Τζένη Παγγέ, Καθηγήτρια ΠΤΝ, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τεχνολογία και Εκπαίδευση Τεχνολογία βασισμένη σε υπολογιστές για παιδιά προσχολικής ηλικίας Τζένη Παγγέ, Καθηγήτρια ΠΤΝ, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Αρνητικές ή ερωτηματικές στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στον υπολογιστή Σύμφωνα με παλιότερη βιβλιογραφία, [Cuffaro (1984), Elkind (1988), Barnes and Hill (1983)] => επιφυλακτικοί, για την εισαγωγή της τεχνολογίας στα Νηπιαγωγεία. Επικρατούσε η σκέψη ότι οι υπολογιστές δεν είναι αναγκαίοι για τα μικρά παιδιά, γιατί υπήρχει ο κίνδυνος να δυσκολέψουν την κοινωνική ανάπτυξή τους και να περιορίσουν τις λεκτικές τους ικανότητες.

Παλαιότερα… Αρχές 1990: η εισαγωγή των υπολογιστών στην τάξη, θα αντικαταστήσει τις παραδοσιακές δραστηριότητες του Νηπιαγωγείου και έτσι θα υπάρχει αρνητική επίδραση στη διαδικασία μάθησης. Πολλοί εκπαιδευτικοί θεωρούσαν ότι οι υπολογιστές και το λογισμικό είναι τόσο περίπλοκα, που είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς κατά πόσο είναι ωφέλιμα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Θετικές στάσεις εκπαιδευτικών - 1 Papert (1980), Scardamalia και συνεργάτες (1991) και Clements και συνεργάτες (1993), Seng, (1998): Η παρουσία των υπολογιστών μπορεί να δημιουργήσει ένα ισχυρό εκπαιδευτικό περιβάλλον για την επίλυση προβλημάτων να γίνει πηγή για ολοκληρωμένη έρευνα να παρέχει ευκολότερη πρόσβαση στην πληροφορία να είναι η βάση για συνεργατική μάθηση να αποτελέσει τον κύριο άξονα για πιο σωστά δομημένα αναλυτικά προγράμματα

Θετικές στάσεις εκπαιδευτικών - 2 Η κριτική σκέψη ενισχύεται με δραστηριότητες και παιχνίδια διαμορφωμένα στον Η/Υ. Η λεπτή κινητικότητα καλλιεργείται μέσα από τη χρήση του ποντικιού και/ή του πληκτρολογίου. Σε πολλές διευθύνσεις στο διαδίκτυο υπάρχουν παιχνίδια ειδικά για νήπια, που στόχο έχουν: τη γλωσσική ανάπτυξή την ενίσχυση της συνεργασίας την καλλιέργεια βασικών εννοιών

ΝΤ και παιδιά προσχολικής ηλικίας Οι ΝΤ επηρεάζουν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας ως προς την: Κοινωνική - συναισθηματική ανάπτυξη Γλωσσική ανάπτυξη Σωματική ανάπτυξη Γνωστική ανάπτυξη

ΝΤ και παιδιά προσχολικής ηλικίας H θετική ή η αρνητική επίδραση των ΝΤ στα νήπια εξαρτάται: από τον τρόπο με τον οποίο θα τις εφαρμόσει ο/η νηπιαγωγός από την στάση του/της νηπιαγωγού ως προς τις ΝΤ.

Υπάρχουν ακόμη και σήμερα….. Αφενός οι ένθερμοι υποστηρικτές της χρήσης της τεχνολογίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας Αφετέρου οι επικριτές της

ΝΤ και παιδιά προσχολικής ηλικίας Οι ένθερμοι υποστηρικτές της σωστής χρήσης της τεχνολογίας των υπολογιστών στην τάξη εστιάζουν τις μελέτες στο γεγονός ότι: οι μαθητές πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία μάθησης με τη χρήση των υπολογιστών πρέπει να δώσουν έμφαση στη σχέση ανάμεσα στον υπολογιστή και το παιχνίδι, την επίλυση προβλημάτων, τη δημιουργική απασχόληση και τη συνεργατική μάθηση.

Χρήση Η/Υ στην εκπαιδευτική διαδικασία 1 Άλλοι ερευνητές* παρατηρούν ότι οι εκπαιδευτικοί, προκειμένου να διδάξουν διάφορα γνωστικά αντικείμενα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας χρησιμοποιώντας μεθόδους ΝΤ, πρέπει: Να δημιουργήσουν ένα κατάλληλο εκπαιδευτικό περιβάλλον στην τάξη. Να δώσουν ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με τα σχετικά αντικείμενα των Νέων Τεχνολογιών. Να θέσουν προβλήματα και προβληματισμούς στην τάξη για το τι είναι οι Νέες Τεχνολογίες και σε τι μας ωφελούν. Να μοιραστούν το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό των παιδιών για την τεχνολογία και τη χρήση της. Να παίξουν μαζί τους κάνοντας χρήση της τεχνολογίας με δημιουργικές δραστηριότητες στην τάξη. Να θέσουν ερωτήματα του τύπου “τι κάνουν...” ή “τι κάνουμε...” με ή χωρίς τις νέες τεχνολογίες; * (Pange, 1999; Scardamalia et al, 1991; Means, 1994; Buckingham, 2000):

Χρήση Η/Υ στην εκπαιδευτική διαδικασία 2 Έρευνα σε νηπιαγωγείο (Παγγέ, 2000) : περισσότερα από τα μισά παιδιά του δείγματος γνώριζαν για τους υπολογιστές και για τα σύγχρονα μέσα επικοινωνιών. είχαν παίξει με «ηλεκτρονικά παιχνίδια» είχαν ζωγραφίσει ή γράψει σε Η/Υ. Άρα πολλά από τα νήπια της χώρας μας έχουν κάποια ως ένα βαθμό εξοικείωση με τις ΝΤ. Στην ορθολογική χρήση των ΝΤ στην προσχολική ηλικία σημαντικό είναι το λογισμικό που είναι κατάλληλα σχεδιασμένο για τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Ο/η νηπιαγωγός οφείλει να επιλέξει αναπτυξιακά κατάλληλο λογισμικό, ανάλογο της ηλικίας των παιδιών του νηπιαγωγείου και στη συνέχεια σε συνεργασία με τα ίδια τα παιδιά να σχεδιάσει και να υλοποιήσει δραστηριότητες σχετικές με τον Η/Υ. Το λογισμικό για παιδιά προσχολικής ηλικίας προσφέρει ευκαιρίες στα παιδιά, για ενεργό συμμετοχή στη μάθηση, για επαναπροσδιορισμό της έννοιας του παιχνιδιού τους, για αναπαραγωγή ιδεών, για διερεύνηση νέων αντιλήψεων, για ψυχαγωγία - διασκέδαση κ.ά.

Παραδείγματα λογισμικού α) Candy Land, (http://www.hasbro.com/candyland) παιχνίδι για παιδιά 3 - 6 ετών. Το πρόγραμμα αυτό, βοηθάει τα παιδιά να μάθουν να μετρούν με διάφορους ευχάριστους τρόπους, να αναπτύσσουν τις "προμαθηματικές" έννοιες, να βλέπουν σχήματα και χρώματα με έξυπνους τρόπους και να χρωματίζουν έτοιμες ζωγραφιές. Επίσης, χρησιμοποιείται με ευκολία από τα παιδιά, περιέχει επιβράβευση-ενθάρρυνση τού χρήστη και συνδυάζει εικόνες, ήχους και χρώματα. β) Σωκράτης 101+102 (http://www.geocities.com/dim2pap/logismico.html#). Συνδυάζει ήχους-εικόνες και χρώματα, περιέχει σκοπούς μάθησης και είναι εύκολο στη χρήση, τόσο από τον/την νηπιαγωγό όσο και από τα παιδιά.

Χρήση Η/Υ στην εκπαιδευτική διαδικασία 3 Μετά από έρευνα σε διάφορα νηπιαγωγεία της χώρας μας διαπιστώθηκε ότι: Πολλά παιδιά, όταν παίζουν με έναν υπολογιστή, δυσκολεύονται στην αρχή, να χρησιμοποιήσουν σωστά το ποντίκι. Οι εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να κάνουν εύκολα αναζήτηση πληροφοριών και δραστηριοτήτων στο διαδίκτυο. Όταν η εξοικείωση με το ποντίκι δεν είναι εύκολη υπόθεση, είναι η χρήση της αγγιζόμενης οθόνης (touch screen). Θα βοηθούσε και τα παιδιά με ειδικές ικανότητες. Για το/τη νηπιαγωγό και διαδίκτυο, προτείνεται η αφιέρωση από τον ελεύθερο χρόνου του/της για ενασχόληση και εξάσκηση με το διαδίκτυο.

Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 1 Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 1 Δασκαλο-κεντρική αντίληψη για το σχολείο/νηπιαγωγείο. Άρχισε σιγά-σιγά να υποχωρεί με την εξέλιξη των ΝΤ, καταργώντας έτσι και το μονοπώλιο του εκπαιδευτικού και προσφέροντας μέσα από το αναλυτικό πρόγραμμα δραστηριότητες με Η/Υ (Carroll et al 2007, Malcom 1992). Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές παρεμβάσεις για την εισαγωγή του Η/Υ στην τάξη του νηπιαγωγείου. Χρειάζεται, όμως, να γίνουν σε όλα τα σχολεία αίθουσες Η/Υ και, ιδιαίτερα στα νηπιαγωγεία, γωνιές Η/Υ. Είναι αναγκαίο τα παιδιά να περάσουν πολλές ώρες παίζοντας μπροστά στο πληκτρολόγιο και την οθόνη χωρίς την άμεση παρέμβαση κανενός, προκειμένου να εξοικειωθούν με τον Η/Υ.

Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 2 Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 2 Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να επιβλέπουν και να βοηθούν άμεσα. Σκοπός τους πρέπει να είναι η εξασφάλιση των συνθηκών εκείνων, ώστε η εκπαίδευση να διαμορφώνει και να αναπτύσσει ένα ολοκληρωμένο άτομο και όχι μόνο τη διανοητική του πλευρά ή τις δεξιότητες χρήσης Η/Υ. Τέτοιες συνθήκες μπορούν να βασιστούν σε: δραστηριότητες με παζλ ασκήσεις παιχνίδια γρίφους στον Η/Υ ζωγραφιές και κατασκευές με θέμα τον Η/Υ γενικά δραστηριότητες που να βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν την σχέση τους με τον Η/Υ χρήση παιχνιδιών μέσα από το διαδίκτυο (τα παιδιά εξοικειώνονται με τα δίκτυα των Η/Υ )

Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 3 Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 3 Στην εκπαιδευτική διαδικασία, όχι μόνο τα παιδιά αλλά και οι νηπιαγωγοί διευκολύνονται από την χρήση Η/Υ στην τάξη, διότι ο Η/Υ μπορεί: να διεγείρει την προσοχή των παιδιών για το μάθημα (και ιδιαίτερα των ατίθασων παιδιών) να κάνει τη διδασκαλία πιο ενδιαφέρουσα να μετατρέψει εν μέρει τη διδασκαλία σε παιχνίδι να αυξήσει την αποδοτικότητα μιας δραστηριότητας να δημιουργήσει ομάδες συζήτησης στο διαδίκτυο με παιδιά ίδιας ηλικίας από σχολεία σε όλον τον πλανήτη (διαπολιτισμική διάσταση).

Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 4 Προτάσεις για διδασκαλία με Η/Υ στο Νηπιαγωγείο 4 Τα παιδιά χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνολογικά μέσα και ιδιαίτερα τον Η/Υ και το διαδίκτυο μαθαίνουν από νωρίς ότι οι άνθρωποι μπορούν: να συζητούν άνετα να επικοινωνούν μέσω διαδικτύου χωρίς χωρο-χρονικούς περιορισμούς.

Θέμα για εργαστήριο Διερεύνηση των απόψεων … http://www.etpe.gr/new/ Θέμα για εργαστήριο Διερεύνηση των απόψεων … http://www.etpe.gr/new/ «Σας καλωσορίζουμε στον επίσημο ιστότοπο της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση (ΕΤΠΕ).» Από το 1999, η ΕΤΠΕ εκπροσωπεί τους Έλληνες επιστήμονες των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) µε κοινό ενδιαφέρον τις εφαρμογές τους στην εκπαίδευση και συνεισφέρει στην ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση…………………….”

http://ieeexplore.ieee.org/xpl/freeabs_all.jsp?arnumber=1630050 Preschoolers Developing Mathematical Understanding through Computer-Based Activities

http://www.playfulefforts.com/Archives/papers/EUS-1992.pdf CONSTRUCTIVISM, TECHNOLOGY, AND THE FUTURE OF CLASSROOM LEARNING ERIK F. STROMMEN Children's Television Workshop BRUCE LINCOLN Bank Street College of Education In order to develop our view of the revolution that technology is creating in education, it is helpful to briefly consider how technology has revolutionized American culture, and how it has left our educators rushing to catch up. In barely 20 years, electronic technology has dramatically penetrated into every area of society, and every aspect of our social and cultural lives. Television was the initiator…………………

http://korinthos.uop.gr/~hcicte10/proceedings/K3.pdf From informatics to digital resources in schools: historical considerations about France Georges-Louis Baron Faculté de sciences humaines et sociales Sorbonne, Université Paris Descartes Abstract “ France was once a pioneer country in introducing information technology in education: regarding audio-visual means, the first public policies were launched in the 1950s and in the late 1960s regarding informatics. Over time, there have been rapid evolutions in technology (in particular concerning the emergence of new software), which have been difficult to manage by the system. This paper, which has mainly an historical orientation, focuses on informatics and analyzes what……………..