Διοικητική Λογιστική Ενότητα # 8: Λήψη βραχυπρόθεσμων αποφάσεων βάσει κόστους Διδάσκουσα: Σάνδρα Κοέν Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Σκοποί ενότητας Εξοικείωση με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο βραχυπρόθεσμο διάστημα. Κατανόηση της έννοιας του κόστους ευκαιρίας. Κατανόηση της λειτουργίας της λειτουργικής μόχλευσης.

Περιεχόμενα ενότητας Λήψη αποφάσεων στο βραχυπρόθεσμο διάστημα. Λήψη αποφάσεων στο βραχυπρόθεσμο διάστημα. Λειτουργική Μόχλευση και Περιθώριο Ασφάλειας Πωλήσεων.

Λήψη αποφάσεων στο βραχυπρόθεσμο διάστημα Μάθημα: Διοικητική Λογιστική, Ενότητα # 8: Λήψη βραχυπρόθεσμων αποφάσεων βάσει κόστους Διδάσκουσα: Σάνδρα Κοέν, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων 6

Διαδικασία λήψης απόφασης Προσδιορισμός του προβλήματος. Καθορισμός των εναλλακτικών δράσεων. Απόρριψη των μη κατάλληλων δράσεων. Υπολογισμός κόστους και οφέλους πιθανών εναλλακτικών επιλογών. Συνυπολογισμός ποιοτικών παραμέτρων. Επιλογή της περισσότερο ωφέλιμης δράσης.

Κόστος ευκαιρίας Το σχετικό κόστος είναι το κόστος ευκαιρίας και όχι το λογιστικό κόστος. Το κόστος ευκαιρίας είναι το επιπλέον όφελος που θα είχε η επιχείρηση από την υιοθέτηση ενός διαφορετικού τρόπου δράσης.

Παραδείγματα κόστους ευκαιρίας (1 από 2) Πρώτες ύλες: Που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά, Τιμή πώλησης. Που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, Τιμή επαναγοράς. Αμοιβές εργαζομένων: Που έχουν αδρανή δυναμικότητα, Που δεν χρησιμοποιείται για άλλο σκοπό = Μηδέν. Που χρησιμοποιείται για άλλο σκοπό (π.χ. εκπαίδευση) = διαφυγόντα κέρδη (οφέλη).

Παραδείγματα κόστους ευκαιρίας (2 από 2) Πάγια: Η αναπόσβεστη αξία (ιστορικό κόστος - αποσβέσεις) είναι μη σχετική. Κόστος ευκαιρίας = Τιμή διάθεσης. Νέα προϊόντα: Απώλεια περιθωρίου συμμετοχής υφιστάμενων γραμμών.

Απόφαση κατάργησης προϊόντος - λειτουργίας Ελέγχω εάν το προϊόν ή η λειτουργία έχει θετικό περιθώριο συμμετοχής λαμβάνοντας υπόψη το σχετικό έσοδο και το σχετικό κόστος: Εάν έχει αρνητικό περιθώριο συμμετοχής το καταργώ. Εάν έχει θετικό περιθώριο συμμετοχής ελέγχω εάν με τους πόρους που διαθέτω για αυτό μπορώ να επιτύχω μεγαλύτερο περιθώριο συμμετοχής. Εάν όχι, το διατηρώ.

Παράδειγμα (1 από 2) Σύνολο Γυναικεία ενδύματα Είδη κηπουρικής Εστιατόριο Πωλήσεις 5.000 4.000 400 600 Μεταβλητά έσοδα 3.390 2.800 200 390 Περιθώριο συμμετοχής (32%) 1.610 (30%) 1.200 (50%) 200 (35%) 210 Σταθερό κόστος* 1.110 750 50 310 Λειτουργικό αποτέλεσμα 500 450 150 (100) *Στο σταθερό κόστος περιλαμβάνονται αποσβέσεις, αμοιβές εργαζομένων, ασφάλεια, δημοτικά τέλη, κλπ. Η συσχέτισή του με τα επιμέρους τμήματα γίνεται τόσο άμεσα όσο και έμμεσα (με συντελεστές επιμερισμού).

Παράδειγμα (2 από 2) Ζητείται: Πιστεύετε ότι το εστιατόριο πρέπει να κλείσει; Αιτιολογήστε την απάντησή σας παρουσιάζοντας τους σχετικούς υπολογισμούς. Στην περίπτωση που αποφασιστεί η διακοπή της λειτουργίας του εστιατορίου ποιός πιστεύετε ότι είναι ο καλύτερος τρόπος χρησιμοποίησης του διαθέσιμου χώρου από την επιχείρηση;

Ερώτημα 1 (α) Για το εστιατόριο ισχύουν τα εξής: Πωλήσεις € 600.000 - Μεταβλητό κόστος € 390.000 =Περιθώριο συμμετοχής € 210.000 - Άμεσο σταθερό κόστος € 100.000 = Καθαρό περιθώριο συμμετοχής € 110.000

Ερώτημα 1 (β) Σάνδρα Κοέν 15

Ερώτημα 2 Εάν καταργηθεί το εστιατόριο, τότε η καλύτερη εναλλακτική σε όρους Περιθωρίου Συμμετοχής είναι η μεταφορά πόρων στα Γυναικεία Ενδύματα: ΠΣ = € 90.000. Φυσικά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και μια σειρά παράγοντες που αφορούν ποιοτικούς παράγοντες.

Λήψη ειδικής παραγγελίας Ελέγχω εάν έχω την απαραίτητη δυναμικότητα. Εάν όχι, δεν την αναλαμβάνω, εκτός εάν με συμφέρει να διακόψω την κανονική μου παραγωγή. Εάν ναι, ελέγχω εάν το περιθώριο συμμετοχής της παραγγελίας είναι θετικό λαμβάνοντας υπόψη το σχετικό έσοδο και το σχετικό κόστος, Εάν είναι θετικό την αναλαμβάνω. Εάν είναι αρνητικό δεν την αναλαμβάνω.

Παράδειγμα λήψης παραγγελίας (1 από 6) Μεταβλητό κόστος παραγωγής €4/μονάδα. Σταθερό κόστος παραγωγής €30/μήνα. Όγκος παραγωγής 15 μονάδες/μήνα (δυναμικότητα 25 μονάδες/μήνα). Τιμή πώλησης € 8/μονάδα. Προσφορά: 5 τεμάχια αντί €4,5; Απόφαση.

Παράδειγμα λήψης παραγγελίας (2 από 6) Πλήρες κόστος: 4 + (30/15) = 4+2 = € 6  ΌΧΙ. Αύξηση Π.Σ.: 5 Χ (4,5- 4) = 5 Χ 0,5 = € 2,5  ΝΑΙ. Έλεγχος δυναμικότητας.

Παράδειγμα λήψης παραγγελίας (3 από 6) Μεταβλητό κόστος παραγωγής €4/μονάδα. Σταθερό κόστος παραγωγής €30/μήνα. Όγκος παραγωγής 15 μονάδες/μήνα (δυναμικότητα 15 μονάδες/μήνα). Τιμή πώλησης € 8/μονάδα. Προσφορά: 5 τεμάχια αντί €4,5; Απόφαση.

Παράδειγμα λήψης παραγγελίας (4 από 6) Απώλεια Π.Σ. = 5 Χ (8 - 4) = € 20. Εξοικονόμηση Π.Σ.: 5 Χ (4,5- 4) = 5 Χ 0,5 = €2,5. Καθαρή απώλεια Π.Σ. = 20 -2,5 = € 17,5.

Παράδειγμα λήψης παραγγελίας (5 από 6) Μεταβλητό κόστος παραγωγής €4/μονάδα. Σταθερό κόστος παραγωγής €30/μήνα. Όγκος παραγωγής 12 μονάδες/μήνα (δυναμικότητα 15 μονάδες/μήνα). Τιμή πώλησης € 8/μονάδα. Προσφορά: 5 τεμάχια αντί €4,5; Απόφαση.

Παράδειγμα λήψης παραγγελίας (6 από 6) Απώλεια Π.Σ. = 2 Χ (8 - 4) = € 8. Εξοικονόμηση Π.Σ.: 5 Χ (4,5- 4) = 5 Χ 0,5 = €2,5. Καθαρή απώλεια Π.Σ. = 8 -2,5 = € 5,5.

Είδη περιορισμών Εσωτερικοί περιορισμοί: Εξωτερικοί Περιορισμοί : περιορισμοί δυναμικότητας, έλλειψη παραγωγικών πόρων. Μηχανοώρες. Ώρες άμεσης εργασίας. Πρώτες ύλες. Εξωτερικοί Περιορισμοί : Ζήτηση.

Βασική επιδίωξη - Με περιορισμούς Διαμόρφωση ενός μείγματος προϊόντων το οποίο περιλαμβάνει τις περισσότερες δυνατές μονάδες προϊόντος που έχουν το μεγαλύτερο περιθώριο συμμετοχής ανά συντελεστή σε στενότητα κάτω από τους περιορισμούς. Κριτήριο: Περιθώριο συμμετοχής ανά μονάδα συντελεστή σε στενότητα.

Πρόγραμμα παραγωγής όταν υπάρχουν συντελεστές σε στενότητα (1 από 4) Υπολογίζω το περιθώριο συμμετοχής κάθε προϊόντος ανά μονάδα συντελεστή σε στενότητα (1). Ιεραρχώ τα προϊόντα με βάση το (1). Διαμορφώνω ένα μείγμα προϊόντων ώστε να ικανοποιούνται: α) οι εσωτερικοί περιορισμοί. β) οι εξωτερικοί περιορισμοί.

Πρόγραμμα παραγωγής όταν υπάρχουν συντελεστές σε στενότητα (2 από 4) Έστω ότι μία επιχείρηση παράγει δύο προϊόντα: ένα κανονικό και ένα πολυτελές. Μια απεργία των εργαζομένων είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν οι διαθέσιμες ώρες εργασίας σε 4.000 την εβδομάδα. Η μέγιστη εβδομαδιαία ζήτηση ανέρχεται στις 15.000 μονάδες για το κανονικό προϊόν και στις 5.000 μονάδες για το πολυτελές. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η διοίκηση είναι να προσδιορίσει τις μονάδες προϊόντος, ανά προϊόν, που θα πρέπει να παραχθούν την εβδομάδα προκειμένου η επιχείρηση να έχει τη μέγιστη απόδοση.

Πρόγραμμα παραγωγής όταν υπάρχουν συντελεστές σε στενότητα (3 από 4) Προϊόντα Κανονικό Πολυτελές Τιμή πώλησης μονάδας 24.000 37.000 - Μεταβλητό κόστος/μονάδα - 15.000 - 22.000 Μοναδιαίο περιθώριο συμμετοχής 9.000 15.000 / ΩΑΕ/μονάδα / ¼ / ½ Περιθώριο συμμετοχής/ΩΑΕ 36.000 30.000 Ζήτηση σε μονάδες 5.000 Περιορισμός στις ΩΑΕ = 4.000 ΩΑΕ την εβδομάδα Απαιτούμενες ώρες = 15.000 Χ ¼ +5.000 Χ ½ = 3.750 + 2.500 = 6.250>4.000

Πρόγραμμα παραγωγής όταν υπάρχουν συντελεστές σε στενότητα (4 από 4) Λύση: 15.000 μονάδες από το κανονικό (απαιτούμενες ώρες 15.000 Χ 1/4 ΩΑΕ= 3.750 ΩΑΕ) και 500 μονάδες από το πολυτελές (διαθέσιμες ώρες (4.000-3.750) 250 ΩΑΕ, 1/2 ΩΑΕ ανά προϊόν).

Λειτουργική Μόχλευση και Περιθώριο Ασφάλειας Πωλήσεων Μάθημα: Διοικητική Λογιστική, Ενότητα # 8: Λήψη βραχυπρόθεσμων αποφάσεων βάσει κόστους Διδάσκουσα: Σάνδρα Κοέν, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων 30

Δείκτης Λειτουργικής Μόχλευσης (1 από 2) Λειτουργική μόχλευση ονομάζεται η ποσοστιαία μεταβολή που προκαλείται στα κέρδη από μια ποσοστιαία μεταβολή των πωλήσεων. ΔΛΜ = ΔΛΜ =

Δείκτης Λειτουργικής Μόχλευσης (2 από 2) Τα αποτελέσματα μιας εταιρίας με υψηλό ΔΛΜ είναι πολύ ευαίσθητα σε μεταβολές των πωλήσεων. Υψηλός ΔΛΜ σημαίνει υψηλό σταθερό κόστος σε σχέση με το μεταβλητό. Στο BEP o ΔΛΜ είναι άπειρο. Όταν μια επιχείρηση δραστηριοποιείται κοντά στο BEP μια μικρή ποσοστιαία αύξηση των πωλήσεων αυξάνει πολλαπλάσια τα κέρδη, Ο ΔΛΜ είναι πολύ μεγάλος. Σάνδρα Κοέν 32

Παράδειγμα ΔΛΜ (1 από 2) Eάν ισχύουν Τ = €20/μονάδα, ΣΚ = € 10.000, ΜΚ = €12/ μονάδα, στις 20.000 μονάδες ο Δείκτης Λειτουργικής Μόχλευσης θα είναι: Περιθώριο συμμετοχής =(20-12)x20.000 = €160.000. Αποτέλεσμα=160.000- 10.000 =€150.000. Άρα, ΔΛΜ = 160.000 /150.000 = 1,07. Αύξηση των πωλήσεων κατά 10% συνεπάγεται αύξηση των κερδών κατά 10,7%.

Παράδειγμα ΔΛΜ (2 από 2) Επαλήθευση: Kέρδος (20.000 μονάδες) = 20.000 x8 –10.000 = € 150.000. Kέρδος (22.000 μονάδες) = 22.000 x8 –10.000 = €166.000. 166.000-150.000 150.000 = 10,7%

Εναλλακτικά Αύξηση των πωλήσεων κατά 10%: Πωλήσεις €400.000 (20.000x20). Πωλήσεις €440.000 (400.000x1,1). %ΠΣ=40% (8/20). Kέρδος (€400.000 ) = 400.000x40% –10.000 = € 150.000. Kέρδος (€440.000 ) = 440.000x40%–10.000 = €166.000. 166.000-150.000 150.000 = 10,7%

Περιθώριο Ασφάλειας Πωλήσεων (1 από 2) Το περιθώριο ασφάλειας των πωλήσεων δηλώνει τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ των αναμενόμενων πωλήσεων (σε μονάδες) μιας επιχείρησης για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο σε σχέση με τις πωλήσεις που έχει στο BEP. Περιθώριο Ασφάλειας Πωλήσεων = (Αναμενόμενες πωλήσεις – Πωλήσεις Σημείου Εξίσωσης) / Αναμενόμενες πωλήσεις.

Περιθώριο Ασφάλειας Πωλήσεων (2 από 2) Παράδειγμα: Αναμενόμενες μονάδες πώλησης=10.000. Μονάδες που αντιστοιχούν στο BEP =8.000. Περιθώριο Ασφάλειας Πωλήσεων = (10.000 – 8.000) / 10.000 = 20%. Έχω τη δυνατότητα να πέσω έξω στις προβλέψεις μου μέχρι 20% χωρίς να εμφανίσω ζημιά.

Τέλος Ενότητας # 8 Μάθημα: Διοικητική Λογιστική, Ενότητα # 8: Λήψη βραχυπρόθεσμων αποφάσεων βάσει κόστους Διδάσκουσα: Σάνδρα Κοέν, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων