Χειρουργικές παθήσεις του νευρικού συστήματος των παραγωγικών ζώων

Κ.Ν.Σ.- εγκέφαλος Κοινουρίαση Αίτιο ο Coenurus cerebralis (προνυμφική μορφή της Taenia multiceps). Τα μικρά μηρυκαστικά μολύνονται από αυγά που βρίσκονται στα κόπρανα των σκύλων. Οι κύστεις χρειάζονται 6-8 μήνες για να αναπτυχθούν πλήρως. Εντοπίζονται στο Κ.Ν.Σ. και προκαλούν βλάβες λόγω συμπίεσης του νευρικού ιστού.

Κατά την αρχική μετανάστευση των προνυμφών παρατηρούνται νευρικά συμπτώματα που στη συνέχεια υποχωρούν (εκτός εάν προκληθεί εγκεφαλίτιδα). Μετά την ανάπτυξη των κύστεων τα συμπτώματα είναι ανάλογα της εντόπισής τους στο Κ.Ν.Σ.. Συνήθως εντοπίζονται στην εξωτερική επιφάνεια των ημισφαιρίων. Η θεραπεία συνίσταται στη χειρουργική αφαίρεση και παροχέτευση των κύστεων. Προληπτικά πρέπει να γίνεται τακτική αποπαρασίτωση των σκύλων και έλεγχος της διατροφής τους.

Τραυματικές κακώσεις του εγκεφάλου Νεοπλάσματα του εγκεφάλου

Κ.Ν.Σ. Νωτιαίος μυελός Συμπίεση του Ν.Μ. από νεοπλάσματα, αποστήματα. Συμπίεση από αλλοιώσεις των σπονδύλων, λόγω υποβιταμίνωσης Α στο χοίρο, κατάγματα χωρίς παρεκτόπιση, συγγενή δυσπλασία της αντλαντοαξονικής άρθρωσης στα μηρυκαστικά, προβολή μεσοσπονδυλίου δίσκου ή δισκοσπονδυλίτιδα στο άλογο.

Αταξία στο άλογο παρατηρείται σε κατάγματα της βάσης του κρανίου, κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, δυσπλασία αρθρικών αποφύσεων, μυελίτιδα ή μυελοπάθεια κ. ά.

Τραυματικές κακώσεις του νωτιαίου μυελού Από φυσικό τραύμα, σε πτώση από όχημα, οστεοπόρωση, οστεοδυστροφία (αυτόματα κατάγματα), κάταγμα θωρακικής μοίρας σε γέρικους ταύρους κατά την επίβαση, εξάρθρημα ατλαντοϊνιακής άρθρωσης, στένωση μεταξύ Α2-Α4 σε νεαρά κριάρια λόγω κτυπημάτων με το κεφάλι τους, κάταγμα σπονδύλων σε μόσχους που στρίβουν απότομα σε στενούς διαδρόμους, ή σε νεογνά κατά τη δυστοκία.

Από παρασιτική προσβολή, toxocara canis (χοίρος), strongylus vulgaris (ιπποειδή), hypoderma bovis (βοοειδή). Από τοπική ισχαιμία που μπορεί να προκληθεί από έμβολα. Η κλινική εικόνα ποικίλλει ανάλογα με την εντόπιση. Η θεραπεία είναι κυρίως υποστηρικτική (πλούσια στρωμνή, συχνή αλλαγή πλευράς κατάκλισης, φυσιοθεραπεία κ.ά.)

Κακώσεις Νωτιαίων νεύρων Υπερπλάτιο νεύρο Δίνει ίνες στον υπερακάνθιο και τον υπακάνθιο μύ της ωμοπλάτης. Σχετικά συχνή στο άλογο, συνήθως αποτέλεσμα άμεσου τραυματισμού, κατά τη διέλευσή του από το πρόσθιο χείλος της ωμοπλάτης. Στο άλογο παρουσιάζεται εικόνα απαγωγής της άρθρωσης του ώμου κατά τη στήριξη.

Μόνιμη βλάβη του νεύρου οδηγεί σε ατροφία των μυών, με αποτέλεσμα την προβολή της ωμοπλατιαίας άκανθας. Η πρόγνωση είναι επιφυλακτική, η βλάβη του υπερπλάτιου νεύρου, όμως, δεν επηρεάζει σημαντικά την κίνηση του ζώου και μερικές φορές υποχωρούν πλήρως τα συμπτώματα.

Κερκιδικό νεύρο Δίνει κινητικές ίνες σε όλους τους μύς που εκτείνουν το αντιβράχιο, τον καρπό, και τα δάκτυλα, επίσης δίνει αισθητικές ίνες στο δέρμα της έξω επιφάνειας του άνω ημιμορίου του βραχίονα και της πρόσθιας και έξω επιφάνειας του αντιβραχίου και του καρπού. Η παράλυση λόγω βλάβης του κερκιδικού νεύρου είναι σχετικά συχνή στο άλογο και στην αγελάδα, προκαλείται από τραυματισμό του ύστερα από κάταγμα της 1ης πλευράς, του βραχιονίου,

ως αποτέλεσμα συμπίεσης μεταξύ ωμοπλάτης, άκρου και θώρακα,μετά από παρατεταμένη κατάκλιση. Ακόμη μετά από μετακίνηση και πρόσδεση του κάτω πρόσθιου άκρου στο άνω οπίσθιο ή παρουσίας αιματώματος, αποστήματος ή νεοπλασίας. Σε πλήρη παράλυση ή κλινική εικόνα εξαρτάται από τη θέση της κάκωσης του νεύρου. Εάν η κάκωση είναι ψηλότερα του μέσου του βραχιονίου, τότε η παράλυση αφορά και στους μυς που εκτείνουν την άρθρωση του αγκώνα και το άκρο δεν μπορεί να φέρει βάρος.

Το άκρο ακουμπά στο έδαφος με το προσόπλιο. Εάν η κάκωση είναι περιφερικότερα, τότε οι μύες που εκτείνουν τον αγκώνα δεν έχουν παραλύσει, οπότε το άκρο μπορεί να φέρει βάρος, στηρίζεται στο προσόπλιο και κατά τη βάδιση σκοντάφτει καθώς δεν είναι δυνατή η έκταση του καρπού και των φαλάγγων. Επιπλέον παρουσιάζεται αναλγησία κατά τη δοκιμή νύξης στις περιοχές νεύρωσης του δέρματος από το κερκιδικό νεύρο.

Σε πάρεση του κερκιδικού νεύρου είναι δυνατή η στήριξη, παρατηρείται όμως τρόμος των αγκωνιαίων μυών. Η πρόγνωση εξαρτάται από το βαθμό κάκωσης του νεύρου, η παράλυση μετά από παρατεταμένη κατάκλιση μπορεί να υποχωρήσει γρήγορα (σε λίγες ώρες ή ημέρες) μπορεί όμως να διαρκέσει και εβδομάδες ή μήνες. Ο βαθμός της μυϊκής ατροφίας εξαρτάται από το διάστημα απραξίας του νεύρου.

Θυροειδές νεύρο Εξέρχεται από το θυροειδές τρήμα και οι κλάδοι του διανέμονται στον έξω θυροειδή μυ, στους προσαγωγούς, στον κτενίτη και στον ισχνό. Σημαντική στην αγελάδα γιατί κατά τη δυστοκία μπορεί να συνθλιβεί το νεύρο. Ακόμη μετά από κάταγμα της πυέλου, η από ευμεγέθη πώρο κατάγματος της πυέλου, η σε εξάρθρημα της πυέλου προς τα έσω (θυροειδές).

Στην αγελάδα σε ετερόπλευρη παράλυση το άκρο φέρεται σε απαγωγή όταν το ζώο στέκεται ή βαδίζει. Σε αμφοτερόπλευρη παράλυση,όταν το ζώο προσπαθεί να σταθεί όρθιο τα άκρα του είναι σε απαγωγή, συνήθως όμως κατακλίνεται έχοντας χαρακτηριστική στάση που θυμίζει βάτραχο, με τα άκρα σε απαγωγή. Η πρόγνωση εξαρτάται από το βαθμό κάκωσης του νεύρου.

Ισχιακό νεύρο Ο κυριότερος κλάδος του οσφυοϊερού πλέγματος, οι κλάδοι του διανέμονται σε όλους τους μυς του οπίσθιου άκρου, εκτός του τετρακεφάλου. Πιο συχνή στην αγελάδα, λιγότερο στο άλογο, οφείλεται σε κάκωση του νεύρου, λόγω κατάγματος της πυέλου, δυστοκίας ή παρουσίας αιματώματος, αποστήματος ή νεοπλασίας.

Στην παράλυση του ισχιακού το άκρο μπορεί να φέρει βάρος, ο ταρσός βρίσκεται σε κάμψη και το άκρο ακουμπά στο έδαφος με το προσόπλιο και την πρόσθια επιφάνεια του μεσοκύνιου. Κατά τη δοκιμή νύξης του δέρματος το ζώο δεν αντιδρά καθόλου στις περιοχές κάτω από το γόνατο, εκτός από την έσω επιφάνεια του άκρου. Η πρόγνωση εξαρτάται από την αιτία και το βαθμό κάκωσης του νεύρου.

Μηριαίο νεύρο Ο παχύτερος κλάδος της πρόσθιας μοίρας του οσφυοϊερού πλέγματος, οι κινητικές ίνες του απολήγουν στον τετρακέφαλο μηριαίο, στους ψοΐτες, στο λαγόνιο και στο ραπτικό μύ. Οι δερματικοί κλάδοι του νευρώνουν το δέρμα της έσω επιφάνειας του οπίσθιου άκρου. Οφείλεται συνήθως σε κάκωση του νεύρου λόγω υπερέκτασης, βίαιου λακτίσματος ή στα νεογέννητα κατά τη δυστοκία, λόγω υπερβολικής κάμψης της άρθρωσης του ισχίου.

Απόστημα αιμάτωμα ή νεοπλασία θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν βλάβη στο νεύρο. Σε παράλυση του μηριαίου νεύρου δεν είναι δυνατή η σύσπαση του τετρακεφάλου, άρα και η έκταση της άρθρωσης του γόνατου. Το άκρο δεν μπορεί να φέρει βάρος, η άρθρωση του γόνατου και οι αρθρώσεις περιφερικά της, βρίσκονται σε μερική κάμψη. Κατά τη δοκιμή νύξης στην έσω επιφάνεια του μηρού το ζώο δεν αντιδρά. Εάν η παράλυση διαρκέσει, ο τετρακέφαλος σταδιακά ατροφεί.

Η πρόγνωση εξαρτάται από το βαθμό κάκωσης του νεύρου. Περονιαίο νεύρο Κλάδος του ισχιακού νεύρου, δίνει κινητικές ίνες στους καμπτήρες μυς του ταρσού, στους εκτείνοντες τις φάλαγγες και αισθητικές στην πρόσθια επιφάνεια του άκρου, περιφερικά της άρθρωσης του γόνατου. Η επιφανειακή πορεία του στην εξωτερική επιφάνεια της άρθρωσης του γόνατου το κάνει ευάλωτο σε τραυματισμούς.

Κλινικά παρατηρείται ευθειασμός του ταρσού, λόγω αδυναμίας κάμψης του και κάμψη των δακτύλων λόγω αδυναμίας έκτασής τους. Η πρόγνωση εξαρτάται από το βαθμό κάκωσης του νεύρου.