Έτσι είναι ένα νευρικό κύτταρο Ένας νευρώνας, όπως το ονομάζουν.

Και έτσι φαίνεται στο μικροσκόπιο

Σε όλο το σώμα άπειρα τέτοια νευρικά κύτταρα που σχηματίζουν το νευρικό σύστημα Πληροφορίες μεταφέρονται έτσι από τον εγκέφαλο στα διάφορα όργανα και το αντίθετο

Από το ένα νευρικό κύτταρο στο άλλο …. Η πληροφορία φτάνει εδώ Και φεύγει από εδώ

Εδώ είναι το κυτταρικό σώμα του νευρώνα με τους δενδρίτες όπου και φτάνει το σήμα Και αυτός είναι ο άξονας του νευρώνα από όπου φεύγει το σήμα

Η πληροφορία;; Αυτό τι σημαίνει στη γλώσσα των κυττάρων ; ΑΡΧΙΚΑ…..

Όταν δεν μεταδίδεται καμία πληροφορία… Τότε ο νευρώνας βρίσκεται σε ηρεμία. Στο εξωτερικό του υπάρχει περίσσεια Να+ Ενώ στο εσωτερικό περίσσεια Κ+ Σε αυτή την κατάσταση η μεμβράνη έχει ένα δυναμικό (δυναμικό ηρεμίας) περίπου -70mV

Σε ηρεμία… Το Να δεν μπορεί να μπει μέσα στο κύτταρο αφού είναι κλειστά τα ειδικά κανάλια που του επιτρέπουν να διασχίσει την κυτταρική μεμβράνη.

Όταν όμως φτάσει ένα σήμα αυτή η κατάσταση αλλάζει απότομα…. Κάποια από τα ειδικά κανάλια Να+ ανοίγουν ταχύτατα επιτρέποντας στο Να+ να μπει μέσα στο κύτταρο. Η είσοδος του Να+ -που σημαίνει μετακίνηση θετικών φορτίων στο εσωτερικό -οδηγεί σε σταδιακή αλλαγή του δυναμικού της μεμβράνης.

Καθώς δηλαδή μπαίνουν Να στο εσωτερικό το δυναμικό της μεμβράνης του νευρώνα γίνεται όλο και λιγότερο αρνητικό. Κάποια στιγμή αυτό το δυναμικό φτάνει σε μια κρίσιμη τιμή (κατώφλοιος τιμή περίπου -40mV). Τότε ανοίγουν απότομα και τα υπόλοιπα κανάλια Να+. και το δυναμικό της μεμβράνης γίνεται θετικό (+30mV) Αυτη η αλλαγή στο δυναμικό της μεμβράνης είναι ουσιαστικά το σήμα που μεταφέρεται ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ!!!!!!!

Και με το Κ+ ; Έτσι Κ+ βγαίνει από το κύτταρο Καθώς το δυναμικό της μεμβράνης γίνεται όλο και λιγότερο αρνητικό ανοίγουν και οι ειδικοί δίαυλοι για το Κ+. Αυτοί οι δίαυλοι ανοίγουν πιο αργά. Έτσι Κ+ βγαίνει από το κύτταρο Η έξοδος Κ+ εξισορροπεί την είσοδο Να+ με αποτέλεσμα η μεμβράνη επανέρχεται σιγά σιγά σε κατάσταση ηρεμίας

Οπότε τα πράγματα άλλαξαν…. Κ+ έξω από το κύτταρο Να+ μέσα στο κύτταρο !Αυτή η κατάσταση ηρεμίας δεν είναι η αρχική

Για να μπορεί να μεταφερθεί ένα νέο σήμα … Η μεμβράνη πρέπει να επανέλθει στην αρχική κατάσταση ηρεμίας Δηλαδή να υπάρχει περίσσεια Να στο εξωτερικό και περίσσεια Κ+ στο εσωτερικό. Για να γίνει αυτό υπάρχει μια ειδική αντλία στην κυτταρική μεμβράνη που μεταφέρει Να εξω από το κύτταρο και ταυτόχρονα Κ μέσα στο κύτταρο με κατανάλωση ενέργειας.

Όλα αυτά συνέβησαν σε αυτό το σημείο του νευρώνα, Δηλαδή στην αρχή του άξονα το σήμα όμως πρέπει να μεταφερθεί κατά μήκος του άξονα, στην άκρη του, όπου εκεί ο νευρώνας συνάπτεται με τον επόμενο

Καταρχήν πως θα γίνει η μεταφορά του νευρικού σήματος κατά μήκος του άξονα

Γυρνάμε πίσω.. Εκεί που φτάνει ένα νευρικό σήμα, αλλάζει το δυναμικό της μεμβράνης ανοίγουν οι δίαυλου Να+ Να μπαίνει μέσα στο κύτταρο. Οπότε τοπικά έχει δημιουργηθεί μια περίσσεια θετικών φορτίων μέσα στο κύτταρο.

Αυτά τα θετικά φορτία έλκουν αρνητικά φορτία από τις γειτονικές ενδοκυτταρικές περιοχές Δηλαδή έχουμε κίνηση αρνητικών φορτίων που ισοδυναμεί με θετικό ρεύμα

Ταυτόχρονα Κ+ εξέρχεται από το κύτταρο και ισοσταθμίζει την είσοδο Να Τελικά μεταβάλλεται το δυναμικό και στις γειτονικές περιοχές της μεμβράνης Με αυτόν τον τρόπο το σήμα μεταφέρεται κατά μήκος του νευράξονα

Το σήμα τελικά φτάνει στην άκρη του άξονα (σύναψη) Εκεί ο νευρώνας συνάπτεται με τον επόμενο μεταφέροντάς του το σήμα. Πως γίνεται λοιπόν η μεταφορά του σήματος από τον ένα νευρώνα στον άλλο;

Σύναψη Το σημείο όπου επικοινωνούν οι δύο νευρώνες ονομάζεται σύναψη. Στο σημείο της σύναψης υπάρχουν κυστίδια που περιέχουν μόρια μιας ειδικής ουσίας που ονομάζεται νευροδιαβιβαστής

Νευροδιαβιβαστής Το σήμα μεταφέρεται από τον έναν νευρώνα στον επόμενο με την βοήθεια των νευροδιαβιβαστών. οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ουσίες. συνηθισμένοι νευροδιαβιβαστές είναι η ακετυλοχολίνη και η νοροαδρεναλίνη

Γυρνάμε στην σύναψη Είπαμε ότι στο σημείο της σύναψης υπάρχουν κυστίδια που περιέχουν τον νευροδιαβιβαστή Φτάνει λοιπόν το σήμα στην σύναψη -δηλαδή φτάνει το ρεύμα αρνητικών φορτίων που είπαμε. Οπότε και το δυναμικό της μεμβράνης στο σημείο της σύναψης μεταβάλλεται. Έτσι ανοίγουν ειδικοί δίαυλοι Ca++ και Ca++ εισέρχεται μέσα στο κύτταρο. Αυτό το Ca++ που μπήκε μέσα στο κύτταρο επιτρέπει στα κυστίδια με τον νευροδιαβιβαστή να ενωθούν με την μεμβράνη του κυττάρου.

Όταν συμβεί αυτό, ο νευροδιαβιβαστής που βρίσκεται μέσα στα κυστίδια απελευθερώνεται στο σημείο της σύναψης μεταξύ των δύο νευρώνων Αυτός ο νευροδιαβιβαστής που απελευθερώθηκε συνδέεται με ειδικούς υποδοχείς στην μεμβράνη του επόμενου νευρώνα . Η σύνδεση αυτή προκαλεί το άνοιγμα των ειδικών διαύλων Να και επιτρέπει την είσοδο Να μέσα στο κύτταρο. Τα γεγονότα από εκεί και πέρα τα ξέρετε.

Δείτε και τα βίντεο http://www.youtube.com/watch?v=HXx9qlJetSU http://www.youtube.com/watch?v=CiZLnbKVIhM

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ‘’ Φυσιολογία του ανθρώπου’’ τόμος 1, Vander, Sherman, Luciano βιολογία θετικής κατεύθυνσης β’ τάξης ενιαίου λυκείου Οι εικόνες από το Google, πανίσχυρη μηχανή αναζήτησης

Επιμέλεια παρουσίασης Ιωάννα Ρώτα, φοιτήτρια Βιολογικού, το έτος 2009