ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Βιολογία & Βιοδιάβρωση Βιομόρια – Λιπίδια Εισηγητής: Γ. Καρρής (Καθηγητής Εφαρμογών) Εξάμηνο: Εαρινό (2015/16)

Δομή και λειτουργία των μεγάλων βιολογικών μορίων ΜΕΓΑΛΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΟΡΙΑ Υδατάνθρακες - Σάκχαρα Πρωτεΐνες Νουκλεϊκά οξέα Λιπίδια Τα μεγάλα βιολογικά μόρια στη φύση εντάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες Η αρχιτεκτονική ενός μακρομορίου στο χώρο μπορεί να ερμηνεύσει τον τρόπο λειτουργίας του Τα μακρομόρια είναι πολυμερή που συντίθενται από μονομερή

Λιπίδια Ετερογενής ομάδα υδρόφοβων μορίων Είναι μεγάλα βιολογικά μόρια που δεν είναι αληθινά πολυμερή αλλά και ούτε τόσο μεγάλα ώστε να θεωρούνται μακρομόρια Ταξινομούνται στην ίδια ομάδα με τα άλλα μεγάλα βιολογικά μόρια επειδή και αυτά αναμειγνύονται ελάχιστα (ή και καθόλου με το νερό) Η υδρόφοβη συμπεριφορά των λιπιδίων οφείλεται στην μοριακή τους δομή. Αποτελούνται κυρίως από υδρογονάνθρακες αλλά διαθέτουν και ορισμένους πολικούς δεσμούς λόγω της παρουσίας του οξυγόνου στο μόριο τους. Έχουν μεγάλη ποικιλία μορφών και λειτουργιών Κύριοι τύποι (από βιολογική άποψη): λίπη, φωσφολιπίδια και στεροειδή

Δομή λιπών Τα λίπη δεν είναι πολυμερή Είναι μεγάλα μόρια που συντίθενται με αντιδράσεις αφυδάτωσης από λίγα μικρότερα μόρια Ένα μόριο λίπους κατασκευάζεται από δύο είδη μικρών μορίων, τη γλυκερόλη και τα λιπαρά οξέα Η γλυκερόλη είναι μια αλκοόλη με τρία άτομα άνθρακα καθένα από τα οποία φέρει μια υδροξυλική ομάδα Τα λιπαρά οξέα αποτελούνται από έναν επιμήκη ανθρακικό σκελετό που συνήθως έχει μήκος 16-18 άτομα άνθρακα Το γεγονός ότι τα λίπη είναι υδρόφοβα οφείλεται στους σχετικά μη πολικούς δεσμούς C-H της υδρογονανθρακικής αλυσίδας Τα λίπη δεν αναμειγνύονται με το νερό

Δομή λιπών ΙΙ Για να συντεθεί ένα μόριο λίπους πρέπει να ενωθούν τρία λιπαρά οξέα με ένα μόριο γλυκερόλης μέσω εστερικών δεσμών Εστερικός δεσμός είναι ο δεσμός που σχηματίζεται ανάμεσα στην καρβοξυλομάδα και μια υδροξυλομάδα Τα λίπος που προκύπτει ομομάζεται τριακυλογλυκερόλη και αποτελείται από τρία λιπαρά οξέα που συνδέονται με ένα μόριο γλυκερόλης Τα λίπη διακρίνονται σε κορεσμένα και ακόρεστα ανάλογα με το αν φέρουν διπλούς δεσμούς στην υδρογονανθρακική αλυσίδα

Φωσφολιπίδα

Δομή φωσφολιπιδίου

Στεροειδή