Φυσιολογία νεφρικής λειτουργίας ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΟΥ. M.D. PhD. ΙΑΤΡΟΣ-ΝΕΦΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Ουροποιητικό σύστημα Νεφροί 2 Νεφροί (Δε – Αρ) 2 Ουρητήρες (Δε – Αρ) 1 Ουροδόχος Κύστη 1 Ουρήθρα Επινεφρίδια

14.1a

14-1b

Τι είναι η υδρωνέφρωση? Υδρονέφρωση ονομάζεται η διεύρυνση της νεφρικής πυέλου (εσωτερικό τμήμα του νεφρού, απ’ όπου αποβάλλονται τα ούρα προς τον ουρητήρα), με ή χωρίς διάταση των ουρητήρων και της κύστης.

Juxtamedullary Nephron Cortical Nephron 14-5

Ουροποιητικό σύστημα Αγγειώδες σπείραμα Ουροποιητικό σύστημα Αγγειώδες σπείραμα Προσαγωγό αρτηρίδιο Τριχωήδη σπειράματος Κάψα Bowman (2 πέταλα) Όλα μαζί: Νεφρικό σωμάτιο

Ποιες είναι οι λειτουργίες του Νεφρού Οι νεφροί είναι υπεύθυνοι για: Την απομάκρυνση των τοξικών προϊόντων του μεταβολισμού από το σώμα Τη διατήρηση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών Τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης Τη μετατροπή της Vitamin D στην ενεργή της μορφή Τη διέγερση της παραγωγής των ερυθρών αιμοσφαιρίων με τη σύνθεση της ερυθροποϊητίνης

Οι νεφροί είναι για τον οργανισμό όργανα ζωτικής σημασίας και διαθέτουν ένα σύστημα αυτορρύθμισης, που αποσκοπεί στη διατήρηση της σταθερότητας της νεφρικής αιμάτωσης

Εξισωση του Cocroff και Gault Cockcroft-Gault formula Ccr (ml/min) = (140-age) x weight *0.85 if female 72 Scr Η εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας γίνεται με την κάθαρση της κρεατινίνης: Cockcroft DW, Gault MH. Nephron. 1976;16(1):31-41.

Χρόνια νεφρική νόσος: κλινικό πρόγραμμα δράσης Χρόνια νεφρική νόσος: κλινικό πρόγραμμα δράσης NKF/DOQI Στάδιο Περιγραφή GFR (ml/min/1.73m2) Ενέργεια Σε αυξημένο κίνδυνο 90 (με κινδύνους για ΧΝΝ) Έλεγχος για μείωση κινδύνου για ΧΝΝ 1 Νεφρική βλάβη με φυσιολογικό ή αυξημένο GFR 90 Διάγνωση και θεραπεία. Θεραπεία των συνοδών παθολογικών καταστάσεων. Επιβράδυνση της εξέλιξης. Μείωση καρδιαγγειακού κινδύνου 2 Νεφρική βλάβη με ήπια μείωση του GFR 60-89 Εκτίμηση της εξέλιξης 3 Με μέτρια μείωση του GFR 30-59 Αξιολόγηση και θεραπεία των επιπλοκών 4 Με σοβαρή μείωση του GFR 15-29 Προετοιμασία για υποκατάσταση νεφρικής λειτουργίας 5 Νεφρική ανεπάρκεια <15 (σε εξωνεφρική κάθαρση) Υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας (εάν υπάρχει ουραιμία) Am J Kidney Dis, 2002

Παράδειγμα Γυναίκα ,35 ετών, μονόνεφρος βάρος σώματος 75 με cr 1.3 στον 3 μήνα εγκυμοσύνης τι σπειραματική διήθηση έχει(GFR) ?

Τι ορίζεται οξεία νεφρική ανεπάρκεια ΟΝΑ? Τι ορίζεται οξεία νεφρική ανεπάρκεια ΟΝΑ? Αιφνίδια αύξηση της κρεατινίνης κατά 25% και άνω από την αρχική της τιμή

Ορισμός της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου (ΧΝΝ) – Κριτήρια (National Kidney Foundation K/DOQI guidelines 2002) GFR: ρυθμός σπειραματικής διήθησης (ml/min/1.73m2)

Προνεφρικά Νεφρικά Μετανεφρικά Υποογκαιμία (έμετοι, διάρροιες , υπερασβεστιαιμία) Ηπατονεφρικό σύνδρομο (veno-occlusive disease after hematopoietic cell transplantation) Φάρμακα (ΜΣΑΦ, ιντερλευκίνη-2) Νεφρικά Δευτεροπαθής σπειραματονεφρίτιδα Αμυλοείδωση Εναπόθεση ελαφρών αλύσων (Πολλαπλούν μυέλωμα) Μεβρανωδης σπειραματονεφρίτιδα (MBGN) Ταχέως εξελισσόμενη σπειραματονεφρίτιδα (bisphosphonates) Διάμεσο-σωληναριακή βλάβη Οξεία σωληναριακή βλάβη (toxic/ischemic) Μυελωματώδης νεφρός (cast nephropathy) Λεμφοματώδης διήθηση των νεφρών Φάρμακα (Σισπλατίνη, ιφοσφαμίδη) Λυσοζύμη (που απελευθερώνεται από οξεία μονοκυτταρική ή μυελομονοκύτταρα λευχαιμία) Αγγεικά(Θρόμβωση νεφρικής φλέβας) HUS/TTP –ουραιμικό αιμολυτικό σύνδρομο /θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα (Φάρμακα: gemcitabine, χημειοθεραπεία ) Μετανεφρικά Eνδοσωληναριακή απόφραξη (οξεία νεφροπάθεια του ουρικού οξέος, μεθοτρεξάτη) Εξωνεφρική απόφραξη (κακοήθεια ΓΕΣ,ουροποιητικού, γυναικολογικού)

Η ΧΝΝ στην ΓΕΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΥΡΩΝ Μικροσκοπική εξέταση ούρων Μικροσκοπική ούρων Λευκά αιμοσφαίρια Ερυθρά αιμοσφαίρια Κύλινδροι Υαλώδεις Επιθηλιακοί Κοκκώδεις Κηρώδεις Κοκκία τελικού σταδίου Κρύσταλλοι Σωληναριακά κύτταρα Φυσική χαρακτήρες Όψη: Διαυγή Χροιά: Κίτρινη ΕΒ: 1015 Χημική εξέταση Πρωτεινουρία Αιμοσφαιρίνη

Ποια είναι τα όρια της Πρωτεϊνουρίας? Ο καλύτερος δείκτης για την εξέλιξη της ΧΝΝ Normal albumin excretion <30 mg/24 hours Microalbuminuria 20-200 g/min or 30-300 mg/24 hours Macroalbuminuria >300 mg/24 hours Nephrotic range proteinuria >3 g/24 hours Goal: 50-100 mg/d; or 60% reduction from baseline Am J Kidney Dis 2002; 39(S2): S1-246

Autoregulation of High Filtration Pressure 14-13

Νερό 57% του Σ.Β ενήλικα έως 75% του Σ.Β. νεογνού Προοδευτική μείωση με την πάροδο της ηλικίας (-1 kg/δεκαετία)

Νερό Μυϊκός ιστός μεταβολικά ενεργός ιστός νερό Μυϊκός ιστός μεταβολικά ενεργός ιστός νερό Λιπώδης ιστός χαμηλή μεταβολική δραστηριότητα νερό Ολικό νερό σώματος εξαρτάται από % μυϊκού ιστού και % λιπώδους ιστού Π.χ: παχύσαρκοι, γυναίκες < άνδρες, αθλητές

Ποια είναι η κατανομή νερού? Ενδοκυττάριο (50-58% (60%) ολικού νερού, 25-35% ΣΒ) Εξωκυττάριο (38-46% (40%) ολικού νερού, 23% ΣΒ) μεσοκυττάριο υγρό πλάσμα Ε.Ν.Υ. ενδοφθάλμιο υγρό υγρά του Γ.Σ.

Τι περιέχει το ενδοκυττάριο υγρό? Ίδια σύσταση σε όλα τα κύτταρα Μικρά ποσά ιόντων νατρίου και χλωρίου Μεγάλα ποσά ιόντων καλίου και φωσφορικών Μέτρια ποσά ιόντων μαγνησίου και θειικά Μεγάλη συγκέντρωση πρωτεϊνών

Τι περιέχει το Εξωκυττάριο υγρό? Μεγάλα ποσά ιόντων νατρίου και χλωρίου Σημαντικά ποσά διττανθρακικών Μικρά ποσά καλίου, ασβεστίου, μαγνησίου, φωσφορικών, θειικών. Στο πλάσμα περιέχονται μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνών

Πρόσληψη νερού Πρόσληψη από το στόμα: Αμιγές νερό (2/3 προσλαμβανόμενης ποσότητας) Τροφή (1/3 προσλαμβανόμενης ποσότητας) Μικρό ποσοστό συντίθεται στο σώμα (150-250ml/ 24ωρο-προϊόν αντιδράσεων του μεταβολισμού) Συνήθης μέση συνολική ημερήσια πρόσληψη: 2300ml/24ωρο

Αποβολή νερού Ποιες είναι οι Οδοί απώλειας νερού?? Δέρμα Αναπνευστική οδός Ούρα Ιδρώτας Κόπρανα

Ρύθμιση ισοζυγίου νερού Πως ρυθμίζεται το Ισοζύγιο ύδατος? Μετακίνηση μεταξύ διαμερισμάτων (εσωτερικό ισοζύγιο) Ρύθμιση πρόσληψης και αποβολής (εξωτερικό ισοζύγιο)

Πως ρυθμίζεται το εσωτερικό ισοζυγίου ? Ωσμωτική πίεση (συγκέντρωση ιόντων στον ορό ή στο πλάσμα) Κολλοειδωσμωτική ή ογκωτική πίεση (οφείλεται στις πρωτεΐνες του πλάσματος) Υδροστατική πίεση (παράγεται από τη λειτουργία του καρδιακού μυός)

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΥΓΡΩΝ

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΝΕΡΟΥ ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΞΟΔΟΣ 1. Από το πλάσμα-IV 1. Ούρα-κόπρανα 2. Aπό το στόμα-peros 2. Εφιδρώσεις-έμετοι κ.λ.π 3. Από οξειδώσεις 3. Levin- Παροχετεύσεις Άθροιση Αξιολόγηση: Αρνητικό (-) προσλαμβανόμενα > αποβαλλόμενα Θετικό (+) προσλαμβανόμενα < αποβαλλόμενα Ισοζύγιο (0) προσλαμβανόμενα = αποβαλλόμενα

Ρύθμιση αισθήματος δίψας Αύξηση (1-2%) της ωσμωτικότητας του πλάσματος λόγω έλλειψης νερού ή περίσσεια άλατος Ελάττωση όγκου εξωκυττάριου υγρού (αιμορραγίες, εκκενωτικές παρακεντήσεις) Κακή επικοινωνία ή καταστολή του αισθήματος της δίψας κίνδυνος αφυδάτωσης κωματώδεις καταστάσεις Α.Ε.Ε. βρέφη ηλικιωμένοι

Διέγερση της έκκρισης ADH Αφυδάτωση Τραυματικό, χειρουργικό στρες Αναισθητικά φάρμακα Άλγος ( κωλικός) ,φόβος, νικοτίνη κλπ

Δράση της αντιδιουρητικής ορμόνης Ρύθμιση έκκρισης μέσω της ωσμωτικής πίεσης και του όγκου του εξωκυττάριου υγρού Εκκρίνεται από την νευροϋπόφυση Διέγερση των πυρήνων του υποθαλάμου ~ ωσμωυποδοχείς Δράση της ADH στους νεφρούς αύξηση της επαναρρόφησης του νερού

Ηλεκτρολύτες Οι κυριότεροι ηλεκτρολύτες είναι το νάτριο και το κάλιο Νάτριο: εξωκυττάριο υγρό (πλάσμα, διάμεσο υγρό) Κάλιο: ενδοκυττάριο υγρό Ισορροπία μέσω ΑΤΡ αντλίας καλίου- νατρίου (2:3) Βασικοί παράγοντες στην ωσμωτικότητα του πλάσματος και των κυττάρων

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΩΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ Κάλιο (Κ+): 3,5 - 4,5 mEq/lt Νάτριο (Nα+): 135 - 145 mΕq/lt Ασβέστιο(Cα++): 4,5 - 5,5mEq/lt Μαγνήσιο(Mg++): 1 ,5 - 2,5 mEq/lt Φώσφορος(HPO-4):1 – 1,5mEq/lt Χλώριο(Cl-): 95 - 110 mEq/lt

Ισοζύγιο ηλεκτρολυτών Το κύριο κατιόν του ενδοκυτταρίου χώρου είναι το Κ+ ενώ του εξωκυτταρίου το Να+ Ρυθμιστής η αντλία Να+ και Κ+, η οποία βάζει συνεχώς το Κ+ μέσα στο κύτταρο και βγάζει Να+.

Διακίνηση ύδατος μεταξύ των δύο διαμερισμάτων του εξωκυτταρίου χώρου Η υδροστατική πίεση ωθεί το Η2Ο από τα αγγεία στο διάμεσο χώρο. Αντίθετα η κο- λοειδωσμωτική πίεση που οφείλεται στις πρωτεΐνες συγκρατεί το Η2Ο μέσα στα αγγεία. Οι πιέσεις αυτές βρίσκονται σε ισορροπία. Αν αυξηθεί η Υδροστατική έναντι της Κολοειδωσμωτικής Π. ή μειωθεί η Κολοειδ/κή Π. έναντι της Υδροστατικής, το Η2Ο θα εξέλθει του αγγείου στο μεσοκυττάριο χώρο και θα δημιουργηθεί οίδημα.

Ωσμωτική πίεση πλάσματος Η ωσμωτική πίεση ρυθμίζει τον όγκο των υγρών μεταξύ ενδοκυτταρίου και εξωκυτταρίου χώρου. Εκφράζεται σε χιλιοστωσμόλιο ανά λίτρο(mOsm/L). Η ωσμωτική πίεση του εξωκυτταρίου χώρου κυμαίνεται από 280-310 mOsm/L. Τα διαλύματα που έχουν αυτή τη Τιμή ωσμωτικής πίεσης θεωρούνται Ισότονα.

Ωσμωτική πίεση πλάσματος Εάν είναι κάτω του 280 mOsm/L λέγονται Υπότονα . Εάν είναι άνω του 310 mOsm/L λέγονται Υπέρτονα. Η ωσμωτική πίεση καθορίζεται κατά το 90-95% από το Να+(κυρίως),το Cl-,HCO3. Στην τελική διαμόρφωση από τη γλυκόζη, την ουρία και την κρεατινίνη, ενώ οι πρωτεΐνες συμβάλλουν μόνο κατά 2 mOsm/L.

Ωσμωτική πίεση πλάσματος Σε περίπτωση χαμηλής ωσμωτικής πίεσης (χαμηλό κυρίως Να+),Η2Ο θα μετακινηθεί από τον εξωκυττάριο στον ενδοκυττάριο χώρο μέσω της κυτταρικής μεμβράνης ώστε να αυξηθεί η συγκέντρωση των ουσιών (αφού θα μειωθεί η συγκέντρωση του Η2Ο) αυξάνοντας έτσι την ωσμωτική πίεση του εξωκυτταρίου χώρου.

Ηλεκτρολυτική σύσταση Meq/L Ιόντα Εξωκυττάριο Υγρό Ενδοκυττάριο Υγρό Πλάσμα Μεσοκ/ριο Υγρό Na+ 142 144 10 K+ 4 155 Ca++ 5 3 Mg++ 2 25 ΣύνολοΚατιόντων 154 153 200 Cl - 103 114 HCO3- 27 30 SO4- - 1 20 PO4 100 Οργανικά Οξέα  Πρωτεΐνες 16 67 Σύνολο Ανιόντων

Νάτριο Απορροφάται από τον Γ.Σ. Αποβάλλεται από τους νεφρούς (90%), το έντερο και τον ιδρώτα Η μέση κατανάλωση άλατος: 180 mg/kg ΣΒ πχ. ένα άτομο 70 κιλών λαμβάνει 5gr/ημέρα νατρίου Σύσταση : 1,1-3,3 gr/ημέρα.

Διαταραχές ισοζυγίου νατρίου Υπερνατριαιμία Να > 150 mEq/L φαινομενική πραγματική Υπονατριαιμία Να < 135 mEq/L

Αίτια υπερνατριαιμίας Φαινομενική λόγω αφυδάτωσης (εφίδρωση, πυρετός, υπεραερισμός, έκθεση σε ξηρό και ζεστό περιβάλλον, διάρροια, χορήγηση ξηρού οξυγόνου) Πραγματική Λόγω δηλητηρίασης με νάτριο (NaCl) Άλλα Συμφορητική Καρδιακή ανεπάρκεια Ηπατικά νοσήματα Παθήσεις των νεφρών Υπεραλδοστερονισμός, σ. Cushing

Αίτια υπονατριαιμίας Εξωνεφρικές απώλειες νατρίου παθήσεις του Γ.Σ. (έμετοι, ειλεός, παγκρεατίτιδα, περιτονίτιδα, κλπ) εγκαύματα τραύματα Νεφρικές απώλειες νατρίου κατάχρηση διουρητικών φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια Άλλα οξεία δηλητηρίαση με νερό απρόσφορη έκκριση ADH Κλινική εικόνα: αφυδάτωση, ελάττωση Σ.Β., ταχυκαρδία, ορθοστατική υπόταση

Τα κύτταρα είναι επιθηλιακά και έχουν δυο μεμβράνες: Luminal(αυλική)περιέχει microvilli -μικρολάχνες (αυξάνουν την περιοχή επαναρρόφησης) διόδους πρωτεινών πχ ενζύμων και carbonic anhydrase τα οποία παίζουν ρόλο στην επαναρρόφηση HCO3

Η άλλη μεμβράνη είναι η βασικοπλάγια (basolateral) ή περισωληναριακή (peritubular) ξεχωρίζει τα κύτταρα από το διάμεσο και τα περισωληναριακά τριχοειδή περιέχει Na- K- ATPase αντλία μεταφορείς και κανάλια που επιτρέπουν στις ουσίες που επαναρροφούνται να γυρίζουν στη συστηματική κυκλοφορία

Και οι δύο μεμβράνες (luminal&basolateral) είναι διαβατές για το νερό,το οποίο περνάει μέσα από κανάλια νερού που λέγονται aquoporines-1. την δίοδο αυτή επιτρέπει και η διαφορά ωσμωτικής κλίσης που γίνεται μετά την επαναρρόφηση ουσιών

Σε αντίθεση η αυλική μεμβράνη(luminal) από Το ανιόν σκέλος αγκύλης του HENLE και όλο το άπω σωληνάριο δεν επιτρέπει την μεταφορά νερού μέσω ώσμωσης Για να αυξηθεί η διαπερατότητα του νερού στα αθροιστικά σωληνάρια είναι αναγκαία η δράση της ADH στις aquoporines-2

ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ Νa Η επαναρρόφηση Νa γίνεται Μηχανισμό μεταφοράς Νa-Η Ταυτόχρονη επαναρρόφηση ΑΑ,Pι με τον μηχανισμό συμμεταφοράς(contrasport) Παθητική επαναρρόφηση Na (30%) Διαφυγή προς τα πίσω(back leak) H2O &Na 70 %

ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ Νa H επαναρρόφηση εξελίσσεται σε 3 στάδια Είσοδο στο κύτταρο μέσω αυλικής μεμβράνης Μετακίνηση στο μεσοκυττάριο χώρο μέσω βασικοπλάγιας μεμβράνης Πρόσληψη από τα περισωληναριακά κύτταρα

I. ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Το αυλικό Νa εισέρχεται στο κύτταρο μέσω Νa-Κ-ΑTPase αντλία στην βασικοπλάγια μεμβράνη(basolateral) και διατηρεί ηλεκτροχημική κλίση για να εισέρθει στο κύτταρο παθητικά Η κλίση αυτή διατηρείται με δυο τρόπους τα θετικά ιόντα είναι λιγότερα έσω(3ΝΑ-2Κ) παράλληλα εξέρχεται και Κ μέσω ενεργητικής μεταφοράς

I.Είσοδος Νa στο κύτταρο Η κλίση αυτή διατηρείται με δυο τρόπους τα θετικά ιόντα είναι λιγότερα έσω(3ΝΑ-2Κ) παράλληλα εξέρχεται και Κ μέσω ενεργητικής μεταφοράς. (δημιουργία ηλεκτροχημικής διαφοράς δυναμικού ώστε να διατηρηθεί η συγκέντρωση 30 meq στο εσωτερικό) Η κλίση αυτή διατηρείται με δυο τρόπους τα θετικά ιόντα είναι λιγότερα έσω(3ΝΑ-2Κ) παράλληλα εξέρχεται και Κ μέσω ενεργητικής μεταφοράς

I.Είσοδος Νa στο κύτταρο Το ποσό και τις ουσίες που διηθούνται Αιμοδυναμική των περισωληναριακών τριχοειδών Νευροορμονικούς παράγοντες όπως ανγγειοτενσίνη,νορεεπινεφρίνη

II. Μεταφορά Να στο μεσοκυττάριο χώρο Το Νa που έχει μεταφερθεί στο κύτταρο μεταφέρεται στο μεσοκυττάριο χώρο είτε λόγω διαφοράς συγκέντρωσης είτε λόγω ηλεκτρικής διαφοράς δυναμικού Η ενέργεια που απαιτείται για την μεταφορά αυτή προέρχεται από την υδρόλυση ATP μέσω αντλίας Νa-Κ ΑΤP

II. Μεταφορά Νa στο μεσοκυττάριο χώρο H είσοδος & έξοδος Κ από το κύτταρο είναι παράλληλα με τη μετακίνηση Νa (και η σύνδεση τους παράλληλη με την ΑTP) Έτσι σε αύξηση της επαναρρόφησης ΝΑ → αυξημένη δράση ΝΑ-Κ-ATP →μειώνονται οι αποθήκες ATP → παύει η ανασταλτική δράση στους φορείς → αύξηση του αριθμού ανοικτών διόδων Κ στη βασικοπλάγια μεβράνη. Το επιπλέον ποσό Κ που έχει εισέρθει στα κύτταρα απομακρύνεται με διάχυση

Μεταφορά ΝΑ στο μεσοκυττάριο χώρο Άρα σε νεφρική ισχαιμία θα υπάρχει καθυστέρηση της σωληναριακής επαναρρόφησης λόγω απώλειας του φορτίου της μεμβράνης καθώς η ισχαιμία αυξάνει την διαπερατότητα της στενής σύνδεσης και επιτρέπει την μετακίνηση της Νa-Κ ATP από την βασικοπλάγια στην αυλική μεμβράνη

Κάλιο Κύριο κατιόν του ενδοκυττάριου υγρού 70% στα κύτταρα των σκελετικών μυών Ημερήσιες ανάγκες ~ 3γρ. Απορρόφηση: Γ.Σ. Αποβολή: νεφροί, έντερο

Ποια είναι η ρύθμιση ισοζυγίου του καλίου? Ενδοκυττάριος μεταβολισμός (σύνθεση πρωτεϊνών απαιτεί τη συμμετοχή καλίου) Οξεοβασική ισορροπία (σε βαριά οξέωση το Κ+ ανταλλάσσεται με τα Η+ υπερκαλιαιμία) Ινσουλίνη (αύξηση της εισόδου του καλίου στο κύτταρο, διέγερση της αντλίας Κ+/Να+) Εξωγενής πρόσληψη καλίου Νεφρική αποβολή καλίου

Διαταραχές ισοζυγίου καλίου Υπερκαλιαιμία Κ+ > 5,5 mEq/L Υποκαλιαιμία Κ+ < 3.5 mEq/L

Αίτια υπερκαλιαιμίας Μείωση διούρησης λόγω νεφρικής ανεπάρκειας Καταστροφή κυττάρων (πχ τραύματα, εγκαύματα, χημειοθεραπεία) Οξέωση Έλλειψη ινσουλίνης Φάρμακα που αναστέλλουν την πρόσληψη καλίου από το κύτταρο Τροφές πλούσιες σε κάλιο σε άτομα με νεφρική ανεπάρκεια Χορήγηση ενδοφλέβιων διαλυμάτων πλούσιων σε κάλιο

Αποτελέσματα υπερκαλιαιμίας Διαταραχές του καρδιακού ρυθμού – Βραδυκαρδία Μυϊκή αδυναμία Χαλαρή παράλυση σκελετικών μυών Διανοητική σύγχυση, υπόταση

Αίτια υποκαλιαιμίας Αλκάλωση Ταχεία αναπαραγωγή κυττάρων (πχ θεραπεία μεγαλοβλαστικής αναιμίας μετά χορήγηση Β12, φυλλικού) Θεραπεία διαβητικής κετοξέωσης με ινσουλίνη Αύξηση της παραγωγής γλυκορτικοειδών (Σ. Cushing) Χαμηλή διατροφική πρόσληψη (πχ ηλικιωμένοι με ελαττωμένη πρόσληψη τροφής, αλκοολισμός, ψυχογενής ανορεξία) Αυξημένη απώλεια από το γαστρεντερικό (πχ ειλεός, διάρροιες) Αυξημένη νεφρική απέκκριση (ωσμωτική διούρηση, μαννιτόλη, υπέρτονα διαλύματα NaCl) Μακροχρόνια χορήγηση γλυκοκορτικοειδών