή του νηπιαγωγείου, αλλά αυτή δεν προσφέρει καμιά βοήθεια στο παιδί 1 1,7 55 91,7 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΦΟΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ Ν ΝΑΙ ΟΧΙ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΣΥΧΝ % Άλλαξε το παιδί σας από τότε που πήγε στο νηπιαγωγείο; 60 50 83,6 9 15 1 1,7 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ν* ΣΥΧΝ % Άλλαξε το παιδί σας από τότε που πήγε στο νηπιαγωγείο; Ποιες αλλαγές έχετε παρατηρήσει; Κοινωνικοποίηση 72 30 41,7 Διάφορες θετικές μορφές συμπεριφοράς 24 33,3 Σε θέματα μάθησης 15 20,8 Μεθοδολογία / προγραμματισμός στη δουλειά του 3 4,2 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν, ότι οι μητέρες θεωρούν ότι το νηπιαγωγείο μπορεί να προωθήσει την προαγωγή και ανάπτυξη του παιδιού, αφού μέσα από τις απαντήσεις τους καταγράφεται η άποψη, ότι το νηπιαγωγείο αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη μεταβίβαση της κοινωνικής πραγματικότητας και της σχολικής επιτυχίας των παιδιών τους, επιβεβαιώνοντας τις θεωρητικές μας θέσεις. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

6.2 Προσδοκίες των μητέρων από το νηπιαγωγείο Στην παρούσα μελέτη υποστηρίζουμε, ότι η άποψη των μητέρων για το νηπιαγωγείο είναι θετική, κυρίως, γιατί το συνδέουν με τις προσδοκίες τους για το σχολείο. Όπως φαίνεται από τον Πίνακα 3, αλλά και από τις συνεντεύξεις των μητέρων, οι προσδοκίες τους από το νηπιαγωγείο είναι μεγάλες. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ν* ΣΥΧΝ. % Ποιες προσδοκίες έχετε, τι περιμένετε από το νηπιαγωγείο; Κοινωνικοποίηση 106 21 19,8 Καλλιέργεια σκοπών αγωγής 23 21,7 Προετοιμασία για δημοτικό 14 13,2 Να περνάει καλά / εκδρομές / παιγνίδι / πολιτιστικές εκδηλώσεις 11 10,4 Να μην αφήνει κενά για να καλύψει η οικογένεια / να καλύπτει κενά από οικογένεια 3 2,8 Βασικές έννοιες στη μάθηση / δημιουργικές δραστηριότητες 25 23,6 Δεν περιμένω κάτι / τίποτε ιδιαίτερο 5 4,7 Ασφάλεια των παιδιών / αγάπη από νηπιαγωγούς 4 3,8 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

6.3 Προσδοκίες των μητέρων από το δημοτικό σχολείο 6.3 Προσδοκίες των μητέρων από το δημοτικό σχολείο Οι προσδοκίες των μητέρων για το πρώτο σχολικό έτος των παιδιών τους επιβεβαιώνουν την ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων στην παιδαγωγική διαδικασία, προκειμένου η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο σχολείο να είναι ομαλή. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ν* ΣΥΧΝ. % Ποιες προσδοκίες έχετε σχετικά με την πρώτη τάξη; Καλός εκπαιδευτικός/ καλό σχολείο/ να σέβονται την προσωπικότητα του παιδιού 90 1 2,2 Να ανταποκριθεί σε αυτά που πρέπει να μάθει εκεί (γραφή, ανάγνωση, μαθηματικά) 8 8,9 Θετική προσαρμογή στο περιβάλλον, πρόγραμμα, τρόπο σκέψης του σχολείου 5 5,6 Θετική προσαρμογή στη συμπεριφορά του, κοινωνικότητα Περισσότερη δουλειά/ πιο γρήγορους ρυθμούς από το νηπιαγωγείο 14 15,6 Να αγαπήσει το σχολείο, τα βιβλία, το διάβασμα 25 27,8 Να περνάει καλά, να παίζει, να μην αγχωθεί 28 31,1 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

ΦΟΒΟΙ ΤΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πολλές φορές η μετάβαση του παιδιού στο σχολείο δεν είναι επιτυχής και οι μητέρες εκδηλώνουν φόβους, οι οποίοι καταγράφονται ως εξής (Πίνακας 5): ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΦΟΒΟΙ ΤΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ν ΣΥΧΝ % Ποιους φόβους έχετε; Κανένα ιδιαίτερο φόβο 80 12 15 Προσωπικότητα, επίπεδο, ικανότητα του εκπαιδευτικού 18,8 Δυσκολίες στα μαθήματα, γραφή, ανάγνωση 5 6,3 Άσχημη συμπεριφορά από τα άλλα παιδιά / προσαρμογή με τα άλλα παιδιά 9 11,3 Να μην απογοητευτεί / προσαρμογή στο πρόγραμμα του σχολείου / έλλειψη καλλιέργειας σκέψης 25 31,3 Ασφάλεια χώρου / υγιεινή / μεγάλος αριθμός παιδιών στο σχολείο 13 16,3 Έλλειψη χρόνου να ασχοληθώ μαζί του 1 1,3 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Μεγάλο είναι το ποσοστό των μητέρων (31,3%) που φοβάται μήπως το παιδί της απογοητευθεί, δεν προσαρμοσθεί στο πρόγραμμα του σχολείου, ενώ επίσης το 16,3% δείχνει μια επιφυλακτικότητα για την ασφάλεια, την υγιεινή του χώρου, αλλά και το μεγάλο αριθμό των παιδιών στο σχολείο. Το 18,8% των μητέρων εκφράζει φόβους για την προσωπικότητα, αλλά και την ικανότητα των εκπαιδευτικών στο σχολείο, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη συνεργασίας με την οικογένεια, ώστε μεταξύ των δύο πλαισίων (οικογένεια- σχολείο) να υπάρχει απόλυτη κατανόηση. Για όλους τους παραπάνω λόγους το 85% των μητέρων καταγράφει άγχος και ανασφάλεια πριν τη φοίτηση των παιδιών τους στο σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

7. Συμπερασματική Συζήτηση – Προτάσεις Οι απόψεις των μητέρων που αφορούν την αποτελεσματικότητα της προαγωγής και ανάπτυξης του παιδιού μέσω του νηπιαγωγείου καταγράφονται ως θετικές Οι μητέρες κατά πλειοψηφία θεωρούν την αγωγή και εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο απαραίτητη αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα για συμμετοχή όλων των παιδιών στο νηπιαγωγείο, αλλά και τον υποστηρικτικό του ρόλο στις δυσκολίες της μετάβασης των παιδιών στο σχολείο, αφού θεωρούν ότι μέσω του νηπιαγωγείου τα παιδιά θα έχουν καλύτερες σχολικές επιδόσεις. Επιβεβαιώνουν δε τη θετική τους άποψη ακόμη και για τις αλλαγές που παρατηρούνται στο παιδί από την φοίτησή του στο νηπιαγωγείο, σε θέματα κοινωνικοποίησης, καλής συμπεριφοράς και γενικότερα μάθησης. Θεωρούμε ότι αυτή η θετική τους στάση, δικαιολογεί και το ενδιαφέρον τους για την προσχολική αγωγή και τη συνεργασία τους με το νηπιαγωγείο, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια θετική προαγωγή των παιδιών. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Μέσα από τα παραπάνω ευρήματα, αντανακλάται η ευρύτερη αντίληψη, ότι το νηπιαγωγείο αποκτά έναν όλο και περισσότερο ακαδημαϊκό χαρακτήρα. Η διασφάλιση της σχολικής επιτυχίας, από τα πρώτα εκπαιδευτικά βήματα του παιδιού, απαιτεί: μια συνεχή προσήλωση στο στόχο της πρώιμης προαγωγής και ανάπτυξης του παιδιού και την ύπαρξη ενός κοινού οράματος για τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών, μεταξύ οικογένειας και νηπιαγωγείου Μέσα από αυτήν την προοπτική οι νηπιαγωγοί έχουν την ευθύνη της αντιμετώπισης των ανησυχιών των γονέων, όσον αφορά τις κοινωνικές προσδοκίες σχολικής ετοιμότητας και της εξασφάλισης χρήσιμων στρατηγικών συνεργασίας, που θα διασφαλίζουν σε όλα τα παιδιά τη σχολική επιτυχία μέσα από μια ομαλή μετάβαση στο σχολείο. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνάς μας οι προσδοκίες των μητέρων από το νηπιαγωγείο είναι υψηλές. Έχει καταγραφεί η θετική τους άποψη για την προσχολική αγωγή και εκπαίδευση του νηπιαγωγείου. Μεγάλο ποσοστό μητέρων καταγράφει άγχος και ανασφάλεια πριν τη φοίτηση του παιδιού τους στο σχολείο, επειδή φοβάται ότι ενδεχομένως η μετάβαση στο σχολείο δεν θα είναι επιτυχής. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Όλα τα παραπάνω προσφέρουν στους νηπιαγωγούς μια ευκαιρία παρέμβασης και προώθησης της συνεργασίας των δύο πλαισίων (οικογένειας και σχολείου), ενώ αποτελεί γι’ αυτούς μια πρόκληση για μεγαλύτερη και επιτυχέστερη οικογενειακή συμμετοχή στα προσχολικά προγράμματα αγωγής και εκπαίδευσης. Από τη συμπερασματική συζήτηση των αποτελεσμάτων της έρευνάς μας, καταλήγουμε στις ακόλουθες ενδεικτικές προτάσεις: 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Συνεργασία οικογένειας και νηπιαγωγείου στο πλαίσιο μιας οικολογικής προοπτικής. Ανάγκη κατανόησης των ιδιαίτερων αναγκών των γονέων και των απόψεών τους για την αγωγή και εκπαίδευση του νηπιαγωγείου. Ανάγκη κατανόησης της έμφασης που δίνει το νηπιαγωγείο στη συνεργασία οικογένειας και νηπιαγωγείου. Ανάγκη για διαδικασία στρατηγικού σχεδιασμού στις συνεργατικές προσπάθειες οικογένειας και νηπιαγωγείου. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Κατανόηση της θέσης της μητέρας στο οικογενειακό περιβάλλον, του εκπαιδευτικού και πολιτιστικού της επιπέδου και των ενδιαφερόντων της για την αγωγή και εκπαίδευση του νηπιαγωγείου. Η θετική στάση των μητέρων για συνεργασία με το νηπιαγωγείο, δημιουργεί ισχυρές προϋποθέσεις της ακαδημαϊκής και κοινωνικής ικανότητας των παιδιών, στο πλαίσιο μιας ομαλής μετάβασής τους στο σχολείο. Οι γονείς κατανοούν τη σημαντικότητα της συμμετοχής τους στην εκπαίδευση των παιδιών τους, όταν αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως ένα άτομο που έχει θετική επιρροή στις αναπτυξιακές τους εκβάσεις. Γονείς και νηπιαγωγοί οφείλουν να δουν την επικοινωνιακή τους σχέση, μέσα από ένα πνεύμα συνεργασίας, αλληλοπροσφοράς και συνέχειας. Οι θετικές απόψεις των μητέρων για την αγωγή του νηπιαγωγείου συνδέονται με τις υψηλές προσδοκίες τους. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η εθελοντική προσφορά και συνεργασία των γονέων στο νηπιαγωγείο, συνδέεται με τη σχολική ετοιμότητα και τη σχολική επιτυχία των παιδιών. Υποστήριξη καλύτερης επικοινωνίας μεταξύ νηπιαγωγού και οικογένειας με στόχο την ομαλή μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο. Δημιουργία προγραμμάτων επιμόρφωσης νηπιαγωγών και δασκάλων, προκειμένου να ενημερωθούν διεξοδικά για τη συνεργασία οικογένειας και νηπιαγωγείου στο πλαίσιο της διαδικασίας της μετάβασης. Εξειδικευμένο μάθημα στα Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Τμήματα (σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο) με αντικείμενο τη συνεργασία οικογένειας και νηπιαγωγείου, αλλά και τις στρατηγικές ομαλής προσαρμογής των παιδιών από το νηπιαγωγείο, στο δημοτικό σχολείο. Τα Α.Π.Σ. νηπιαγωγείου και δημοτικού σχολείου να έχουν μεταξύ τους συνοχή. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Καταληκτικά υποστηρίζουμε, ότι τα παραπάνω προϋποθέτουν ουσιαστικές αλλαγές στις στρατηγικές συνεργασίας οικογένειας και νηπιαγωγείου προκειμένου τα προγράμματα προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης να οδηγηθούν προς νέα πρότυπα συνεργασίας και να προσφέρουν στους γονείς περισσότερες ευκαιρίες για συμμετοχή στην εκπαίδευση των παιδιών τους. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Σε κανένα άλλο επίπεδο εκπαίδευσης η Συνεργασία δεν έχει περισσότερο νόημα από ότι στο πλαίσιο της Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Πρόκειται για μια συνεχιζόμενη πρόκληση στο πεδίο της Συνεργασίας Οικογένειας και Νηπιαγωγείου, την οποία ως παιδαγωγοί οφείλουμε να διατηρήσουμε, τόσο με την έμφαση στην έρευνα, όσο και στην πρακτική, προκειμένου να ενισχύσουμε έγκυρες και ανανεωτικές πρακτικές. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Χρειάζεται να ονειρευτούμε καλύτερα σχολεία, σε έναν καλύτερο κόσμο… Ωστόσο, εάν θέλουμε η ρητορική να γίνει πραγματικότητα, είναι απαραίτητο να επενδύσουμε στους εκπαιδευτικούς, αφού είναι εν δυνάμει, το μόνο και το πλέον σημαντικό κεφάλαιο για την επίτευξη του οράματος της κοινωνίας της μάθησης, μέσα από ένα αναβαθμισμένο σχολείο! 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Τέλος υποστηρίζουμε ότι: Τέλος υποστηρίζουμε ότι: η πρόκληση για τους Παιδαγωγούς της προσχολικής ηλικίας και την Οικογένεια είναι, να πιστέψουν στις δυνατότητες που προκύπτουν από τη Συνεργασία Οικογένειας και Νηπιαγωγείου η πρόκληση για την Πολιτεία είναι να υιοθετήσει τη «συνεργατική προσέγγιση» Οικογένειας και Νηπιαγωγείου και να την υποστηρίξει θεσμικά, μέσα από κατάλληλο προγραμματισμό και οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, τα οποία θα υποστηρίζουν την ειδική εκπαίδευση και επιμόρφωση των παιδαγωγών σε θέματα Συνεργασίας Οικογένειας και Νηπιαγωγείου. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Η π ρ ό κ λ η σ η για όλους μας είναι, η υιοθέτηση της φιλοσοφίας του D e w e y… ότι δεν υπάρχει άλλη δυνατή εναλλακτική λύση από τη σ υ ν ε ρ γ α σ ί α, το σ ε β α σ μ ό στη δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ό τ η τα και την προθυμία από όλους τους εμπλεκόμενους στην παιδαγωγική διαδικασία να διατηρηθεί ο δ ι ά λ ο γ ο ς … 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Ένα σχολείο που δεν σιωπά και παραιτείται. Παραφράζοντας τον Freire (2006) θεωρούμε, ότι οφείλουμε να εργασθούμε όλοι για ένα σχολείο περιπέτεια, που δεν φοβάται να ριψοκινδυνεύει, που πάει μπροστά και απορρίπτει τη στασιμότητα. Ένα σχολείο που συμμετέχει, δημιουργεί, αγαπά, φαντάζεται, λέει ναι στη ζωή . Ένα σχολείο που δεν σιωπά και παραιτείται. 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!! 7/11/2018 SAKELLARIOU MARIA

Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημειώματα

Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ. http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1328.

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκουσα: Αναπλ. Καθηγήτρια Μαρία Σακελλαρίου. «Διδασκαλία Εφαρμογές Ι. Σχολική Ετοιμότητα και Μετάβαση Πηγή πληροφοριών». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1328.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1] https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/.