1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής Hook (1665): παρατήρησε δομές που ονόμασε κύτταρα σε λεπτές τομές φελλού Schleiden & Swan: Κυτταρική θεωρία: «Η θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα όλων των οργανισμών είναι το κύτταρο Τα κύτταρα ανάλογα με την ύπαρξη ή όχι πυρήνα διακρίνονται σε: Προκαρυωτικά (βακτήρια) Ευκαρυωτικά (ζώα, φυτά, μύκητες, φύκη, πρώτιστα) Βιολογία Γ’ Γυμνασίου

Τα οργανίδια ενός τυπικού ζωικού κυττάρου ριβοσώματα μιτοχόνδριο πυρήνας πλασματική μεμβράνη κυτταρόπλασμα ενδοπλασματικό δίκτυο πυρηνική μεμβράνη σύμπλεγμα Golgi Βιολογία Γ’ Γυμνασίου

Τα οργανίδια ενός τυπικού φυτικού κυττάρου πλασματική μεμβράνη ριβοσώματα πυρήνας κυτταρόπλασμα χυμοτόπιο χλωροπλάστης μιτοχόνδριο κυτταρικό τοίχωμα σύμπλεγμα Golgi πυρηνική ενδοπλασματικό δίκτυο Βιολογία Γ’ Γυμνασίου

Πλασματική μεμβράνη Αποτελείται από λιπίδια (φωσφολιπίδια) & πρωτεΐνες Ρόλος Διαχωρίζει το κύτταρο από το περιβάλλον Ελέγχει ποιες ουσίες εισέρχονται και ποιες εξέρχονται από το κύτταρο Εξασφαλίζει την επικοινωνία του με το περιβάλλον Βιολογία Γ’ Γυμνασίου

Πυρήνας Σχήμα: σφαιρικό ή ωοειδές Κέντρο ελέγχου του κυττάρου (DNA) Περιβάλλεται από διπλή μεμβράνη με πόρους (πυρηνικοί πόροι): επικοινωνία πυρήνα - κυτταροπλάσματος

Κυτταρόπλασμα Ενδοπλασματικό δίκτυο (ΕΔ): Δίκτυο από σωλήνες και κύστες Ανάλογα με την παρουσία ή όχι ριβοσωμάτων διακρίνεται σε αδρό (ΑΕΔ) και λείο (ΛΕΔ) ΑΕΔ: ριβοσώματα – σύνθεση πρωτεϊνών ΛΕΔ: σύνθεση λιπιδίων, αποτοξίνωση από φάρμακα και τοξικές ουσίες Σύμπλεγμα Golgi: παράλληλοι πεπλατυσμένοι σάκκοι Τελική επεξεργασία πρωτεϊνών Πακετάρισμα σε κυστίδια Βιολογία Γ’ Γυμνασίου

Ενδοπλασματικό δίκτυο & Σύμπλεγμα Golgi

Κυτταρόπλασμα Λυσοσώματα: Σφαιρικά κυστίδια Ρόλος: Διάσπαση μεγαλομοριακών ουσιών & μικροοργανισμών Κενοτόπια: Κυστίδια που περιέχουν υδατώδες υγρό Πεπτικά κενοτόπια (ζωικά κύτταρα): φαγοκυττάρωση Χυμοτόπια (φυτικά κύτταρα): αποθήκες νερού & θρεπτικών ουσιών Βιολογία Γ’ Γυμνασίου

Κυτταρόπλασμα Μιτοχόνδρια: Σχήμα επίμηκες, σφαιρικό ή ωοειδές Ρόλος: παραγωγή ενέργειας (κυτταρική αναπνοή) Ο αριθμός τους ποικίλλει ανάλογα με τις ενεργειακές απαιτήσεις των κυττάρων (μυϊκά, σπερματοζωάρια) Βιολογία Γ’ Γυμνασίου

Κυτταρόπλασμα Φυτικό κύτταρο Χλωροπλάστες Σχήμα φακοειδές Ρόλος: Φωτοσύνθεση Χλωροφύλλη Κυτταρικό τοίχωμα Περιβάλλει την πλασματική μεμβράνη των φυτικών κυττάρων Αποτελείται από κυτταρίνη Ρόλος στηρικτικός Βιολογία Γ’ Γυμνασίου