Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων Τίτλος Μαθήματος: ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΠΟΛΕΩΝ Ενότητα 9: Κυριότερα φυτικά είδη που χρησιμοποιούνται στα αστικά τοπία ΙI Γρηγόριος Βάρρας Αν. Καθηγητής Άρτα, 2015 1

Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Χρηματοδότηση Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Ηπείρου» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Η Αθήνα και η Αττική γενικότερα έχουν μεσογειακό κλίμα και σε ό,τι αφορά τη σύνθεση της φυσικής βλάστησής τους, ανήκουν στη ζώνη των μεσογειακών φυτικών οικοσυστημάτων . Ωστόσο, τα φυτά τους δεν είναι όλα μεσογειακά καθώς υπάρχουν και ξενικά είδη που έχουν προσαρμοστεί στα χαρακτηριστικά του μεσογειακού κλίματος και αποτελούν πλέον ένα σημαντικό ποσοστό της βλάστησης.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου 1. Το μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζεται από ήπιους χειμώνες με συνολικό ύψος βροχής που, στην περίπτωση της Αττικής, δεν ξεπερνά τα 400-500mm, με κατανομή κυρίως κατά την περίοδο Απριλίου-Νοεμβρίου με παρατεταμένη και ξηροθερμική καλοκαιρινή περίοδο.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου 2. Τα μεσογειακά φυτικά οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται από την παρουσία κυρίως θάμνων αλλά και δένδρων. Οι θάμνοι είναι αείφυλλοι και σκληρόφυλλοι, με βαθιές ρίζες για να αντλούν το απαραίτητο για την επιβίωσή τους νερό και μικρά δερματώδη φύλλα για να περιορίζουν την απώλεια νερού το καλοκαίρι που η ξηρασία είναι έντονη. Χαρακτηριστικοί μεσογειακοί θάμνοι είναι το πουρνάρι, η κουμαριά, ο σχίνος. Τα δένδρα είναι κυρίως κωνοφόρα με κυρίαρχο είδος κατά περίπτωση για την Αττική, αλλού το πεύκο και αλλού την κουκουναριά. 

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Το πράσινο της Αθήνας αποτελείται τόσο από μεγάλους χώρους αστικού και περιαστικού πρασίνου, όπως είναι το δάσος του Υμηττού,το Αττικό Άλσος, οι λόφοι Λυκαβηττού και Φιλοπάππου και οι αρχαιολογικοί χώροι, όσο και από μικρότερους χώρους, όπως είναι τα πάρκα, οι πλατείες, οι δενδροστοιχίες και οι νησίδες των δρόμων.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Τα σημαντικότερα είδη δένδρων που υπάρχουν στους χώρους πρασίνου της Αθήνας είναι τα παρακάτω: Β. Ξενικά είδη  α. Φοίνικας (Phoenix canariensis) Οι φοίνικες είναι τροπικά ή υποτροπικά είδη τα οποία έχουν προσαρμοστεί στην Ελλάδα, στο νότιο κυρίως τμήμα της και σε περιοχές που έχουν ήπιες κλιματικές συνθήκες. Είναι φυτό που αναπτύσσεται με αργό ρυθμό.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Τα σημαντικότερα είδη δένδρων που υπάρχουν στους χώρους πρασίνου της Αθήνας είναι τα παρακάτω: Β. Ξενικά είδη  β. Ουασινγκτόνια (Washingtonia sp.) Πρόκειται για είδος φοίνικα με παλαμοειδές σχήμα φύλλων που μπορεί να φτάσει σε πολύ μεγάλο ύψος. Στην Ελλάδα οι πρώτες ουασιγκτόνιες ήρθαν στον Εθνικό Κήπο

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Τα σημαντικότερα είδη δένδρων που υπάρχουν στους χώρους πρασίνου της Αθήνας είναι τα παρακάτω: Β. Ξενικά είδη  γ. Ευκάλυπτος (Eucalyptus robusta) Είδος ιθαγενές της Αυστραλίας που έχει εγκατασταθεί στην Ελλάδα και έχει προσαρμοστεί στα μέρη που το κλίμα είναι ήπιο. Στην Αθήνα υπάρχει τόσο σε πάρκα όσο και σε δενδροσοιχίες αν και συχνά δημιουργεί προβλήματα, γιατί το ξύλο του είναι ελαφρύ και τα κλαδιά του μπορεί να σπάσουν εύκολα από τον αέρα. 

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Τα σημαντικότερα είδη δένδρων που υπάρχουν στους χώρους πρασίνου της Αθήνας είναι τα παρακάτω: Β. Ξενικά είδη  δ. Ροβίνια (Robinia sp.) Φυλλοβόλο είδος ακακίας με μεγάλη ανάπτυξη, ευρύτατα διαδεδομένο στο αστικό πράσινο της Αθήνας. Όταν χρησιμοποιείται σε δενδροσοιχίες προσφέρει αρκετή σκιά το καλοκαίρι με το φύλλωμά της και επιτρέπει τον ηλιασμό το χειμώνα, όταν τα κλαδιά της μένουν γυμνά.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Τα σημαντικότερα είδη δένδρων που υπάρχουν στους χώρους πρασίνου της Αθήνας είναι τα παρακάτω: Β. Ξενικά είδη  ε. Σοφόρα (Sophora japonica) Φυλλοβόλο είδος που μοιάζει πολύ με τη ροβίνια, έχει την ίδια ψηλή ανάπτυξη και συχνά την αντικαθιστά στις δενδροστοιχίες της πόλης.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Τα τελευταία χρόνια η αναλογία μεσογειακών φυτών με ξενικά τείνει να ανατραπεί εις βάρος των μεσογειακών ειδών, γεγονός που μπορεί να έχει πολλές συνέπειες:

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου 1. Αλλοίωση του μεσογειακού χαρακτήρα του φυτικού οικοσυστήματος με την ανεξέλεγκτη επέκταση των ξενικών ειδών εις βάρος των αυτοφυών. Τα είδη που έχουν εισαχθεί από άλλες περιοχές είναι δυνατό να πολλαπλασιάζονται σχεδόν απεριόριστα, καθώς λείπουν από το εδώ περιβάλλον οι φυσικοί παράγοντες, εκείνοι που θα περιορίσουν την εξάπλωσή τους. Αυτοί είναι οι φυσικοί εχθροί τους (έντομα ή ζώα) που τρέφονται με αυτά ή οι ανταγωνιστές τους (άλλα φυτικά είδη) που τα περιορίζουν και ελέγχουν την εξάπλωσή τους.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Χαρακτηριστκό παράδειγμα τέτοιου επιθετικού είδους αποτελεί το φυτό Αείλανθος ή βρωμοκαρυδιά (Ailanthus altissima) που ήρθε στην Ελλάδα με τα φυτά του Εθνικού Κήπου και σήμερα έχει επεκταθεί σε ολόκληρη τη χώρα.

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου 2. Σπατάλη των φυσικών πόρων και κυρίως των υδατικών αποθεμάτων. Τα περισσότερα από τα είδη αυτά δεν είναι συνηθισμένα στις μεσογειακές ξηροθερμικές κλιματικές συνθήκες και η επιβίωσή τους στηρίζεται στην κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νερού, ιδίως τους θερινούς μήνες. Τα μεσογειακά είδη αντίθετα, επειδή είναι προσαρμοσμένα στις συνθήκες αυτές χρειάζονται ελάχιστο ή και καθόλου πότισμα το καλοκαίρι. .

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Είναι δεδομένες πλέον οι ανησυχίες για τις κλιματολογικές αλλαγές που προέρχονται από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τη συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας της γης. Είναι, συνεπώς, επιβεβλημένη και η επιλογή φυτών προσαρμοσμένων στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της κάθε περιοχής, που θα έχουν τις λιγότερες δυνατές απαιτήσεις σε επικουρική ενέργεια για την επιβίωσή τους και που θα μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση του αστικού τοπίου, χωρίς να το επιβαρύνουν δυσανάλογα.  .

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου

Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Κυριότερα φυτικά είδη σε έργα αστικού πρασίνου

Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Βιβλιογραφία Σπ. Ντάφης, 2001, «Δασοκομία Πόλεων», Εκδόσεις Art of Text, Θεσ/νίκη Νικ. Μπελαβίλας, Φερ. Βαταβάλη, 2009, «Οδηγός για το περιβάλλον. Πράσινο και ελεύθεροι χώροι στην πόλη», WWF Ελλάς, Αθήνα (αναρτημένο στο e-class)

Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Ίδρυμα Ηπείρου. <Βάρρας Γρηγόριος>. <Δασοκομία πόλεων (Θεωρία)>. Έκδοση: 1.0 <Άρτα>, 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://eclass.teiep.gr/courses/TEXG127/ 21

Σημείωμα Αδειοδότησης Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές [1] ή μεταγενέστερη. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, Διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.el 22

Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τέλος Ενότητας Επεξεργασία: Μυριούνης Χρήστος Άρτα, 2015 23