Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη Διδασκαλία και τη Μάθηση Μάθημα επιλογής 7ο εξάμηνο, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Πατρών Ενότητα 6 : Διδάσκοντας με Λογισμικά Γενικής Χρήσης – Επεξεργασία Κειμένου, Λογισμικό Παρουσίασης, Λογιστικά Φύλλα Βασίλειος Κόμης ΤΕΕΑΠΗ

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Έννοιες – Κλειδιά Εκπαιδευτικό λογισμικό Γνωστική ψυχολογία Γνωστικές θεωρίες Εποικοδομισμός Λογισμικό γενικής χρήσης Επεξεργασία Κειμένου Λογισμικό Παρουσίασης Υπολογιστικό Φύλλο Γνωστικό εργαλείο Εποπτικό μέσο διδασκαλίας Πολλαπλές Αναπαραστάσεις Συνάρτηση Μοντελοποίηση δεδομένων Διερεύνηση - Ανάλυση Λήψη αποφάσεων

Στόχος Η εκμάθηση τεχνικών και μεθόδων για τη χρήση λογισμικών γενικής χρήσης στη διδασκαλία και τη μάθηση

Λογισμικά γενικής χρήσης Με τον όρο «λογισμικά γενικής χρήσης» εννοούμε τις πιο διαδεδομένες εμπορικές εφαρμογές πληροφορικής που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση και την επεξεργασία βασικών μορφών πληροφορίας. Τα λογισμικά γενικής χρήσης απαντώνται σε όλα τα υπολογιστικά συστήματα και χρησιμοποιούνται ευρέως στις μέρες μας

Κατηγορίες λογισμικών γενικής χρήσης Κατηγορίες λογισμικού γενικής χρήσης: Επεξεργασία κειμένου Λογισμικό παρουσιάσεων Υπολογιστικά - Λογιστικά φύλλα Βάσεις δεδομένων Επεξεργασία εικόνων Επεξεργασία ήχου Επεξεργασία βίντεο Φυλλομετρητές Ηλεκτρονική επικοινωνία (e-mail) Μηχανές αναζήτησης

Εκπαιδευτικές χρήσεις Παρότι δεν είναι εκπαιδευτικές εφαρμογές, τα λογισμικά γενικής χρήσης έχουν πολλές εκπαιδευτικές χρήσεις Ως εποπτικά μέσα διδασκαλίας (για επιδείξεις, παρουσιάσεις, κλπ.) Ως εργαλεία επεξεργασίας, αναζήτησης και επικοινωνίας της πληροφορίας Ως γνωστικά εργαλεία

Διδάσκοντας με τη βοήθεια επεξεργαστή κειμένου

Στόχος Η εκμάθηση τεχνικών και μεθόδων για τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου στη διδασκαλία

Επεξεργαστής κειμένου ισχυρό μέσο («εργαλείο») διδασκαλίας πυρήνας για μια διδασκαλία ή πεδίο για δραστηριότητες προγύμνασης και εξάσκησης Επιφυλάξεις διεκπεραίωση εργασιών γραμματειακού χαρακτήρα χρήση μικρού μέρους των δυνατοτήτων του επεξεργαστή κειμένου

Πρακτικές συμβουλές Προσοχή στο κείμενο (μορφοποίηση ανάλογα με το επίπεδο αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών) Έλεγχος των υπερδεσμών (επικαιροποίηση προ χρήσης) Χρήση εφέ, ήχου, εικόνας με φειδώ

Τεχνικές χρήσης 1 Παρακολούθηση αλλαγών (τεχνική που διευκολύνει τη συνεργατική γραφή)

Τεχνικές χρήσης 2 Εισαγωγή σχολίων (διευκολύνει τη συνεργατική γραφή)

Τεχνικές χρήσης 3 Χρήση ορθογραφικού – γραμματικού ελέγχου και Θησαυρός Χρήση εξωτερικών και εσωτερικών υπερδεσμών (για χρήση εξωτερικών πηγών πληροφόρησης) Αξιοποίηση πινάκων (για πινακοποίηση πληροφοριών) Συνδυασμός εικόνας και κειμένου

Διδάσκοντας με τη βοήθεια λογισμικού παρουσιάσεων

Θεωρητικά στοιχεία Το λογισμικό παρουσιάσεων είναι ένα ισχυρό, ανοικτό εργαλείο που υποστηρίζει με ποικίλους τρόπους τη διδασκαλία Χρησιμοποιείται ευρέως Μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα για μια διδασκαλία Μπορεί να αποτελέσει πεδίο για δραστηριότητες προγύμνασης και εξάσκησης (drill and practice)

Και ο αντίλογος Ευνοεί πολύ την εικόνα ή και τον ήχο έναντι του κειμένου ως τρόπο έκφρασης και μετάδοσης ιδεών Γίνεται κατάχρηση των περιφερειακών στοιχείων του(εφέ, χρώματα, φόντο κλπ) Ευνοεί την «τηλεοπτική» αντίληψη οργάνωσης της ύλης με εναλλαγή εικόνων, μικρά «εύπεπτα» κειμενάκια Είναι ένα ακόμα εμπορικό προϊόν ανάμεσα σε άλλα όπως το Impress

Πρακτικές συμβουλές για τη χρήση των παρουσιάσεων Ο συνδυασμός των χρωμάτων πρέπει να βοηθά την ανάγνωση Το κείμενο να είναι αραιό για να μην είναι δυσανάγνωστο Έλεγχος των υπερδεσμών πριν την παρουσίαση Χρονομέτρησή της παρουσίασης Οι ήχοι οι εικόνες, τα video να χρησιμοποιούνται με φειδώ Μια παρουσίαση δεν είναι μάθημα – στηρίζει το μάθημα

Εκπαιδευτικές εφαρμογές των λογισμικών γενικής χρήσης υπολογιστικά – λογιστικά φύλλα

Σκοπός Η συνοπτική παρουσίαση των λογισμικών γενικής χρήσης (υπολογιστικά φύλλα) και το πως εντάσσονται στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η έμφαση δίνεται στο πως τα λογισμικά γενικής χρήσης (υπολογιστικά φύλλα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως γνωστικά εργαλεία από τους μαθητές (λήψη αποφάσεων) και ως εποπτικά μέσα διδασκαλίας από τους εκπαιδευτικούς (παρουσίαση πινάκων - γραφημάτων).

Βασική ορολογία Λογισμικό γενικής χρήσης Υπολογιστικά - Λογιστικά Φύλλα Συναρτήσεις Μοντελοποίηση Πληροφορών

Παραδείγματα χρήσεων Υπολογιστικά Φύλλα Εποπτικό μέσο: ο δάσκαλος παρουσιάζει ή οργανώνει πληροφορίες (πίνακες – γραφήματα) και δημιουργεί φύλλα εργασίας Γνωστικό εργαλείο: ο μαθητής μοντελοποιεί δεδομένα, διατυπώνει υποθέσεις και τις ελέγχει με την εισαγωγή δεδομένων ή με τροποποίηση των ήδη υπαρχόντων και λαμβάνει αποφάσεις – δημιουργεί κανόνες.

Υπολογιστικά Φύλλα (1) Τα υπολογιστικά φύλλα είναι εφαρμογές λογισμικού που έχουν ως αντικείμενο την οργάνωση, την επεξεργασία και την παρουσίαση αριθμητικών, κατά κανόνα, δεδομένων. Συνιστούν ένα σχετικά εύχρηστο τρόπο για υπολογιστική μοντελοποίηση δεδομένων και πληροφοριών. Η χρήση τους δίνει έμφαση στον τρόπο υπολογισμού και όχι στα ίδια τα δεδομένα (μέσω κανόνων επεξεργασίας).

Υπολογιστικά Φύλλα (2) Οι κανόνες προσδιορίζουν και ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο το υπολογιστικό μοντέλο λειτουργεί. Ο χρήστης του λογιστικού φύλλου μπορεί να διατυπώσει υποθέσεις και να τις ελέγξει με τη εισαγωγή δεδομένων ή τροποποιώντας τα ήδη υπάρχοντα δεδομένα. Αναπαράσταση δεδομένων με διάφορους τρόπους (πίνακες, γραφήματα κλπ). Βασικό ρόλο στην εκμάθηση και την αποτελεσματική χρήση ενός λογιστικού φύλλου παίζει η έννοια της Συνάρτησης (ένας τύπος που περιγράφει τη σχέση ανάμεσα σε μεγέθη και, συνεπώς, ένας τρόπος επεξεργασίας δεδομένων).

Υπολογιστικά Φύλλα (3) Τα Υπολογιστικά Φύλλα: συνιστούν ένα ισχυρό εργαλείο για τη δημιουργία ποσοτικών υπολογιστικών μοντέλων. Με τη βοήθεια των μοντέλων ο χρήστης δημιουργεί σενάρια και στη συνέχεια τα προσομοιώνει (λήψη αποφάσεων). είναι πολύ χρήσιμα για διερεύνηση, ανάλυση και συζήτηση πάνω σε δεδομένα που έχουν διάφορες προεκτάσεις, τόσο μαθησιακές, όπως μαθηματικής μοντελοποίησης και αναπαράστασης, όσο και διδακτικές όπως προσομοιώσεις διαφόρων φαινομένων (χρήση ως γνωστικά εργαλεία).

Τα υπολογιστικά φύλλα ως γνωστικά εργαλεία (Προσαρμογή από Jonassen 2002, στο Κόμης 2004)

Πού χρησιμοποιούνται: Οπτικοποίηση δεδομένων με διάφορους τρόπους Στατιστική ανάλυση Περιβάλλον μαθηματικής μοντελοποίησης Πολυαισθητηριακή προσέγγιση (Gardner-πολλαπλές νοημοσύνες). Σενάρια μαθηματικών (κυρίως) στις φυσικές επιστήμες, στη μελέτη περιβάλλοντος αλλά και σε διαθεματικού τύπου δραστηριότητες) κ.α.

Οι δραστηριότητες πρέπει (1): Να αφορούν τη λύση συγκεκριμένων πραγματικών προβλημάτων. Να προσεγγίζουν το πρόβλημα μέσω εκτιμήσεων και στη συνέχεια να ανατρέχουν σε υπολογισμούς. Να προωθούν προβλέψεις βασισμένες πάνω στα αρχικά δεδομένα. Να εστιάζουν στην εργασία με γραφήματα (παρατήρηση της μορφής, διάβασμα των τιμών, περιγραφή και συσχέτιση μεταβλητών, πρόβλεψη νέων δεδομένων). Να προάγουν την εργασία πάνω σε απλές στατιστικές αναλύσεις δεδομένων με τη βοήθεια τύπων και γραφημάτων.

Οι δραστηριότητες πρέπει (2): Να προσεγγίζουν τις έννοιες των εξισώσεων, των συναρτήσεων, των μαθηματικών και των λογικών τύπων και των σχέσεων. Να εστιάζουν στην ανακάλυψη ιδιοτήτων. Να εστιάζουν στην ανακάλυψη κανονικοτήτων και στην οικοδόμηση κανόνων. Να προωθούν την ανακάλυψη μαθηματικών ή λογικών μοντέλων και να τα χρησιμοποιούν ως εργαλεία διερεύνησης.

Πρακτικές συμβουλές για τη χρήση των υπολογιστικών φύλλων: Έλεγχος στη χρήση των συναρτήσεων ώστε να λειτουργούν, ειδικά όταν προέρχονται από αντιγραφή και επικόλληση. Η εισαγωγή εικόνων και διακόσμησης να γίνεται µε φειδώ, είναι εργαλεία και ως τέτοια πρέπει να χρησιμοποιούνται Μια εργασία πρώτα σχεδιάζεται στο χαρτί (έστω ένα σκαρίφημα) και μετά υλοποιείται στο σχετικό περιβάλλον (λογισμικό). Μια εργασία στηρίζει το μάθημα: δεν είναι το μάθημα

Γενικές κατηγορίες εκπαιδευτικού λογισμικού & Θεωρίες Μάθησης Λογισμικά ανοικτού τύπου Λογισμικά κλειστού τύπου

Σημειωματα

Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: -

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Βασίλειος Κόμης. «Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη Διδασκαλία και τη Μάθηση: Διδάσκοντας με Λογισμικά Γενικής Χρήσης – Επεξεργασία Κειμένου, Λογισμικό Παρουσίασης, Λογιστικά Φύλλα». Έκδοση: 1.0. Πάτρα, 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/PN1423/

Σημείωμα Αδειοδότησης Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: • που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο • που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο • που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες Οποιασδήποτε μορφής υλικό περιλαμβάνεται στο ανωτέρω έργο και δεν αναφέρεται σε ξεχωριστή πηγή αναφοράς, τότε αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του διδάσκοντα Καθηγητή, Βασίλη Κόμη.

Τέλος 6ης Ενότητας